Ο ιδρυτής του WikiLeaks Τζούλιαν Ασάνζ βρίσκεται στη φυλακή στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2019, καθώς μάχεται κατά της έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες με την κατηγορία της κατασκοπείας. Ομάδες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν τακτικά την κράτησή του. Καθώς εντείνεται η εκστρατεία για την απελευθέρωσή του, μια εικόνα που φαίνεται να δείχνει τον Ασάνζ ατημέλητο και αδύναμο σε ένα κελί φυλακής κυκλοφορεί ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα σε διάφορες χώρες από τα τέλη Μαρτίου. Πρόκειται όμως για εικόνα που δημιουργήθηκε από τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), όπως επιβεβαίωσαν στο AFP η σύζυγος του Τζούλιαν Ασάνζ και η ομάδα που κάνει εκστρατεία για την απελευθέρωσή του. Ένας χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που κοινοποίησε τη φωτογραφία μας είπε ότι την δημιούργησε ο ίδιος.
«Ο Τζούλιαν… Να πως σκωτόνουν έναν ελευθερο άνθρωπο σιγά σιγά…», γράφει η λεζάντα μιας φωτογραφίας που κοινοποιήθηκε στο Facebook την 1η Απριλίου 2023.
Η ανάρτηση κοινοποιεί μια εικόνα που δείχνει τον Ασάνζ με τα μάτια του κλειστά σε ένα κρεβάτι σε ένα δωμάτιο με πλακάκια, φορώντας μια λερωμένη λευκή ποδιά.
Η ίδια εικόνα είχε αναρτηθεί στα ελληνικά στο Facebook εδώ, εδώ και εδώ.
Έχει κοινοποιηθεί και σε άλλες γλώσσες, όπως γαλλικά, ισπανικά, αγγλικά, γερμανικά, πολωνικά και ολλανδικά, συνοδευόμενη από λεζάντες που εκφράζουν ανησυχία ή καταγγέλλουν τις συνθήκες κράτησης του Ασάνζ. Ορισμένες αναρτήσεις περιγράφουν την εικόνα ως φωτογραφία που «διέρρευσε».
Screenshot of a Facebook post sharing the AI-generated image of Assange. Λήψη εικόνας: 05/04/2023
Λεπτομέρειες που δείχνουν ότι η viral εικόνα δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη
Με μια πιο προσεκτική εξέταση της εικόνας, είναι δυνατόν να εντοπίσει κανείς μερικά στοιχεία που μπορεί να δημιουργήσουν αμφιβολίες για το αν πρόκειται για αυθεντική φωτογραφία του Τζούλιαν Ασάνζ. Όπως περιγράφεται λεπτομερώς σε αυτό το προηγούμενο άρθρο του AFP ελληνικό fact check, υπάρχουν συχνά στοιχεία στην εικόνα που μπορούν να βοηθήσουν στην ανίχνευση οπτικών στοιχείων που έχουν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη.
Στην προκειμένη περίπτωση, ορισμένες λεπτομέρειες του προσώπου, όπως η τονισμένη πτυχή ενός από τα βλέφαρα του Ασάνζ, ένα λευκό σημάδι στη μύτη του, καθώς και το αταίριαστο υλικό των ρούχων του και η κοκκώδης εμφάνιση των πλακάκινων τοίχων στο φόντο, είναι λεπτομέρειες που υποδηλώνουν ότι πρόκειται για μια εικόνα που δημιουργήθηκε.
Επιπλέον, διαγώνια είναι ορατό ένα υδατογράφημα που γράφει στα αγγλικά «photo property of ‘E’» (φωτογραφική ιδιοκτησία του ‘Ε’), όπως εντόπισαν οι χρήστες του Διαδικτύου σε ορισμένες από τις viral αναρτήσεις στα γαλλικά. Επισήμαναν επίσης ότι οι λεπτομέρειες των μαλλιών και του αυτιού του Ασάνζ παρουσιάζουν ενδείξεις ότι έχουν δημιουργηθεί ψηφιακά. Παρακάτω το AFP έχει επισημάνει με πράσινα πλαίσια ορισμένες από τις όψεις της φωτογραφίας που υποδηλώνουν ότι δεν είναι αυθεντική.
