Η Ημέρα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, στις 25 Μαρτίου 2024, γιορτάστηκε σε όλη τη χώρα με παρελάσεις, σχολικές γιορτές και άλλες εκδηλώσεις. Λίγο μετά τη γιορτή αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα ελληνικά κοινοποίησαν μια φωτογραφία που έδειχνε ένα τρένο βαμμένο στα χρώματα της ελληνικής σημαίας, ισχυριζόμενοι ψευδώς ότι αυτό έγινε από τους αυστριακούς σιδηροδρόμους για να τιμήσουν την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Ωστόσο, η φωτογραφία χρονολογείται από το 2008 και δείχνει ένα από τα 18 τρένα των εθνικών σιδηροδρόμων της Αυστρίας (ÖBB) που βάφτηκαν στα χρώματα των χωρών οι οποίες συμμετείχαν στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Euro 2008, το οποίο διεξήχθη στην Αυστρία και την Ελβετία. Οι εθνικοί σιδηρόδρομοι της Αυστρίας δήλωσαν στο AFP ότι η αμαξοστοιχία δεν σχεδιάστηκε για να τιμήσει την ελληνική εθνική εορτή, ούτε υπάρχουν σχέδια για κάτι τέτοιο στο μέλλον.
«ΟΙ ΑΥΣΤΡΙΑΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΣΤΟΛΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΜΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook με περισσότερες από 800 κοινοποιήσεις από τις 27 Μαρτίου 2024. Η ανάρτηση συνοδεύεται από μια φωτογραφία που δείχνει ένα τρένο με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας.
Η φωτογραφία κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook, συμπεριλαμβανομένης αυτής της ανάρτησης που έχει περισσότερες από 200 κοινοποιήσεις, καθώς και εδώ, εδώ και εδώ. Μια ανάρτηση αναφέρει: «Οι Αυστριακοί Σιδηρόδρομοι από τους καλύτερους της Ευρώπης τιμούν την 25η Μαρτίου. Δείτε και τους συρμούς των Ελληνικών σιδηροδρόμων και βγάλτε τα συμπεράσματά σας».
Ορισμένοι χρήστες στα σχόλια κάνουν σύγκριση μεταξύ του σιδηροδρομικού συστήματος της Αυστρίας και της Ελλάδας, αναφερόμενοι στο δυστύχημα στα Τέμπη που συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 και στο οποίο σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους ήταν φοιτητές. Ένας χρήστης έγραψε σε μία από τις αναρτήσεις: «Μήπως είναι ένας τρόπος συμπαράστασης για το δστύχημα στα Τέμπη με την ευκαιρία της εθνικής μας επετείου; Δε θυμάμαι να το έχουν κάνει άλλη φορά».
Όπως μετέδωσε το AFP, περισσότεροι από 30 υπάλληλοι και αξιωματούχοι των σιδηροδρόμων αντιμετωπίζουν κατηγορίες, με τη δίκη να αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2024, ενώ τα κόμματα της ελληνικής αντιπολίτευσης κατηγορούν την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να συγκαλύψει το σιδηροδρομικό δυστύχημα (αρχειοθετημένο εδώ). Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο μαστίζεται εδώ και δεκαετίες από κακή διαχείριση και συντήρηση και απαρχαιωμένο εξοπλισμό (αρχειοθετημένο εδώ).
Τα σχόλια δείχνουν ότι η φωτογραφία πυροδότησε επίσης το εθνικιστικό αίσθημα των χρηστών, οι οποίοι επαινούν τους Αυστριακούς και κατηγορούν τους Έλληνες ότι δεν κάνουν τίποτα για να γιορτάσουν την ημέρα της 25ης Μαρτίου. Κάποια ενδεικτικά σχόλια γράφουν «Σέβονται την Ελλάδα με την ιστορία της» ή «Εμείς; Ούτε Σημαία δεν βάζουμε».
Ωστόσο, η φωτογραφία είναι από το 2008 και δείχνει το τρένο διακοσμημένο με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας της εθνικής υπηρεσίας σιδηροδρόμων της Αυστρίας ÖBB να βάψει τις μηχανές των τρένων με τα χρώματα των χωρών που συμμετείχαν στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Euro 2008, του οποίου η Αυστρία ήταν συνδιοργανώτρια χώρα μαζί με την Ελβετία.
