Τις τελευταίες εβδομάδες, φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια υψηλού κύρους στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής διαμαρτύρονται ενεργά, ζητώντας κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Καθώς οι φιλοπαλαιστινιακές συγκεντρώσεις συγκλόνιζαν τις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ, ένα βίντεο με τον βετεράνο του Χόλιγουντ Χάρισον Φορντ κυκλοφόρησε σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ψευδή ισχυρισμό ότι τον έδειχνε να επαινεί το κίνημα. Στην πραγματικότητα ο ηθοποιός μιλούσε για τους νεαρούς ακτιβιστές του κλίματος στην ομιλία που έδωσε στα Ηνωμένα Έθνη το 2019, χρόνια πριν ξεσπάσει ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς.
Διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί σε τουλάχιστον 40 πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ για να διαμαρτυρηθούν για την ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη Γάζα μετά την πρωτοφανή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Όπως μετέδωσε το AFP στις 10 Μαΐου 2024, η αστυνομία έχει συλλάβει περισσότερα από 2.000 άτομα σε εθνικό επίπεδο κατά τη διάρκεια των εβδομάδων αναταραχής στις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ (αρχειοθετημένο εδώ).
Στην τελετή αποφοίτησης του Πανεπιστημίου Ντιουκ στις 12 Μαΐου, πολλοί φοιτητές αποχώρησαν ως ένδειξη διαμαρτυρίας, καθώς ο κωμικός Τζέρι Σάινφελντ, ο οποίος έχει υποστηρίξει ένθερμα το Ισραήλ για τον πόλεμο στη Γάζα, έλαβε τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα (αρχειοθετημένο εδώ).
Σε αυτό το πλαίσιο, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες γλώσσες κοινοποιούν αναρτήσεις που ισχυρίζονται ψευδώς ότι κάποιοι διάσημοι Αμερικανοί ηθοποιοί εμπλέκονται δηλώνοντας αντίθεση ή υποστήριξη των διαδηλώσεων των φοιτητών. Τον Μάιο, ένα βίντεο του Ρόμπερτ Ντε Νίρο κυκλοφόρησε σε αναρτήσεις που ισχυρίζονταν ψευδώς ότι τον έδειχνε να φωνάζει σε φιλοπαλαιστίνιους διαδηλωτές στη Νέα Υόρκη.
«Πολύ σωστά τα λέει ο Harrison Ford για τους φοιτητές των αμερικάνικων πανεπιστημίων που έχουν ξεσηκωθεί και ζητούν το τερματισμό της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη», αναφέρει αυτή η ανάρτηση στο X από τις 23 Απριλίου, η οποία κοινοποιήθηκε περισσότερες από 240 φορές.
Η ανάρτηση περιλαμβάνει ένα βίντεο με τον Αμερικανό ηθοποιό Χάρισον Φορντ να μιλάει σε ένα βήμα περιτριγυρισμένος από εικονολήπτες.
«Υπάρχει μια νέα δύναμη της φύσης που αναστατώνει όλο τον κόσμο», λέει στο βίντεο. «Είναι οι νέοι, τους οποίους, ειλικρινά, απογοητεύσαμε, που είναι θυμωμένοι, που είναι οργανωμένοι, που είναι ικανοί να κάνουν τη διαφορά. Είναι ένας ηθικός στρατός. Και το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτούς είναι να φύγουμε από τον δρόμο τους».
Το βίντεο κοινοποιήθηκε επίσης στα ελληνικά στο Facebook (εδώ και εδώ) και σε αυτόν τον ιστότοπο. Ο ισχυρισμός κοινοποιήθηκε επίσης σε παρόμοιες αναρτήσεις στο Facebook σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που δήλωσαν ως τοποθεσία τους τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Πακιστάν και την Ινδία.
Ωστόσο, το εν λόγω βίντεο χρονολογείται από το 2019 και δείχνει μια ομιλία του Χάρισον Φορντ στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Δράση για το Κλίμα.
Μια παρόμοια ανάρτηση κοινοποιήθηκε στα αγγλικά στο TikTok (εδώ) με τον ψευδή ισχυρισμό ότι το βίντεο έδειχνε τον ηθοποιό να επικρίνει μια κίνηση του Κογκρέσου των ΗΠΑ να απαγορεύσει το TikTok.
Η Σύνοδος Κορυφής για το κλίμα
Μέσω αντίστροφης αναζήτησης εικόνας και αναζήτησης λέξεων-κλειδιών στο Google βρέθηκε ολόκληρο το βίντεο της ομιλίας του Φορντ που αναρτήθηκε στο κανάλι των Ηνωμένων Εθνών στο YouTube στις 23 Σεπτεμβρίου 2019 (αρχειοθετημένο εδώ).
Το βίντεο έχει τίτλο: «Ο Χάρισον Φορντ για τη σημασία των τροπικών δασών στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Δράση για το Κλίμα 2019».
Το απόσπασμα των ψευδών αναρτήσεων μπορεί να προβληθεί από το σημείο των πέντε λεπτών και 24 δευτερολέπτων στο βίντεο του ΟΗΕ (αρχειοθετημένο εδώ).
Ακολουθεί ένα στιγμιότυπο οθόνης που συγκρίνει το βίντεο στις ψευδείς αναρτήσεις (αριστερά) με το βίντεο του ΟΗΕ (δεξιά):
Ο Φορντ δεν ανέφερε το Ισραήλ, τη Γάζα ή το TikTok σε κανένα σημείο της ομιλίας του.
Βρήκαμε το ίδιο βίντεο στο Web TV των Ηνωμένων Εθνών, με ημερομηνία 23 Σεπτεμβρίου 2019. Έχει τίτλο «Ο Χάρισον Φορντ (ηθοποιός και περιβαλλοντικός ακτιβιστής) για τη σημασία των τροπικών δασών κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Δράση για το Κλίμα 2019» (αρχειοθετημένο εδώ).
Η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς
Οι φοιτητικές διαμαρτυρίες κατά του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα έχουν επίσης επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη, με την αστυνομία να διαλύει διαδηλώσεις στην Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Γαλλία (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο πόλεμος ξέσπασε αφού περισσότεροι από 1.170 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι, σκοτώθηκαν, στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ισραήλ που κατέγραψε το AFP.
Οι μαχητές της Χαμάς πήραν επίσης περίπου 250 ομήρους. Το Ισραήλ εκτιμά ότι 128 από αυτούς παραμένουν στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων 36 που οι αξιωματούχοι λένε ότι είναι νεκροί.
Το Ισραήλ σε απάντηση ορκίστηκε να συντρίψει τη Χαμάς και εξαπέλυσε μια στρατιωτική επίθεση που έχει σκοτώσει περισσότερους από 35.000 ανθρώπους στη Γάζα, κυρίως γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της περιοχής που διοικείται από τη Χαμάς (αρχειοθετημένο εδώ).
Στο παρελθόν, το AFP έχει επαληθεύσει παραπληροφόρηση σχετικά με τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς εδώ.