Πολυάριθμες σελίδες τουριστικού ενδιαφέροντος, με εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους, αναρτούν συστηματικά εικόνες που υποτίθεται ότι προέρχονται από τη Σαντορίνη, αποκρύπτοντας ωστόσο από το κοινό τους ότι πρόκειται για εικόνες σχεδιασμένες με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ). Ως αποτέλεσμα χιλιάδες κόσμου έχει παραπλανηθεί πιστεύοντας ότι είναι αληθινές. Στο άρθρο αυτό θα εξηγήσουμε πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις αυθεντικές φωτογραφίες από τις ΑΙ.
Παραδείγματα αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Πρόκειται για τις ακόλουθες ΑΙ εικόνες:
Ποιοι διακινούν αυτές τις ΑΙ εικόνες;
Δημοφιλείς σελίδες, κυρίως τουριστικού ενδιαφέροντος, διακόσμησης και αρχιτεκτονικής, όπως, ενδεικτικά, οι σελίδες LUXE (εδώ κι εδώ), Dream Houses και Where to go, ανάρτησαν τις συγκεκριμένες εικόνες χωρίς την παραμικρή επισήμανση ότι πρόκειται για φωτογραφίες AI.
Οι εικόνες έχουν κάνει τον γύρου του διαδικτύου σε Facebook, Threads, Instagram, Χ και TikTok, συγκεντρώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες αναπαραγωγές, με τους χρήστες να θεωρούν πως είναι αληθινές και να εκδηλώνουν την επιθυμία τους να επισκεφτούν το εικονιζόμενο μέρος.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τις εικόνες αναπαρήγαγαν και ταξιδιωτικά γραφεία του εξωτερικού, παραπλανώντας το κοινό για έναν προορισμό που δεν υπάρχει με τον τρόπο που απεικονίζεται στις φωτογραφίες.
Τι ισχύει
Η πρώτη εικόνα είναι δημιουργία του χρήστη του λογαριασμού (@_prspctivs) στο Instagram. Συγκεκριμένα πρόκειται για το σχέδιο με τον αριθμό 359, δημιουργημένο με τεχνολογία AI (AI.359).
Ο λογαριασμός ανήκει στον αρχιτέκτονα Harshdeep Arora, σχεδιαστή ψηφιακών έργων τέχνης. Ένα δείγμα των δημιουργιών του, μαζί με επιπλέον φωτογραφίες από τη “Σαντορίνη” μπορείτε να δείτε εδώ. Ο δημιουργός φροντίζει, επιπλέον, να ενημερώσει τους χρήστες ότι η συγκεκριμένη εικόνα είναι αποτέλεσμα σχεδιασμού και απαγορεύεται η αναπαραγωγή της χωρίς συγκατάθεση του ίδιου. Κάτι τέτοιο δε συνέβη στις περιπτώσεις των δεκάδων σελίδων που αναπαρήγαγαν τη συγκεκριμένη εικόνα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
“Αποποίηση ευθυνών: Οι παραπάνω εικόνες είναι καθαρά ιδέες σχεδιασμού που χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς και πειραματικούς σκοπούς. Παρακαλείστε να μην αντιγράψετε/χρησιμοποιήσετε χωρίς την κατάλληλη συγκατάθεση”.
Η δεύτερη εικόνα προβάλλεται ως ένα “καταπληκτικό θέρετρο” στη Σαντορίνη (παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ) και ανήκει στον δημιουργό @khaled_sadeden_design, που διατηρεί σελίδα στο Instagram.
Πρόκειται για τον αρχιτέκτονα και καλλιτέχνη Khaled Sadeden, ο οποίος, όπως και ο προηγούμενος σχεδιαστής, δημιουργεί έργα τέχνης με θέμα την αρχιτεκτονική χρησιμοποιώντας εργαλεία ΑΙ. Το σύνολο των σχεδίων του με θέμα τη Σαντορίνη μπορείτε να δείτε εδώ.
Στην επίμαχη ανάρτηση, ο δημιουργός αναγράφει ρητά τα εξής στην περιγραφή:
Σαντορίνη, Θέρετρο, Σχέδιο μέσω AI από τον @khaled_sadeden_design στο Midjourney
Το Midjourney είναι ένα εξαιρετικά διαδεδομένο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που συνθέτει και παράγει εικόνες, μέσα από κειμενικές περιγραφές και οδηγίες (prompts). [πηγή]
Η τρίτη εικόνα προβάλλεται ως ένα “ονειρεμένο σπίτι” στη Σαντορίνη (παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ). Δημιουργός της είναι η σελίδα σχεδιασμού LUXREVIVE στο Instagram.
H θεματική της συγκεκριμένης σελίδας είναι παρόμοια με τις περιπτώσεις που είδαμε παραπάνω. Ωστόσο, δεν υπήρχε ρητή αναφορά από τους δημιουργούς ότι πρόκειται για σχέδιο ΑΙ, πλην της περιγραφής που έθετε ως ερώτημα κι όχι ως βεβαιότητα ότι πρόκειται για ένα “ονειρεμένο σπίτι στη Σαντορίνη”.
