Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο και κοινοποιήθηκε εκατοντάδες φορές στα κοινωνικά δίκτυα διατυπώνει παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τα πιθανά οφέλη επτά τροφίμων και ποτών, συμπεριλαμβανομένων των ντοματών, του κόκκινου κρασιού και του καφέ, κατά του καρκίνου, λέγοντας ότι είναι «πιο αποτελεσματικά» από τη χημειοθεραπεία κατά του καρκίνου. Αν και υπάρχουν ενδείξεις για κάποια οφέλη αυτών των τροφίμων στην πρόληψη του καρκίνου και ορισμένα χρησιμοποιούνται και στην έρευνα για τον καρκίνο, οι ειδικοί εξήγησαν στο AFP ότι δεν είναι σε καμία περίπτωση «πιο αποτελεσματικά» από τη χημειοθεραπεία και δεν μπορούν να την αντικαταστήσουν όταν πρόκειται για τη θεραπεία μιας υπάρχουσας περίπτωσης καρκίνου. Οι μελέτες στον τομέα αυτό συνεχίζουν να διεξάγονται.
«Ο καρκίνος πεθαίνει όταν τρώμε αυτές τις 7 τροφές – Ώρα να τις βάλουμε στη διατροφή μας!», γράφει ο τίτλος ενός άρθρου που κοινοποιήθηκε στο Facebook στις 16 Μαρτίου 2023.
Το κείμενο του άρθρου που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο προσθέτει: «Ένα ιατρικό portal ισχυρίζεται ότι αυτά είναι τα 7 τρόφιμα που δρουν κατά των καρκινικών κυττάρων και αποτρέπουν την ανάπτυξη όγκων». Το άρθρο απαριθμεί αυτές τις 7 τροφές ως ντομάτες, καφέ, μαύρη σοκολάτα, κόκκινο κρασί, κάρυ, πράσινο τσάι και βατόμουρα, γράφοντας ότι είναι “πιο αποτελεσματικές από τη χημειοθεραπεία”.
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook (αριστερά) και του παραπλανητικού άρθρου που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο (δεξιά). Λήψη εικόνων: 22/03/2023
Δεν είναι σαφές τι σημαίνει το «ιατρικό portal» που αναφέρεται στην αίτηση. Δεν προσφέρεται κανένας σύνδεσμος και το AFP δεν μπόρεσε να βρει το κείμενο του ισχυρισμού σε αξιόπιστες πηγές.
Το ίδιο άρθρο αλλά σε άλλη ιστοσελίδα στην Ελλάδα εντοπίστηκε εδώ. Δημοσιεύσεις από το 2017 και το 2018 που κοινοποιούν το ίδιο άρθρο, εντοπίστηκαν επίσης στο Facebook.
Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί. Κανένα τρόφιμο δεν είναι «πιο αποτελεσματικό» από τη χημειοθεραπεία, μια από τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες θεραπείες για τον καρκίνο. Σύμφωνα με μελέτες, ορισμένα από αυτά τα τρόφιμα μπορεί να είναι ευεργετικά στην πρόληψη του καρκίνου, αλλά δεν αποτελούν θαυματουργές θεραπείες για τη θεραπεία μιας υπάρχουσας περίπτωσης καρκίνου.
Δεν υπάρχει θαυματουργή τροφή που να θεραπεύει τον καρκίνο
Τα τρόφιμα που αναφέρονται στα άρθρα είναι οι ντομάτες, ο καφές, η μαύρη σοκολάτα, το κόκκινο κρασί, το κάρυ (χωρίς να διευκρινίζεται αν πρόκειται για το μείγμα μπαχαρικών ή το φύλλο), το πράσινο τσάι και τα βατόμουρα.
Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP στις 3 Απριλίου 2023, ο καθηγητής Σερζ Χέρκμπεργκ, ειδικός σε θέματα διατροφής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sorbonne Paris Nord, εξήγησε ότι ο ισχυρισμός αυτός είναι «σκέτη ανοησία».
«Καμία από αυτές τις τροφές ούτε κανένα τρόφιμο δεν είναι πιο αποτελεσματικό από τη χημειοθεραπεία, πρόκειται για έναν ισχυρισμό που είναι ανεύθυνος και επικίνδυνος», είπε.
