Σημαντική διάδοση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γνωρίζει ένα βίντεο, το οποίο προβάλλει τον ισχυρισμό πως οι εταιρείες παραγωγής εμβολίων mRNA «υποχρεώθηκαν» από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) να αναγράψουν στα πληροφοριακά έντυπα των σκευασμάτων τους πως η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις. Ταυτόχρονα, το βίντεο επίσης προβάλλει τον ισχυρισμό πως «πέθαναν συνάνθρωποι μας από τα εμβόλια για τον COVID».
Όπως θα αναλύσουμε στο παρόν άρθρο όμως, στην πραγματικότητα οι σχετικές ανεπιθύμητες ενέργειες αναγράφονται στα ενημερωτικά φυλλάδια των εμβολίων ήδη εδώ και τέσσερα χρόνια, από το 2021, με την πρόσφατη οδηγία του FDA να αφορά απλώς την επικαιροποίηση και όχι την αναγραφή τους. Ταυτόχρονα, ο ισχυρισμός περί θανάτων από παρενέργειες των εμβολίων αποκρύπτει επιλεκτικά το ευρύτερο πλαίσιο, με τις καταγεγραμμένες περιπτώσεις θανάτων, ως συνέπειες ανεπιθύμητων ενεργειών του εμβολιασμού, να είναι ελάχιστες, την ίδια στιγμή που το ρίσκο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων και θανάτου από την ίδια τη νόσηση με COVID-19 είναι κατά πολύ μεγαλύτερο.
Παραδείγματα δημοσιεύσεων σε Facebook και Instagram:
Το υπό εξέταση βίντεο, διαρκείας 1:04, όπως δημοσιεύτηκε στις 29 Αυγούστου 2025 στη σελίδα του NewsBreak στο Facebook, είναι αυτό:
Σε αυτό, αναφέρονται τα εξής:
Τα εμβόλια για τον COVID προκαλούν μυοκαρδίτιδες και περικαρδίτιδες. Μετά από 4 χρόνια η αλήθεια έρχεται στο φως. Όχι μέσα από σενάρια συνωμοσίας αλλά από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων.
Με δική του εντολή υποχρεώνονται οι εταιρίες που φτιάχνουν εμβόλια κατά του κορωνοϊού να αναφέρουν στα σκευάσματα ότι η χρήση τους μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις.
Η εντολή των Αμερικανών έγινε γαργάρα στην Ελλάδα για να μην βρεθούν απολογούμενοι όσοι μας επέβαλλαν να εμβολιαστούμε και έθεσαν σε άμεσο κίνδυνο την ζωή μας.
Τι λέει ο τότε υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας για τα υποχρεωτικά εμβόλια; Πόσοι συνάνθρωποι μας χάθηκαν εξ αιτίας της πολιτικής που εφάρμοσαν; Που είναι ο Σωτήρης Τσιόδρας να μας εξηγήσει τις παρενέργειες των εμβολίων; Ο Γιάννης Βρούτσης και ο Κωστής Χατζηδάκης απειλούσαν τους εργαζόμενους να εμβολιαστούν διότι διαφορετικά θα έχαναν τη δουλειά τους. Έβαζαν μέχρι και πρόστιμα. Που κρύφτηκαν τώρα;
Έρχεται όμως η ώρα της δικαιοσύνης. Κάποιοι πρέπει να πληρώσουν για τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν για να κάνουν μπίζνες με τα εμβόλια. Πολιτικοί και όχι μόνο.
Ταυτόχρονα, στην περιγραφή του βίντεο, αλλά και σε γραφικό στο ίδιο το βίντεο, εμφανίζεται το κείμενο «ΠΕΘΑΝΑΝ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ COVID».
