Από τότε που η Ρωσία πραγματοποίησε μια πλήρη εισβολή στην Ουκρανία, η παραπληροφόρηση υπέρ του Κρεμλίνου έχει στοχοποιήσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με ένα από τα πιο συνηθισμένα αφηγήματα να υποστηρίζει ότι ο ίδιος και η οικογένειά του πλουτίζουν μέσω της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Στα τέλη Νοεμβρίου του 2024, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν ένα βίντεο, που υποτίθεται ότι ήταν γαλλόφωνο τηλεοπτικό ρεπορτάζ, το οποίο υπονοούσε ότι μια εταιρεία που συνδέεται με τον Ζελένσκι είχε αγοράσει πρόσφατα ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο χιονοδρομικό θέρετρο Κουρσεβέλ στις γαλλικές Άλπεις. Η προέλευση του υλικού δεν είναι σαφής, αλλά δεν προέρχεται από αξιόπιστα γαλλικά μέσα ενημέρωσης. Και τα στιγμιότυπα οθόνης που υποτίθεται ότι προέρχονται από τον επίσημο ιστότοπο του ξενοδοχείου είναι ψεύτικα. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου το αγόρασαν το 2023 και λένε ότι επί του παρόντος δεν σχεδιάζουν να το πουλήσουν.
«Βρίσκομαι μπροστά από το πολυτελές ξενοδοχείο Palace des Neiges», λέει στην αρχή του βίντεο των 88 δευτερολέπτων ένας άνδρας που κρατά μικρόφωνο και παριστάνει τον τηλεοπτικό ρεπόρτερ, προσθέτοντας ότι το ξενοδοχείο βρίσκεται στο πολυτελές χιονοδρομικό κέντρο των Άλπεων Κουρσεβέλ 1850 και «ανήκε στον όμιλο SBM», αλλά «πουλήθηκε πριν από έναν μήνα σε νέο ιδιοκτήτη […] ο οποίος είναι διάσημο πρόσωπο». Ένας άλλος άνδρας, που φαίνεται και ακούγεται για λίγο, συνεχίζει την αφήγηση, υποστηρίζοντας ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι ο νέος ιδιοκτήτης αυτού του ξενοδοχείου πέντε αστέρων. «Ήταν η εταιρεία Film Heritage Inc, εγγεγραμμένη στο Μπελίζ, που ανήκει στον Ζελένσκι, που αγόρασε το ξενοδοχείο Le Palace des Neiges», ισχυρίζεται. Το βίντεο δείχνει επίσης ένα στιγμιότυπο από την «επίσημη ιστοσελίδα» του ξενοδοχείου πέντε αστέρων στο Κουρσεβέλ με τη λεζάντα «2024 Film Heritage Inc. Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται».
«Η offshore εταιρεία του Ζελενσκι, Film Heritage Inc. με έδρα το Μπελίζ, αγόρασε 5άστερο ξενοδοχείο Hotel de Nieges στο Courshevel , στις γαλλικές Άλπεις. Τιμή 88Μ€», γράφει αυτή η ανάρτηση στο X, κοινοποιώντας το βίντεο. Ο ίδιος ισχυρισμός με ή χωρίς το βίντεο κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ), στο Χ (εδώ), στο Telegram (εδώ) και στο TikTok (εδώ).
Αυτοί οι ισχυρισμοί κυκλοφόρησαν επίσης στα κοινωνικά δίκτυα στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα πολωνικά, τα βουλγαρικά και τα ρωσικά. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2024, οι ψευδείς ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν από τους ιστότοπους Pravda – στα γερμανικά, τα γαλλικά και τα ισπανικά. Σύμφωνα με την Viginum, μια γαλλική οργάνωση που καταπολεμά τις ξένες ψηφιακές παρεμβάσεις (αρχειοθετημένη εδώ), το δίκτυο Pravda είναι ένα συντονισμένο δίκτυο που διαδίδει τη ρωσική προπαγάνδα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται σε αυτό το βίντεο είναι ψευδείς. Παρόλο που η Film Heritage Inc. συνδέεται με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το στιγμιότυπο του ιστότοπου δεν αποδεικνύει ότι η εταιρεία αγόρασε το ξενοδοχείο, καθώς προέρχεται από έναν ψεύτικο ιστότοπο. Από το 2023, η «Société des Bains de Mer et du Cercle des étrangers de Monaco» (SBM) είναι η ιδιοκτήτρια του ξενοδοχειακού συγκροτήματος.
