Σε μια σύνοδο κορυφής των λεγόμενων χωρών BRICS στο Γιοχάνεσμπουργκ τον Αύγουστο του 2023, τα πέντε σημερινά μέλη – Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική – ψήφισαν την αποδοχή έξι νέων μελών. Η Αργεντινή, η Αίγυπτος, η Αιθιοπία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα ενταχθούν στο μπλοκ των αναδυόμενων οικονομιών -που συχνά θεωρείται αντίβαρο στον υπό δυτική ηγεσία κόσμο- από τον Ιανουάριο του 2024. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Μόσχα πιστεύεται ότι αναζητά νέες πολιτικές και οικονομικές συμμαχίες για να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στην τρέχουσα παγκόσμια τάξη. Αμέσως μετά τη σύνοδο κορυφής, άρχισαν να κυκλοφορούν αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, οι οποίες ισχυρίζονταν ψευδώς ότι οι BRICS «θα ελέγχουν το 80% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου». Ωστόσο, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία της βιομηχανίας διαψεύδουν τον ισχυρισμό και δείχνουν ότι το διευρυμένο μπλοκ θα ελέγχει μόλις το 40% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου.
«Η νέα σύνθεση των BRICS θα ελέγχει το 80% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Με την προσθήκη της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ιράν στους BRICS, η Ένωση θα μπορέσει να ελέγξει τη μερίδα του λέοντος της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Το ίδιο ισχύει και για την απότομη αύξηση του ΑΕΠ των νέων χωρών BRICS. Θα ανέλθει στο 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ και θα ξεπεράσει τα 30 τρισεκατομμύρια δολάρια», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 24 Αυγούστου. Ο συνοδευτικός χάρτης δείχνει με πράσινο χρώμα τις 11 χώρες του διευρυμένου μπλοκ.
Ο ίδιος ισχυρισμός με τον ίδιο χάρτη εντοπίστηκε επίσης στο Facebook και το Twitter, που μετονομάστηκε σε «X», κοινοποιώντας μια ανάρτηση στα αγγλικά που προβλήθηκε πάνω από 2,5 εκατομμύρια φορές. Μια άλλη ανάρτηση στο Facebook αναφέρει έναν ρωσικό λογαριασμό Telegram με το όνομα «Ostashko» ως πηγή. Κοινοποιεί το ίδιο κείμενο με τον ίδιο χάρτη και έχει προβληθεί πάνω από 1,8 εκατομμύρια φορές.
Στιγμιότυπα από τις ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook και το X. Λήψη εικόνων: 05/09/2023
Ο ίδιος ισχυρισμός με τον ίδιο χάρτη κοινοποιήθηκε επίσης στα πολωνικά, τα γαλλικά και τα σλοβακικά.
Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs ήταν αυτή που επινόησε το ακρωνύμιο BRIC το 2001 σε μια έκθεση που προέβλεπε ότι οι οικονομίες τεσσάρων χωρών -της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας- θα «αναδιαμορφώσουν την παγκόσμια οικονομία» και θα κυριαρχήσουν στην παγκόσμια ανάπτυξη έως το 2050. Στη συνέχεια, με πρωτοβουλία της Ρωσίας, οι χώρες-μέλη συγκροτήθηκαν ως άτυπος οργανισμός το 2006, σύμφωνα με την ιστοσελίδα των BRICS (αρχειοθετημένη εδώ). Η πρώτη σύνοδος κορυφής των BRIC πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2009, στο Εκατερίνμπουργκ της Ρωσίας. Η Νότια Αφρική προσχώρησε στην ομάδα το 2010 και το ακρωνύμιο άλλαξε σε BRICS.
Οι BRICS πραγματοποίησαν τη 15η ετήσια σύνοδο κορυφής τους στις 22-24 Αυγούστου 2023 στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής, όπου επικύρωσαν τη διεύρυνση, ανακοινώνοντας ότι έξι νέες χώρες -η Αργεντινή, η Αιθιοπία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- «θα γίνουν πλήρη μέλη από την 1η Ιανουαρίου 2024». Όλα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν στην εξέλιξη (εδώ, εδώ, εδώ), συμπεριλαμβανομένου του AFP.
Με την ένταξη κορυφαίων πετρελαιοπαραγωγών χωρών όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και τα ΗΑΕ – μέλη του ισχυρού Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών (ΟΠΕΚ) (αρχειοθετημένο εδώ) – οι ψευδείς ισχυρισμοί ότι το νέο μπλοκ θα ασκούσε ασφυκτικό έλεγχο στην παγκόσμια παραγωγή αργού άρχισαν να κυκλοφορούν μετά τη σύνοδο κορυφής.
Η νέα BRICS θα αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου
Στις 25 Αυγούστου 2023, μία ημέρα μετά την πρώτη εμφάνιση του ψευδούς ισχυρισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Πολωνός αναλυτής πετρελαίου Αντρέι Στσέσνιακ σχολίασε στον λογαριασμό του στο X (πρώην Twitter) ότι το ποσοστό 80% ήταν ψευδές και ότι οι 11 χώρες των νέων BRICS «ελέγχουν το 43% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου».
