Όχι, αυτό το βίντεο δεν δείχνει την έκρηξη του παλαιστινιακού κοινοβουλίου στη Γάζα

Στις 14 Νοεμβρίου, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι είχε καταλάβει επίσημα κτίρια της Χαμάς στην πόλη της Γάζας, μεταξύ των οποίων το κοινοβούλιο, κυβερνητικά και αστυνομικά κτίρια. Στο πλαίσιο αυτό, χρήστες του διαδικτύου και μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες κοινοποίησαν ένα βίντεο που ισχυριζόταν ότι έδειχνε την έκρηξη του παλαιστινιακού κοινοβουλίου στην πόλη της Γάζας. Το κοινοβούλιο πράγματι υπέστη ζημιές μεταξύ 14 και 15 Νοεμβρίου, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες. Ωστόσο, το κτίριο που φαίνεται στο κοινοποιημένο βίντεο δεν είναι το παλαιστινιακό κοινοβούλιο στη Γάζα, αλλά βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 6 χιλιομέτρων από αυτό, στο χωριό Τζουχόρ αντ Ντικ.

Το Ισραήλ εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου στρατιωτική επιχείρηση κατά της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας (αρχειοθετημένο εδώ), ως απάντηση στη μεγαλύτερη και πιο βίαιη επίθεση στην ιστορία του Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε από τη Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος στις 7 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, 1.200 άνθρωποι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, σκοτώθηκαν την ημέρα της επίθεσης, ενώ περίπου 240 άτομα απήχθησαν.

Από τότε, το Ισραήλ βομβαρδίζει ανελέητα τη Λωρίδα της Γάζας, όπου σχεδόν 15.000 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 6,150 παιδιά, έχουν σκοτωθεί μέχρι τις 23 Νοεμβρίου 2023, σύμφωνα με την κυβέρνηση της Χαμάς, η οποία ανέλαβε την εξουσία εκεί το 2007 (αρχειοθετημένο εδώ). Μια τετραήμερη εκεχειρία στον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς ξεκίνησε στις 05:00 GMT το πρωί της Παρασκευής 24 Νοεμβρίου, με την σχεδιαζόμενη απελευθέρωση ομήρων σε αντάλλαγμα Παλαιστίνιους αιχμαλώτους. Πρόκειται για την πρώτη σημαντική ανάπαυλα σε επτά εβδομάδες πολέμου που έχει στοιχίσει χιλιάδες ζωές (αρχειοθετημένο εδώ).

Τουλάχιστον 1,6 εκατομμύρια από τα 2,4 εκατομμύρια των κατοίκων της Γάζας έχουν εκτοπιστεί από την έναρξη του πολέμου, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Στις 14 Νοεμβρίου (αρχειοθετημένο εδώ), ο ισραηλινός στρατός ισχυρίστηκε ότι έθεσε υπό τον έλεγχό του «το κοινοβούλιο της Χαμάς, το κυβερνητικό αρχηγείο, το αρχηγείο της αστυνομίας της Χαμάς και μια σχολή μηχανικών που χρησιμοποιείται για την παραγωγή και ανάπτυξη όπλων».

Το «Κοινοβούλιο της Χαμάς» που αναφέρεται είναι στην πραγματικότητα το κτίριο του Παλαιστινιακού Κοινοβουλίου («Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο») στη Γάζα. Αυτό το παλαιστινιακό κοινοβούλιο, το οποίο συνεδρίαζε στη Ραμάλα στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όπου εδρεύει η Παλαιστινιακή Αρχή, βρίσκεται σε αδράνεια εδώ και χρόνια και διαλύθηκε επίσημα το 2018.

Η Χαμάς χρησιμοποιούσε το κτίριο από τότε που ανέλαβε τον έλεγχο της περιοχής το 2007, εκδιώκοντας την Παλαιστινιακή Αρχή.

Έκτοτε, τα δύο παλαιστινιακά εδάφη τελούν υπό τον έλεγχο παράλληλων αρχών: η Χαμάς για τη Γάζα και η Παλαιστινιακή Αρχή για τη Δυτική Όχθη.

