“Έκρηξη” παραπληροφόρησης για τους μετανάστες στην Κύπρο

Τις τελευταίες εβδομάδες, παρατηρήθηκε αύξηση της παραπληροφόρησης για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Συνδέεται άμεσα με τις ταραχές και τα επεισόδια που έχουν Πάφο και τη Λεμεσό που έχουν οδηγήσει σε επιθέσεις, τραυματισμούς και ζημιές σε περιουσίες.

Στις 16 Αυγούστου 2023 διαδόθηκε στο Facebook μια εικόνα “αλλοδαπών” να πετάνε πέτρες κατά τη διάρκεια επεισοδίων στη Χλώρακα της Κύπρου.

Παραδείγματα αναρτήσεων στο Facebook:

 

Τι ισχύει

Σύμφωνα με δημοσιεύματα της 14ης Αυγούστου 2023, άτομα που διαμένουν σε συγκρότημα διαμερισμάτων στην Χλώρακα – και στο οποίο η παροχή ρεύματος έχει αποκοπεί – συγκεντρώθηκαν έξω από το Κοινοτικό Συμβούλιο Χλώρακας νωρίς το μεσημέρι της Δευτέρας, ζητώντας νέο χώρο στέγασης που να τους παρέχει τις απαιτούμενες διευκολύνσεις. Οι διαμαρτυρόμενοι ακολούθησαν πορεία προς το κέντρο της Χλώρακας όπου στεγάζονται τα γραφεία της Κοινοτικής Αρχής, ενώ κάποιοι εξ αυτών φώναζαν συνθήματα. Στο σημείο κλήθηκαν περίπου 10 περιπολικά της ΑΔΕ Πάφου, ενώ, σύμφωνα με την Αστυνομία, επικρατεί ησυχία. Η διαμαρτυρία των ενοίκων του συγκροτήματος των διαμερισμάτων στη Χλώρακα έληξε ομαλά.

Η υπό εξέταση φωτογραφία δεν έχει καμία σχέση με τη Χλώρακα. Tραβήχτηκε στις 16 Οκτωβρίου 2016 στη Νότια Αφρική. Συγκεκριμένα, δείχνει φοιτητές να διαμαρτύρονται πετώντας πέτρες, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης κατά του κόστους των φοιτητικών διδάκτρων στο Πανεπιστήμιο Wits στο Γιοχάνεσμπουργκ, στα πλαίσια του κινήματος FeesMustFall.

Το #FeesMustfall (μτφ: Τα δίδακτρα πρέπει να πέσουν) ήταν ένα κίνημα διαμαρτυρίας φοιτητών που ξεκίνησε στα μέσα Οκτωβρίου 2015 στη Νότια Αφρική. Οι στόχοι του κινήματος ήταν να σταματήσουν οι αυξήσεις των διδάκτρων καθώς και η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης των πανεπιστημίων. Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν από το Πανεπιστήμιο του Witwatersrand και εξαπλώθηκαν στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν και στο Πανεπιστήμιο Rhodes, πριν να εξαπλωθούν γρήγορα σε άλλα πανεπιστήμια σε ολόκληρη τη χώρα, όπως το Πανεπιστήμιο Wits. Παρόλο που αρχικά εισέπραξε σημαντική δημόσια υποστήριξη, το κίνημα διαμαρτυρίας άρχισε να χάνει τη δημόσια συμπάθεια όταν οι διαμαρτυρίες άρχισαν να γίνονται βίαιες.

Συμπέρασμα

Με βάση τα ανωτέρω, συμπεραίνουμε πως η φωτογραφία των “αλλοδαπών” που πετούν πέτρες, δεν έχει καμία σχέση με τα πρόσφατα γεγονότα στη Χλώρακα. Η φωτογραφία προέρχεται από φοιτητική διαδήλωση στο Γιοχάνεσμπουργκ το 2016.

Στις 21 Αυγούστου 2023, ο Επαρχιακός Γραμματέας του ΔΗΣΥ Πάφου, κ. Νικόλας Λιασίδης, παρουσίασε χάρτη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου με τον ισχυρισμό πως  δείχνει μεγάλες περιοχές της Συρίας να ασφαλείς για την επιστροφή των προσφύγων.

