Πρόσφατα επανεμφανίστηκε ο ισχυρισμός πως το αγιασμένο νερό, ή αλλιώς αγιασμός, περιέχει κρυστάλλους σε αντίθεση με το νερό βρύσης που περιέχει μικρόβια.
Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Παραλλαγή αυτού του ισχυρισμού είχαμε εξετάσει παλαιότερα (εδώ) αλλά και εδώ, όταν κυκλοφόρησε ότι “το αγιασμένο νερό μένει πάντα καθαρό και φρέσκο, σε αντίθεση με το συνηθισμένο νερό βρύσης”. Ο ισχυρισμός κυκλοφορούσε με αυτήν τη μορφή στις παλιές αναρτήσεις:
Οι επιστήμονες έκαναν χημική ανάλυση του Αγιασμού και διαπίστωσαν ότι δεν περιέχει μικροοργανισμούς όπως έχει το νερό. Επίσης με το μικροσκόπιο διαπίστωσαν, ότι τα μόρια νερού του Αγιασμού, έχουν σταυρούς. Αυτές είναι και οι αιτίες που ο Αγιασμός δεν μυρίζει και δεν χαλάει ποτέ!
Το ότι ο Αγιασμός έχει Χάρη Αγίους Πνεύματος μπορούμε να το διαπιστώσουμε και εμπειρικά, δίνοντας Αγιασμό σε έναν διψασμένο δαιμονισμένο, κρύβοντας απ’ αυτόν ότι είναι Αγιασμός. Θα τον δείτε, όχι μόνο να μην τον πιει, αλλά θα φουντώσει και θα εξοργιστεί.
Γέροντας Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα
Όπως είχε τονιστεί και στο άρθρο μας από το 2019, όλες οι σχετικές μελέτες που εντοπίσαμε κατέγραφαν σαφώς την παρουσία μικροοργανισμών στον αγιασμό (εδώ, εδώ κι εδώ), κυρίως βακτηρίων και μυκήτων.
Επομένως, παρόλο που ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι ο αγιασμός έχει υπερφυσικές ιδιότητες που τον προστατεύουν από την ανάπτυξη μικροοργανισμών, οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι οι μικροοργανισμοί μπορούν να υπάρχουν σε αυτόν όπως σε οποιοδήποτε άλλο δείγμα νερού, ειδικά αν εκτίθεται σε συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή τους. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις ανιχνεύθηκαν φυσιολογικοί μικροοργανισμοί, κάτι που είναι αναμενόμενο καθώς το νερό είναι ένα ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων, ειδικά αν δεν αποθηκεύεται σωστά.
Στη νέα του έκδοση, ο ισχυρισμός κυκλοφορεί με τη συνοδεία δύο βίντεο, που χρησιμοποιούνται ως δήθεν τεκμήρια απόδειξης ότι ο αγιασμός δεν περιέχει μικρόβια αλλά κάποιους κρυστάλλους, σε αντίθεση με το κανονικό νερό.
Βίντεο 1
Στο πρώτο βίντεο βλέπουμε μία υποτιθέμενη εξέταση σε μικροσκόπιο, αρχικώς ενός δείγματος αγιασμού και στη συνέχεια δείγματος νερού βρύσης, από το κανάλι @microozooming στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Tik Tok. Όπως παρατηρούμε, το εν λόγω κανάλι ανεβάζει βίντεο στα οποία παρουσιάζει πώς φαίνονται διάφορα υλικά όταν εξετασθούν με μικροσκόπιο. Χαρακτηριστικά, στο βιογραφικό της σελίδας αναφέρεται:
Βάζω τα πράγματα στο μικροσκόπιο
Το εν λόγω βίντεο αναρτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2024, συλλέγοντας εκατομμύρια προβολές σε αρκετά μικρό χρονικό διάστημα και σωρεία σχολίων, ιδιαίτερα από Έλληνες χρήστες του Tik-Tok που έδειχναν εντυπωσιασμένοι.
Στο βίντεο αναφέρεται:
Αγιασμός εναντίον νερού βρύσης στο μικροσκόπιο 😳
Όπως βλέπουμε, στην αρχή υποτίθεται πως εξετάζεται νερό αγιασμού (holy water). Μόλις εμφανίζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης του μικροσκοπίου, φαίνονται διάφορα μοτίβα που σχηματίζονται και αναπτύσσονται σαν κρύσταλλοι, ενώ ταυτόχρονα δεν διακρίνονται καθόλου μικρόβια. Ακολούθως, υποτίθεται πως εξετάζονται μερικές σταγόνες από νερό βρύσης, το οποίο, σε πλήρη αντίθεση προς τον αγιασμό, εμφανίζεται να περιέχει πολλούς μικροοργανισμούς, μερικοί από τους οποίους ομοιάζουν με σκώληκες, ενώ το νερό φαίνεται ιδιαίτερα και ασυνήθιστα μολυσμένο, κινώντας έτσι υποψίες για την αυθεντικότητα του βίντεο.