Μια φωτογραφία από το UEFA Euro 2008
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας στο Google μάς οδήγησε σε έναν σύνδεσμο (αρχειοθετημένο εδώ) από το Bahnbilder.de, μια ιστοσελίδα που ασχολείται με τη φωτογραφία σιδηροδρόμων, με την ίδια εικόνα. Σύμφωνα με τη λεζάντα της φωτογραφίας, ο προορισμός του τρένου είναι ο σιδηροδρομικός σταθμός Westbahnhof της Βιέννης, ενώ η φωτογραφία το δείχνει να σταματά στον σταθμό Imst-Pitztal. Η φωτογραφία τραβήχτηκε στις 22 Αυγούστου 2008.
Εικόνες με το ίδιο ή ένα παρόμοιο τρένο βρέθηκαν επίσης στον ιστότοπο bahnbilder.warumdenn.net, όπου εξηγείται μια διαδρομή που ακολούθησε το τρένο στις 05 Απριλίου 2008.
Μια φωτογραφία με το ίδιο ή ένα παρόμοιο τρένο είναι επίσης διαθέσιμη στο αρχείο εικόνων του AFP, με ημερομηνία 6 Ιουνίου 2008. Η λεζάντα της φωτογραφίας αναφέρει ότι «ένα αγόρι κοιτάζει μια μηχανή τρένου της εθνικής σιδηροδρομικής υπηρεσίας ÖBB της Αυστρίας βαμμένη στα ελληνικά χρώματα σε σταθμό του Σάλτσμπουργκ στις 6 Ιουνίου 2008». «Η ÖBB παρήγαγε ένα τρένο αφιερωμένο στις 16 ομάδες που συμμετείχαν στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα», προσθέτει η λεζάντα.
«Η “ελληνική αμαξοστοιχία” που φαίνεται κυκλοφορούσε στην Αυστρία για το EURO 2008 – για περίπου έναν χρόνο», δήλωσε εκπρόσωπος της ÖBB στο AFP μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 02 Απριλίου 2024. «Τελικά, η αμαξοστοιχία θα μπορούσε να βρεθεί και σε γειτονικές χώρες».
Μια πιο προσεκτική ματιά στο τρένο της φωτογραφίας μάς επιτρέπει να δούμε τις λέξεις «Euro 2008» και «Fußball am Zug» γραμμένες πάνω του, σε ένα λογοπαίγνιο που δείχνει ότι ο σχεδιασμός συσχετιζόταν με με το ποδόσφαιρο. Το «Am Zug» σημαίνει τόσο το «να είναι η σειρά κάποιου» όσο και «στο τρένο», οπότε αυτό που λέει είναι «η σειρά του ποδοσφαίρου»/«ποδόσφαιρο στο τρένο».
Ένα άρθρο του αυστριακού ιστότοπου wien.ORF.at από τις 26 Απριλίου 2008 εξηγεί ότι ενόψει του Euro 2008, 18 αμαξοστοιχίες συνδυάστηκαν για να σχηματίσουν τη μεγαλύτερη αμαξοστοιχία στην ιστορία της ÖBB.
«Η εκστρατεία που αναφέρεται στο άρθρο του orf.at ήταν μια δέσμευση της ÖBB στο πλαίσιο του Euro 2008», εξήγησε ο εκπρόσωπος.
Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου Euro 2008, η εθνική σιδηροδρομική υπηρεσία της Αυστρίας ÖBB αφιέρωσε μηχανές τρένων σε κάθε μία από τις 16 συμμετέχουσες ομάδες, σχεδιάζοντας μία αμαξοστοιχία στα αντίστοιχα εθνικά χρώματα.
«Κάθε χώρα που συμμετείχε στο Euro 2008 έλαβε από την ÖBB τη “δική” της αμαξοστοιχία», επιβεβαίωσε ο εκπρόσωπος της ÖBB στο AFP.
«Επομένως, δεν είναι αλήθεια ότι η αμαξοστοιχία ÖBB στο σχέδιο “Ελλάδα” σχεδιάστηκε με αυτόν τον τρόπο τώρα ή τα προηγούμενα χρόνια με αφορμή την ελληνική εθνική εορτή. Δεν υπάρχει κανένα πλάνο να σχεδιαστεί στο μέλλον μια αμαξοστοιχία ÖBB με σχέδιο “Ελλάδα” στο πλαίσιο της ελληνικής εθνικής εορτής», πρόσθεσε.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου περιλάμβανε τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στην Αθήνα, μαθητικές παρελάσεις σε όλη την Ελλάδα και την κατάθεση στεφάνου από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.
Το AFP έχει επιβεβαιώσει στο παρελθόν και άλλους παραπλανητικούς ισχυρισμούς που προωθούν το εθνικιστικό αφήγημα, όπως εδώ και εδώ.