Τι γνωρίζουμε για τον βομβαρδισμό πλησίον της ορθόδοξης εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα

Συνοπτική παρουσίαση

• Το βράδυ της Πέμπτης 19 Οκτωβρίου 2023, πλησίον της εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου στη λωρίδα της Γάζας, όπου είχαν βρει καταφύγιο εκατοντάδες άμαχοι πολίτες, σημειώθηκε βομβαρδισμός από την Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ. [πηγή]
• Λόγω της εγγύτητας του, ο βομβαρδισμός έπληξε και το κτήριο που στεγάζονταν τα γραφεία της εκκλησίας, προκαλώντας τη μερική κατάρρευσή του. [πηγή] Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, η κατάρρεύση προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 18 αμάχων, ανάμεσα τους πολλά παιδιά, που είχαν βρει καταφύγιο στο εν λόγω κτήριο. [πηγή 1][πηγή 2]
• Ανακοίνωση των IDF αναφέρθηκε σε ζημιές στον τοίχο της εκκλησίας που προκλήθηκαν από το ωστικό κύμα, αλλά όχι στη μερική κατάρρευση του κτηρίου των γραφείων. Πρόσθεσε ωστόσο πως είναι ενήμεροι για αναφορές για θύματα και το περιστατικό εξετάζεται. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4] ενώ στην ανακοίνωση τονίζεται κατηγορηματικά πως στόχος του βομβαρδισμού δεν ήταν η ορθόδοξη εκκλησία. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]
• Η ανάλυση και ο γεωεντοπισμός από ανεξάρτητες πηγές επιβεβαιώνουν πως το ακριβές σημείο του βομβαρδισμού ήταν στο δρόμο, πολύ κοντά σε κτήριο το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς. Το κτήριο που επλήγη βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο κτήριο που στέγαζε τα γραφεία της εκκλησίας. [πηγή 1][πηγή 2]

Στο παρόν άρθρο θα παρουσιάσουμε τα δεδομένα που έχουν μέχρι στιγμής τεκμηριωθεί από ανεξάρτητες πηγές, με σκοπό την κατανόηση του περιστατικού και την αποφυγή παρερμηνειών σχετικά με τον βομβαρδισμό που σημειώθηκε σε κοντινή απόσταση από τον Ιερό Ναό του Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα.

Το βράδυ της Πέμπτης 19 Οκτωβρίου 2023, πλησίον της εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου στη λωρίδα της Γάζας, μίας ορθόδοξης εκκλησία που υπάγεται στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και στην οποία είχαν βρει καταφύγιο εκατοντάδες άμαχοι πολίτες, σημειώθηκε βομβαρδισμός από την Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ. Αν και, όπως θα εξετάσουμε στη συνέχεια, στόχος του βομβαρδισμού δεν ήταν η ίδια η εκκλησία, από αυτόν επλήγη το κτήριο των γραφείων της.

Σύμφωνα με δηλώσεις του π. Αλέξιου, επίσκοπου της ορθόδοξης εκκλησίας, στο Middle East Monitor (MEMO), κατά τη στιγμή του βομβαρδισμού στο κτήριο των γραφείων βρίσκονταν περίπου 150 άτομα.

Οι πρώτες εικόνες μετά τον βομβαρδισμό

Κάποιες από τις πρώτες εικόνες μετά τον βομβαρδισμό και τη μερική κατάρρευση του κτηρίου των γραφείων της εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου αποτυπώνονται σε βίντεο που δημοσίευσαν το NBC News και το Al Jazeera. Σε αυτά φαίνονται οι προσπάθειες διάσωσης τόσο στο κτήριο των γραφείων της εκκλησίας, αλλά και στα συντρίμμια του προσκείμενου σε αυτό κτηρίου:

Στο βίντεο του NBC, συγκεκριμένα στο χρονικό σημείο 00:59, παρουσιάζεται ένα πανοραμικό πλάνο από τον εσωτερικό προαύλιο χώρο του ναού μετά τον βομβαρδισμό:

Σε αυτό διακρίνουμε, από αριστερά προς τα δεξιά, τον τοίχο της εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου, το κτήριο των γραφείων της εκκλησίας, το οποίο υπέστη μερική κατάρρευση, και στα δεξιά τα συντρίμμια ενός κτηρίου που καταστράφηκε ολοσχερώς από τον βομβαρδισμό.

