Εκατοντάδες χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν στα ελληνικά μια παλιά ανάρτηση που αποδίδει ψευδώς σε μια πρώην πρωθυπουργό της Αυστραλίας δηλώσεις που καλούσαν επιτακτικά τους μουσουλμάνους μετανάστες να προσαρμοστούν στον τρόπο ζωής της χώρας ή να φύγουν. Η ανάρτηση είναι μια εκδοχή ενός κειμένου που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο για περισσότερα από 15 χρόνια και φαίνεται να αποτελεί υβρίδιο σχολίων άλλων πολιτικών. Κοινοποιείται στα ελληνικά εν μέσω αβάσιμων και αναπόδεικτων ισχυρισμών ότι μετανάστες εμπλέκονται στις φονικές πυρκαγιές που ολήττουν τη βόρεια Ελλάδα τον Αύγουστο του 2023.
Δημοσιεύσεις όπως αυτή από τις 22 Αυγούστου επαινούν την πρωθυπουργό της Αυστραλίας Τζούλια Γκίλαρντ που είχε το «θάρρος και την αυτοπεποίθηση» να μιλήσει εναντίον των μουσουλμάνων, λέγοντας ότι η στάση της θα πρέπει να υιοθετηθεί από όλες τις «πολιτισμένες χώρες του κόσμου». Το κείμενο κοινοποιήθηκε πάνω από 5.600 φορές.
Ωστόσο, η Γκίλαρντ ήταν πρωθυπουργός της Αυστραλίας πριν από 10 χρόνια. Έρευνα στο διαδίκτυο έδειξε ότι ποτέ δεν έκανε δημόσια τέτοιου είδους δηλώσεις, αν και είχε μιλήσει κατά της παράνομης μετανάστευσης και του εξτρεμισμού.
Το κείμενο που κοινοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι παρόμοιο με τα σχόλια που έκανε ένας πρώην υπουργός της Αυστραλίας το 2005 αναφερόμενος στον εξτρεμισμό και τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Το κείμενο μπορεί επίσης να εμπνεύστηκε από ένα κύριο άρθρο γνώμης ενός Αμερικανού βετεράνου στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες το Σεπτέμβριο του 2001.
Οι αναρτήσεις αντικατοπτρίζουν το αντιμεταναστευτικό αίσθημα στο διαδίκτυο που γνώρισε έξαρση μετά τις φονικές δασικές πυρκαγιές που ξέσπασαν κοντά στα σύνορα με την Τουρκία από τις 19 Αυγούστου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι η φωτιά στη Θράκη είναι η «μεγαλύτερη δασική πυρκαγιά που έχει καταγραφεί ποτέ στην ΕΕ».
Στιγμιότυπα οθόνης από τις ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook. Λήψη εικόνων: 29/08/2023
Οι δηλώσεις που αποδίδονται ψευδώς στην Γκίλαρντ περιλαμβάνουν το παρακάτω απόσπασμα: «Οι Μουσουλμάνοι που απαιτούν το νόμο της Σαρία έχουν παροτρυνθεί να εγκαταλείψουν την Αυστραλία μέχρι την Τετάρτη, καθώς η Αυστραλία θεωρεί τους φανατικούς μουσουλμάνους ως τρομοκράτες. Κάθε τζαμί θα ερευνηθεί και οι μουσουλμάνοι θα συνεργαστούν μαζί μας».
Άλλο απόσπασμα αναφέρει: «Όλοι οι μουσουλμάνοι που έχουν μεταναστεύσει στην Αυστραλία από άλλες χώρες πρέπει να προσαρμοστούν και να αλλάξουν ανάλογα με τη χώρα μας και να μην περιμένουν από εμάς να αλλάξουμε ανάλογα».
Και επίσης: «Εάν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα με την εθνική μας σημαία ή τον ύμνο, τη θρησκεία ή τον τρόπο ζωής μας, φύγετε αμέσως από την Αυστραλία και μην επιστρέψετε ποτέ».
Ωστόσο, το AFP δεν βρήκε κανένα ίχνος τέτοιας ομιλίας της Γκίλαρντ.
Εκδόσεις αυτού του κειμένου που επίσης ψευδώς αποδίδονται στην Γκίλαρντ κυκλοφορούν στα γαλλικά στο διαδίκτυο τουλάχιστον από το 2012 και στο Facebook τουλάχιστον από το 2013. Κοινοποιήθηκαν επίσης ευρέως στα αγγλικά το 2020, ενώ έχουν δει το φως της δημοσιότητας και στα ρουμανικά και τα ουγγρικά.
