Από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού στις αρχές του 2020, έχουν αναφερθεί παγκοσμίως περισσότερα από 704 εκατομμύρια κρούσματα Covid-19 και λίγο περισσότεροι από επτά εκατομμύρια θάνατοι. Παρ’ όλα αυτά, οι αντιεμβολιαστές, οι συνωμοσιολόγοι και όσοι ήταν κατά των μέτρων απαγόρευσης κυκλοφορίας έχουν επανειλημμένα ισχυριστεί ότι η πανδημία ήταν τεχνητή ή σκηνοθετημένη. Τον Απρίλιο του 2024, κοινοποιήθηκαν αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες υποστήριζαν ότι η γερμανική κυβέρνηση «αναγκάστηκε να παραδεχτεί» ότι δεν υπήρξε πανδημία και ότι οι μαζικές εκστρατείες εμβολιασμού ήταν μια «στρατιωτική ψυχολογική επιχείρηση». Οι αναρτήσεις παραπέμπουν σε πρακτικά που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από συνεδριάσεις του ινστιτούτου δημόσιας υγείας, του Ινστιτούτου Ρόμπερτ Κοχ, το οποίο επέβλεπε την αντιμετώπιση της πανδημίας από τη Γερμανία. Αλλά οι ισχυρισμοί είναι ψευδείς. Το AFP έψαξε τα έγγραφα και δεν βρήκε κανένα ίχνος ή στοιχείο που να στηρίζει τους ισχυρισμούς.
«Ρε πως αλλάζουν οι καιροί! Η Γερμανική κυβέρνηση παραδέχεται ότι δεν υπήρξε πανδημία», είναι ο τίτλος αυτού του άρθρου που κοινοποιήθηκε περισσότερες από 100 φορές στο Facebook.
«Τεράστια είδηση από τη Γερμανία καθώς η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι οι λεγόμενοι “συνωμοσιολόγοι” είχαν δίκιο για τα πάντα κατά τη διάρκεια της δήθεν “πανδημίας Covid19”. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία της γερμανικής κυβέρνησης δεν υπήρξε καμία πανδημία. Απλά υπήρξε μια αυστηρά χορογραφημένη στρατιωτικού επιπέδου ψυχολογική επιχείρηση για την πλύση εγκεφάλου των μαζών, ώστε να αποδεχθούν ένα πειραματικό εμβόλιο με καταστροφικές για την ανθρώπινη υγεία συνέπειες», αναφέρει το άρθρο.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν επίσης στα ελληνικά στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ), στο Χ (εδώ) και σε ιστότοπους (εδώ και εδώ).
Πολλές αναρτήσεις περιλαμβάνουν μια φωτογραφία του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς και κάτι που φαίνεται να είναι στιγμιότυπο οθόνης μιας ανάρτησης στον λογαριασμό του στο X (πρώην Twitter) με λεζάντα που γράφει: «Η Covid ήταν μια ψυχολογική επιχείρηση για να ελεγχθεί η συμμόρφωση με το mRNA και τα lockdowns. Δεν υπήρξε πανδημία». Το AFP αναζήτησε ένα τέτοιο tweet χρησιμοποιώντας το ερώτημα «site:twitter.com/Bundeskanzler psy-op compliance» στο Google, αλλά δεν έλαβε κανένα αποτέλεσμα. Επίσης, δεν μπορέσαμε να βρούμε ένα τέτοιο tweet στις αρχειοθετημένες εκδόσεις του λογαριασμού του Σολτς στο Χ που είναι διαθέσιμες μέσω του διαδικτυακού εργαλείου αρχειοθέτησης Wayback Machine. Δεν βρήκαμε καμία αναφορά ενός τέτοιου μηνύματος στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης. Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι η εικόνα του tweet του Σολτς ήταν κατασκευασμένη.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί σχετικά με την πανδημία έχουν επίσης κοινοποιηθεί στην Τσεχία, τη Σλοβακία και από έναν Γάλλο πολιτικό, τον Nicolas Dupont-Aignan.
Τέτοιοι ισχυρισμοί είναι, ωστόσο, ψευδείς και έχουν ήδη καταρριφθεί από άλλους οργανισμούς επαλήθευσης γεγονότων, όπως οι DPA, AAP, Maldita, Myth Detector ή THIP.
Προέλευση του ισχυρισμού
Τα ελληνικά άρθρα και οι αναρτήσεις περιλαμβάνουν μετάφραση μέρους ενός κειμένου που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο «The People’s Voice», μια νέα επωνυμία του «News Punch» (προηγουμένως γνωστού ως «Your News Wire»), ο οποίος, όπως έχουν διαπιστώσει επανειλημμένα το AFP και άλλοι οργανισμοί επαλήθευσης γεγονότων, παράγει και διαδίδει παραπληροφόρηση (εδώ, εδώ, εδώ, εδώ, εδώ). Μπορούμε να δούμε ότι η εικόνα του tweet του Σολτς προέρχεται επίσης από το εν λόγω άρθρο του The People’s Voice. Άλλα άρθρα από αυτό το μέσο, ορισμένα με ανυπόστατους ισχυρισμούς κατά των εμβολιασμών, όπως εδώ ή εδώ, διαθέτουν παρόμοιες μικρογραφίες.