Ενδεικτικό της διάδοσής του ισχυρισμού είναι πως το πρωτότυπο βίντεο, κατά τη σύνταξη του παρόντος άρθρου, συγκεντρώνει πάνω από 46 χιλιάδες αντιδράσεις και 13 χιλιάδες κοινοποιήσεις:

Τι ισχύει
Προτού αναλύσουμε τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται στο υπό εξέταση βίντεο, πρέπει να τονίσουμε πως τόσο η μυοκαρδίτιδα όσο και η περικαρδίτιδα αποτελούν, εδώ και χρόνια, αναγνωρισμένες πιθανές παρενέργειες των εμβολίων mRNA κατά της COVID-19. Όπως, όμως, θα δούμε στη συνέχεια, οι ίδιες παθήσεις εμφανίζονται σε συγκριτικά υψηλότερη συχνότητα και σοβαρότερο βαθμό ως επιπλοκές της ίδιας της νόσησης από COVID-19. Αντιθέτως, συγκριτικά με τη νόσηση, το ρίσκο εμφάνισης των ανεπιθύμητων αυτών ενεργειών είναι εξαιρετικά σπάνιο κατά τον εμβολιασμό και πρόκειται για κατά κανόνα ήπιες περιπτώσεις, οι οποίες στη συντριπτική πλειονότητά τους αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη αγωγή.
Δεδομένης της αναγνώρισής τους, τόσο ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), έχουν ήδη συμπεριλάβει τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα ως πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες στα φυλλάδια Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος (ΠΧΠ/SPC) για τα εμβόλια mRNA που διατίθενται στην αγορά από την Moderna και την Pfizer/BioNTech ήδη από το 2021.
Σχετική ανακοίνωση [επιπλέον πηγή] του FDA από τις 25 Ιουνίου 2021 αναφέρει τα εξής:
Σήμερα, ο FDA ανακοινώνει αναθεωρήσεις στα ενημερωτικά δελτία για τους ασθενείς και τους παρόχους υγείας για τα εμβόλια COVID-19 της Moderna και της Pfizer-BioNTech σχετικά με τους προτεινόμενους αυξημένους κινδύνους μυοκαρδίτιδας (φλεγμονή του καρδιακού μυός) και περικαρδίτιδας (φλεγμονή του ιστού που περιβάλλει την καρδιά) μετά τον εμβολιασμό. Για κάθε εμβόλιο, το Ενημερωτικό Δελτίο για τους Παρόχους Υγειονομικής Περίθαλψης που Χορηγούν Εμβόλιο (Πάροχοι Εμβολιασμού) έχει αναθεωρηθεί ώστε να περιλαμβάνει προειδοποίηση σχετικά με τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα και το Ενημερωτικό Δελτίο για τους Λήπτες και τους Φροντιστές έχει αναθεωρηθεί ώστε να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα.
Σε ανάλογη ανακοίνωση προέβη, στις 9 Ιουλίου 2021, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA):
Η επιτροπή ασφάλειας του EMA (PRAC) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μυοκαρδίτιδα και η περικαρδίτιδα μπορούν να εμφανιστούν σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μετά τον εμβολιασμό με τα εμβόλια COVID-19 Comirnaty και Spikevax (πρώην COVID-19 Vaccine Moderna).
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνιστά την καταχώριση της μυοκαρδίτιδας και της περικαρδίτιδας ως νέων παρενεργειών στις πληροφορίες προϊόντος για αυτά τα εμβόλια, μαζί με μια προειδοποίηση για την ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και των ατόμων που λαμβάνουν αυτά τα εμβόλια.
Συνεπώς, ο ισχυρισμός πως «μετά από 4 χρόνια», δηλαδή το 2025, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων (και Φαρμάκων) «υποχρέωσε, με δική του εντολή» τις εταιρείες παραγωγής εμβολίων να αναφέρουν τις εν λόγω ανεπιθύμητες ενέργειες στα σκευάσματα είναι ψευδής, αφού οι εν λόγω ανεπιθύμητες ενέργειες αναφέρονται στα σκευάσματα ήδη από το 2021.
Ταυτόχρονα, η διατύπωση του ψευδούς ισχυρισμού δίνει τη λανθασμένη εντύπωση πως οι φαρμακευτικές εταιρείες μπορούν, αν θέλουν, να αποκρύψουν σχετικές πληροφορίες, κάτι που στην πραγματικότητα δεν ισχύει.