Ο Χέρκμπεργκ πρόσθεσε ότι ακόμη και στην πρόληψη του καρκίνου, η κάθε μια από τις τροφές αυτές από μόνες τους δεν προλαμβάνουν τον καρκίνο καθεαυτό. Εξήγησε ότι για να μετριάσουμε τον κίνδυνο καρκίνου, «αναφερόμαστε σε ομάδες τροφίμων που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου», όπως φρούτα, λαχανικά κλπ.
«Γενικότερα, είναι μια υγιεινή διατροφή που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου καρκίνου, όπως η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης, λιγότερα λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι, υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλαντικά και κόκκινο κρέας και λιγότερο αλκοόλ».
Πάντως, ο καθηγητής σημειώνει ότι πράγματι, ορισμένα από τα τρόφιμα που αναφέρονται έχουν ουσίες που μπορεί να είναι ευεργετικές για την πρόληψη του καρκίνου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν εναλλακτική ή αποτελεσματικότερη θεραπεία από τη χημειοθεραπεία.
Σε ηλεκτρονικό μήνυμα της 5ης Απριλίου 2023, η Δρ Βανέσα Γκόρντον-Ντσεάγκου, Διευθύντρια Ερμηνείας Ερευνών στο Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF), έγραψε ότι «δεν είναι αλήθεια ότι κάποια τροφή είναι πιο αποτελεσματική από τη χημειοθεραπεία στη θεραπεία του καρκίνου».
«Η υγιεινή διατροφή και η τήρηση της Σύστασης Πρόληψης του Καρκίνου μας (αρχειοθετημένη εδώ) έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου συνολικά και ορισμένων ειδικών μορφών καρκίνου. Κανένα μεμονωμένο τρόφιμο δεν συνιστάται από μόνο του στην πρόληψη του καρκίνου – είναι προληπτικά ως μέρος μιας συνολικής υγιεινής διατροφής», εξήγησε περαιτέρω.
Μύρτιλα, σμέουρα και βατόμουρα της Καλιφόρνιας προς πώληση σε αγορά στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας στις 23 Αυγούστου 2018. – MARK RALSTON / AFP
Ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεία του καρκίνου είναι ένα πολύ μελετημένο θέμα, όπως για παράδειγμα σε αυτή τη μελέτη από το 2020 (αρχειοθετημένη εδώ), η οποία επικεντρώθηκε στις επιδράσεις της διατροφής στη θεραπεία του καρκίνου. Και πάλι, στη μελέτη αυτή δεν γράφεται ότι η κατανάλωση προϊόντων όπως τα βατόμουρα, το κόκκινο κρασί ή η μαύρη σοκολάτα είναι «πιο αποτελεσματική» από τη χημειοθεραπεία.
Υπάρχουν μελέτες για ορισμένα από αυτά τα τρόφιμα, που περιγράφονται στα παραπλανητικά άρθρα, τα οποία θα περιείχαν ορισμένες ευεργετικές ουσίες στην πρόληψη του καρκίνου, όπως για παράδειγμα αυτή η μελέτη για τις ντομάτες (αρχειοθετημένη εδώ) ή αυτή η άλλη μελέτη για το κόκκινο κρασί (αρχειοθετημένη εδώ). Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν γράφεται σε όλες τις μελέτες που βρήκαμε, όπως για το πράσινο τσάι, τα μπαχαρικά που χρησιμοποιούνται στο κάρυ, τα βατόμουρα και τον καφέ (αρχειοθετημένες εδώ, εδώ, εδώ και εδώ), ότι τα τρόφιμα αυτά θα ήταν «πιο αποτελεσματικά από τη χημειοθεραπεία» ή ότι θα θεράπευαν τον καρκίνο.
Συγκεκριμένα, το άρθρο αναφέρει μια «μελέτη του Χάρβαρντ», η οποία φέρεται να έδειξε ότι «οι άνδρες που κατανάλωναν μαγειρεμένες ντομάτες ή σάλτσα ντομάτας πάνω από 4 φορές το μήνα είχαν 50% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη». Και πάλι, δεν παρέχεται κανένας ηλεκτρονικός σύνδεσμος (link) για τη μελέτη αυτή.
Η μόνη μελέτη που μπόρεσε να βρει το AFP, η οποία μπορεί να είναι αυτή που αναφέρεται στο άρθρο, είναι μια μελέτη του 2013 από το Harvard Health Publishing, η οποία παρουσιάζεται εδώ σε ένα άρθρο με τίτλο στα αγγλικά (αρχειοθετημένη εδώ): «Νέα στοιχεία ότι μια υγιεινή διατροφή για την καρδιά βοηθά επίσης στην καταπολέμηση του καρκίνου του προστάτη».