Ο συγκεκριμένος χάρτης είναι παλιάς έκδοσης (2021) και πλέον υπάρχει η πιο νέα έκδοση που εκπονήθηκε το 2023. Ο χάρτης αυτός παρουσιάζει τον βαθμό επικινδυνότητας της κάθε περιοχής. Σε καμία περίπτωση δεν λέει ότι μπορούν να επιστρέψουν οι πρόσφυγες. Κανένα μέρος της Συρίας δεν θεωρείται ασφαλές από τη βία. Οι απαγωγές από ένοπλες ομάδες, οι άδικες συλλήψεις ή/και κρατήσεις, η χρήση χημικού πολέμου, ο βομβαρδισμός και οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί πολιτικών κέντρων ενέχουν σημαντικό κίνδυνο θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού.

Η κατάσταση στη Συρία

Σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ασύλου της ΕΕ, στη Συρία υπάρχει ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών ομάδων και ατόμων μπορούν να θεωρηθούν ως παράγοντες δίωξης ή σοβαρής βλάβης εναντίον ανθρώπων. Αυτό περιλαμβάνει ένα πλήθος εσωτερικών (πχ καθεστώς Άσαντ) και διεθνών παραγόντων που επιδιώκουν τα δικά τους συμφέροντα και στόχους.

Στον ανωτέρω χάρτη βλέπουμε πως το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας βρίσκεται υπό την κυριαρχία του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Ένα μεγάλο τμήμα στα βορειοανατολικά ελέγχεται από το κουρδικό στοιχείο (YPG), ένα τμήμα στα βορειοδυτικά από αντικαθεστωτικές δυνάμεις, υπάρχουν διάφοροι διάσπαρτοι θύλακες του ISIS, τουρκικά φυλάκια και ζώνη κατοχής στα βόρεια.

Συριακοί κρατικοί φορείς του καθεστώτος Άσαντ περιλαμβάνουν μέλη των δυνάμεων ασφαλείας και άλλες αρχές, όπως τοπικά συμβούλια ή άλλοι τοπικοί αξιωματούχοι. Η διάκριση μεταξύ των επίσημων κρατικών δυνάμεων και των μη κρατικών δυνάμεων δεν είναι πάντα σαφής. Οι κρατικές αρχές της Συρίας, ιδίως οι ένοπλες δυνάμεις της Συρίας, συμπεριλαμβανομένου του Συριακού Αραβικού Στρατού (SAA), των υπηρεσιών πληροφοριών και της αστυνομίας, έχουν διαπράξει ένα ευρύ φάσμα σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την αρχή της σύγκρουσης.

Η κατάσταση στη Συρία παραμένει ασταθής και επικίνδυνη λόγω μιας δεκαετίας συνεχιζόμενων συγκρούσεων και ανασφάλειας. Το συριακό καθεστώς δεν ασκεί έλεγχο σε τμήματα της χώρας, ιδίως στα βορειοδυτικά, όπου οι μάχες έχουν προκαλέσει σημαντικές απώλειες αμάχων και εκτοπισμό. Στοιχεία του ISIS, συνεχίζουν να λειτουργούν ως αντιμαχόμενες ομάδες και διεξάγουν τακτικές επιθέσεις, ειδικά στη βορειοανατολική Συρία, ενώ και άλλες τρομοκρατικές ομάδες είναι ενεργές. Σε όλη τη Συρία, οι καταστάσεις τοπικής ασφάλειας είναι εύθραυστες και μπορούν να επιδεινωθούν σε ένοπλες συγκρούσεις χωρίς προειδοποίηση.

Αναλυτικά ανά περιοχή με βάση τον πιο πρόσφατο χάρτη που εκπονήθηκε το Φεβρουάριο του 2023, επικρατή η παρακάτω κατάσταση:

Στον παραπάνω χάρτη, βλέπουμε με βαθύ κόκκινο τις περιοχές εξαιρετικά μεγάλης επικινδυνότητας. Στο κόκκινο υπάγονται οι περιοχές με υψηλό επίπεδο βίας. Στο ροζ χρώμα υπάγονται οι περιοχές όπου λαμβάνουν χώρα περιστατικά αδιάκριτης βίας, αν και όχι σε υψηλό επίπεδο. Από ολόκληρη τη Συρία, τα μόνα σημεία που θεωρούνται ασφαλή, είναι η πόλη της Δαμασκού και το Κυβερνείο της Ταρτούς.