Ως η αρμόδια ρυθμιστική Αρχή, μέσω των ομοσπονδιακών νομοθετημάτων των ΗΠΑ – και συγκεκριμένα των Federal Food, Drug, and Cosmetic Act και Public Health Service Act – ο FDA διαθέτει τη νομική εξουσία να ρυθμίζει την επισήμανση των φαρμακευτικών σκευασμάτων ώστε οι επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς να πληροφορούνται επαρκώς για την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση των φαρμακευτικών προϊόντων. Οι πληροφορίες που αναγράφονται στο έγγραφο Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος αποστέλλονται από την εταιρεία στο Κέντρο Αξιολόγησης και Έρευνας Βιολογικών Φαρμάκων (CBER) του FDA, το οποίο με τη σειρά του τις αξιολογεί ώστε να διασφαλίσει ότι είναι επιστημονικά ακριβείς και πως συμμορφώνονται με τις κανονιστικές απαιτήσεις.
Συνεπώς, μια φαρμακευτική εταιρεία δεν μπορεί απλά να αγνοήσει τις συστάσεις του FDA σχετικά με την αναγραφή ανεπιθύμητων ενεργειών στο έγγραφο ΠΧΠ ενός εμβολίου. Ο FDA έχει τον τελικό λόγο στην επισήμανση του προϊόντος και μπορεί να αποτρέψει την έγκρισή του ή να απαιτήσει αλλαγές ακόμα και μετά την έγκριση.
Τι ισχύει με την πρόσφατη ενημέρωση του εγγράφου ΠΧΠ για τα εμβόλια κατά της COVID-19
Θα πρέπει να τονίσουμε πως η διαδικασία ανανέωσης για το έγγραφο Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος (SPC) ενός σκευάσματος δεν είναι κάτι νέο, ούτε αφορά μόνο τα εμβόλια κατά της COVID-19. Οι πληροφορίες των σχετικών εγγράφων για κάθε σκεύασμα, φάρμακο ή εμβόλιο, επανεξετάζονται και ενημερώνονται τακτικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της διάθεσης του προϊόντος, ακόμη και επί δεκατίες, ιδίως όταν προκύπτουν νέα δεδομένα. [πηγή]
Όσον αφορά τα εμβόλια κατά της COVID-19, η διαδικασία αυτή έχει προσαρμοστεί στο πλαίσιο των αναγκών για τη δημόσια υγεία, με τις σχετικές ενημερώσεις να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με νέες παραλλαγές του ιού, ανανεωμένες συστάσεις από φορείς δημόσιας υγείας, καθώς και νέες πληροφορίες για τη δοσολογία και την προστασία ηλικιακών ομάδων και ευάλωτων ομάδων. [πηγή 1][πηγή 2]
Στις 25 Ιουνίου 2025, σε σχετική ανακοίνωση του, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε απλώς την επικαιροποίηση των ήδη γνωστών ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων mRNA κατά της COVID-19, σχετικά με τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, ο FDA κρίνει ως απαραίτητη την επικαιροποίηση των προειδοποιήσεων για αυτές τις ήδη αναγραφόμενες παρενέργειες, με τη μορφή της συμπλήρωσης περαιτέρω δεδομένων:
Συγκεκριμένα, ο FDA θεωρεί απαραίτητο από κάθε κατασκευαστή να επικαιροποιήσει την προειδοποίηση σχετικά με τους κινδύνους μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας ώστε να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με (1) την εκτιμώμενη μη προσαρμοσμένη συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας ή/και περικαρδίτιδας μετά τη χορήγηση του Τύπου 2023-2024 των εμβολίων mRNA COVID-19 και (2) τα αποτελέσματα μιας μελέτης που συνέλεξε πληροφορίες σχετικά με την απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού καρδιάς (καρδιακή μαγνητική τομογραφία) σε άτομα που ανέπτυξαν μυοκαρδίτιδα μετά τη λήψη εμβολίου mRNA COVID-19.