Αυτή η μελέτη εξετάζει όντως «διατροφικές παρεμβάσεις αφού οι άνδρες έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη» και οι συγγραφείς λένε ότι τα ευρήματά τους «υποστηρίζουν την ιδέα ότι μπορείτε ενδεχομένως να αλλάξετε τη συμπεριφορά του καρκίνου του προστάτη που εξακολουθεί να περιορίζεται στον αδένα του προστάτη».
Ωστόσο, το άρθρο δεν αναφέρει συγκεκριμένα τα αποτελέσματα της κατανάλωσης μαγειρεμένων ντοματών ή σάλτσας ντομάτας, αλλά μάλλον τονίζει τα οφέλη της «αντικατάστασης των ζωικών λιπών και των εξευγενισμένων υδατανθράκων με πιο υγιεινά φυτικά λίπη».
Αναφέρεται όμως στο λυκοπένιο, μια χρωστική ουσία που βρίσκεται σε κόκκινα φρούτα όπως οι ντομάτες, που σχετίζεται με «χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του προστάτη». Ωστόσο, αναφέρεται παρακάτω ότι «δεν υπάρχουν ακόμη βάσιμες αποδείξεις ότι η λήψη συμπληρωμάτων λυκοπενίου προλαμβάνει τον καρκίνο του προστάτη». Πουθενά δεν αναφέρεται ότι η κατανάλωση ντομάτας είναι πιο αποτελεσματική από τη χημειοθεραπεία.
Επιπλέον, οι παραπλανητικές αναρτήσεις που κοινοποιούνται στο Facebook γράφουν ότι τα σταφύλια, με τα οποία παράγεται το κόκκινο κρασί, «περιέχουν ένα αντιοξειδωτικό που είναι γνωστό ότι μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων», χωρίς να αναφέρεται καμία επίδραση που θα μπορούσε να έχει το κόκκινο κρασί στον καρκίνο. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη του 2016, είναι αλήθεια ότι το κρασί περιέχει μεγάλες ποσότητες ρεσβερατόλης, μιας ουσίας που θα μπορούσε να είναι ευεργετική κατά του καρκίνου. Ωστόσο, η μελέτη αναφέρει ότι η «θαυματουργή λύση» της ρεσβερατόλης, έχει αμφισβητηθεί και προειδοποιεί στα συμπεράσματά της ότι χρειάζονται πολύ περισσότερες έρευνες προκειμένου να «αποκαλυφθεί αν όλη η διαφημιστική εκστρατεία και η ελπίδα που συνδέεται με τη ρεσβερατρόλη είναι επιστημονικά δικαιολογημένες».
Όσον αφορά τη μαύρη σοκολάτα, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία εξηγεί στην ιστοσελίδα της (αρχειοθετημένη εδώ) ότι, αν και οι κόκκοι κακάο περιέχουν ουσίες που ονομάζονται φλαβανόλες και οι οποίες «μπορεί να μειώσουν τη βλάβη των κυττάρων», δεν είναι γνωστό ακριβώς αν η σοκολάτα έχει επίδραση στη μείωση της κυτταρικής βλάβης, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου.
Η εταιρεία εξηγεί ότι έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες, ορισμένες από τις οποίες δείχνουν ότι η σοκολάτα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, ενώ άλλες δεν έδειξαν τέτοια οφέλη. Τέλος, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία υπενθυμίζει ότι η σοκολάτα «παραμένει ένα γλυκό» και πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, συμπεριλαμβανομένης της μαύρης σοκολάτας, δεδομένου ότι περιέχει «επιπλέον θερμίδες, ζάχαρη και λίπος».
Μικτά αποτελέσματα (αρχειοθετημένα εδώ) αφορούν και τον καφέ, σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, η οποία εξηγεί ότι ο καφές «θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση ορισμένων τύπων καρκίνου» (αρχειοθετημένα εδώ), αλλά ότι η κατανάλωση πολλών καφέδων μπορεί να έχει ορισμένους κινδύνους που συνδέονται με την καφεΐνη (δυσκολίες στον ύπνο, πεπτικά προβλήματα κ.λπ.). Η εταιρεία συνιστά μια γενική υγιεινή διατροφή, άσκηση και μη κάπνισμα, για να μειωθεί πραγματικά ο κίνδυνος καρκίνου.