Κοιτώντας τα σχόλια, ένας χρήστης αναφέρει ότι πιθανότατα έχει προστεθεί αλάτι στο δείγμα του αγιασμού και πως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παρατηρείται η δημιουργία κρυστάλλων. Αναζητώντας περαιτέρω στο προφίλ @microzooming, βλέπουμε πως έχει αναρτήσει άλλο βίντεο στις 15 Απριλίου 2024, στο οποίο παρουσίαζε πώς εμφανίζονται τα δάκρυα στο μικροσκόπιο.
Όπως διαπιστώνουμε, από το 00:20 μέχρι το 00:29 δευτερόλεπτο του βίντεο με την ανάλυση των δακρύων, βλέπουμε ακριβώς τα ίδια πλάνα με αυτά του βίντεο με την υποτιθέμενη ανάλυση του αγιασμού.
Μάλιστα, χρήστης στα σχόλια του βίντεο με την ανάλυση δακρύων επισήμανε ότι: «Μοιάζει με τον αγιασμό».
Σχετικά βίντεο που δείχνουν την απεικόνιση των δακρύων σε ένα μικροσκόπιο, επιβεβαιώνουν πως όντως υπάρχουν παρόμοια μοτίβα κρυσταλλικής διάταξης (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ).
Άλλωστε, τα δάκρυα περιέχουν νάτριο καθώς και άλλες ουσίες, αποτελούνται από νερό, ηλεκτρολύτες, άλατα, πρωτεΐνες, αντισώματα, λυσοζύμη και λιπίδια. Αυτά τα υλικά με τη σειρά τους σχηματίζουν τρία διακριτά στρώματα (με σειρά από το εξωτερικό προς τα έσω το στρώμα λιπιδίων, το υδάτινο στρώμα και το βλεννώδες στρώμα που καλύπτει το επιθήλιο. Ο λόγος που τα δάκρυα είναι χαρακτηριστικά αλμυρά οφείλεται στην παρουσία του χλωριούχου νατρίου (αλάτι), το οποίο είναι παρόν και σε άλλες σωματικές υγρές εκκρίσεις, όπως στον ιδρώτα.
Όταν εμφανίζονται τα υποτιθέμενα αποτελέσματα από το νερό της βρύσης, στο βίντεο του ισχυρισμού, βλέπουμε διάφορους μικροοργανισμούς να κινούνται. Ωστόσο, εντοπίσαμε παλαιότερο βίντεο, από τις 10 Ιουλίου 2024, ξανά από το ίδιο κανάλι, στο οποίο φαίνονται τα αποτελέσματα από νερό βροχής και νερό βρύσης.
Παρατηρείται λοιπόν, πως τα πλάνα από τα αποτελέσματα που εμφανίζονται είναι τα ίδια που παρουσιάζει στο βίντεο που συναντάμε στον ισχυρισμό με τον αγιασμό και το νερό βρύσης. Σε κάθε περίπτωση, θα ήταν αδύνατον να εμφανιστεί ακριβώς ο ίδιος μικροοργανισμός με τα ίδια υλικά ή στοιχεία να αιωρούνται γύρω του σε δύο διαφορετικές αναλύσεις, ακόμα και αν εξετάζεται το ίδιο προϊόν (στη προκειμένη περίτπωση το νερό βρύσης).
Παράλληλα, στις 8 Ιουλίου 2024, το ίδιο κανάλι δημοσίευσε άλλο βίντεο που σύγκρινε αγιασμό με νερό βροχής. Σε τούτη την περίπτωση, τα αποτελέσματα του αγιασμού φαίνεται να εμφανίζουν μικροοργανισμούς και μικρόβια, σε αντίθεση με το βίντεο του εξεταζόμενου ισχυρισμού, στο οποίο εμφάνιζαν, όπως προαναφέραμε, κρυσταλλικές διατάξεις.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ακριβώς τα ίδια πλάνα που χρησιμοποιούνται στο παραπάνω βίντεο, της 8 Ιουλίου 2024, για να δείξουν δήθεν την εξέταση του αγιασμού (00:13-00:20), εμφανίζονται στο βίντεο του εξεταζόμενου ισχυρισμού, ως να δείχνουν τα αποτελέσματα από το νερό της βρύσης.