Συμπέρασμα

Ο εξεταζόμενος ισχυρισμός συνιστά παραπληροφόρηση, καθώς παραποιεί τη σήμανση του χάρτη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου όσον αφορά τη Συρία. Όλες οι περιοχές, πλην της Ταρτούς και της πόλης της Δαμασκού, θεωρούνται ότι ενέχουν ρίσκο για τη σωματική ακεραιότητα των προσφύγων.

Πηγές https://euaa.europa.eu/country-guidance-syria/3343-assessment-governorate
https://euaa.europa.eu/country-guidance-syria-2023/indiscriminate-violence-syria
https://travel.state.gov/content/travel/en/traveladvisories/traveladvisories/syria-travel-advisory.html#:~:text=No%20part%20of%20Syria%20is,of%20death%20or%20serious%20injury
https://web.archive.org/web/20230308124925/https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/2023-02/2023_Country_Guidance_Syria.pdf

Στις 30 Αυγούστου 2023, μεγάλη διάδοση είχε στο Facebook μια εικόνα που δείχνει αλλοδαπό στην Κύπρο, ο οποίος εκτόξευσε απειλές στην Πάφο, ως “τουρκοσύριο τζιχαντιστή, αποκεφαλιστή άοπλων σύριων χριστιανών και Κούρδων”.

Τι ισχύει

Ο εικονιζόμενος στο βίντεο από την Κύπρο ονομάζεται Μοχάμεντ Χατζηχουσείν (επίσημο όνομα: Mohamed Haj Hussin).

Δηλώσεις αλλοδαπών και κατοίκων Χλώρακας

Η φωτογραφία που φέρεται να τον δείχνει να κρατά κεφάλι κυκλοφορεί τουλάχιστον από το 2017 και έκτοτε αναδημοσιεύεται τακτικά. Σύμφωνα με την περιγραφή, δείχνει τον αποκεφαλισμό πεσόντων Κούρδων μαχητών από Τούρκους στρατιώτες. Ένας από τους Τούρκους στρατιώτες ακούγεται να λέει ότι εκδικούνται το αίμα του στρατιώτη Efe Osman Apaydin, που σκοτώθηκε μαζί με τον Turgut Kurtçu. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στο διαδίκτυο σκοτώθηκαν πολεμώντας το PKK τον Απρίλιο του 2017 στο Σιρνάκ της Τουρκίας. Το βίντεο με το στρατιώτη που κρατά το κομμένο κεφάλι κυκλοφόρησε λίγο αργότερα (Προειδοποίηση: το βίντεο είναι ιδιαιτέρως βίαιο).

Οι στρατιώτες μιλούν τουρκικά και ακούγονται καθαρά να αναφέρουν το όνομα του Efe Osman Apaydın, καθώς και έναν από αυτούς να προτρέπει τους άλλους να μην διαμοιράσουν το υλικό στο WhatsApp.

Επιπλέον εάν συγκρίνουμε τις φωτογραφίες των δύο ανδρών, διαπιστώνουμε πως πρόκειται για διαφορετικά πρόσωπα.

Συμπέρασμα

Η συγκεκριμένη εικόνα σε καμία περίπτωση δεν απεικονίζει τον Σύριο Μοχάμεντ Χατζηχουσείν. Η εικόνα είναι μέρος από βίντεο που κυκλοφορεί από το 2017 και δείχνει άνδρα να μιλάει τουρκικά. Οι δύο άνδρες δεν είναι το ίδιο άτομο.

Στις 31 Αυγούστου 2023, διαδόθηκε η φήμη πως ένα αστυνομικός εκτός υπηρεσίας, μαχαιρώθηκε από διανομείς φαγητού “στη μέση του δρόμου” στη Λεμεσό.

Η ανωτέρω ανάρτηση ξεπέρασε τις 100 κοινοποιήσεις μέσα σε μια ώρα.

Σε επικοινωνία μας με το Γραφείο Τύπου της Αστυνομίας στη Λευκωσία, μας είπαν ότι δεν υπάρχει κάποια καταγραφή:

“Όχι. Δεν υπάρχει καμία τέτοια πληροφορία.”

Πέρα από τις φήμες που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα, το “περιστατικό” δεν έχει αναφερθεί στα τοπικά ΜΜΕ.