Η ανακοίνωση του FDA αναφέρει τις αλλαγές στο φυλλάδιο Περίληψης Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, ενώ επίσης τονίζει πως οι παρενέργειες αυτές καταγράφονται ήδη σε αυτό από το 2021:
Πληροφορίες σχετικά με τη μυοκαρδίτιδα (φλεγμονή του καρδιακού μυός) και την περικαρδίτιδα (φλεγμονή του εξωτερικού βλεννογόνου της καρδιάς) μετά από εμβολιασμό με αυτά τα εμβόλια mRNA κατά της COVID-19 έχουν συμπεριληφθεί στην επισήμανση από το 2021. Ο FDA παρακολουθεί στενά την ασφάλεια όλων των εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων των εμβολίων COVID-19, κατά τη χρήση μετά την κυκλοφορία του στην αγορά.
Παραπλανητικός ο ισχυρισμός για θανάτους από τα εμβόλια όταν δεν συνοδεύεται από το κατάλληλο πλαίσιο
Όπως αναφέραμε, η μυοκαρδίτιδα και η περικαρδίτιδα έχουν τεκμηριωθεί ως επιβεβαιωμένες αλλά εξαιρετικά σπάνιες παρενέργειες των mRNA εμβολίων κατά της COVID-19. Ωστόσο, ο ισχυρισμός πως πέθαναν συνάνθρωποι μας λόγω των παρενεργειών αυτών επιλεκτικά αποκρύπτει τελείως το απαραίτητο πλαίσιο, στην προκειμένη περίπτωση τη συχνότητα της εμφάνισης των παρενεργειών αυτών, αλλά και το ρίσκο θανάτου από αυτές.
Προκειμένου να εκτιμηθούν τα ανωτέρω, πέρα από τη σύγκριση με το ρίσκο εμφάνισης των εν λόγω παρενεργειών από τη νόσηση με την ίδια τη νόσο COVID-19, στο οποίο θα αναφερθούμε αργότερα, θα πρέπει να εξετάσουμε την επιστημονική βιβλιογραφία.
Σχετική αναφορά της επιτροπής ασφάλειας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (Pharmacovigilance Risk Assessment Committee, PRAC) από το 2021 διαπίστωσε πως σε σύνολο σχεδόν 200 εκατομμυρίων δόσεων των εμβολίων (177 εκατομμύρια δόσεις Comirnaty και 20 εκατομμύρια δόσεις Spikevax) στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), καταγράφηκαν 145 περιστατικά μυοκαρδίτιδας και 138 περιστατικά περικαρδίτιδας για άτομα που έλαβαν το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech (Comirnaty) και 19 περιστατικά μυοκαρδίτιδας και 19 περιστατικά περικαρδίτιδας μεταξύ ατόμων που έλαβαν το εμβόλιο της Moderna (Spikevax). Όπως τονίζει η αναφορά, καταγράφηκαν 5 θάνατοι, όλοι σε άτομα που είχαν συνοδά νοσήματα ή σε ηλικιωμένους.
Επιπλέον, συστηματική ανασκόπηση 57 μελετών, με 275 συνολικά περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας που σχετίζονται με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, η οποία δημοσιεύτηκε το 2022 έδειξε πως η πρόγνωση των περιστατικών αυτών (δηλ. η εκτίμηση της εξέλιξής τους) ήταν σε μεγάλο βαθμό θετική και πως το ποσοστό θνητότητας (για τις 275 περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας που εξέτασε η μελέτη, όχι για το γενικό πληθυσμό που έλαβε το εμβόλιο), ήταν 1,1%.