Μικτά αποτελέσματα αφορούν επίσης την κατανάλωση κόκκινου κρασιού: σύμφωνα με το Κέντρο Καρκίνου MD Anderson στις Ηνωμένες Πολιτείες (αρχειοθετημένος εδώ), η κατανάλωση κόκκινου κρασιού «θα μπορούσε» να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου, αλλά άλλες μελέτες δείχνουν το αντίθετο. Η συμβουλή αυτού του εξειδικευμένου κέντρου είναι ότι «η ασφαλέστερη επιλογή είναι να μην πίνετε».
Το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου στη Γαλλία έχει δημιουργήσει ένα τμήμα (αρχειοθετημένο εδώ) στην ιστοσελίδα του, απαντώντας στην παραπληροφόρηση σχετικά με τη θεραπεία και την πρόληψη του καρκίνου. Μια ενότητα είναι αφιερωμένη στα τρόφιμα (αρχειοθετημένη εδώ) εξηγεί ότι δεν είναι δυνατόν να θεραπευτεί ο καρκίνος με την κατανάλωση τροφίμων.
Τι είναι η αγγειογένεση;
Τα άρθρα ισχυρίζονται επίσης ότι αυτά τα τρόφιμα «σταματούν» την αγγειογένεση.
Η αγγειογένεση (αρχειοθετημένη εδώ) είναι ο σχηματισμός νέων αιμοφόρων αγγείων στο σώμα. Μπορεί να είναι μια φυσιολογική διαδικασία, αλλά παίζει επίσης σημαντικό ρόλο (αρχειοθετημένο εδώ) στην ανάπτυξη του καρκίνου: οι λεγόμενοι «συμπαγείς» όγκοι χρειάζονται παροχή αίματος για να αναπτυχθούν πέρα από μερικά χιλιοστά, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, τον κύριο κυβερνητικό οργανισμό των ΗΠΑ στην έρευνα και την εκπαίδευση για τον καρκίνο.
Υπάρχουν πολυάριθμες μελέτες σχετικά με τις αντιαγγειογενετικές επιδράσεις των τροφίμων που αναφέρονται στο άρθρο (ντομάτες, καφές, μαύρη σοκολάτα (κακάο), βατόμουρα, πράσινο τσάι και κόκκινο κρασί). Το μείγμα μπαχαρικών κάρυ περιέχει κουρκουμάς, της οποίας οι αντιαγγειογενετικές επιδράσεις έχουν επίσης μελετηθεί εδώ.
Ωστόσο, καμία από αυτές τις μελέτες δεν δείχνει ότι θα ήταν πιο αποτελεσματική από τη χημειοθεραπεία στη θεραπεία της αγγειογένεσης που σχετίζεται με τον καρκίνο.
Το Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber εξηγεί σε μια σελίδα (αρχειοθετημένη εδώ) αφιερωμένη στις τροφές που μπορούν να βοηθήσουν κατά της αγγειογένεσης, ότι οι έρευνες «δείχνουν ότι οι ενώσεις που βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα μπορεί να αναστέλλουν την αγγειογένεση». Μεταξύ άλλων τροφίμων απαριθμούν το πράσινο τσάι.
Επιπλέον, το ινστιτούτο αναφέρει ότι αυτές οι τροφές «δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις συνταγογραφούμενες θεραπείες», επικαλούμενο την Στέισι Κένεντι, διατροφολόγο στο Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber.
Ο Σερζ Χέρκμπεργκ επανέλαβε επίσης ότι δεν πρόκειται για τροφές που θα «θεραπεύσουν ως εκ θαύματος τον καρκίνο ή την αγγειογένεση που σχετίζεται με τον καρκίνο», αν και οι έρευνες δείχνουν κάποιες ευεργετικές επιδράσεις.
«Είναι και πάλι θέμα γενικότερης υγιεινής διατροφής για να μπορέσουμε να μειώσουμε τους κινδύνους καρκίνου», επανέλαβε.
Το AFP έχει στο παρελθόν επαληθεύσει παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τις επιδράσεις της πικραλίδας στον καρκίνο ή του τσαγιού του βουνού στη νόσο Αλτσχάιμερ.
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