Ένα ακόμα βίντεο από το Ινδικό κανάλι NEWS9Live επικεντρώνεται στις προσπάθειες διάσωσης όσων βρίσκονταν στο κτήριο των γραφείων της εκκλησίας, λίγο μετά τον βομβαρδισμό:

Στο σημείο 1:17 του βίντεο, ένας διασώστης αναφέρει πως όσοι βρίσκονταν στο ισόγειο του κτηρίου των γραφείων έχασαν τη ζωή τους:

«Όλοι όσοι ήταν από κάτω (στο ισόγειο) είναι μάρτυρες (σσ: νεκροί). Μόνο αυτοί που ήταν στον επάνω (όροφο) ήταν ζωντανοί, ήταν δύο»

Στα ανωτέρω πλάνα, συγκεκριμένα στο χρονικό σημείο 1:24, εμφανίζεται μια μισοκατεστραμμένη επιγραφή. Αυτή φέρει έμβλημα το οποίο αναζητήσαμε και βρήκαμε πως ανήκει στο Σώμα Αράβων Ορθόδοξων Προσκόπων της Γάζας:

Η στέγαση του Σώματος στο κτήριο των γραφείων της εκκλησίας επιβεβαιώνεται από τη σελίδα που διατηρεί το Σώμα στο Facebook, στις φωτογραφίες της οποίας εντοπίσαμε ολόκληρη την επιγραφή:

Επιπροσθέτως, στην ίδια σελίδα εντοπίσαμε φωτογραφίες από παλαιότερες δράσεις και εκδηλώσεις του Σώματος στον προαύλιο χώρο του ναού, οι οποίες παρουσιάζουν τη μορφή του κτηρίου πριν από την κατάρρευση:

Φωτογραφίες και πλάνα του ίδιου κτηρίου μετά τον βομβαρδισμού που δημοσιεύτηκαν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής. Όπως φαίνεται σε αυτές, το ισόγειο του κτηρίου κατέρρευσε από τη δύναμη της έκρηξης και ολόκληρο το κτήριο έγειρε προς την κατεύθυνση του ναού.

Συγκρίνοντας παλαιότερη φωτογραφία του κτηρίου της εκκλησίας, όπου φαίνεται στα δεξιά του άλλο κτήριο, με εικόνες από πλάνα του NBC News μετά τον βομβαρδισμό, φαίνεται το κτήριο στα δεξιά να έχει καταστραφεί ολοσχερώς από την έκρηξη, αφήνοντας μόνο συντρίμμια:

Tην Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023, τελέστηκε στον προαύλιο χώρο του ναού Εξόδιος Ακολουθία για τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους κατά την κατάρρευση του κτηρίου των γραφείων της εκκλησίας, ενόσω είχαν βρει καταφύγιο σε αυτό. Σύμφωνα με το πρακτορειο Al Jazeera, το οποίο επικαλείται δήλωση του Ορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, τουλάχιστον 18 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ανάμεσά τους πολλά παιδιά.

Η δήλωση των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων

Την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023, σε δηλώσεις τους σχετικά με τον βομβαρδισμό, οι IDF με ανακοίνωση τους σε διεθνή μέσα όπως το Reuters, το BBC, τη Guardian, το Al Jazeera, το CNN, τους New York Times και το πρακτορείο Anadolu, δήλωσαν πως:

«Νωρίτερα σήμερα, μαχητικά αεροσκάφη των IDF έπληξαν κέντρο διοίκησης και ελέγχου που ανήκει σε τρομοκράτη της Χαμάς που συμμετείχε στην εκτόξευση ρουκετών και όλμων προς το Ισραήλ. Το κέντρο διοίκησης και ελέγχου χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή επιθέσεων κατά του Ισραήλ και περιείχε τρομοκρατική υποδομή που ανήκε στην τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς. Είμαστε ενήμεροι για αναφορές για θύματα. Το περιστατικό είναι υπό εξέταση»

Σε αντίστοιχη δήλωση στο πρακτορείο Anadolu, το Γραφείο Τύπου του Ισραηλινού Στρατού τόνισε επίσης πως:

«Το αεροσκάφος εξαπέλυσε επιδρομή στον στόχο και από το «κύμα έκρηξης» που προέκυψε από την επιδρομή, ο τοίχος μιας εκκλησίας που βρίσκεται στην περιοχή υπέστη ζημιές».

Σύμφωνα με το Reuters, το BBC, τους New York Times, και τη Guardian, ο Ισραηλινός στρατός τόνισε ακόμα πως στόχος του βομβαρδισμού δεν ήταν η εκκλησία:

«Οι IDF (Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις) μπορούν να δηλώσουν κατηγορηματικά ότι η Εκκλησία δεν ήταν ο στόχος του πλήγματος».