Περαιτέρω σχετικές μελέτες αποτελούν στην πλειονότητα τους μελέτες περίπτωσης, εξετάζουν δηλαδή μεμονωμένες περιπτώσεις. Παρά την επιστημονική αξία τους, αυτές οι μελέτες δεν είναι σχεδιασμένες για να παρέχουν πληροφορίες σε ευρύτερο πλαίσιο, με τα ευρήματα τους να μη μπορούν να ερμηνευτούν στο γενικό πληθυσμό, καθώς επικεντρώνονται μόνο στις περιπτώσεις που περιγράφουν. [παράδειγμα 1][παράδειγμα 2][παράδειγμα 3][παράδειγμα 4]
Συνοπτικά, ενώ εμπεριστατωμένες επιστημονικές μελέτες και αναφορές έχουν τεκμηριώσει μεμονωμένες περιπτώσεις θανάτου από μυοκαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό, ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό είναι εξαιρετικά μικρός, κάτι που επιβεβαιώνεται από τον (συγκριτικά) υπερβολικά μικρό αριθμό περιπτώσεων, μετά την χορήγηση περισσότερων από 2,5 δισεκατομμυρίων δόσεων σε ΗΠΑ και Ευρώπη και περισσότερων από 13,7 δισεκατομμυρίων δόσεων παγκοσμίως, υπό την πιο αυστηρή και σύγχρονη φαρμακοεπαγρύπνηση που υπήρξε ποτέ.
Επιπροσθέτως, ισχυρισμούς που συνδέουν εντελώς αυθαίρετα κάθε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο με τα εμβόλια κατά της COVID-10 έχουμε εξετάσει σε σχετικό άρθρο αναφοράς με τίτλο «Παραπληροφόρηση σχετικά με αιφνίδιους θανάτους και «ξαφνικίτιδες»: Τι δείχνουν τα επίσημα δεδομένα».
Τι ισχύει για τη μυοκαρδίτιδα στο πλαίσιο της νόσησης από COVID-19 σε σχέση με τα εμβόλια
Όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν [άρθρο 1][άρθρο 2][άρθρο 3], η μυοκαρδίτιδα και η περικαρδίτιδα είναι εδώ και χρόνια αναγνωρισμένες στην επιστημονική βιβλιογραφία ως σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων mRNA κατά της COVID-19 αλλά και ως επιπλοκές της λοίμωξης και νόσησης από την ίδια την ασθένεια COVID-19. Ωστόσο, στο πλαίσιο των εμβολίων, η εμφάνισή τους είναι εξαιρετικά σπάνια, παρατηρείται σε συγκριτικά ηπιότερη μορφή σε σχέση με την ίδια την ασθένεια, και μπορούν να αντιμετωπιστούν εντός λίγων ημερών ή εβδομάδων με τυπική αγωγή και χωρίς σοβαρές επιπλοκές.
Η μυοκαρδίτιδα μετά από εμβολιασμό πλήττει κατά βάση νέους άνδρες, με την συχνότητα θανάτου, όπως εξετάσαμε προηγουμένως, να είναι ελάχιστη, ενώ σχετική βιβλιογραφία πάνω στο ζήτημα δείχνει ότι, εφόσον η μυοκαρδίτιδα που προκαλείται από εμβολιασμό μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο, αυτή η έκβαση θα λάμβανε χώρα μόνο μια φορά ανά αρκετά εκατομμύρια περιπτώσεις εμβολιασμών. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4][πηγή 5]
Όπως αναφέρει άλλη σχετική ανασκόπηση, o τραυματισμός του μυοκαρδίου παρατηρείται συχνά σε άτομα με σοβαρή νόσηση από COVID-19 και εμφανίζεται σε έως και το 38% των νοσηλευόμενων ασθενών, ενώ είναι συχνότερος σε ασθενείς με προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο. Η ίδια η COVID-19 αποτελεί επίσης ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο και οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά από οξεία μόλυνση, ενώ μελέτες περιπτώσεων περιγράφουν ακόμα νεαρούς ενήλικες με έμφραγμα του μυοκαρδίου που σχετίζεται με ήπια νόσηση από COVID-19. Η λοίμωξη από SARS-CoV-2 μπορεί επίσης να προκαλέσει επίμονα καρδιαγγειακά συμπτώματα ακόμη και μετά την ανάρρωση.
