Παραπλανητικοί ισχυρισμοί για τον αριθμό των αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν στις πυρκαγιές της Αττικής διαδόθηκαν στο διαδίκτυο - Featured image

Παραπλανητικοί ισχυρισμοί για τον αριθμό των αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν στις πυρκαγιές της Αττικής διαδόθηκαν στο διαδίκτυο

Η περιοχή της Αττικής επλήγη από σοβαρή πυρκαγιά στις 11 Αυγούστου 2024 και για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς κινητοποιήθηκε σημαντική αεροπορική δύναμη. Την ίδια ημέρα, διαδόθηκε μια ανάρτηση που κοινοποιήσε ένα στιγμιότυπο ενός χάρτη από την εφαρμογή εναέριου εντοπισμού «FlightRadar24», η οποία υποστήριζε ότι ήταν ορατά μόνο 5 ελικόπτερα αντί για 35 αεροσκάφη που είχαν ανακοινώσει οι αρχές για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς. Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι παραπλανητικός και στερείται πλαισίου. Το στιγμιότυπο δείχνει μόνο μια στιγμή της συνολικής προσπάθειας αντιμετώπισης και η ελληνική πυροσβεστική υπηρεσία επιβεβαίωσε ότι τα στρατιωτικά αεροσκάφη δεν εμφανίζονται στον χάρτη. Οι δημοσιογράφοι του AFP που βρίσκονταν στο σημείο παρατήρησαν αεροσκάφη να πραγματοποιούν κανονικές ρίψεις νερού.

Σοβαρή πυρκαγιά ξέσπασε κοντά στο χωριό Βαρνάβας, βόρεια της Αθήνας, και έφτασε στα προάστια της πρωτεύουσας στις 12 Αυγούστου. Οι αρχές εκκένωσαν αρκετές κοινότητες γύρω από την Αθήνα, καθώς και νοσοκομεία, καθώς ένα μέτωπο φλογών μήκους 30 χιλιομέτρων έκαιγε το όρος Πεντελικό. Εν τω μεταξύ, 702 πυροσβέστες και 35 αεροσκάφη έδιναν μάχη με τις φλόγες.

Ένα πτώμα βρέθηκε σε εργοστάσιο που κάηκε κοντά στην Αθήνα, ενώ πολλά σπίτια τυλίχθηκαν επίσης στις φλόγες. Η Ελλάδα κάλεσε τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ιταλία, η Γαλλία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ρουμανία ανακοίνωσαν ότι θα στείλουν βοήθεια.

Η πυρκαγιά έκαψε 10.000 στρέμματα, με αποτέλεσμα να αφήσει μία μεγάλη καμμένη έκταση στην Αττική (αρχειοθετημένο εδώ).

Σε αυτό το πλαίσιο, χρήστες άρχισαν να κοινοποιούν ένα στιγμιότυπο οθόνης από το ζωντανό σύστημα εντοπισμού αεροσκαφών «FlightRadar24», που δείχνει ένα χάρτη πάνω από την περιοχή που καιγόταν στις 12 Αυγούστου, με 5 φιγούρες ελικοπτέρων με κίτρινο χρώμα να είναι ορατές σε αυτόν, και την ώρα 15:28 UTC να είναι ορατή στην πάνω δεξιά γωνία της εικόνας.

«Στην περιοχή της Βορειοανατολικής Αττικής που καίγεται το σύμπαν, αυτή την ώρα δείχνει να πετούν μόνο 4 ελικόπτερα τύπου Ericsson κι ένα Augusta bell [σ.σ. άλλος τύπος ελικοπτέρου] , και τίποτε άλλο, ενώ η πυροσβεστική μιλάει για 34 πτητικά μέσα που επιχειρούν από Μαραθώνα και Διόνυσο, μέχρι Πεντέλη και Πάτημα Χαλανδρίου», γράφει ανάρτηση στο Facebook από τις 12 Αυγούστου 2024, που έχει κοινοποιηθεί έκτοτε πάνω από 2.000 φορές. «Δεν μπορεί, κάποιο λάθος θα έχει γίνει, δεν γίνεται να μας λένε ψέματα επίσημα χείλη», προσθέτει ειρωνικά η ανάρτηση.

Η ανάρτηση υποστηρίζει ότι αυτό αποτελεί απόδειξη ότι οι αρχές χρησιμοποίησαν μόνο λίγα αεροσκάφη κατά της πυρκαγιάς, αντί για τα 35 που είχαν ανακοινωθεί, και εξαπατούσαν το κοινό σχετικά με τις προσπάθειές τους να ανταποκριθούν.

Ένας παρόμοιος χάρτης με τον ίδιο ισχυρισμό κοινοποιήθηκε επίσης στο Threads εδώ.

Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί και στερούνται πλαισίου. Το ελληνικό πυροσβεστικό σώμα επιβεβαίωσε στο AFP ότι, δεδομένου ότι ορισμένα από αυτά τα αεροσκάφη ήταν της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας και της Ελληνικής Στρατιωτικής Αεροπορίας, δεν εμφανίζονταν στους πολιτικούς χάρτες. Επιπλέον, η υπηρεσία εξήγησε ότι τα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν πηγαινοέρχονταν συνεχώς, για καύσιμα ή για παροχή νερού. Τέλος, φωτογράφοι, βιντεογράφοι και δημοσιογράφοι του AFP που βρέθηκαν στο σημείο παρατήρησαν αεροσκάφη να πραγματοποιούν τακτικά ρίψεις νερού.