Επομένως, από τα παραπάνω δεδομένα εξάγεται το συμπέρασμα ότι το εν λόγω κανάλι εξαπατά τους χρήστες χρησιμοποιώντας τα ίδια πλάνα σε διαφορετικές περιπτώσεις ανάλυσης υλικών, όπως αγιασμού, νερού βρύσης, βροχής και δακρύων.
Βίντεο 2
Στο δεύτερο βίντεο που βλέπουμε να κυκλοφορεί σε ορισμένες εκ των αναρτήσεων του ισχυρισμού, εμφανίζονται δύο Ρώσοι επιστήμονες, που μιλούν πιθανώς σε κάποιο ντοκιμαντέρ περί αγιασμού και των θεραπευτικών του ιδιοτήτων. Αυτοί ονομάζονται Konstantin Korotkov και Vlail Petrovich Kaznacheev.
Ο Konstantin Korotkov είναι ο επιστήμονας που παλαιότερα είχε ισχυριστεί ότι φωτογράφισε την ψυχή ενός ανθρώπου τη στιγμή του θανάτου του. Τον ισχυρισμό αυτό είχαμε καταρρίψει παλαιότερα εδώ κι εδώ. Εκτός αυτού, διαπιστώνουμε πως παλαιότερα είχε διαδώσει τον ισχυρισμό πως ερευνητές βρήκαν πτώμα εξωγήινου με τρία δάκτυλα στη Nazca του Περού. Ο ισχυρισμός αυτός είχε καταρριφθεί από την ιστοσελίδα Snopes.
Όπως διαβάζουμε (εδώ, σελ. 6) ο Korotkov φέρεται να είναι αναπληρωτής διευθυντής του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών Φυσικού Πολιτισμού της Αγίας Πετρούπολης και μέλος του “New Earth University“, μιας ψευδοεπιστημονικής ιστοσελίδας που παρουσιάζεται ως “εναλλακτικός” εκπαιδευτικός οργανισμός και προσφέρει μαθήματα όπως “Πραγματική Ιστορία”, “Σχολή Μυστηρίων των Εφτά Αδερφών”, “Γεωμετρία 5 Διαστάσεων”, “Συνείδηση και Πνευματικότητα”.
Με τη χρήση της αντίστροφης αναζήτησης εικόνας με καρέ του βίντεο, διαπιστώνουμε πως οι δηλώσεις αυτές προέρχονται από το ρωσικό ψευδοεπιστημονικό ντοκιμαντέρ του 2006 Water: The Great Mystery. Ολόκληρο το ντοκιμαντέρ βρίσκεται στο You Tube (εδώ) και παρουσιάζει διάφορες θεωρίες και φαινόμενα γύρω από το νερό, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών ιδιοτήτων του, της δήθεν επίδρασης των ανθρώπινων συναισθημάτων στο νερό και της ιδέας ότι το νερό έχει μνήμη, θεμέλιου αξιώματος της ψευδοεπιστημονικής πρακτικής της ομοιοπαθητικής. Το ντοκιμαντέρ, όπως και πολλά άλλα στο χώρο της ψευδοεπιστήμης, έχει επικριθεί για την έλλειψη επιστημονικής ακρίβειας (εδώ). Σε αυτό συμμετείχαν διάφοροι ψευδοεπιστήμονες, όπως ο Ιάπωνας Masaru Emoto, ο οποίος υποστήριζε ότι η ανθρώπινη συνείδηση μπορεί να επηρεάσει τη μοριακή δομή του νερού.
Στο 1:00:50 του βίντεο, βλέπουμε ακριβώς τα πλάνα που εμφανίζοντα και στο βίντεο του ισχυρισμού, με τον Korotkov να μιλάει για τις θεραπευτικές ιδιότητες του αγιασμού ή της προσευχής. Αμέσως μετά, στο 1:01:08, εμφανίζεται ο Vlail Petrovich Kaznacheev, όπως και στο βίντεο του ισχυρισμού.
O Kurt Wüthrich, βραβευμένος με Νόμπελ Χημείας το 2002, μίλησε σε αυτό το ντοκιμαντέρ, ωστόσο αποστασιοποιήθηκε από αυτό, λέγοντας ότι, αν και έδωσε συνέντευξη, οι δηλώσεις του παρουσιάστηκαν εκτός θεματικού πλαισίου (εδώ).
