Το Be Online Smart είναι μια εκστρατεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ψηφιακών Μέσων (EDMO) και του δικτύου 14 εθνικών κόμβων του. Στόχος της είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με το πώς οι αλγόριθμοι διαμορφώνουν την online εμπειρία μας – από τις ειδήσεις που διαβάζουμε μέχρι τα βίντεο που παρακολουθούμε. Τα συστήματα προτάσεων μας βοηθούν να ανακαλύψουμε περιεχόμενο που μας αρέσει, αλλά μπορούν επίσης να περιορίσουν αυτό που βλέπουμε, να ενισχύσουν την παραπληροφόρηση και να ενισχύσουν την προκατάληψη. Κατανοώντας πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι και πώς επηρεάζουν τη διαδικτυακή μας ζωή, μπορούμε να κάνουμε πιο έξυπνες επιλογές, να εντοπίζουμε την παραπληροφόρηση και να παραμένουμε καλύτερα ενημερωμένοι.
Ο ρόλος που διαδραματίζουν οι αλγόριθμοι προτάσεων στην πρόσβαση σε πληροφορίες, γνώσεις και περιεχόμενο στον διαδικτυακό κόσμο
Πολλά από τα εργαλεία – ιστότοποι, μηχανές αναζήτησης, δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης – χρησιμοποιούν αλγόριθμους για να οργανώσουν τις πληροφορίες που μας εμφανίζουν.
Τι είναι ένας αλγόριθμος;
Ένας αλγόριθμος είναι ένα σύνολο οδηγιών ή κανόνων που χρησιμοποιεί ένας υπολογιστής για να εκτελέσει μια εργασία, να λύσει ένα πρόβλημα ή να λάβει μια απόφαση.
Οι αλγόριθμοι χρησιμοποιούνται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια στο διαδίκτυο και, ανάλογα με την εκάστοτε εργασία, μπορεί να είναι σχετικά απλοί -όπως η τοποθέτηση ενός καταλόγου ονομάτων σε αλφαβητική σειρά- ή εξαιρετικά πολύπλοκοι.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούν αλγόριθμους προτάσεων για να αποφασίσουν ποιες αναρτήσεις ή αποτελέσματα αναζήτησης θα δείξουν σε κάθε μεμονωμένο χρήστη.
Οι υπηρεσίες streaming μουσικής τους χρησιμοποιούν για να προβλέψουν ποια μουσική θα μπορούσε να αρέσει σε έναν συγκεκριμένο ακροατή, με βάση την υπόλοιπη μουσική που ακούει ή το πότε, πού (τοποθεσία και συσκευή που χρησιμοποιείται) και πώς (χρόνος που αφιερώνεται) ακούει . Οι υπηρεσίες streaming τηλεόρασης και ταινιών τις χρησιμοποιούν με παρόμοιο τρόπο.
Γιατί πρέπει να γνωρίζουμε πώς λειτουργούν;
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε λίγο τον τρόπο με τον οποίο οι αλγόριθμοι (και αυτοί που τους κατασκευάζουν!) διαμορφώνουν την εμπειρία σας στον διαδικτυακό κόσμο, μαζί με την αντίληψη και την αλληλεπίδρασή σας με τον κόσμο εκτός διαδικτύου. Οι αλγόριθμοι χρησιμοποιούνται για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με το περιεχόμενο που βλέπετε σε διάφορους ιστότοπους και έχουν σημαντική επιρροή στη γνώση και τις πληροφορίες στις οποίες εκτίθεστε.
Πολλά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλοι ιστότοποι κερδίζουν χρήματα μέσω της διαφήμισης. Ως εκ τούτου, προκειμένου να βγάλουν περισσότερα χρήματα, θέλουν να κρατήσουν την προσοχή σας, κρατώντας σας στους ιστότοπους ή τις εφαρμογές τους και φροντίζοντας να επιστρέφετε.
Ως εκ τούτου, οι αλγόριθμοί τους συχνά στοχεύουν στο να σας δείχνουν περιεχόμενο που πιστεύουν ότι θέλετε να δείτε και περιεχόμενο που πιστεύουν ότι θέλετε να μοιραστείτε.