Για τον λόγο αυτό, επικοινωνήσαμε με τη σελίδα και ο διαχειριστής της μας επιβεβαίωσε, στη συνομιλία μας, πως έχει δημιουργηθεί από τον ίδιο με τη χρήση AI και συγκεκριμένα μέσω του προγράμματος Midjourney. Περισσότερα σχέδια ΑΙ της σελίδας, με θέμα τη Σαντορίνη, μπορείτε να δείτε εδώ.
Η τέταρτη φωτογραφία είναι μέρος ενός συνόλου σχεδίων με θέμα τους “Μωβ βουκαμβίλια”, σχεδιασμένα όλα στο Midjourney, σύμφωνα με την περιγραφή των εικόνων.
Ανήκει στη σελίδα @vinh.qp του Instagram, η οποία ασχολείται με “ΑΙ”, “τέχνη” και “αρχιτεκτονική”, όπως ενημερώνει στην περιγραφή της. Η εικόνα παρουσιάζεται, από διάφορες σελίδες, ως προερχόμενη από τη Σαντορίνη (παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ) και την εντοπίσαμε αναρτημένη ακόμη και από ταξιδιωτικά πρακτορεία που οργανώνουν ταξίδια στη Σαντορίνη (εδώ κι εδώ).
Πώς αναγνωρίζουμε αν μια εικόνα είναι προϊόν ΑΙ;
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις κατορθώσαμε, μέσω του Google Lens και της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας (Reverse Image Search), να εντοπίσουμε την αρχική πηγή κάθε σχεδίου, με αποτέλεσμα να είμαστε σε θέση, με απόλυτη βεβαιότητα, να αποδείξουμε ότι πρόκειται για εικόνες που δημιουργήθηκαν με τη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Τι κάνουμε, όμως, στην περίπτωση που δεν έχουμε καμία τέτοια πληροφορία;
Αυτή είναι η τελευταία περίπτωση που θα εξετάσουμε. Αφορά στην ακόλουθη εικόνα, η οποία παρουσιάζει, παραπλανητικά, τη Σαντορίνη (παραδείγματα εδώ, εδώ κι εδώ). Αν και δεν εντοπίσαμε την αρχική της πηγή, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι δεν είναι αληθινή και αποτελεί προϊόν ΑΙ. Ας δούμε αναλυτικότερα το γιατί.
Ένα χαρακτηριστικό των προγραμμάτων παραγωγής εικόνων τεχνητής νοημοσύνης (Generative AI) είναι ότι παρουσιάζουν μεγάλη δυσκολία στη μίμηση των ανθρώπινων άκρων. Πρόκειται, ωστόσο, για ένα πρόβλημα που τείνει να ξεπεραστεί καθώς εξελίσσεται η συγκεκριμένη τεχνολογία.
Το ζουμ είναι μια απλή τεχνική που βοηθάει τον εντοπισμό τέτοιων παραμορφώσεων. Έτσι, με μια πιο προσεκτική ματιά στην παραπάνω εικόνα διακρίνουμε τους ανθρώπους να απεικονίζονται με τρία πόδια, καθώς και με άμορφα κεφάλια και μέλη του σώματος με ακανόνιστη και αφύσικη μορφή, που υποδηλώνουν ξεκάθαρα ότι πρόκειται για ΑΙ.
Επιπλέον, ένα πολύ σημαντικό κριτήριο είναι ότι η συγκεκριμένη φωτογραφία δεν αναπαράγεται πουθενά έξω από τα συγκεκριμένα συμφραζόμενα, δηλαδή από σελίδες με παρόμοιο περιεχόμενο, όπως η αναψυχή και ο τουρισμός και μάλιστα αποκλειστικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει σε επίσημες πηγές για τη Σαντορίνη, που αποτελεί μια πολύ σημαντική ένδειξη για την αυθεντικότητα τέτοιων αμφιλεγόμενων εικόνων.
Για περισσότερες πληροφορίες για το πώς εντοπίζεται μια AI εικόνα μπορείτε να διαβάσετε εδώ, εδώ κι εδώ.
Συμπέρασμα
Η Σαντορίνη, εξαιτίας της ιδιαίτερης γεωμορφίας και αρχιτεκτονικής που παρουσιάζει, αποτελεί συχνή πηγή έμπνευσης για τους ψηφιακούς δημιουργούς, οι οποίοι, αξιοποιώντας τα σύγχρονα συστήματα παραγωγής εικόνων τεχνητής νοημοσύνης, σχεδιάζουν φανταστικές εκδοχές της. Ωστόσο, τα έργα τους αυτά συχνά απομονώνονται και παρουσιάζονται ως αληθινές εικόνες από τη Σαντορίνη, κυριότερα, από σελίδες τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και από ταξιδιωτικά γραφεία, τα οποία αποσκοπούν στο κέρδος. Στην πλειοψηφία τους, οι σελίδες αυτές αποκρύπτουν από το κοινό τους ότι πρόκειται για εικόνες AI, με αποτέλεσμα χιλιάδες κόσμου να παραπλανάται και να πιστεύει ότι είναι αληθινές. Κάτι τέτοιο, όπως αποδείξαμε, δεν ισχύει. Οι εικόνες αυτές είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης (AI). Στις περιπτώσεις που αυτό δεν επισημαίνεται, κάτι που είναι απαραίτητο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είτε τεχνικές παρατήρησης είτε να ανατρέξουμε σε επίσημες πηγές.