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Τα πράσινα τετράγωνα και οι πορτοκαλί γραμμές προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνας: AFP: 05/04/2023
Χρησιμοποιώντας μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας σε συνδυασμό με μια αναζήτηση με λέξη-κλειδί – Julian Assange – βρήκαμε έναν χρήστη με το όνομα «E». Αρχικά, κάναμε δεξί κλικ στην εικόνα που επισυνάπτεται σε ένα tweet για να πραγματοποιήσουμε μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, π.χ. στο Google Search. Στη συνέχεια, κάναμε ξανά κλικ στην πρώτη επάνω φωτογραφία και εμφανίστηκε μια σειρά αποτελεσμάτων, μεταξύ των οποίων και ένας λογαριασμός Twitter με την ονομασία «The Errant Friend», ο οποίος δημοσίευσε την εικόνα που αναλύσαμε στις 30 Μαρτίου 2023.
Ο λογαριασμός αυτός έχει δημοσιεύσει και άλλες εικόνες που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη, όπως μια εικόνα του Ντόναλντ Τραμπ γονατιστού. Στις 17 Μαρτίου, ο ίδιος χρήστης του Twitter είχε ήδη δημοσιεύσει μια άλλη εικόνα του Τζούλιαν Ασάνζ, καθισμένου σε κάτι που μοιάζει με κελί, στην οποία εμφανιζόταν το ίδιο υδατογράφημα με την ένδειξη «Photo property of E».
Στις 31 Μαρτίου ένα κανάλι Telegram με το όνομα “E” δήλωσε ότι ήταν «ενθαρρυντικό» το γεγονός ότι η εικόνα κυκλοφόρησε με «εξαιρετικά διαδεδομένο» τρόπο και είπε ότι αυτή ήταν η «πρόθεση». Την επόμενη ημέρα, ο «E» δημοσίευσε ένα άλλο μήνυμα στον λογαριασμό του Telegram, υποστηρίζοντας ότι δημιούργησε την εικόνα για να «κάνει πραγματικότητα τον πόνο, που έχει αναφερθεί» του Τζούλιαν Ασάνζ.
Επικοινωνώντας με το AFP μέσω του λογαριασμού του στο Twitter, ο «The Errant Friend» δήλωσε ότι ήταν ο δημιουργός της εικόνας στις 5 Απριλίου 2023.
Περιέγραψε τον εαυτό του ως «πρώην κεντρικό προγραμματιστή» ενός έργου που υποστηρίζει την απελευθέρωση του ιδρυτή του Wikileaks, με την ονομασία AssangeDAO και δήλωσε ότι δημιούργησε την εικόνα από την «έκδοση 5 του MidJourney, ενός προγράμματος δημιουργίας εικόνων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη». Είπε ότι την είχε υδατογραφήσει «για να καταλάβει ο κόσμος από πού προήλθε».
«Η πρόθεσή μου ήταν να δημιουργήσω μια εικόνα με βάση τα καταγεγραμμένα γεγονότα γύρω από τον Τζούλιαν», πρόσθεσε.
Είπε επίσης σε διάφορα άλλα μέσα ενημέρωσης ότι ήταν ο δημιουργός της εικόνας, μεταξύ των οποίων το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων AP (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), το γερμανικό μέσο ενημέρωσης Bild (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) και η ομάδα επαλήθευσης ειδήσεων του γαλλικού καναλιού TF1 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Η σύζυγος και οι υποστηρικτές του Ασάνζ λένε επίσης ότι η εικόνα σχεδιάστηκε από ΤΝ
Η επιτροπή υποστήριξης του ιδρυτή των Wikileaks, «Don’t Extradite Assange», επιβεβαίωσε στο AFP στις 4 Απριλίου ότι «η εικόνα που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι εικόνα που δημιουργήθηκε με τεχνητή νοημοσύνη, οπότε δεν είναι πραγματική».
Η Στέλλα Ασάνζ, σύζυγος του Τζούλιαν, η οποία δεν αναμετέδωσε την εικόνα στα κοινωνικά της δίκτυα, επιβεβαίωσε στις 4 Απριλίου ότι δεν είναι αυθεντική.