Το παλαιστινιακό κοινοβούλιο έχει πράγματι πληγεί

Τις ημέρες που ακολούθησαν την ανακοίνωση του ισραηλινού στρατού ότι ανέλαβε τον έλεγχο, το κτίριο του παλαιστινιακού κοινοβουλίου στη Γάζα καταστράφηκε εν μέρει, σύμφωνα με τους New York Times, που βασίστηκαν σε δορυφορικές εικόνες.

Στις 16 Νοεμβρίου, η αμερικανική εφημερίδα δημοσίευσε (αρχειοθετημένο εδώ) δορυφορικές εικόνες που έδειχναν ότι το κτίριο του κοινοβουλίου είχε καταστραφεί εν μέρει την προηγουμένη ή δυο ημέρες πριν, λίγες ώρες αφότου οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν πάρει τον έλεγχό του.

«Μια φωτογραφία που δημοσιεύθηκε την Τρίτη δείχνει ένα προφανώς άθικτο συγκρότημα και ένα παρακείμενο πάρκο. Μια εικόνα που τραβήχτηκε μια μέρα αργότερα δείχνει κατεστραμμένα κτίρια, στέγες που έχουν καταρρεύσει και συντρίμμια διάσπαρτα γύρω από το συγκρότημα. Το πάρκο έχει ισοπεδωθεί», αναφέρουν στον ιστότοπό τους.

Βίντεο από την έκρηξη ενός κτιρίου

Στο πλαίσιο αυτό, στις 15 Νοεμβρίου, ένα βίντεο που έδειχνε την έκρηξη ενός κτιρίου που παρουσιάζεται ως «κτίριο του Κοινοβουλίου στην πόλη της Γάζας», ή μερικές φορές ως «κοινοβούλιο της Χαμάς», άρχισε να κυκλοφορεί στα ελληνικά στο Facebook. «Ο ισραηλινός στρατός κατέστρεψε το κοινοβούλιο της Χαμάς στη Γάζα», έγραψε ένα άλλο δημοσίευμα.

Τα ελληνικά διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης, όπως το Skai.gr, το Real.gr και το CNN.gr, κοινοποίησαν επίσης το βίντεο. Τα άρθρα αυτά περιλαμβάνουν ένα βίντεο από έναν λογαριασμό X (πρώην Twitter) στα εβραϊκά και αναφέρουν ότι «οι IDF ανατίναξαν το κοινοβούλιο της Χαμάς στη Γάζα».

Το ίδιο βίντεο αναμεταδόθηκε στα γαλλικά (εδώ, εδώ) καθώς και στα πολωνικά, τα αγγλικά, τα πορτογαλικά και τα ισπανικά. Ο ισχυρισμός καταρρίφθηκε εδώ στα γαλλικά.

Ορισμένοι χρήστες του διαδικτύου και ειδησεογραφικοί ιστότοποι στα ελληνικά και τα πολωνικά δημοσίευσαν το βίντεο συνοδευόμενο από μια φωτογραφία που δείχνει ισραηλινούς στρατιώτες να ξεδιπλώνουν τις λευκές και μπλε σημαίες του Ισραήλ και τις κίτρινες και πράσινες σημαίες της Πρώτης Ταξιαρχίας Γκολάνι σε μια επίσημη αίθουσα. Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, η φωτογραφία αυτή (δεξιά στην παρακάτω ανάρτηση) «δείχνει στρατιώτες της Ταξιαρχίας Golani των IDF μέσα στο κτίριο του Κοινοβουλίου της Γάζας στην πόλη της Γάζας μετά την κατάληψη του ελέγχου του χώρου». Χάρη σε δικές του φωτογραφίες, το AFP μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι πρόκειται όντως για την αίθουσα του Νομοθετικού Συμβουλίου στο κοινοβούλιο της Γάζας.

Τοποθεσία του Παλαιστινιακού Κοινοβουλίου στη Γάζα

Το κτίριο του παλαιστινιακού κοινοβουλίου βρίσκεται στην οδό Ομέρ Ελ Μοχτάρ στη Γάζα (αρχειοθετημένο εδώ). Είναι αναγνωρίσιμο από την αρχιτεκτονική του, και ιδίως από τον τρούλο του.

Ο τρούλος αυτός δεν βρίσκεται πουθενά στο κτίριο που εκρήγνυται στο βίντεο που κοινοποιείται από τους χρήστες του διαδικτύου.