Στιγμιότυπα από την παραπλανητική ανάρτηση στο Facebook (αριστερά) και την παραπλανητική ανάρτηση στο νήμα (δεξιά). Λήψη εικόνων: 13/08/2024

Ένας χάρτης που δείχνει μια ακριβή χρονική στιγμή

Η δωρεάν εφαρμογή FlightRadar24 χρησιμοποιεί το σύστημα παρακολούθησης αεροσκαφών ADS-B για να εντοπίζει τα αεροσκάφη στο χάρτη της και να παρατηρεί τις διαδρομές πτήσης τους.

Συμβουλευόμενοι την εφαρμογή, είναι δυνατή η αναπαραγωγή της εναέριας κυκλοφορίας πάνω από την περιοχή και η παρατήρηση της διέλευσης των αεροσκαφών. Επιστρέφοντας στην ώρα 15:28 UTC που έδειχνε η εικόνα που κοινοποιήθηκε στο διαδίκτυο, όντως ήταν ορατά στην εφαρμογή μόνο 5 ελικόπτερα, πάνω από την περιοχή που φλεγόταν. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά ήταν τα μόνα αεροσκάφη που ανταποκρίθηκαν στην πυρκαγιά εκείνη την ημέρα.

Στις 12 Αυγούστου, το ελληνικό πυροσβεστικό σώμα είχε ανακοινώσει σε δελτίο Τύπου ότι 35 εναέρια μέσα επιχειρούσαν «περιοδικά» για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς, και ότι σε αυτά συμμετείχαν «17 αεροσκάφη και 18 ελικόπτερα εκ των οποίων τα 3 για το συντονισμό τους» (αρχειοθετημένο εδώ). Το πυροσβεστικό σώμα πρόσθεσε ότι ήταν σημαντικό να τονιστεί ότι «η περίμετρος της πυρκαγιάς είναι μεγάλη και σε πολλές περιπτώσεις, τα εναέρια μέσα δεν είναι διακριτά, λόγω της διασποράς τους αλλά και των πυκνών καπνών».

Στις 13 Αυγούστου, το Πυροσβεστικό Σώμα εξέδωσε ένα ακόμη δελτίο Τύπου, στο οποίο αναφερόταν λεπτομερώς ο αριθμός των αεροσκαφών που κινητοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των τριών ημερών της πυρκαγιάς και δίνονταν οι ώρες κατά τις οποίες 20 αεροσκάφη επιχειρούσαν μεταξύ 19:30 και 21:00 (αρχειοθετημένο εδώ). Η υπηρεσία διευκρίνισε ότι τα αεροσκάφη αυτά επιχειρούσαν «σε κύκλους».

«Που σημαίνει ότι δεν επιχειρούσαν όλα ταυτόχρονα την ίδια χρονική στιγμή, καθώς  κάποια έκαναν ρίψεις και  κάποια άλλα είτε ανεφοδιάζονταν με καύσιμα είτε τροφοδοτούνταν με νερό προκειμένου να επιχειρήσουν ξανά στο πεδίο», αναφέρει η ανακοίνωση.

Το χρονοδιάγραμμα δείχνει τους τύπους των αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτές ακριβώς τις ώρες, όπως το BELL 214 ST, το S-64 AC (που χειριζόταν η Erickson) ή το Air Tractor AT-802. Αυτοί οι τρεις τύποι αεροσκαφών (εδώ, εδώ, εδώ) ήταν ορατοί στο χάρτη του FlightRadar24, πάνω από την περιοχή που επλήγη από τις πυρκαγιές πριν και μετά την ώρα 15:28 UTC που εμφανίζεται στην εικόνα που κοινοποιήθηκε στο Facebook.

Άλλοι τύποι αεροσκαφών που αναφέρονται είναι τα CL-215 ή CL-415, καθώς και τα Chinook, με τα δύο πρώτα να χρησιμοποιούνται από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία και το τρίτο από τον Ελληνικό Στρατό. Τα αεροσκάφη αυτά δεν εμφανίστηκαν στην εφαρμογή.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία στις 13 Αυγούστου 2024, το Ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα εξήγησε στο AFP ότι εφόσον τα αεροσκάφη αυτά χρησιμοποιούνται από τη στρατιωτική αεροπορία, δεν θα εμφανίζονταν απαραίτητα σε μια πολιτική εφαρμογή αυτού του τύπου [σ.σ. την FlightRadar24].

Ο εκπρόσωπος Τύπου επανέλαβε ότι «τα αεροσκάφη επιχειρούσαν περιοδικά και δεν βρίσκονταν ταυτόχρονα σε όλες τις πυρόπληκτες περιοχές»

Τέλος, οι δημοσιογράφοι και οι βιντεογράφοι του AFP που βρίσκονταν επί τόπου επιβεβαίωσαν ότι είδαν αεροσκάφη (τόσο αεροπλάνα όσο και ελικόπτερα) να εκτελούν ρίψεις νερού στις φλόγες με νερό αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ένας φωτογράφος του AFP κατέγραψε τη στιγμή που ένα αεροσκάφος AT-802 έκανε ένα πέρασμα και ψέκασε νερό, στην περιοχή Άνω Σούλι:

Η φωτογραφία δείχνει ένα πυροσβεστικό αεροπλάνο να ψεκάζει νερό για την κατάσβεση πυρκαγιάς στην περιοχή Άνω Σούλι στην Αττική, στις 12 Αυγούστου 2024. – Aris Oikonomou / AFP

Fact Checker Logo

Έλεγχος γεγονότων

Συγγραφέας: Théophile BLOUDANIS / AFP Ελλάδα

Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.