Δεν ενημερώθηκε ότι η συνέντευξη επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί για τηλεοπτικούς σκοπούς, μάλιστα εξέταζε το ενδεχόμενο να κινηθεί νομικά εναντίον των παραγωγών, ενώ είχε αναφέρει:
«Είναι πολύ πιο προβληματικό το γεγονός ότι η ταινία, παρουσιάζοντας έναν νομπελίστα, υποδηλώνει στον θεατή ότι οι ανοησίες που παρουσιάζονται είναι στην πραγματικότητα επιστημονική συναίνεση».
Στο ντοκιμαντέρ υποστηρίζονται διάφορες ψευδοεπιστημονικές θεωρίες, όπως αυτή της «μνήμης του νερού». Η έννοια της «μνήμης του νερού» έχει αντιμετωπίσει δριμεία κριτική στην επιστημονική κοινότητα, κυρίως επειδή δεν υπάρχουν αξιόπιστα πειραματικά και επιστημονικά στοιχεία που να την τεκμηριώνουν (εδώ κι εδώ) και επειδή δεν υπάρχει καμία δομή σε ένα διάλυμα υγρού νερού αρκετά μόνιμη ώστε να δικαιολογεί οποιαδήποτε μακροχρόνια μνήμη, επειδή τα μόρια του νερού κινούνται συνεχώς το ένα σε σχέση με το άλλο, σχηματίζοντας δεσμούς υδρογόνου.
Όσον αφορά τον Kaznacheev, αποτελούσε έναν βραβευμένο Ρώσο επιστήμονα που, ωστόσο, του ασκήθηκε έντονη κριτική λόγω της ενασχόλησής του με την ψευδοεπιστημονική έρευνα (εδώ). Συγκεκριμένα, το 1973 ανέφερε τη καταγραφή του φαινομένου των “διακυτταρικών απομακρυσμένων ηλεκτρομαγνητικών αλληλεπιδράσεων” σε ένα σύστημα δύο δομών ιστών, το οποίο επισημοποίησε ως επιστημονική ανακάλυψη. Για να υποστηρίξει τη θεωρία του πειραματικά, τοποθέτησε δύο καλλιέργειες φυσιολογικών ζωντανών κυττάρων σε δύο διαφορετικά δοχεία (ανάμεσά τους τοποθέτησε ένα χώρισμα χαλαζία). Ακολούθως, η μία καλλιέργεια μολύνθηκε με ιό και υποστήριξε ότι σχεδόν ταυτόχρονα τα κύτταρα στο άλλο δοχείο τα οποία είχαν μόνο οπτική επαφή με τα μολυσμένα κύτταρα αναπαρήγαγαν μία παρόμοια παθολογική διαδικασία. Ο Kaznacheev προσπάθησε να εξηγήσει αυτό το φαινόμενο με την – άγνωστη στην επιστήμη – έννοια της “κβαντικής ακτινοβολίας κυττάρων” την οποία ούτε ο ίδιος ούτε άλλοι παραεπιστημονικοί ερευνητές μπόρεσαν να αποδείξουν. Καταληκτικά, ήταν υποστηρικτής των ψευδοεπιστημονικών θεωριών για τα Πεδία Στρέψης.
Συνολικά, το ντοκιμαντέρ «Το μεγάλο μυστήριο του νερού» έχει επικριθεί για το γεγονός ότι θολώνει τα όρια μεταξύ επιστήμης και ψευδοεπιστήμης, παρουσιάζοντας αβάσιμες θεωρίες χωρίς την υποστήριξη στέρεων, αξιολογημένων (peer-reviewed) ερευνών.
Συμπέρασμα
Με βάση όλα τα διαθέσιμα στοιχεία λοιπόν, καθίσταται σαφές πως ο ισχυρισμός ότι «ο αγιασμός δεν περιέχει μικροοργανισμούς», δεν βασίζεται σε επιστημονικά αποδεδειγμένα δεδομένα. Ενώ ο αγιασμός παραμένει ένα σημαντικό πνευματικό σύμβολο στην χριστιανική πίστη, δεν υπάρχουν εμπειρικά και επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι δεν περιέχει μικροοργανισμούς ή μικρόβια, ούτε ότι έχει εγγενείς θεραπευτικές δυνάμεις πέρα από ψυχολογικά ή τελετουργικά οφέλη.
