Στις 24 Νοεμβρίου ψηφίστηκε στη Βουλή των Ελλήνων νόμος που φέρνει αλλαγές στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα. Ωστόσο, αντίθετα με όσα υποστηρίζουν οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν περιέχει καμία πρόβλεψη για την απόσυρση του όρου «Έλληνας» και την αντικατάστασή του με τον όρο «Ελλαδίτης» σε κυβερνητικά έγγραφα, εκπαιδευτικά συγγράμματα ή σχολικά βιβλία μέχρι το 2024. Αρκετοί ιστότοποι και χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν αυτόν τον ψευδή ισχυρισμό στο διαδίκτυο, συχνά με τον πρόσθετο ισχυρισμό ότι μια τέτοια αλλαγή προωθείται προκειμένου να συμπεριληφθούν άνθρωποι που δεν έχουν ελληνική καταγωγή. Όμως, δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη στον εν λόγω νόμο, όπως επιβεβαίωσε αξιωματούχος του Κοινοβουλίου, αλλά ούτε και σε άλλους νόμους που ψηφίστηκαν πρόσφατα.
«2024: Απόσυρση του όρου “Έλληνας” υπέρ του πιο “ουδέτερου” όρου “Ελλαδίτης”» αναφέρει ο τίτλος του άρθρου που παρουσιάζεται με τη μορφή στιγμιότυπου οθόνης στις περισσότερες αναρτήσεις και άρθρα με τον ψευδή ισχυρισμό. Στη συνέχεια, υποστηρίζει ότι η αλλαγή αφορά τη χρήση του εθνωνύμου σε κυβερνητικά έγγραφα και σχολικά βιβλία. Ο ψευδής ισχυρισμός έχει κοινοποιηθεί από διάφορους ιστότοπους, για παράδειγμα εδώ, εδώ και εδώ, καθώς και από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα εδώ και εδώ.
Ο ψευδής ισχυρισμός έχει κοινοποιηθεί πολλές φορές με τον πρόσθετο ισχυρισμό ότι η αλλαγή αυτή γίνεται προκειμένου να συμπεριληφθούν άτομα που δεν είναι ελληνικής καταγωγής, όπως φαίνεται στο παρακάτω παράδειγμα:
Δεν υπάρχει διάταξη σχετική με το εθνώνυμο στον νόμο 4997/2022
Το στιγμιότυπο οθόνης που συνοδεύει τις περισσότερες αναρτήσεις με τον ψευδή ισχυρισμό δείχνει ένα άρθρο που φαίνεται να έχει δημοσιευθεί στις 21 Νοεμβρίου 2022. Το κείμενο κάτω από τον τίτλο υποστηρίζει ότι το εθνώνυμο «Έλληνας»/«Ελληνίδα» πρόκειται να αντικατασταθεί σε κυβερνητικά και κρατικά έγγραφα, καθώς και σε εκπαιδευτικά συγγράμματα ή σχολικά βιβλία, από τον όρο «Ελλαδίτης»/«Ελλαδίτισσα» μέχρι το 2024, σύμφωνα με το νομοσχέδιο με τίτλο «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις», το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων στις 16 Νοεμβρίου.
Πράγματι, ένα νομοσχέδιο με την προαναφερθείσα ονομασία κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο στις 16 Νοεμβρίου. Το νομοσχέδιο συζητήθηκε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή σε τέσσερις συνεδριάσεις, στις 18, 21 και 23 Νοεμβρίου και ψηφίστηκε ως νόμος (αριθ. 4997/2022) στις 24 Νοεμβρίου. Ο νόμος δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης την επόμενη ημέρα, στις 25 Νοεμβρίου. Το αρχικό κείμενο περιείχε 73 άρθρα, ενώ το τελικό κείμενο, μετά τις τροποποιήσεις που έγιναν, περιείχε 85 άρθρα.
Ο νόμος προβλέπει αλλαγές στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα, ενώ παρέχει και εφάπαξ οικονομική βοήθεια σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ενόψει των Χριστουγέννων. Σε κανένα σημείο του κειμένου δεν γίνεται αναφορά σε ζητήματα ταυτότητας και εθνωνύμου.
Το AFP αναζήτησε τις λέξεις «Έλληνας», «Ελληνίδα», «Ελλαδίτης», «Ελλαδίτισσα» και «εθνώνυμο» σε όλα τα σχετικά κείμενα: στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στις 16 Νοεμβρίου, στις τροπολογίες (εδώ, εδώ και εδώ) που έγιναν στο κείμενο, και στο τελικό κείμενο που ψηφίστηκε στις 24 Νοεμβρίου.