Αλγόριθμοι: φίλος και εχθρός
– Οι αλγόριθμοι συμβάλλουν στη βελτίωση της εμπειρίας σας στον ψηφιακό κόσμο
Οι αλγόριθμοι μπορούν να διασφαλίσουν ότι θα βλέπετε σχετικό και ενδιαφέρον περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης αυτό μπορεί να είναι ενημερώσεις από τους πιο κοντινούς σας φίλους και όχι από εκείνους που δεν γνωρίζετε πολύ καλά. Ή σε έναν μηχανισμό συγκέντρωσης ειδήσεων, αυτό θα μπορούσε να είναι ιστορίες από τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς που εμπιστεύεστε περισσότερο και όχι από εκείνους που δεν διαβάζετε συχνά. Και σε μια υπηρεσία streaming μουσικής ή τηλεόρασης, αυτό μπορεί να σας επιτρέψει να ανακαλύψετε τραγούδια και τηλεοπτικές εκπομπές που αγαπάτε αλλά δεν θα τις είχατε βρει διαφορετικά.
– Αλλά μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διάδοση της παραπληροφόρησης
…και να της επιτρέψουν να γίνει πολύ γρήγορα «viral».
Η παραπληροφόρηση συχνά προκαλεί μια έντονη συναισθηματική αντίδραση και ωθεί στην κοινοποίηση σε μια στιγμή οργής, ενθουσιασμού ή δυσπιστίας. Οι αλγόριθμοι μπορούν να αξιοποιηθούν για να ενισχύσουν αυτού του είδους το περιεχόμενο, καθώς το ερμηνεύουν ως περιεχόμενο που οι άνθρωποι θέλουν να δουν.
– Και σας κρατούν σε μια «φούσκα»
Αυτό που επιλέγουν οι αλγόριθμοι για να δείτε εσείς δεν είναι το ίδιο με αυτό που βλέπουν όλοι οι άλλοι, από τις αναζητήσεις στο Google, τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τις συστάσεις για το τι να παρακολουθήσετε στη συνέχεια στο YouTube. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην έχετε ολόκληρη την εικόνα στο διαδίκτυο – θα μπορούσατε να το παρομοιάσετε αυτό με το να μένετε εγκλωβισμένοι σε μια φούσκα πληροφοριών.
Τι μπορείτε να κάνετε λοιπόν;
- Μην πιστεύετε κάτι μόνο και μόνο επειδή γίνεται viral.
- Διαβάστε ολόκληρη την ιστορία αντί να κοιτάτε μόνο τους τίτλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
- Να θυμάστε ότι οι αλγόριθμοι είναι συχνά προγραμματισμένοι να σας δείχνουν περιεχόμενο που θέλετε να δείτε.
- Αμφισβητήστε τον αλγόριθμο: σκεφτείτε τι παρουσιάζεται και τι παραλείπεται
- Αναζητήστε πολλαπλές πηγές και μάθετε να βρίσκετε αυτές που εμπιστεύεστε.
- Μάθετε περισσότερα για το πώς λειτουργούν (και δεν λειτουργούν) οι αλγόριθμοι
Ορισμένες προτάσεις:
o Οι Μυστικοί Κανόνες της Σύγχρονης Ζωής: Αλγόριθμοι. (The Secret Rules of Modern Living: Algorithms). Έχει μια εξαιρετική εξήγηση για το πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος κατάταξης της Google – δείτε το κλιπ εδώ.
o Το Κοινωνικό Δίλημμα – Κλιπ Bonus: The Discrimination Dilemma. Οι αλγόριθμοι βασίζονται στην προκατάληψη. «Δεν προβλέπουν το μέλλον. Προκαλούν το μέλλον».
o Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αλγοριθμικής Διαφάνειας (European Centre for Algorithmic Transparency) μελετά τον αντίκτυπο των αλγοριθμικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται από διαδικτυακές πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης.
o Το Netflix εξηγεί πώς λειτουργεί το σύστημα συστάσεών του