«Καταλαβαίνω ότι κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εικόνες τεχνητής νοημοσύνης του Τζούλιαν. Αν δεν προωθώ τις εικόνες, είναι σαφές ότι δεν είναι αληθινές», απάντησε στο AFP και ενώπιον δημοσιογράφων που ήταν παρόντες στις 4 Απριλίου μπροστά από τη φυλακή όπου κρατείται ο σύζυγός της στο ανατολικό Λονδίνο.
Η επιτροπή «Don’t Extradite Assange» επανέλαβε επίσης στο AFP τις ανησυχίες της για το αίτημα έκδοσης του Ασάνζ από τις ΗΠΑ και δήλωσε ότι κρατείται σε «απάνθρωπες συνθήκες» στη φυλακή υψηλής ασφαλείας Belmarsh στο νοτιοανατολικό Λονδίνο.
Στις 4 Απριλίου, απαγορεύτηκε η είσοδος στον Κριστόφ Ντελουάρ και τη Ρεμπέκα Βινσέν, Γενικό Γραμματέα και Διευθύντρια Επιχειρήσεων της ΜΚΟ Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), στο Μπέλμαρς για να επισκεφθούν τον Ασάνζ, παρά την άδεια που είχε δοθεί προηγουμένως, όπως αναφέρει το AFP (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Η εικόνα του Ασάνζ έγινε viral λίγο μετά την είδηση της σύλληψης του Αμερικανού δημοσιογράφου στη Ρωσία
Η εικόνα του Ασάνζ έγινε viral λίγο μετά την ανακοίνωση της σύλληψης του Έβαν Γκέρσκοβιτς (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), ανταποκριτή της Wall Street Journal στη Μόσχα στις 29 Μαρτίου.
Ορισμένες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατηγόρησαν τις δυτικές κυβερνήσεις για υποκρισία επειδή ζητούν την απελευθέρωση του Γκέρσκοβιτς ενώ ο Ασάνζ παραμένει στη φυλακή, ένα μήνυμα που προβάλλεται και από τη Ρωσία.
Όταν ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ έγραψε στο Twitter (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) στις 30 Μαρτίου ότι «οι ρωσικές αρχές επιδεικνύουν για άλλη μια φορά τη συστηματική τους περιφρόνηση για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης» με αφορμή τη σύλληψη του Γκερσκόβιτς, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα απάντησε στο Telegram ζητώντας από τον Μπορέλ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) να δείξει σεβασμό στην ελευθερία του Τύπου καταδικάζοντας τις συλλήψεις του Τζούλιαν Ασάνζ και του Λετονού συντάκτη του Sputnik, Μάρατ Κάσεμ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Ο Ασάνζ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει δεκαετίες φυλάκισης αν εκδοθεί
Ο αυστραλός πολίτης Ασάνζ, 51 ετών σήμερα, κρατείται στο Μπέλμαρς από τότε που συνελήφθη από τη βρετανική αστυνομία το 2019, έπειτα από επτά χρόνια παραμονής στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο.
Προσφεύγει κατά της έγκρισης του Ηνωμένου Βασιλείου για την έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου καταζητείται για να δικαστεί επειδή φέρεται να παραβίασε τον αμερικανικό νόμο περί κατασκοπείας, δημοσιεύοντας στρατιωτικά και διπλωματικά αρχεία το 2010, σχετικά με τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ.
Θα μπορούσε να αντιμετωπίσει δεκαετίες φυλάκισης εάν κριθεί ένοχος.
Τον Ιανουάριο του 2021, βρετανικό δικαστήριο απέρριψε το αίτημα του Τζούλιαν Ασάνζ για αποφυλάκιση με εγγύηση θεωρώντας ότι διατρέχει κίνδυνο φυγής.
Στα τέλη Νοεμβρίου 2022, πέντε μέσα ενημέρωσης (The New York Times, The Guardian, El Pais, Le Monde και Der Spiegel) που συνεργάστηκαν με τον Ασάνζ για τη δημοσιοποίηση αποσπασμάτων των διπλωματικών τηλεγραφημάτων που αποκτήθηκαν από το WikiLeaks κάλεσαν την κυβέρνηση των ΗΠΑ να αποσύρει τις κατηγορίες εναντίον του, όπως αναφέρεται λεπτομερώς σε αυτό το ρεπορτάζ του AFP (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).