Χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και διαδικτυακά άρθρα στην Ελλάδα ισχυρίστηκαν τον Ιούνιο του 2023 ότι ένα μεξικανικό τηλεποτικό κανάλι ανέφερε ότι αντιαρματικά πυραυλικά συστήματα που προορίζονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την Ουκρανία κατέληξαν στα χέρια ενός μεξικανικού καρτέλ. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί βασίζονται σε παραποίηση του ρεπορτάζ της μεξικανικής τηλεόρασης, το οποίο έδειχνε έναν άνδρα με εμφανή διακριτικά συμμορίας να μεταφέρει ένα όπλο στρατιωτικού τύπου. Το αρχικό τηλεοπτικό ρεπορτάζ ανέφερε μόνο ότι τα όπλα αυτά ήταν του είδους που χρησιμοποιείται στην Ουκρανία – δεν ανέφερε ότι έδειχνε όπλα που εκτρέπονται από προμήθειες που προορίζονταν για το Κίεβο.
«Δεκάδες αμερικανικοί εκτοξευτές χειροβομβίδων M136 που προορίζονταν για την Ουκρανία κατέληξαν στα χέρια του καρτέλ ναρκωτικών Golfo στο Μεξικό, αναφέρει το Milenio Televisión», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook της 2ας Ιουνίου 2023.
Στιγμιότυπα της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook που μοιράζεται το βίντεο (αριστερά) και της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook που μοιράζεται ένα στιγμιότυπο του βίντεο (δεξιά). Λήψη εικόνων: 09/06/2023
Άλλες αναρτήσεις στο Facebook κοινοποιούν απλώς ένα στιγμιότυπο του βίντεο, όπως εδώ, με τον ίδιο ισχυρισμό ότι τα όπλα που προορίζονταν για την Ουκρανία κατέληξαν στα χέρια ενός μεξικανικού καρτέλ ναρκωτικών. Διαδικτυακά άρθρα έχουν επίσης εντοπιστεί εδώ και εδώ.
Οι ίδιοι ισχυρισμοί κυκλοφορούν επίσης στα αγγλικά και στα ουγγρικά. Οι ισχυρισμοί αυτοί υποστηρίχθηκαν από τη ρωσική πρεσβεία στο Μεξικό, καθώς και από εξέχοντες συντηρητικούς των ΗΠΑ, όπως ο ακτιβιστής Τζακ Πόσομπιεκ, ο πρώην βουλευτής Ρον Πολ και ο υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών στις προεδρικές εκλογές του 2024 Βίβεκ Ραμασβάμι.
Ωστόσο, οι αναρτήσεις βασίζονται σε λανθασμένη μετάφραση ενός βίντεο στα ισπανικά στο μεξικανικό δίκτυο Milenio, το οποίο έδειχνε πλάνα ενός άνδρα που κρατούσε ένα μεγάλο όπλο ενώ φορούσε ένα σακίδιο πλάτης με ένα έμβλημα που φαίνεται να συνδέεται με το καρτέλ του Κόλπου, μια ομάδα οργανωμένου εγκλήματος που εδρεύει στο Ματαμόρος του Μεξικού, κοντά στα σύνορα με τις ΗΠΑ στο Τέξας.
Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, το δημοσίευμα δεν ανέφερε ότι τα όπλα προέρχονται από την Ουκρανία, παρά μόνο ότι ο ίδιος τύπος όπλου έχει χρησιμοποιηθεί στη σύγκρουση που μαίνεται στη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης.
Παρεξηγημένο tweet
Σε μια εκπομπή που αναρτήθηκε επίσης στο Twitter στις 31 Μαΐου (αρχειοθετήθηκε εδώ), η παρουσιάστρια του Milenio Αζουτσένα Ουρέστι λέει στα ισπανικά: «Ένα φερόμενο ως μέλος του καρτέλ του Κόλπου στο Ταμαουλίπας καταγράφηκε να μεταφέρει ένα από τα πιο αποκλειστικά και ισχυρά όπλα, ένα ‘Javelin’, το οποίο θεωρητικά πωλείται μόνο στον στρατό και έχει χρησιμοποιηθεί κατά την εισβολή στην Ουκρανία, με αξία μεταξύ 20 χιλιάδων και 60 χιλιάδων δολαρίων».
Η Ουρέστι λέει ότι τα όπλα αμερικανικής κατασκευής χρησιμοποιήθηκαν στην Ουκρανία και όχι ότι το βίντεο έδειξε ότι ένα από αυτά που προορίζονταν για την Ουκρανία κατέληξε σε μεξικανικό καρτέλ. Μια εικόνα της Ουρέστι περιλαμβάνεται σε ορισμένες από τις παραπλανητικές αναρτήσεις.
Ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του Milenio (στο οποίο είναι επίσης ενσωματωμένο το βίντεο-ρεπορτάζ) αναφέρει επίσης μόνο ότι το όπλο «πωλείται μόνο σε στρατούς και χρησιμοποιείται ευρέως κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία».