Το AFP έψαξε για να βρει το κτίριο που φαίνεται στο βίντεο.  Το βίντεο περιλαμβάνει ένα υδατογράφημα που έχουμε αποκρυπτογραφήσει και μεταφράσει από τα εβραϊκά, το οποίο γράφει «Hot news on Telegram». Σε αυτό το κανάλι του Telegram βρήκαμε το ίδιο βίντεο που αναρτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου στις 14.08 με την ίδια δήλωση: «Το κτίριο του κοινοβουλίου της Χαμάς όπου οι στρατιώτες Golani έβγαζαν φωτογραφίες εξερράγη».

Αυτή είναι η παλαιότερη έκδοση του βίντεο που μπόρεσε να βρει το AFP. Είναι επίσης μεγαλύτερης διάρκειας (διαρκεί 1 λεπτό και 28 δευτερόλεπτα) σε σχέση με την πλειονότητα των βίντεο που δημοσιεύονται στα κοινωνικά δίκτυα, όπου ορισμένα διαρκούν μόλις 13 δευτερόλεπτα και είναι σε αργή κίνηση, με παραμορφωμένο ήχο.

Στη μεγαλύτερη εκδοχή, ακούμε στρατιώτες να μιλούν εβραϊκά, βλέπουμε στρατιώτες με στολές του ισραηλινού στρατού και τανκς. Η σκηνή της έκρηξης του κτιρίου φαίνεται να έχει γυριστεί από ισραηλινές θέσεις, πιθανότατα από ισραηλινό στρατιώτη. Φαίνεται ότι το κτίριο που εξερράγη είχε ήδη υποστεί μεγάλες ζημιές εκ των προτέρων.

Ένα κτίριο στο χωριό Τζουχόρ αντ Ντικ

Το βίντεο που βλέπουμε δίνει μια σειρά από στοιχεία πάνω και γύρω από το κτίριο, συμπεριλαμβανομένων των έξι πύργων που το απαρτίζουν. Ένα δέντρο φαίνεται επίσης στους πρόποδες του σημείου όπου έχει χτιστεί το κτίριο.

Με τη βοήθεια σχολίων χρηστών του διαδικτύου (αρχειοθετημένα εδώ) που κατάφεραν να εντοπίσουν γεωγραφικά το βίντεο, το AFP κατάφερε να βρει το εν λόγω κτίριο. Πρόκειται για ένα κτίριο στο Τζουχόρ αντ Ντικ, ένα παλαιστινιακό αγροτικό χωριό στο κέντρο της Λωρίδας της Γάζας. Βρίσκεται σε απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων από ένα σχολείο, στις εγκαταστάσεις του οποίου περιλαμβάνεται ένα αθλητικό γήπεδο που διακρίνεται στη δορυφορική εικόνα.

Καθώς η λειτουργία Street View στους Χάρτες Google δεν είναι διαθέσιμη σε αυτή τη θέση, αναζητήσαμε εικόνες του χωριού Τζουχόρ αντ Ντικ στους Χάρτες Google. Σε μία από τις φωτογραφίες από τον Ιούλιο του 2020, το κτίριο που φαίνεται στο βίντεο (αρχειοθετημένο εδώ) διακρίνεται στο φόντο. Έχει τους ίδιους έξι πύργους.

Σύμφωνα με έναν εμπειρογνώμονα που μίλησε στο AFP, πρόκειται πιθανότατα για σχολικό κτίριο. «Οι πύργοι είναι κλιμακοστάσια. Στα σχολικά κτίρια, ο αριθμός των κλιμακοστασίων υπόκειται σε αυστηρές προδιαγραφές, ώστε να είναι δυνατή η εκκένωση των μαθητών σε περίπτωση πυρκαγιάς», δήλωσε στο AFP στις 21 Νοεμβρίου ο Στέφαν Ζολτόφσκι, αρχιτέκτονας στη Βαρσοβία, ο οποίος είδε το βίντεο και ανέλυσε τις δορυφορικές εικόνες για εμάς.

«Το σχήμα, το μέγεθος και η διάταξη των παραθύρων που είναι ορατά στις προσόψεις του κτιρίου υποδηλώνουν ότι πρόκειται όντως για σχολείο», πρόσθεσε. Αντιστοιχούν σε μια φωτογραφία που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του χωριού στο Facebook (αρχειοθετημένη εδώ).

