Τις τελευταίες μέρες κυκλοφορεί ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με εικόνες από τσουνάμι στην Ιαπωνία, στο οποίο υποτίθεται πως φαίνονται εικόνες από τον πρόσφατο μεγάλο σεισμό μεγέθους 7,6 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ που συνέβη στην ασιατική χώρα την 1η Ιανουαρίου 2024.
Τα πλάνα του βίντεο διάρκειας 24 δευτερολέπτων που διαμοιράζεται απεικονίζουν πολύ ορμητικά κύματα που παρασύρουν αυτοκίνητα και βάρκες, κατακλύζοντας την περιοχή. Στο παρελθόν έχουμε καταρρίψει παρόμοιους ισχυρισμούς που αφορούν φυσικές καταστροφές και θέματα περιβάλλοντος εδώ, εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ.
Το βίντεο:
Αναπαραγωγές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Το εξεταζόμενο βίντεο κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ισχυρισμό ότι πρόκειται για πλάνα από τον πρόσφατο σεισμό που έπληξε την Ιαπωνία την πρώτη μέρα του 2024. Μάλιστα, το βίντεο εντοπίζεται και σε ελληνικές ιστοσελίδες, χωρίς ωστόσο τη ρητή παράθεση του ισχυρισμού, όπως για παράδειγμα στο CNN.gr, το parallaximag.gr και huli.gr (στα οποία χρησιμοποιείται και στιγμιότυπο οθόνης από το βίντεο ως κεντρική εικόνα του άρθρου). Στιγμιότυπο οθόνης από το βίντεο χρησιμοποιήθηκε και σε άρθρο του newpost.gr, στο οποίο συμπεριλήφθηκε και το βίντεο από ξένο λογαριασμό στο X, το οποίο στη συνέχεια κατέβηκε.
Ερευνήσαμε το βίντεο που κυκλοφορούσε και καταλήξαμε πως ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός. Το βίντεο είναι παλιό, καθώς δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2011, απεικονίζοντας τον σεισμό που σημειώθηκε τότε στην Ιαπωνία.
Πραγματοποιήσαμε αντίστροφη αναζήτηση εικόνας με καρέ από το εξεταζόμενο βίντεο και βρήκαμε βίντεο δημοσιευμένο στο YouTube από τις 13 Μαρτίου 2011. Το βίντεο είχε αναρτηθεί από το γνωστό ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press με τον εξής τίτλο: Ακατέργαστο βίντεο: Το τσουνάμι συντρίβει βάρκες και αυτοκίνητα, ενώ η λεζάντα έγραφε:
Νέες δραματικές εικόνες εμφανίστηκαν από ένα τσουνάμι που έπληξε την ιαπωνική πόλη Miyako την Παρασκευή. Το κύμα πέφτει πάνω από το θαλάσσιο τείχος παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά του, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων και των σκαφών. (13 Μαρτίου)
Έπειτα αναζητήσαμε με λέξεις κλειδιά, ώστε να βρούμε σχετικές πληροφορίες και ειδησεογραφία που να το επιβεβαιώνουν, και διαπιστώσαμε πως πράγματι στις 11 Μαρτίου 2011 υπήρξε ισχυρός σεισμός στην Ιαπωνία, μεγέθους 9,0 – 9,1 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, που προκάλεσε τσουνάμι με αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς, αγνοούμενους και τραυματίες (εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ).
Στο βίντεο του AP βλέπουμε ένα χαρακτηριστικό υδατογράφημα “ANN” πάνω δεξιά της οθόνης, το οποίο αποτελεί ιαπωνικό κανάλι.
Αναζητώντας στο διαδίκτυο οδηγούμαστε σε βίντεο ανηρτημένο από το κανάλι ANNnewsCH στο YouTube στις 17 Ιανουαρίου 2020, με τίτλο:
«11 Μαρτίου 2011 Μεγάλος σεισμός της Ανατολικής Ιαπωνίας: Ένα τεράστιο “μαύρο” τσουνάμι χτυπά την πόλη Μιγιάκο».
Από το 03:21 του βίντεο του ANN και έπειτα, βλέπουμε επίσης τα πλάνα που απεικονίζονται και στο βίντεο του ισχυρισμού. Και σε αυτό το βίντεο παρατηρούμε χαρακτηριστικές ομοιότητες με το βίντεο του ισχυρισμού.
Στη συνέχεια, αναζητώντας τη συγκεκριμένη είδηση από το ίδιο κανάλι στη χρονολογία που συνέβη ο σεισμός, δηλαδή το 2011, εντοπίζεται και το βίντεο από τις 11 Μαρτίου 2011, στο οποίο βλέπουμε ακριβώς τα ίδια πλάνα με αυτά του βίντεο του ισχυρισμού, από το 03:30 και έπειτα.
Το αυθεντικό βίντεο:
Το βίντεο λοιπόν δείχνει πλάνα από τον σεισμό και τσουνάμι στο Τοχόκου το 2011, όπως το αναφέρει και η σελίδα της Wikipedia, και όχι από τον σεισμό στη Θάλασσα της Ιαπωνίας το 2024.
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω δεδομένα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως ο ισχυρισμός συνοδευόμενος με αυτό το βίντεο είναι παραπλανητικός. Τη Δευτέρα, 1 Ιανουαρίου 2024, η κεντρική Ιαπωνία χτυπήθηκε πράγματι από ισχυρό σεισμό, με αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών κτιρίων, εκτεταμένες διακοπές ρεύματος που έπληξαν δεκάδες χιλιάδες σπίτια και επείγουσες εκκενώσεις από ορισμένες παράκτιες περιοχές.
Ωστόσο, το εξεταζόμενο βίντεο είναι παλιό. Χρονολογείται από το 2011 και δείχνει καταστροφές από έναν πολύ μεγάλο σεισμό που είχε πλήξει τότε την Ιαπωνία και πιο συγκεκριμένα την πόλη Miyako.