Το Κέντρο για την Καταπολέμηση της Παραπληροφόρησης – μια ουκρανική κυβερνητική υπηρεσία που υπάγεται στο Ουκρανικό Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας – διέψευσε επίσης τους ισχυρισμούς σε μια δήλωση που δημοσιεύθηκε στο Facebook στις 30 Νοεμβρίου (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ και εδώ).
Ψεύτικος ιστότοπος που κατασκευάστηκε στα τέλη Νοεμβρίου 2024
Το βίντεο δείχνει ένα απόσπασμα από έναν ιστότοπο ο οποίος παρουσιάζεται ως ο «επίσημος ιστότοπος του ξενοδοχείου» που φέρεται να αγόρασε ο Ουκρανός πρόεδρος στη Γαλλία. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν ψεύτικο ιστότοπο που αντιγράφει τον πρωτότυπο. Ενώ οι περισσότερες από τις σελίδες του ψεύτικου ιστότοπου βρίσκονται υπό «συντήρηση», η αρχική σελίδα είναι σχεδόν πανομοιότυπη, με μία εξαίρεση. Ο κακόβουλος ιστότοπος έχει αντικαταστήσει το λογότυπο του ξενοδοχείου με το copyright της Film Heritage Inc.
Το όνομα τομέα του ψεύτικου ιστότοπου, «hotelpalacedesneiges.com», διαφέρει από τον επίσημο ιστότοπο του ξενοδοχείου, «palacedesneiges.com», όπως επιβεβαίωσε η εταιρεία SBM στο AFP (αρχειοθετημένο εδώ) στις 2 Δεκεμβρίου 2024. Ο ψεύτικος ιστότοπος έχει έκτοτε απενεργοποιηθεί.
Το AFP αναζήτησε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον τομέα πραγματοποιώντας μια αναζήτηση στο WHOIS, που παρέχει λεπτομέρειες όπως το όνομα του καταχωρητή ή την ημερομηνία καταχώρισης και διαπίστωσε ότι η πραγματική ιστοσελίδα του ξενοδοχείου δημιουργήθηκε το 2007, ενώ η ψεύτικη ιστοσελίδα δημιουργήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2024, λίγες μόλις ημέρες πριν το βίντεο που εξετάζουμε διαδοθεί στο διαδίκτυο (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ, εδώ και εδώ). Η ψεύτικη ιστοσελίδα χρησιμοποίησε μια υπηρεσία που ουσιαστικά αποκρύπτει τα πραγματικά στοιχεία επικοινωνίας των πελατών.
SBM: «Ψεύτικες ειδήσεις»
Η SBM, με έδρα το Μονακό, δήλωσε στο AFP στις 2 Δεκεμβρίου 2024 ότι «απέκτησε το Palace des Neiges τον Οκτώβριο του 2023 για να το εντάξει στο χαρτοφυλάκιο των ξενοδοχείων της» και δεν το πούλησε στην Film Heritage Inc., προσθέτοντας ότι «οι πληροφορίες που διαδίδονται στο διαδίκτυο είναι «ψεύτικες ειδήσεις» (αρχειοθετημένο εδώ).
Επιπλέον, η SBM, στην τελευταία εξαμηνιαία οικονομική της έκθεση με ημερομηνία τον Σεπτέμβριο του 2024, αναφέρει ότι η απόκτηση «της ξενοδοχειακής μονάδας με σκοπό μια μεγάλη ανακαίνιση» εντάσσεται στο πλαίσιο της επιθυμίας της να «επιδιώξει τη διεθνή ανάπτυξη» (αρχειοθετημένο εδώ). Σύμφωνα με την έκθεσή της, φαίνεται ότι ο όμιλος δεν έχει επί του παρόντος σχέδια να πουλήσει ξανά το ξενοδοχείο, το οποίο έχει ξεκινήσει σημαντικές εργασίες ανακαίνισης για να επαναλειτουργήσει τη χειμερινή περίοδο 2026/2027.