Καμία από αυτές τις λέξεις δεν βρέθηκε σε κάποιο από τα εν λόγω έγγραφα. Το AFP αναζήτησε επίσης παρόμοιες λέξεις και βρήκε μία αναφορά στο εθνώνυμο στην παράγραφο 1 του άρθρου 54 του νόμου 4997/2022. Συγκεκριμένα, υπάρχει μία αναφορά της λέξης «Έλληνες», η οποία αφορά «Έλληνες το γένος, κληρικούς και μοναχούς των Πατριαρχείων της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς και μοναχούς της Ιεράς Μονής Σινά».
Το AFP επικοινώνησε με το Κοινοβούλιο για να επιβεβαιώσει ότι καμία τέτοια διάταξη δεν υπήρχε στο νόμο 4997/2022 ή σε οποιαδήποτε τροπολογία. «Ουδέποτε υπήρξε σχετική διάταξη, είτε στο κατατεθέν κείμενο, στις νομοθετικές βελτιώσεις ή στις τροπολογίες που εντάχθηκαν στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων “Εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις” (ν. 4997/2022)», δήλωσε στις 6 Δεκεμβρίου μέσω μέιλ ο Ιωάννης Κασιμέρης από τη Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου της Βουλής των Ελλήνων.
Επιπλέον, εξετάζοντας τα κείμενα και τους νόμους που ψηφίστηκαν στη Βουλή των Ελλήνων τον Νοέμβριο του 2022, το AFP δεν βρήκε καμία αναφορά σε διάταξη σχετικά με την αλλαγή του εθνωνύμου. Τέλος, κανένα έγκυρο μέσο ενημέρωσης ή κόμμα της αντιπολίτευσης δεν μίλησε για μια τέτοια αλλαγή.
Το AFP αναζήτησε επίσης στις μεγαλύτερες διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης το αρχικό άρθρο που εμφανίζεται με τη μορφή στιγμιότυπου οθόνης στα άρθρα και τις αναρτήσεις που αναπαρήγαγαν τον ψευδή ισχυρισμό. Ωστόσο, ήταν αδύνατο να βρεθεί το αρχικό άρθρο.
Τι σημαίνουν οι όροι;
Ο όρος «Έλληνας»/«Ελληνίδα» έχει δύο ορισμούς:
1. Αυτός που κατάγεται από την Ελλάδα ή που ανήκει στο ελληνικό έθνος
2. Αυτός που έχει ελληνική ιθαγένεια ή υπηκοότητα.
Από την άλλη, ο όρος «Ελλαδίτης»/«Ελλαδίτισσα» ορίζεται ως εξής: Έλληνας που κατοικεί στο χώρο της ελληνικής επικράτειας ή κατάγεται από αυτόν (σε αντιδιαστολή προς τους Έλληνες άλλων γεωγραφικών περιοχών).
Η νομοθεσία συχνά αναφέρεται στους όρους «Έλληνες» και «Έλληνες πολίτες»
Οι πολίτες της Ελλάδας αναφέρονται στα επίσημα έγγραφα και τη νομοθεσία ως «Έλληνες» και «Έλληνες πολίτες». Ειδικότερα, το Σύνταγμα αναφέρει τον όρο «Έλληνες» 6 φορές στο άρθρο 4. Στην παράγραφο 3 του άρθρου αναφέρεται ότι «Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος».
Η νομοθεσία που ορίζει τις προϋποθέσεις για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας είναι ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας, ο οποίος ψηφίστηκε το 2004 και έκτοτε έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές. Ο νόμος προβλέπει την απόκτηση της ιθαγένειας από πολίτες που δεν έχουν ελληνική καταγωγή, εφόσον πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια. Ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας αναφέρεται αρκετές φορές στους όρους «Έλληνας» και «Ελληνίδα», μεταξύ άλλων και στο πρώτο άρθρο του: «Το τέκνο Έλληνα ή Ελληνίδας αποκτά από τη γέννηση του την Ελληνική Ιθαγένεια».
Εξάλλου, το επίσημο όνομα του νομοθετικού σώματος της χώρας είναι «Βουλή των Ελλήνων».
Το AFP έχει εξετάσει και στο παρελθόν ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας από πολίτες αλλοδαπής καταγωγής.