Η επιστημονική βιβλιογραφία τεκμηριώνει το αυξημένο ρίσκο μυοκαρδίτιδας και θανάτου από την ίδια τη νόσηση με COVID-19
Όσον αφορά το ρίσκο εμφάνισης μυοκαρδίτιδας, το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο μετά τη μόλυνση από τον ιό SARS-CoV-2 από ό,τι μετά τον εμβολιασμό. Συγκεκριμένα, ακόμη και στην ομάδα που παρουσιάζει με τον υψηλότερο κίνδυνο, τους άνδρες ηλικίας 12-17 ετών, ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας ήταν από 1,8 έως 5,6 φορές υψηλότερος μετά τη μόλυνση από SARS-CoV-2 σε σύγκριση με τον εμβολιασμό. Σχετική συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση υπολόγισε τη γενική συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας σε 5,98 περιστατικά ανά εκατομμύριο δόσεις εμβολίου κατά της COVID-19, με τη συχνότητα εμφάνισης μετά από μόλυνση να είναι διπλάσια.
Σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Circulation, mεταξύ σχεδόν 43 εκατομμυρίων ανθρώπων στην Αγγλία που έλαβαν τουλάχιστον μία δόση εμβολίου κατά της COVID-19, συμπέρανε πως ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας ήταν σημαντικά υψηλότερος κατά τις τέσσερις εβδομάδες μετά τη μόλυνση από COVID-19 συγκριτικά ως προς την πρώτη δόση εμβολίου κατά της COVID-19. Ο κίνδυνος μυοκαρδίτιδας σε μη εμβολιασμένα άτομα μετά από μόλυνση από COVID-19 ήταν τουλάχιστον 11 φορές υψηλότερος, σε σύγκριση ως προς τα άτομα που εμφάνισαν μυοκαρδίτιδα μετά τη λήψη εμβολίου COVID-19 ή αναμνηστικών δόσεων,
Πρόσφατη μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Vaccine έδειξε ότι η συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας μετά τη νόσηση ήταν κατά 140 φορές αυξημένη: οι ερευνητές διαπίστωσαν 19,7 περιστατικά ανά εκατομμύριο δόσεων εμβολίου, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για συχνότητα εμφάνισης μυοκαρδίτιδας μετά τη νόσηση ήταν 2,76 περιστατικά ανά χίλιες λοιμώξεις, ή για πιο άμεση σύγκριση, σχεδόν 2.760 περιστατικά ανά εκατομμύριο λοιμώξεων.
Όσον αφορά τον κίνδυνο θανάτου από μυοκαρδίτιδα, αυτός είναι επίσης σημαντικά υψηλότερος μετά τη λοίμωξη. Ενώ η θνητότητα από τη μυοκαρδίτιδα που σχετίζεται με τον εμβολιασμό είναι εξαιρετικά σπάνια, μελέτες αναφέρουν πως το ποσοστό θνητότητας από μυοκαρδίτιδα που προκαλείται από τη νόσηση COVID-19 είναι αυξημένο από 6,6% έως 15,1%, ειδικά σε περιπτώσεις όπου η λοίμωξη συνοδεύεται από πνευμονία.
Συνοπτικά, η νόσηση με COVID-19 εμφανίζει πολύ μεγαλύτερο ρίσκο ανάπτυξης μυοκαρδίτιδας, μεταξύ άλλων καρδιακών προβλημάτων, και θανάτου από αυτές, με το ρίσκο των επιπλοκών να παραμένει υψηλό για τουλάχιστον ένα έτος μετά τη νόσηση ειδικά σε μεγαλύτερες ηλικίες. Με αυτά τα δεδομένα, ο εμβολιασμός σχετίζεται με σημαντική μείωση της θνησιμότητας.