Άλλες αναρτήσεις στα ελληνικά στο Facebook έχουν επίσης εντοπιστεί εδώ, εδώ και εδώ. Πολλές από αυτές τις αναρτήσεις περιλαμβάνουν μια φωτογραφία με δεκάδες ανθρώπους να πηδούν από ένα πλοίο. Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας βρήκε τη συγκεκριμένη φωτογραφία σε άρθρα σχετικά με Αλβανούς πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Ιταλία το 1991.
Παρόμοια κείμενα που λένε στους μουσουλμάνους να εγκαταλείψουν τη χώρα έχουν επίσης αποδοθεί ψευδώς σε έναν άλλο πρωθυπουργό της Αυστραλίας, τον Τζον Χάουαρντ, ακόμη και στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ακόμα παλαιότερες εκδόσεις αυτού του κειμένου υπάρχουν στο διαδίκτυο στα αγγλικά τουλάχιστον από το 2010, αλλά αναφέρονται στην Αυστραλία γενικά και όχι στην Γκίλαρντ.
Κανένα ίχνος της Γκίλαρντ να κάνει μια τέτοια ομιλία
Η Γκίλαρντ ορκίστηκε πρωθυπουργός της Αυστραλίας τον Ιούνιο του 2010 και υπηρέτησε για τρία χρόνια.
Μια σύνθετη αναζήτηση στο διαδίκτυο με τις λέξεις-κλειδιά «Julia Gillard + μετανάστευση + μουσουλμάνοι» στα αγγλικά μεταξύ 2010 και 2013 δεν οδήγησε σε καμία αξιόπιστη πηγή που να αναφέρει ότι η Γκίλαρντ έκανε τις δηλώσεις που της αποδίδονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δείχνει, ωστόσο, ότι στις 6 Ιουλίου 2010, κατά τη διάρκεια ομιλίας της για τη μετανάστευση, η οποία απομαγνητοφωνήθηκε στον ιστότοπο του αυστραλιανού κοινοβουλίου (αρχειοθετήθηκε εδώ), επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να καταπολεμήσει την παράνομη μετανάστευση. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στην πιθανή δημιουργία στο Ανατολικό Τιμόρ ενός κέντρου κράτησης μεταναστών που φτάνουν με πλοίο.
Η Γκίλαρντ δήλωσε: «Πιστεύω ότι οι Αυστραλοί είναι έτοιμοι να δεχτούν γνήσιους πρόσφυγες, αλλά περιμένουν επίσης να μάθουν τους κανόνες που διέπουν τη ζωή μας και να τους σεβαστούν. Αυτό σημαίνει ότι όταν οι νεοεισερχόμενοι εγκαθίστανται στην κοινότητά μας, αποδέχονται την ευθύνη τους ως μέλη της κοινότητας – να μάθουν αγγλικά, να βρουν δουλειά και να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, όπως όλοι οι άλλοι».
Ωστόσο, δεν έκανε καμία άμεση αναφορά στους μουσουλμάνους, το Ισλάμ ή τον χριστιανικό πολιτισμό.
Σε μια άλλη ομιλία της στις 19 Σεπτεμβρίου 2012, η Γκίλαρντ όρισε την πολυπολιτισμικότητα ως ένα «ραντεβού μεταξύ δικαιωμάτων και ευθυνών, όπου το δικαίωμα να διατηρούμε τα έθιμα, τη γλώσσα και τη θρησκεία μας εξισορροπείται από την ισότιμη ευθύνη να μαθαίνουμε αγγλικά, να βρίσκουμε δουλειά, να σεβόμαστε τον πολιτισμό και την κληρονομιά μας και να αποδεχόμαστε τις γυναίκες ως ισότιμες».
Στην ίδια ομιλία, η οποία ακολούθησε τις βίαιες διαδηλώσεις ενός τμήματος της μουσουλμανικής κοινότητας στο Σίδνεϊ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για μια ταινία που χλευάζει το Ισλάμ, δήλωσε: «Αυτό που είδαμε στο Σίδνεϊ αυτό το Σαββατοκύριακο δεν ήταν πολυπολιτισμικότητα αλλά εξτρεμισμός (…)».
