Τους τελευταίους μήνες παρατηρήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η ανακύκλωση ενός ισχυρισμού που κυκλοφορεί από το 2013 και έχει συγκεντρώσει εκατοντάδες κοινοποιήσεις ανά τα χρόνια. Σύμφωνα με τον ισχυρισμό, κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, δηλαδή της εγκαθίδρυσης της δημοκρατίας με την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών και τη μετέπειτα υπογραφή νέου Συντάγματος, εξαφανίστηκε “μυστηριωδώς” το άρθρο 121 που ίσχυε με το μέχρι τότε Σύνταγμα. Κατά τους ισχυρισμούς, το άρθρο 121 του Συντάγματος προέβλεπε ότι:
1) Αναδρομικότητα νόμων και φόρων απαγορεύεται στον ελλαδικό χώρο.
2) Το μέγιστο ετήσιων φόρων στην περιουσία του πολίτη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1% της αντικειμενικής της τιμής και στο ετήσιο εισόδημα 25% αυτού.
3) Για κάθε δίκη που δεν τελεσιδικεί εντός 3 ετών από την πρώτη κατάθεση δικογράφου, ο πολίτης αποζημιώνεται για κάθε εβδομάδα καθυστέρησης με τον μισθό ανειδίκευτου εργάτη.
4) Η μέγιστη ετήσια αποζημίωση δημοσίου υπαλλήλου θα ισούται με το οκταπλάσιο αυτής ανειδίκευτου εργάτη.
5) Ιδρύεται στην Ελλάδα συνταγματικό δικαστήριο. Ειδικότερος νόμος θα ορίσει τα σχετικά με τη σύνθεση του δικαστηρίου.
6) Ο προϋπολογισμός του κράτους καθώς και κάθε άλλου δημοσίου φορέα δημοσιεύεται κάθε χρόνο πριν την εκτέλεσή του. Παρεκκλίσεις άνω του 10% από την εκτέλεση του προϋπολογισμού ελέγχονται αυτεπάγγελτα δικαστικά.
7) Για κάθε νέο νόμο ο γενικός γραμματέας του αντίστοιχου υπουργείου υποχρεώνεται να προτείνει την αντίστοιχη κατάργηση των αντίστοιχων παλιών νόμων ή την ενσωμάτωσή τους στο κείμενο του νέου νόμου.
Για να εξετάσουμε τον ισχυρισμό, ανατρέξαμε σε όλους τους καταστατικούς χάρτες της Ελλάδας, από την επανάσταση του 1821 έως την περίοδο της μεταπολίτευσης. Ας δούμε τι ισχύει.
Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε ιστοσελίδες και ιστολόγια: olympiada.wordpress.com, indobserver.gr, eleftheripena.com, xorisorianews.gr, edopieria.blogspot.com, tolimeri.wordpress.com
Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Όπως διαβάζουμε στο τμήμα της συνταγματικής ιστορίας, από την ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων, αλλά και στον κατάλογο Συνταγμάτων της Ελλάδας, ο πρώτος καταστατικός χάρτης της Ελλάδας που υπεγράφη ονομάζεται “Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος”, το οποίο δε διαθέτει άρθρα, υπό τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα, αλλά 110 σύντομες παραγράφους. Χρονολογείται στον Ιανουάριο του 1822 και ψηφίστηκε από την Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Την επόμενη χρονιά, το Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος αναθεωρήθηκε από τη Β΄ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος και μετονομάστηκε ως “Νόμος της Επιδαύρου”. Όπως βλέπουμε, ούτε σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνεται κάποιο άρθρο 121 που προβλέπει όσα είδαμε παραπάνω. Λίγα χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1827 ψηφίστηκε στην Τροιζήνα από τη Γ΄ Εθνοσυνέλευση το “Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος“. Παράλληλα, η Γ’ Εθνοσυνέλευση εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια ως “Κυβερνήτη της Ελλάδος” και, όπως φαίνεται παρακάτω, το “άρθρο” 121 του εν λόγω Συντάγματος ορίζει πως η θητεία του Κυβερνήτη είναι επταετούς διάρκειας.
Ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια (27 Σεπτεμβρίου 1831), ψηφίστηκε στην Ε’ Εθνοσυνέλευση του 1832 το “Ηγεμονικό”, ένα Σύνταγμα που προέβλεπε ότι το χρίσμα του αρχηγού του κράτους (“Ηγεμόνας”) θα ήταν κληρονομικό και στην πραγματικότητα δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ανατρέχοντας στα περιεχόμενα εκείνου του Συντάγματος, βλέπουμε ότι το άρθρο 121 ουδεμία σχέση έχει με τα όσα αναφέρει ο ισχυρισμός.
Επόμενο είναι το Σύνταγμα του 1844, το οποίο σηματοδότησε την περίοδο της συνταγματικής μοναρχίας στην Ελλάδα. Ναι μεν καθιέρωσε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, όμως παραχωρούσε το σύνολό τους στον μονάρχη.