Ωστόσο, όπως δείχνουν εικόνες και τα βίντεο που λήφθησαν στο σημείο, από τον βομβαρδισμό δεν υπέστη ζημιές μόνο ο τοίχος της εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου, αλλά και το κτήριο που στεγαζόταν τα γραφεία της, το οποίο κατέρρευσε, προκαλώντας σύμφωνα με μάρτυρες τον θάνατο αμάχων.

Η στιγμή του βομβαρδισμού

Σε βίντεο που παρείχαν οι IDF στον οργανισμό ελέγχου γεγονότων, και πιστοποιημένο μέλος του IFCN, Check Your Fact, διακρίνεται η στιγμή του βομβαρδισμού. Το βίντεο επίσης αναρτήθηκε και στο X (πρώην Twitter) από τον λογαριασμό του @OSINTtechnical, αναλυτή στο Κέντρο Ναυτικών Αναλύσεων:

@OSINTtechnical:
«Οι IDF δημοσίευσαν πλάνα από το χτύπημα κοντά στην εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου

[Το βίντεο] φαίνεται να υποδηλώνει ότι η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία στόχευσε ένα παρακείμενο κτίριο, αλλά αστόχησε και χτύπησε τον δρόμο δίπλα στο συγκρότημα της εκκλησίας, προκαλώντας την κατάρρευση της αίθουσας συνελεύσεων»

Μπορείτε να δείτε το βίντεο εδώ:

Στο βίντεο διακρίνεται μέσα σε κύκλο η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου. Παρατηρώντας προσεκτικά το βίντεο λίγο πριν την έκρηξη φαίνεται το βλήμα να προσκρούει κοντά στο κτίσμα που βρίσκεται δίπλα ακριβώς στο κτήριο των γραφείων της εκκλησίας. Πρόκειται για το κτήριο που, όπως προαναφέραμε, καταστράφηκε ολοσχερώς:

Στην παραπάνω εικόνα από τους χάρτες της Google μπορούμε να διακρίνουμε:

• Με μπλε χρώμα την εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου
• Με πράσινο χρώμα τα γραφεία της εκκλησίας
• Με κόκκινο χρώμα το σημείο που επλήγη από τον βομβαρδισμό

Σημείωση: Αν και στους χάρτες της Google η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου τοποθετείται λανθασμένα σε νοτιότερο σημείο, η πραγματική της θέση τονίζεται στην παραπάνω εικόνα, δίπλα στο τζαμί που διακρίνεται με κεραμοσκεπή.

Τα παραπάνω σημεία διακρίνονται επίσης και στο βίντεο που παραχώρησαν οι IDF στο Check Your Fact:

Μια τρισδιάστατη οπτικοποίηση του σημείου του βομβαρδισμού συγκριτικά με το κτήριο της εκκλησίας μπορείτε να δείτε εδώ:

Το σημείο του βομβαρδισμού επιβεβαιώνεται και από την ανάλυση του OSINTtechnical καθώς και από την ανάλυση του Benjamin Pittet, ειδικού στη μελέτη γεωχωρικών δεδομένων, όπου παρατίθονται εικόνες μετά τον βομβαρδισμό. Σε αυτές σημειώνονται με ξεχωριστό χρώμα τα γύρω κτήρια, προκειμένου να εντοπιστεί το ακριβές σημείο του πλήγματος:

Αρχικά, ο Benjamin Pittet παρουσιάζει δύο φωτογραφίες πριν και μετά τον βομβαρδισμό, καθώς και μια δορυφορική φωτογραφία. Αυτές προέρχονται από το σημείο στις συντεταγμένες 31.5038414, 34.4620920, στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, και τεκμηριώνουν την μερική κατάρρευση του κτηρίου των γραφείων της εκκλησίας. Με κόκκινο χρώμα σημειώνεται η διάταξη του κτηρίου στο μπροστινό του μέρος, με μπλε χρώμα οι κολώνες στην είσοδό του, οι οποίες έγειραν κατά την κατάρρευση, και με κίτρινο χρώμα ο εξωτερικός τοίχος της εκκλησίας.