Ο ανακυκλωμένος ισχυρισμός επανεμφανίστηκε με την προσθήκη δύο διαφορετικών βίντεο, που χρησιμοποιούνται ως τεκμήρια αυτού. Έπειτα από εξέταση αμφοτέρων, διαπιστώνουμε πως το πρώτο έχει ως πηγή πρόσφατο βίντεο στο Tik-Tok από σελίδα που ανεβάζει περιεχόμενο με υποτιθέμενη ανάλυση υλικών σε μικροσκόπιο. Ωστόσο, τα ίδια πλάνα της ανάλυσης του αγιασμού έχουν χρησιμοποιηθεί και σε παλαιότερο βίντεο της ίδιας σελίδας, στο οποίο εξετάζονταν δάκρυα στο μικροσκόπιο. Επίσης, παλαιότερο βίντεο από το ίδιο κανάλι με ανάλυση αγιασμού, έδειχνε πως υπάρχουν μικροοργανισμοί εντός του.
Το δεύτερο βίντεο αποτελείται από περικομμένα κλιπ με δηλώσεις δύο Ρώσων επιστημόνων σε ψευδοεπιστημονικό ντοκιμαντέρ από το 2006, στο οποίο υποστήριξαν ατεκμηρίωτους επιστημονικά ισχυρισμούς για θεραπευτικές ιδιότητες του αγιασμού και του νερού. Ο Konstantin Korotkov, που εμφανίζεται πρώτος στο βίντεο, έχει ιστορικό αντιεπιστημονικών και ψευδών ισχυρισμών σχετικά με θρησκευτικά ζητήματα και όχι μόνο. Το ντοκιμαντέρ αυτό έχει δεχθεί έντονη κριτική από την επιστημονική κοινότητα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1.https://www.ellinikahoaxes.gr/2019/03/08/agiasmos/
2.https://www.ellinikahoaxes.gr/2023/01/06/holy-water-sterilization-misinformation/
3.https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2020/02/rees1996.pdf
4.https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2020/02/jurado2002.pdf
5.https://web.archive.org/web/20200224081942/https://watermark.silverchair.com/349.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAAg0wggIJBgkqhkiG9w0BBwagggH6MIIB9gIBADCCAe8GCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMKDPeD_5nsrcf9k_oAgEQgIIBwLAtyN8aUWxw6y0NaN5iAJX7Yze_hZfs4uOVBDc9hN0DjYvjPagxpF3puw06HGs_zL-2pojVAMNx1Tn-yCS9XLay_Z5LowI5XScoyO7uFdRtNLRWh7kY8pU_iNyDQe8DGyXH8ZL6Nrmv8atOjFF0pdmbBSaKawQyibgSdVJWlBzeZoCy5LC3vvUCzt3f-QPdyA-0IWRBB5_l5PSl9mV-cQgJbLkWvqmfR1Mcur5QaY65Z2meDQ_n-KQL7C_GH-GuI_85wK8VcMAm1va0nMVUKV6WTx0BUkjFBy5Nn0PkuHYHeKYwnNpqwfnr0_WykCUGJSMbUYm0Q77FLMP_d56ffo1N5XAbM9BwN0bXBbi78K8zdzVvFFigjA_tmB1k0H7iGJ4G4yXpjpyehzadA-FHMzjgsU9C4KVGDm2aH7MffpgpbLjsPpvcZMq7sNVRZPElT9lMQxUDDPg1sueQZiyb3lkT4wKEuUVTgX2MANoQolvYXIedhg38TnK3uHoqH3qTpMQen5Lt-XccWqH5tgKxtfTI1scZME-blbXO5oRLcB1-bCGDUgdi45fikKDtfEfFHcowO99-KhEJa4MYOQ2eyU
6.https://www.tiktok.com/@microozooming/video/7427506256627207457
7.https://www.tiktok.com/@microozooming/video/7414607888364162336
8.https://www.youtube.com/watch?v=C51FogqiaBU
9.https://www.tiktok.com/@microozooming/video/7414607888364162336
10.https://www.youtube.com/watch?v=C51FogqiaBU
11.https://www.youtube.com/shorts/97O0lP8c1Uo
12.https://en.wikipedia.org/wiki/Tears#:~:text=Tears%20are%20composed%20of%20water%2C%20salts%2C%20antibodies%2C%20and%20lysozymes%20(antibacterial%20enzymes)%3B%20though%20composition%20varies%20among%20different%20tear%20types.
13.https://www.tiktok.com/@microozooming/video/7390023277160172833
14.https://topdocumentaryfilms.com/water-great-mystery/
15.https://www.tiktok.com/@microozooming/video/7389023133556116768
16.https://www.tagblatt.ch/leben/nobelpreistrager-ist-star-von-esoterikfilm-unfreiwillig-ld.1481421
17.https://en.wikipedia.org/wiki/Water_memory