Αξιόπιστα στοιχεία για την παραγωγή πετρελαίου μπορεί κανείς να βρει σε ιστότοπους όπως ο ΟΠΕΚ, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) και η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (ΕΙΑ).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην «Έκθεση για την αγορά πετρελαίου» του Ιουλίου 2023 της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ), ενός διακυβερνητικού οργανισμού που ιδρύθηκε το 1974 για την παροχή συστάσεων πολιτικής, αναλύσεων και δεδομένων για ολόκληρο τον παγκόσμιο ενεργειακό τομέα, οι 11 χώρες του διευρυμένου μπλοκ BRICS αντιστοιχούν σε συνολική παραγωγή περίπου 37 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως (bpd) το 2022.
Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚ, το ισχυρό πετρελαϊκό καρτέλ που ιδρύθηκε το 1960 για τον συντονισμό και την ενοποίηση των πετρελαϊκών πολιτικών μεταξύ των κρατών-μελών και την καθοδήγηση των τιμών στην παγκόσμια αγορά, η συνδυασμένη παραγωγή των 11 χωρών ανερχόταν σε περίπου 35 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα το 2022.
Και η EIA, η οποία αναφέρει ότι στόχος της είναι να «συλλέγει, να αναλύει και να διαδίδει ανεξάρτητες και αμερόληπτες ενεργειακές πληροφορίες», υπολογίζει τη συνδυασμένη παραγωγή για το 2022 σε σχεδόν 42 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα.
Αναλυτικά, η παραγωγή πετρελαίου των χωρών έχει ως εξής (σε εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα) για το 2022:
Για το 2023, η EIA προβλέπει ότι η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου θα αυξηθεί κατά 1,6 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα (bpd) σε 101,5 εκατομμύρια bpd.
Άλλα μέσα ενημέρωσης, όπως το Forbes και ο ιστότοπος δημοσιογραφίας δεδομένων, Visual Capitalist (αρχειοθετημένο εδώ), παρέχουν παρόμοια στοιχεία. Το παρακάτω γράφημα του Visual Capitalist δείχνει πώς η έλευση των έξι νέων μελών θα επηρεάσει την επιρροή και την εμβέλεια των BRICS.
Στιγμιότυπο από το visualcapitalist.com. Λήψη εικόνας: 31/08/2023
Το Forbes (αρχειοθετημένο εδώ) εξέτασε επίσης τα αποτελέσματα της διευρυμένης συμμαχίας. «Μια πρόσφατη ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Visual Capitalist.com διαπιστώνει ότι οι νέες, διευρυμένες BRICS θα αντιπροσωπεύουν πλέον συλλογικά το 43% της παγκόσμιας παραγωγής αργού πετρελαίου», έγραψε το Forbes.
Το αμερικανικό think-tank Center for Strategic and International Studies (CSIS) κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα (αρχειοθετημένο εδώ) στην ανάλυσή του. «Με την προσθήκη της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ιράν, αυτή η διευρυμένη ομάδα θα περιλαμβάνει τρεις από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο και θα αποτελεί το 42% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου».
«Η διαχείριση της αγοράς πετρελαίου θα παραμείνει στην αρμοδιότητα του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών και των συμμάχων του (ΟΠΕΚ+). Αλλά μακροπρόθεσμα, μια διευρυμένη ομάδα BRICS θα μπορούσε να είναι σημαντική για τις αγορές ενέργειας», έγραψε το CSIS. Σύμφωνα με ορισμένα μέσα ενημέρωσης (εδώ, εδώ), έως και 40 ακόμη χώρες ενδιαφέρονται να ενταχθούν στη συμμαχία.
Η διευρυμένη συμμαχία BRICS αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου ΑΕΠ
Ενώ οι ισχυρισμοί ότι η διευρυμένη συμμαχία των BRICS θα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου είναι ψευδείς, ο δεύτερος ισχυρισμός σε ορισμένες από τις αναρτήσεις, όπως εδώ – ότι το συνδυασμένο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των 11 οικονομιών «θα ανέλθει στο 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ και θα ξεπεράσει τα 30 τρισεκατομμύρια δολάρια» – υποστηρίζεται από τα διαθέσιμα στοιχεία.
Στις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές του Απριλίου 2023 (αρχειοθετημένες εδώ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δημοσίευσε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2023. Και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με έδρα το Παρίσι δημοσίευσε τις εκτιμήσεις του για το 2023 εδώ.
Ακολουθεί κατάλογος με τις προβλέψεις του ΔΝΤ για το ΑΕΠ των 11 χωρών για το 2023 (σε τρέχουσες τιμές σε τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ).
Το Visual Capitalist προβλέπει επίσης ότι το συνδυασμένο ΑΕΠ των 11 χωρών θα ανέλθει στα 30,8 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2023, που αντιστοιχεί σε λίγο πάνω από το 29% του συνολικού παγκόσμιου ΑΕΠ των 105,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, επικαλούμενο επίσης στοιχεία του ΔΝΤ.