Τα μέσα ενημέρωσης με έδρα το Μονακό κάλυψαν μια συνέντευξη Τύπου μετά τη γενική συνέλευση των μετόχων (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) στις 20 Σεπτεμβρίου 2024. Σύμφωνα με το άρθρο, ο διευθύνων σύμβουλος της SBM Στεφάν Βαλέρι δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι οι Ελβετοί αρχιτέκτονες Herzog & de Meuron με έδρα τη Βασιλεία εργάζονται για την ανακαίνιση του ξενοδοχείου και ότι θα έχουν θέση στην πρώτη σειρά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2030. «Χάρη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αν θέλαμε να το μεταπωλήσουμε σήμερα, θα είχαμε 20-30% αύξηση της αξίας του, ενώ δεν έχουμε κάνει ακόμη πολλά στο Κουρσεβέλ», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της SBM. Αυτό το άρθρο ενός τοπικού μέσου παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το έργο ανακαίνισης – και πάλι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιδιοκτήτης σχεδίαζε να πουλήσει το «Palace des Neiges» (αρχειοθετημένο εδώ).
Βίντεο που δημοσιεύτηκε από ανώνυμη ιστοσελίδα
Χρησιμοποιώντας μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά, βρήκαμε ένα άρθρο στα γαλλικά με τίτλο «Η εταιρεία του Ζελένσκι αγόρασε ένα ξενοδοχείο στο χιονοδρομικό κέντρο Κουρσεβέλ». Δημοσιεύτηκε στις 28 Νοεμβρίου και περιείχε το ίδιο βίντεο, και ήταν στον ιστότοπο ενός μέσου ενημέρωσης με την ονομασία «Les Echos de la France». Το άρθρο περιελάμβανε υπερσύνδεσμο που οδηγούσε στην ψεύτικη ιστοσελίδα του ξενοδοχείου.
Στο επάνω δεξιό μέρος του πλαισίου βίντεο υπάρχει ένα λογότυπο με δύο γράμματα –το E και το F– σε ένα κόκκινο πλαίσιο. Πρόκειται για το λογότυπο του «Echos de la France». Επομένως, είναι πιθανό ότι το βίντεο αυτό παρήχθη και δημοσιεύθηκε από αυτόν τον ιστότοπο. Το όνομα του ιστότοπου μοιάζει έντονα με τον γνωστό τίτλο του γαλλικού Τύπου «Les Echos», γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στους αναγνώστες.
Εξερευνώντας τον ιστότοπο, το AFP βρήκε μόνο μερικά άρθρα, καμία σελίδα νομικής ειδοποίησης, καμία πληροφορία επικοινωνίας και κανέναν σύνδεσμο σε κοινωνικά δίκτυα. Πραγματοποιώντας μια αναζήτηση στο WHOIS, διαπιστώσαμε ότι ο ιστότοπος δημιουργήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2024, αλλά οι πληροφορίες σχετικά με τον καταχωρητή περιορίζονται από δική του επιλογή (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Μια πιο προσεκτική ματιά στα άλλα άρθρα που δημοσιεύονται σε αυτό το μέσο αποκαλύπτει ότι αυτά δεν είναι υπογεγραμμένα και ότι ορισμένα αποτελούν αντιγραφή-επικόλληση από διαφορετικούς ιστότοπους. ‘Ενα παράδειγμα είναι το άρθρο με τίτλο «La crise du capitalisme français, la menace bonapartiste et les potentialités hégémoniques du prolétariat» («Η κρίση του γαλλικού καπιταλισμού, η βοναπαρτιστική απειλή και οι ηγεμονικές δυνατότητες του προλεταριάτου»), που δημοσιεύτηκε στις 26 Νοεμβρίου στην ιστοσελίδα «Les Echos de la France». Εισάγοντας το ίδιο κείμενο σε μια μηχανή αναζήτησης, συναντάει κανείς ένα κείμενο από το τροτσκιστικό πολιτικό κόμμα «Révolution permanente» που δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του στις 24 Νοεμβρίου.
Ωστόσο, το βίντεο γυρίστηκε μπροστά από το ξενοδοχείο Le Palace des Neiges.