Σε δηλώσεις του στο OMEGAlive o υπεύθυνος του ΤΑΕ Λεμεσού Λευτέρης Κυριάκου είπε:

“Στην Αστυνομία Λεμεσού δεν υπάρχει καμία τέτοια καταγγελία και καμία ανάλογη ενημέρωση για τετοιο περιστατικό. Πόσο μάλλον εαν αυτή η υπόθεση αφορά αστυνομικό εκτός υπηρεσίας, είναι κάτι που θα το γνωρίζαμε από την πρώτη στιγμή.”

Επικοινωνήσαμε και εμείς με την Αστυνομία Λεμεσού και μας διέψευσαν περιστατικό.

Συμπέρασμα

Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Αστυνομίας, τόσο από το Γραφείο Τύπου, αλλά και το ΤΑΕ Λεμεσού, δεν ισχύει πως αστυνομικός εκτός υπηρεσίας μαχαιρώθηκε από διανομείς φαγητού.

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2023, πρόεδρος του κόμματος “Ελληνική Λύση”, Κυριάκος Βελόπουλος, εμφάνισε στο προφίλ του στο Twitter, ένα βίντεο με τον ισχυρισμό πως δείχνει αλλοδαπούς να κρατάνε πέτρες και ξύλα στην Κύπρο.

Ακολουθεί το βίντεο που παρουσίασε ο Κυριάκος Βελόπουλος (ανεβασμένο στον λογαριασμό μας στο Twitter για να μη χαθεί):

Αναζητώντας την πηγή του βίντεο, εστιάσαμε στο λογότυπο “INTELLI NEWS”, πάνω δεξιά. Πρόκειται για άτομο ή άτομα που διαχειρίζονται λογαριασμούς με αυτό το λογότυπο στο TikTok και στο Telegram. Πρόκειται για κανάλια που γράφουν στη ρωσική γλώσσα και σύμφωνα με την περιγραφή, μεταδίδουν υλικό από το Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή.

Το αρχικό κείμενο έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά με Google Translate

Βρήκαμε το βίντεο (αρχειοθετημένο λινκ) στο κανάλι τους στο Telegram, συνοδευόμενο από μια σειρά άλλων βίντεο και με την επιγραφή πως δείχνει επεισόδια και συμπλοκές στο Τελ Αβίβ (Ισραήλ).

Στην περιγραφή του βίντεο διαβάζουμε: Беспорядки в Тель Авиве продолжаются, που σημαίνει: Οι ταραχές στο Τελ Αβίβ συνεχίζονται

Χθες (2/9) σημειώθηκαν συμπλοκές στο Τελ Αβίβ, μεταξύ μεταναστών που προέρχονται από την Ερυθραία. Τα επεισόδια σημειώθηκαν μεταξύ υποστηρικτών και αντιπάλων της κυβέρνησης της Ερυθραίας.

Times of Israel

Συμπέρασμα

Το βίντεο προέρχεται από συγκρούσεις μεταναστών από την Ερυθραία στο Τελ Αβίβ και δεν σχετίζεται με τα πρόσφατα γεγονότα στην Κύπρο.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά βίας σε Πάφο και Λεμεσό σχετικά με το μεταναστευτικό, κυκλοφόρησαν ισχυρισμοί που παραποιούν τους αριθμούς των αλλοδαπών που βρίσκονται στην Κυπριακή Δημοκρατία.

---

Τι ισχύει
2021

Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, το 2021 υπήρχαν στη χώρα 180,344 αλλοδαποί. Εξ αυτών, το 46.5% αφορούσε μετανάστες που έφτασαν για λόγους εργασίας, 37.7% ήρθαν για οικογενειακούς λόγους, 6% έφτασαν ως αιτητές ασύλου και 9.8% για άλλους λόγους.