Ο ανώτατος άρχων ασκούσε την εκτελεστική εξουσία «δια των υπουργών του», τη νομοθετική από κοινού με την εκλεγμένη Βουλή και τη διορισμένη Γερουσία και, τέλος, τη δικαστική, η οποία πήγαζε από εκείνον, «δια των δικαστηρίων».
Τέλος, το Σύνταγμα αυτό περιλαμβάνει 107 άρθρα, όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω.
Είκοσι χρόνια αργότερα, ψηφίστηκε από την “εν Αθήναις Β’ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις” το Σύνταγμα του 1864. Επισημαίνεται ότι επηρεάστηκε από τα Συντάγματα του Βελγίου (1831) και της Δανίας (1849) και έμελλε να ισχύσει, παρά τις δύο αναθεωρήσεις του, το 1911 και το 1952, για περισσότερα από 100 χρόνια, ενώ αποτελούταν από 110 άρθρα. Με την υπογραφή του επανήλθε η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας του Συντάγματος της Τροιζήνας του 1827 και αναγνωριζόταν πλέον το έθνος, ο ελληνικός λαός, και όχι ο μονάρχης, ως πηγή και φορέας της κρατικής εξουσίας.
Όπως προείπαμε, το Σύνταγμα του 1864 αναθεωρήθηκε για πρώτη φορά το 1911 από τη Β’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, μετά από ισχυρές πιέσεις της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το αναθεωρημένο Σύνταγμα δημοσιεύθηκε τη 1η Ιουνίου 1911 και τέθηκε σε ισχύ μία ημέρα αργότερα.
Οι σημαντικότερες μεταβολές που επέφερε η αναθεώρηση του 1911 ήταν η ενίσχυση των ατομικών ελευθεριών («το Δημόσιον Δίκαιο των Ελλήνων» κατά την ορολογία της εποχής) και του κράτους δικαίου, και ο γενικότερος εκσυγχρονισμός των θεσμών. Οι σημαντικότερες αλλαγές σε σχέση με το Σύνταγμα του 1864 στο επίπεδο της προστασίας των ατομικών ελευθεριών ήταν η ενίσχυση της προστασίας της προσωπικής ασφάλειας, η μείωση από το 30ό στο 25ο του ορίου ηλικίας των εκλόγιμων βουλευτών, η φορολογική ισότητα, το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και του απαραβίαστου της κατοικίας.
Πηγή
Αξίζει να αναφέρουμε πως, σε σύγκριση μετά την αναθεώρηση αυτή, στο Σύνταγμα εμπεριέχονταν 111 άρθρα, με το ακροτελεύτιο να ορίζει ότι η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων.
Ακολούθησε το Σύνταγμα του 1925, αποτελούμενο από 125 άρθρα, το οποίο όμως αποδείχτηκε θνησιγενές. Παρατηρώντας το άρθρο 121, γίνεται αντιληπτό ότι δεν ορίζεται τίποτα που να σχετίζεται με τον υπό εξέταση ισχυρισμό.
Το ίδιο ισχύει και για το Σύνταγμα του 1927, με το οποίο καθιερώθηκε το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας.
Ακολούθως, το Σύνταγμα του 1952 που ψηφίστηκε από τη Δ’ Αναθεωρητική Βουλή, αποτελούνταν από 114 άρθρα και παρά τον συντηρητικό του χαρακτήρα εισήγαγε καινοτομίες, όπως η κατοχύρωση για πρώτη φορά του δικαιώματος ψήφου των γυναικών στην ελληνική επικράτεια.
Κατά την επταετία επιβολής της στρατιωτικής δικτατορίας, ψηφίστηκαν δύο νέοι καταστατικοί χάρτες, το 1968 και το 1973. Ο πρώτος, περιείχε 138 άρθρα, ενώ ο δεύτερος 140. Σε κανένα από τα δύο Συντάγματα, όταν ανατρέχουμε στο άρθρο 121, δε γίνεται κάποια νύξη στα όσα διακινούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον ελληνικό ηλεκτρονικό Τύπο.
Τέλος, μετά την πτώση της δικτατορίας και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας, ψηφίστηκε από την Ε’ Αναθεωρητική Βουλή το Σύνταγμα του 1975, με το οποίο καθιερώθηκε ως πολίτευμα η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Το νέο Σύνταγμα προέβλεπε την ύπαρξη 120 άρθρων, πράγμα που ισχύει μέχρι και σήμερα, παρά τις αναθεωρήσεις που ακολούθησαν (1986, 2001, 2008, 2019).
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός κρίνεται ψευδής. Έχοντας εξετάσει όλα τα Συντάγματα της Ελλάδος που ψηφίστηκαν, παρατηρούμε ότι δεν εντοπίζεται πουθενά κάποιο άρθρο 121 που προβλέπει όσα υποστηρίζει ο ισχυρισμός. Πράγματι, κατά τη δικτατορία είχαν ψηφιστεί δύο καινούριοι καταστατικοί χάρτες της Ελλάδας οι οποίοι υπερέβαιναν τα 120 άρθρα που υπάρχουν πλέον στο Σύνταγμα, αλλά σε καμία από τις δύο περιπτώσεις το άρθρο 121 δεν σχετίζεται με όσα αναφέρονται.