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το όπλο του ρεπορτάζ εκτράπηκε από την Ουκρανία
Ορισμένες από τις αναρτήσεις ανέφεραν ότι τα όπλα ήταν αντιαρματικά όπλα Javelin αμερικανικής κατασκευής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο κύριος υποστηρικτής της Ουκρανίας, από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022. Όπλα τύπου Javelin υπήρχαν μεταξύ των αποστολών όπλων των ΗΠΑ για να βοηθήσουν το Κίεβο.
Το όπλο που φαίνεται στο κλιπ, όμως, δεν είναι Javelin. Η Raytheon, η οποία κατασκευάζει το όπλο μαζί με τη Lockheed Martin, δήλωσε στο Lead Stories ότι το όπλο στο κλιπ δεν είναι δικό της προϊόν.
Όπως ανέφεραν άλλες αναρτήσεις σε κοινωνικά δίκτυα, ο πύραυλος στο κλιπ μοιάζει με άλλο αντιαρματικό πυραυλικό σύστημα που ονομάζεται AT4 και κατασκευάζεται κυρίως στη Σουηδία. Οι φωτογραφίες του όπλου (αρχειοθετημένες εδώ) δείχνουν την ίδια κίτρινη λωρίδα και το ίδιο σχήμα σωλήνα.
«Αυτά τα όπλα χρησιμοποιούνται από πολλούς διαφορετικούς στρατούς σε όλο τον κόσμο, οπότε (ο AT4 στο βίντεο) θα μπορούσε ενδεχομένως να προέρχεται από απόθεμα εκτός ΗΠΑ», δήλωσε στο AFP ο Μαρκ Χβίζντα, αμυντικός αναλυτής στην RAND Corporation.
Οι παρακάτω εικόνες του AFP δείχνουν ένα AT-4 στα αριστερά και ένα Javelin στα δεξιά:
Αμερικανοί αξιωματούχοι της άμυνας έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το Κίεβο κάνει κατάχρηση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας.
«Όπως πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι (του Υπουργείου Άμυνας) έχουν πει πρόσφατα, μεταξύ άλλων σε καταθέσεις στο Κογκρέσο, δεν έχουμε δει καμία αξιόπιστη απόδειξη για την παράνομη εκτροπή εξοπλισμού βοήθειας ασφαλείας που προοριζόταν αρχικά για την Ουκρανία», δήλωσε στο AFP ο υποπλοίαρχος Τιμ Γκόρμαν, εκπρόσωπος του Πενταγώνου, σε ηλεκτρονικό μήνυμα στις 3 Ιουνίου.
Η Γκουανταλούπε Κορέα-Καμπρέρα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον και ειδικός στις σχέσεις ΗΠΑ-Μεξικού και στο οργανωμένο έγκλημα, δήλωσε ότι οι ένοπλες ομάδες στο Μεξικό έχουν από καιρό πρόσβαση στη μαύρη αγορά σε όπλα από όλο τον κόσμο.
«Αυτά τα όπλα βρίσκονταν στην κατοχή αυτών των ομάδων και κυκλοφορούσαν στη μαύρη αγορά επίσης εδώ και αρκετά χρόνια», δήλωσε η Κορέα-Καμπρέρα, η οποία είναι συγγραφέας ενός βιβλίου για τους Los Zetas, ένα συνδικάτο εγκλήματος που δημιουργήθηκε ως βραχίονας επιβολής του Καρτέλ του Κόλπου. «Δεν είναι κάτι καινούργιο».
Αλλά προειδοποίησε ότι λίγα είναι γνωστά γενικά για τη διακίνηση όπλων μεταξύ αυτών των ομάδων στη μαύρη αγορά – ή για τον συγκεκριμένο άνδρα και το όπλο στο βίντεο που κοινοποιήθηκε στο διαδίκτυο.
Είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί ότι ο άνδρας είναι μέλος του Καρτέλ του Κόλπου, δήλωσε η Κορέα-Καμπρέρα, και «δεν υπάρχει καμία απολύτως απόδειξη» ότι ο πύραυλος που κρατούσε προερχόταν από αμερικανικό απόθεμα που στάλθηκε στην Ουκρανία.
“We don’t really know anything. Just a photograph of one alleged member of a cartel is not proof that these arms were accessed in a certain form.”
«Δεν γνωρίζουμε πραγματικά τίποτα. Μια φωτογραφία ενός φερόμενου ως μέλους ενός καρτέλ δεν αποτελεί απόδειξη ότι υπήρξε πρόσβαση σε αυτά τα όπλα με κάποια συγκεκριμένη μορφή».
Το AFP έχει προηγουμένως καταρρίψει άλλες παραπληροφορίες σχετικά με τη σύγκρουση στην Ουκρανία εδώ.