Με βάση τα παραπάνω, οι αιτητές ασύλου το 2021 έφτασαν σε απόλυτους αριθμούς περίπου τους 10,820. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat και τον πίνακα που επισυνάπτεται παρακάτω με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της απογραφής του 2021, από το σύνολο των 918.100 εγγεγραμμένων κατοίκων, το 21,1%, δηλαδή 193.300, είναι αλλοδαποί. Ο αριθμός λοιπόν των 10,820 αιτητών ασύλου αντιστοιχεί στο 1.2% του γενικού πληθυσμού της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

---

2022

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat, ο πληθυσμός της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2022, ανήλθε σε 912,703 άτομα:

Σύμφωνα πάντα με την EUROSTAT, εκτιμήθηκε ότι την 1/1/2023 ο πληθυσμός θα έφτανε τους 920,700 κατοίκους:

Σύμφωνα με την Eurostat, όπως φαίνεται παραπάνω, το 2022 είχαμε 23,864 νέες αιτήσεις ασύλου. Αν σε αυτές προστεθούν οι αιτητές ασύλου του 2021 και χωρίς να υπολογιστούν οι αναχωρήσεις κάποιων, υπολογίζεται ένας μέγιστος αριθμός αιτητών ασύλου της τάξης των 34,685 ατόμων. Αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 3.8% του γενικού πληθυσμού.

---

2023

Η EUROSTAT ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2023 πως όσον αφορά πολίτες που έχουν γεννηθεί σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα μεγαλύτερα ποσοστά καταγράφηκαν στη Μάλτα (15.7%) και το Λουξεμβούργο (15.6%). Αυτά τα δύο μέλη της ΕΕ ακολουθούνται από τη Σουηδία (14.9%), την Εσθονία (13.1%) και την Κύπρο (12.2%).

Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) (ημερομηνία δημοσιεύματος 12/07/2023), στην Κύπρο περίπου το 5% του πληθυσμού (από σύνολο 915 χιλιάδων που αναφέρει) είναι μετανάστες [σ.σ. αιτητές ασύλου ή άτομα υπό καθεστώς προστασίας (άσυλο)]. Το Al Jazeera, επικαλούμενο τις τοπικές αρχές, προσδιορίζει το ποσοστό στο 6%. Αν θεωρήσουμε ότι ο συνολικός πληθυσμός είναι περίπου 915 χιλιάδες, αυτό μεταφράζεται σε ένα αριθμό μεταξύ 45.750 και 54.900 ατόμων (αριθμός κατά γενική προσέγγιση). Ο υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου επίσης ανέφερε το ποσοστό του 6% τον περασμένο Μάιο.

Επικοινωνήσαμε με το κυπριακό παράρτημα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) για να λάβουμε διευκρινιστικές πληροφορίες:

Σίγουρα πρόκειται για παραπληροφόρηση/ψευδή πληροφόρηση αφού εμείς δεν συλλέγουμε στοιχεία για «παράνομους» ούτε και χρησιμοποιούμε αυτό τον όρο. Αλλά ακόμα κι αν δείτε τα στοιχεία της Αστυνομίας Κύπρου για  «παράνομους αλλοδαπούς» (βλ. Στατιστικά στοιχεία για αλλοδαπούς) θα διαπιστώσετε ότι υπάρχει τεράστια απόκλιση με τις 250,000 που παρατίθενται ως «εκτίμηση του ΟΗΕ». Επίσης, παραποιούνται και τα στοιχεία της EUROSTAT, όπως θα έχετε ήδη παρατηρήσει καθώς και τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής πληθυσμού όπου θα δείτε ότι το 21.1% είναι μη-Κύπριοι.

Όσον αφορά τις αφίξεις “παράτυπων” το 2023, σύμφωνα με το υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου πρόκειται για άτομα που έχουν αιτηθεί άσυλο.

Συμπεράσματα
Σύμφωνα με τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία, ο πληθυσμός της Κυπριακής Δημοκρατίας τα τελευταία τρία χρόνια ανέρχεται σε περίπου 900,000 άτομα. Ο αριθμός των αιτητών ασύλου στη χώρα παρουσιάζει αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια, γεγονός όμως που αναγνωρίστηκε από το κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση και πάρθηκαν μέτρα για την αντιμετώπισή του, με το 2023 να επιτυγχάνεται για πρώτη φορά η αναχώρηση περισσότερων αιτητών ασύλου σε σχέση με τις αφίξεις. Εν πάσει περιπτώσει, το ποσοστό του 6% του γενικού πληθυσμού που αναφέρεται στις επίσημες πηγές ανέρχεται σε αριθμό όχι μεγαλύτερο των 55,000 ατόμων, που είναι πολύ μακρυά από τον αριθμό των 250,000 που αναφέρεται σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.