Συμπέρασμα
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, είχαν συμπεριλάβει τη μυοκαρδίτιδα και την περικαρδίτιδα, ως πολύ σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες, στα φυλλάδια πληροφοριών των εμβολίων κατά της COVID-19 ήδη από το 2021. Η αναγραφή αυτή δεν ήταν κάτι νέο που συνέβη τώρα, κατά το οποίο ο FDA υποτίθεται πως υποχρέωσε τις απρόθυμες εταιρίες παραγωγής εμβολίων να κάνουν. Ο FDA, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα, απλώς έκρινε απαραίτητη την επικαιροποίηση των ήδη αναγραφόμενων παρενεργειών, με τη συμπλήρωση νέων δεδομένων. Η διαδικασία αυτή ακολουθείται για κάθε ιατρικό σκεύασμα καθ’ όλη τη διάρκεια της κυκλοφορίας του, και δεν αφορά μόνο τα εμβόλια κατά της COVID-19. Επιπροσθέτως, ο ισχυρισμός πως «συνάνθρωποι μας πέθαναν από τα εμβόλια» στερείται του απαραίτητου επιστημονικού πλαισίου. Η μυοκαρδίτιδα ως αναγνωρισμένη ανεπιθύμητη ενέργεια των εμβολίων mRNA κατά της COVID-19 είναι εξαιρετικά σπάνια, επικεντρώνεται κυρίως στην ηλικιακή ομάδα νέων ανδρών και αντιμετωπίζεται με αγωγή και παρακολούθηση. Αντιθέτως, τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως ο κίνδυνος εκδήλωσης μυοκαρδίτιδας, επιπλοκών και θανάτου μετά τη μόλυνση από τον ιό SARS-CoV-2 είναι σημαντικά υψηλότερος σε σύγκριση με τον εμβολιασμό, ακόμα και σε περιπτώσεις ήπιας νόσησης.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν
- https://web.archive.org/web/20210630050134/https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/coronavirus-covid-19-update-june-25-2021
- https://www.ihs.gov/nptc/pharmacovigilance/medication-safety-resources-archive/2021/revised-fact-sheets-fda-warns-of-increased-risk-of-myocarditis-and-pericarditis-after-pfizer-and-moderna-vaccines/
- https://www.ema.europa.eu/en/news/comirnaty-spikevax-possible-link-very-rare-cases-myocarditis-pericarditis
- https://www.fda.gov/regulatory-information/laws-enforced-fda/federal-food-drug-and-cosmetic-act-fdc-act
- https://www.govinfo.gov/content/pkg/COMPS-77777777/uslm/COMPS-77777777.xml
- https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/development-approval-process-cber/labeling-cber-regulated-products
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8988052/ - https://www.ema.europa.eu/en/documents/presentation/presentation-summary-product-characteristics_en.pdf
- https://www.cdc.gov/covid/vaccines/stay-up-to-date.html
- https://ukhsa.blog.gov.uk/2025/06/26/whos-eligible-for-the-2025-covid-19-vaccine-or-autumn-booster/
- https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/safety-availability-biologics/fda-approves-required-updated-warning-labeling-mrna-covid-19-vaccines-regarding-myocarditis-and
- https://www.ema.europa.eu/en/committees/pharmacovigilance-risk-assessment-committee-prac
- https://www.ema.europa.eu/en/news/comirnaty-spikevax-possible-link-very-rare-cases-myocarditis-pericarditis
- https://www.nitag-resource.org/resources/myocarditis-after-covid-19-mrna-vaccination-systematic-review-case-reports-and-case
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8524235/
- https://www.frontiersin.org/journals/cardiovascular-medicine/articles/10.3389/fcvm.2022.970045/full
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35812802/
- https://journals.lww.com/md-journal/fulltext/2024/02020/fatal_arrythmia_in_a_young_man_after_covid_19.18.aspx
- https://ourworldindata.org/grapher/cumulative-covid-vaccinations?country=Europe~USA
- https://www.nature.com/articles/s41569-021-00662-w
- https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2798866
- https://link.springer.com/article/10.1007/s40267-022-00956-0#Sec11
- https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.122.059970
- https://www.nature.com/articles/s41467-022-31401-5
- https://jamanetwork.com/journals/jamacardiology/fullarticle/2791253
- https://academic.oup.com/eurheartjsupp/article/25/Supplement_A/A42/7036729
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35389977/
- https://www.mdpi.com/2227-9059/11/5/1469
- https://newsroom.heart.org/news/myocarditis-risk-significantly-higher-after-covid-19-infection-vs-after-a-covid-19-vaccine
- https://www.mdpi.com/2076-393X/12/10/1193
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9967770/