«Μάλιστα, η πρόσοψή του είναι παρόμοια με εκείνη του μικρότερου σχολείου που βρίσκεται δίπλα», το οποίο μπορεί επίσης να δει κανείς σε μια άλλη φωτογραφία στην ιστοσελίδα (αρχειοθετημένη εδώ).

«Η παρουσία των δύο σχολείων το ένα δίπλα στο άλλο είναι δικαιολογημένη. Στις μουσουλμανικές χώρες το σχολείο των κοριτσιών είναι συχνά δίπλα στο σχολείο των αγοριών ή το δημοτικό σχολείο είναι δίπλα στο γυμνάσιο», εξηγεί.

Το AFP δεν μπόρεσε να επικοινωνήσει με τις αρχές του χωριού για να επιβεβαιώσει ότι το κτίριο είναι σχολείο, αλλά είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για το κτίριο του παλαιστινιακού κοινοβουλίου στη Γάζα, όπως ισχυρίζονται οι αναρτήσεις.

Το χωριό Τζουχόρ αντ Ντικ απέχει περισσότερο από 6 χιλιόμετρα από το παλαιστινιακό κοινοβούλιο στη Γάζα.

Κατά τη διάρκεια της ισραηλινής επίθεσης το 2009, αυτό το αγροτικό χωριό υπέστη εκτεταμένες ζημιές (αρχειοθετημένο εδώ). Είναι γνωστό για τις ιπποδρομίες που διοργανώνονται στα χωράφια, καθώς και για μια δημόσια χωματερή σκουπιδιών που έπιασε φωτιά τον Σεπτέμβριο του 2023 (αρχειοθετημένο εδώ).

Μάχες στα τέλη Οκτωβρίου στο Τζουχόρ αν Ντικ

Γύρω από το χωριό Τζουχόρ αντ Ντικ ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε μια μεγάλη χερσαία εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας στα τέλη Οκτωβρίου.

Στις 28 Οκτωβρίου, σύμφωνα με τους New York Times (αρχειοθετημένο εδώ), οι οποίοι ανέλυσαν ένα βίντεο του ισραηλινού στρατού που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη ημέρα, «μια φάλαγγα αρμάτων μάχης» κατευθυνόταν «δυτικά προς το χωριό Τζουχόρ αντ Ντικ», νοτιοανατολικά της πόλης της Γάζας.

«Κτίρια, μεταξύ των οποίων κάποια φαίνεται να είναι σπίτια και πολυκατοικίες, παρατηρούνται να βομβαρδίζονται σε μια περιοχή μήκους περίπου ενός μιλίου στο Τζουχόρ αντ Ντικ. Το χωριό βρίσκεται ακριβώς βόρεια της γραμμής εκκένωσης που όρισε το Ισραήλ στις 13 Οκτωβρίου, όταν διέταξε όλους τους κατοίκους της βόρειας Γάζας να μετακινηθούν νότια», αναφέρει λεπτομερώς το ρεπορτάζ σε πραγματικό χρόνο των New York Times για τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου εξήγησε στις 30 Οκτωβρίου ότι «οι ισραηλινές δυνάμεις διεξήγαγαν μια επιχείρηση καθαρισμού του δρόμου από το Τζουχόρ αντ Ντικ προς τον δρόμο Σάλαχ εντ Ντιν στη Λωρίδα της Γάζας πριν αποσυρθούν» (αρχειοθετημένο εδώ και εδώ).

Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Αναντολού, οι Ταξιαρχίες Αλ Κασάμ (αρχειοθετημένο εδώ), η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, πραγματοποίησαν επίθεση εναντίον του ισραηλινού στρατού στην περιοχή Τζουχόρ αντ Ντικ, στα νοτιοανατολικά της πόλης της Γάζας, η οποία κόστισε τη ζωή σε έξι ισραηλινούς στρατιώτες.

Πολλές άλλες ψευδείς πληροφορίες που σχετίζονται με τη σύγκρουση Χαμάς-Ισραήλ έχουν επαληθευτεί από το AFP και μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα του AFP ελληνικό fαct check και σε άλλες γλώσσες όπως τα αγγλικά.