Ωστόσο, δεν κάλεσε όσους δεν σέβονται τις αυστραλιανές αξίες να «εγκαταλείψουν τη χώρα», ούτε αναφέρθηκε στον χριστιανισμό.
Όσο για την υποτιθέμενη υποστήριξή της σε «υπηρεσίες κατασκοπείας που παρακολουθούν τα τζαμιά», όπως ισχυρίζονται οι αναρτήσεις, το AFP δεν βρήκε κανένα ίχνος τέτοιας δήλωσης της Γκίλαρντ.
Ωστόσο, όπως ανέφεραν οι New York Times στις 24 Αυγούστου 2005, ο Τζον Χάουαρντ -ο οποίος ήταν πρωθυπουργός από το 1996 έως το 2007- είχε δηλώσει ότι ήταν υπέρ της παρακολούθησης τζαμιών για την αποτροπή τρομοκρατικών επιθέσεων. Τα σχόλιά του ακολούθησαν τις τρομοκρατικές επιθέσεις του Ιουλίου 2005 στο Λονδίνο, από τις οποίες σκοτώθηκαν 52 άνθρωποι καθώς και οι βομβιστές.
Αυστραλός υπουργός το 2005;
Το AFP δεν μπόρεσε να βρει καμία δήλωση της Γκίλαρντ στην οποία να αναφέρεται ο «νόμος της Σαρία».
Ωστόσο, πληκτρολογώντας σχετικές λέξεις-κλειδιά στα αγγλικά σε μια μηχανή αναζήτησης, βρίσκουμε παρόμοια σχόλια του πρώην υπουργού Οικονομικών της Αυστραλίας Πίτερ Κοστέλο (1996-2007), σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό 2UE του Σίδνεϊ, το αντίγραφο της οποίας δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της αυστραλιανής κυβέρνησης που είναι αφιερωμένη στους υπουργούς Οικονομικών της χώρας, στις 23 Αυγούστου 2005 (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο Πίτερ Κοστέλο δήλωσε: «Αν δεν σας αρέσουν οι αξίες [μας] και θα προτιμούσατε μια κοινωνία όπου εφαρμόζεται ο νόμος της Σαρία, όπου υπάρχει θεοκρατία, υπάρχουν άλλες κοινωνίες σε όλο τον κόσμο που είναι έτσι, αλλά η Αυστραλία δεν είναι μια από αυτές και ίσως να είστε πιο ευτυχισμένοι σε μια από αυτές τις άλλες χώρες».
Ο Κοστέλο έκανε παρόμοιες δηλώσεις το 2006, κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας που αναμεταδόθηκε από την Sydney Morning Herald. «Κάποιος που πιστεύει ότι ο ισλαμικός νόμος της Σαρία μπορεί να συνυπάρξει με τους αυστραλιανούς νόμους θα πρέπει να μετακομίσει σε μια χώρα όπου θα αισθάνεται καλύτερα», είπε ο Κοστέλο.
Η Τζούλια Γκίλαρντ δεν ήταν ακόμη πρωθυπουργός εκείνη την περίοδο.
Αμερικανός βετεράνος μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου
Το υπόλοιπο κείμενο είναι πιθανότατα εμπνευσμένο από ένα κύριο άρθρο ενός Αμερικανού βετεράνου και μέλους της Βουλής των Αντιπροσώπων με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, που δημοσιεύθηκε λίγο μετά τις επιθέσεις στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στις 11 Σεπτεμβρίου 2001.
Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο άρθρο επαλήθευσης του AFP, η στήλη του Μπάρι Λαούντερμιλκ είχε τίτλο «America: Love it or leave it» και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τον συντηρητισμό.
Τα σχόλια του Λαούντερμιλκ περιλαμβάνουν τα εξής: «Μιλάμε αγγλικά, όχι ισπανικά, αραβικά, κινέζικα, ιαπωνικά, ρωσικά ή οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Επομένως, αν θέλετε να γίνετε μέρος της κοινωνίας μας, μάθετε τη γλώσσα μας!».
Το AFP βρήκε το κείμενο του Λαουντερμίλκ να κοινοποιείται εκ νέου σε ιστότοπους ήδη από τον Οκτώβριο του 2001, για παράδειγμα εδώ και εδώ.
Παρόμοια δημοσιεύματα έχουν ήδη επαληθευτεί από άλλους ιστότοπους ελέγχου γεγονότων, όπως το Snopes και το Reuters.