Η αναζήτηση της διεύθυνσης του ξενοδοχείου στο Google Street View αποκαλύπτει το ίδιο σκηνικό με αυτό που δείχνει το βίντεο: την ίδια αρχιτεκτονική, την ίδια στρογγυλή πινακίδα στην κορυφή του κτηρίου και την ίδια ομάδα τεσσάρων στύλων. Ωστόσο, το AFP δεν μπόρεσε να αναγνωρίσει τον άνδρα στο βίντεο.
Το άλλο πρόσωπο που ακούμε και βλέπουμε στο βίντεο βρίσκεται σε κάτι που μοιάζει με τηλεοπτικό ειδησεογραφικό πλατό. Και πάλι, χρησιμοποιώντας μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας διαπιστώνουμε ότι ένα τέτοιο φόντο είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο YouTube.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τα Pandora Papers
Παρόλο που η Film Heritage Inc. δεν αγόρασε το ξενοδοχείο, συνδέεται με τον Ουκρανό πρόεδρο, ο οποίος έχει βασίσει την εικόνα του εν μέρει στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Τα Pandora Papers (αρχειοθετημένα εδώ), που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο του 2021, δείχνουν ότι η Film Heritage Inc. ανήκε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και μεταβιβάστηκε στη σύζυγό του, Ολένα Ζελένσκα, το 2019.
Πριν από τη ρωσική εισβολή, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε εμπλακεί σε αυτή την τεράστια έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων, η οποία βασίστηκε σε περίπου 11,9 εκατομμύρια έγγραφα από 14 εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Η έρευνα κατηγόρησε τον Ουκρανό πρόεδρο ότι είχε δημιουργήσει, από το 2012 και μετά, ένα δίκτυο υπεράκτιων εταιρειών –κυρίως με έδρα το Μπελίζ, όπως η Film Heritage Inc.– οι οποίες θα χρησιμοποιούνταν εν μέρει για την αγορά τριών πολυτελών ακινήτων στο Λονδίνο. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, λίγο πριν από την εκλογή του στην ουκρανική προεδρία το 2019, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πούλησε τις μετοχές του σε μία από αυτές τις υπεράκτιες εταιρείες, την Maltex Multicapital, στον τότε συνεργάτη του, τον Σεργκέι Τσεφίρ, ο οποίος αργότερα έγινε κορυφαίος σύμβουλός του.
Μια εκστρατεία παραπληροφόρησης με στόχο τον Ζελένσκι
Από τότε που τα στρατεύματα του Πούτιν εισέβαλαν στην Ουκρανία, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποτελεί μόνιμο στόχο των φορέων φιλορωσικής παραπληροφόρησης, με στόχο να υπονομεύσουν τη διεθνή, και κυρίως τη δυτική, υποστήριξη προς το Κίεβο και να απαξιώσουν τον Ουκρανό πρόεδρο.
Οι ισχυρισμοί σχετικά με το ξενοδοχείο Κουρσεβέλ ταιριάζουν σε ένα γνωστό αφήγημα που παρουσιάζει τον Ουκρανό πρόεδρο, τη σύζυγό του και άλλα ουκρανικά πολιτικά πρόσωπα ως διεφθαρμένα και ότι καταχρώνται την ξένη βοήθεια. Το AFP έχει διαψεύσει δημοσιεύματα που ισχυρίζονται ψευδώς ότι η σύζυγος του Ζελένσκι αγόρασε ένα πολυτελές αυτοκίνητο αξίας 5 εκατομμυρίων δολαρίων ή συνδέουν τον υπουργό Άμυνάς του (2021-2023) με μια βίλα στις Κάννες.
Το AFP διέψευσε επίσης παραπληροφόρηση που είχε στόχο να παρουσιάσει τον Ζελένσκι ως φιλοναζιστή, όπως οι ψευδείς ισχυρισμοί ότι φορούσε «ναζιστικό μπλουζάκι» και ότι κρατούσε μια ποδοσφαιρική φανέλα με σβάστικα.
Μερικές φορές, αυτά τα αφηγήματα συγχέονται, όπως στους ψευδείς ισχυρισμούς ότι ο Ζελένσκι αγόρασε τη Μερσεντές του Χίτλερ ή τη βίλα του Γιόζεφ Γκαίμπελς.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του Νοεμβρίου 2024, η δημοτικότητα του Ζελένσκι βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο από την έναρξη του πολέμου (αρχειοθετημένο).