Στη συνέχεια, ο λογαριασμός OSINTtechnical παρουσιάζει εικόνες μετά τον βομβαρδισμό, επιχειρώντας να γεωεντοπίσει το ακριβές σημείο του βομβαρδισμού. Σε αυτές παρουσιάζονται, με κίτρινο χρώμα το μπροστινό μέρος του κτηρίου διοίκησης της εκκλησίας, και με κόκκινο χρώμα κτήριο στην απέναντι πλευρά του δρόμου. Στην τρίτη εικόνα είναι εμφανές πως ο κρατήρας του βομβαρδισμού βρίσκεται στο δρόμο, πολύ κοντά στο κτήριο που καταστράφηκε, ενώ το κτήριο με κόκκινο χρώμα είναι ορατό από τον προαύλιο χώρο της εκκλησίας και σε σημείο που προηγουμένως υπήρχε άλλο κτήριο, κάτι που επιβεβαιώνει την ολοκληρωτική καταστροφή του:

Με βάση τα παραπάνω, οι αναλυτές εκτιμούν πως το ακριβές σημείο του βομβαρδισμού τοποθετείται προσεγγιστικά στο δρόμο, πολύ κοντά στο κτήριο προσκείμενο στα γραφεία της εκκλησίας, στις συντεταγμένες 31.50365640338245, 34.462378520659904.

Σε μια εκ των φωτογραφιών του κρατήρα της έκρηξης μάλιστα, διακρίνονται δέντρα τα οποία βρίσκονταν δίπλα στο κτήριο που καταστράφηκε ολοσχερώς, βοηθώντας έτσι στην ακριβέστερο υπολογισμό του σημείου πρόσκρουσης:

Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως αρκετά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δημοσίευσαν, λανθασμένα, πως στόχος του βομβαρδισμού ήταν η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, όπως συνέβη με το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο ειδήσεων, η είδηση πλαισιώθηκε με φωτογραφία που δεν σχετίζεται με την εκκλησία, χωρίς να αναφέρεται πουθενά πως αυτή αποτελεί φωτογραφία αρχείου:

Συμπεράσματα που προκύπτουν από τα μέχρι τώρα στοιχεία

Βομβαρδίστηκε ο ίδιος ο ναός του Αγίου Πορφυρίου στη λωρίδα της Γάζας;

• Όχι. Από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει πως ο στόχος του βομβαρδισμού βρισκόταν κοντά στο χώρο του ναού, και πως η έκρηξη έπληξε γειτονικό κτήριο. Ωστόσο, λόγω της εγγύτητας του στόχου, το εκρηκτικό κύμα του βομβαρδισμού έπληξε και το κτήριο που στεγάζονταν τα γραφεία της εκκλησίας, προκαλώντας τη μερική κατάρρευσή του.

Ποιος ευθύνεται για τον βομβαρδισμό;

• Με βάση δηλώσεις των Ισραηλινών Δυνάμεων Ασφαλείας σε διεθνή μέσα, η Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ βομβάρδισε στόχο κοντά στον ναό του Αγίου Πορφυρίου. Στις δηλώσεις τους οι IDF αναφέρουν πως έχουν επίγνωση αναφορών για θύματα, και πως το περιστατικό εξετάζεται, ενώ τονίζουν κατηγορηματικά πως στόχος του βομβαρδισμού δεν ήταν η εκκλησία. Ωστόσο, στις δηλώσεις τους αναφέρονται μόνο σε ζημιές στον τοίχο της εκκλησίας, και όχι στην μερική κατάρρευση του κτηρίου των γραφείων της εκκλησίας.

Ποιο ήταν το σημείο του βομβαρδισμού;

• Η ανάλυση και ο γεωεντοπισμός από ανεξάρτητες πηγές επιβεβαιώνουν πως το ακριβές σημείο του βομβαρδισμού ήταν στο δρόμο, πολύ κοντά σε κτήριο το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς. Το κτήριο που επλήγη βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο κτήριο που στέγαζε τα γραφεία της εκκλησίας.

Αριθμός θυμάτων:

• Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στο δίκτυο Al Jazeera, από τη μερική κατάρρευση του κτηρίου που στεγάζονταν τα γραφεία της εκκλησίας, τουλάχιστον 18 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ανάμεσά τους πολλά παιδιά. Σύμφωνα με δηλώσεις διασώστη στο Ινδικό κανάλι NEWS9Live, όλοι όσοι βρισκόντουσαν στο ισόγειο τη στιγμή της κατάρρευσης βρέθηκαν νεκροί.

Τα Ellinika Hoaxes από τις 7 Οκτωβρίου 2023 παρακολουθούν λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και συμβάλλουν, μέσα από έρευνες ανοιχτών δεδομένων, στην καταπολέμηση της παρατηρούμενης παραπληροφόρησης και στην ορθολογική παρουσίαση τεκμηριωμένων στοιχείων. Δείτε σχετικά εδώ και εδώ.