Στο κείμενό του με τους ψευδείς ισχυρισμούς για τη γερμανική κυβέρνηση, το The People’s Voice αναφέρεται στο γερμανικό περιοδικό Multipolar και στον δημοσιογράφο του Πάουλ Σράιερ, ο οποίος δημοσίευσε ένα άρθρο για το λεγόμενο «Πρωτόκολλο RKI» (RKI-Protokollen), στις 20 Μαρτίου 2024.
Σύμφωνα με τον Σράιερ, τα πρακτικά ήταν αρχικά απόρρητα και αποκαλύφθηκαν μόνο από το Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ (RKI) –μια γερμανική ομοσπονδιακή κυβερνητική υπηρεσία και ερευνητικό ινστιτούτο αρμόδιο για τον έλεγχο και την πρόληψη ασθενειών που επίσημα υπάγεται στο γερμανικό υπουργείο Υγείας– μετά από ένα αίτημα του νόμου περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης, στο οποίο βασίστηκε μια μετέπειτα αγωγή. Περισσότερες από χίλιες από τις σελίδες έχουν μέρη που έχουν διαγραφεί και μαυριστεί από το RKI.
Στο τέλος του άρθρου του Multipolar, υπάρχει ένας υπερσύνδεσμος με 456 αρχεία pdf που περιέχουν πάνω από 2000 σελίδες πρακτικών από τις συνεδριάσεις της γερμανικής ομάδας κρίσεων για την πανδημία του κορονοϊού, που χρονολογούνται από τον Ιανουάριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021.
Τον Μάρτιο του 2020, το RKI ανακοίνωσε την αυστηροποίηση της αξιολόγησης του κινδύνου της πανδημίας από «μέτριο» σε «υψηλό», η οποία, σύμφωνα με τον Σράιερ, δεν βασίστηκε στην αξιολόγηση του ίδιου του RKI, αλλά «στις πολιτικές οδηγίες ενός εξωτερικού παράγοντα – το όνομα του οποίου έχει μαυριστεί στα πρακτικά». Με άλλα λόγια, ο Σράιερ ισχυρίζεται ότι η απόφαση να αυξηθεί το επίπεδο συναγερμού για την πανδημία δεν βασίστηκε σε επιστημονικά δεδομένα, αλλά ήταν μια πολιτική απόφαση.
Άλλα αξιόπιστα γερμανικά μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν εκτενώς στο θέμα (εδώ, εδώ, εδώ) μόλις λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση των εγγράφων και δεν βρήκαν καμία απόδειξη αθέμιτων πρακτικών ή εξωτερικής πολιτικής επιρροής στην απόφαση του RKI, όπως ισχυρίζεται η Multipolar. «Δεν είναι ασυνήθιστο να αποσιωπούνται τμήματα εγγράφων. Αλλά η πρακτική αυτή οδηγεί πάντα σε εικασίες σχετικά με τα αποσπάσματα που λείπουν και αφήνει πολλά περιθώρια για ανυπόστατους ισχυρισμούς», έγραψε το πρακτορείο ειδήσεων DPA για την υπόθεση.
Ωστόσο, αυτές οι λεπτομέρειες παραλείφθηκαν από το άρθρο του The People’s Voice. Αντί γι’αυτό, το άρθρο αναφέρεται σε έναν συνταξιούχο οικονομικό ερευνητή ονόματι Στέφαν Χόμπουργκ, ο οποίος ενίσχυσε τους ισχυρισμούς στα αγγλικά στις 21 Μαρτίου 2024 μέσω του λογαριασμού του στο X. Όπως εξηγούμε παρακάτω, δημοσίευσε διάφορα εκτός πλαισίου στιγμιότυπα οθόνης από τα έγγραφα και πρόσθεσε στη λεζάντα «Πάνω από 2.000 σελίδες που δείχνουν ότι η “πανδημία” ήταν όλα απάτη».
Το πραγματικό πλαίσιο: Πρακτικά από τις πρώτες συνεδριάσεις για την πανδημία
Τα tweets του Χόμπουργκ περιλάμβαναν τρία εκτός πλαισίου στιγμιότυπα οθόνης από τα έγγραφα του RKI (εδώ και εδώ), ως βάση για τους ισχυρισμούς του που έγιναν viral μεταξύ των αντιεμβολιαστών.
Το πρώτο στιγμιότυπο οθόνης περιέχει το τμήμα που επισημαίνεται επίσης από τον Σράιερ. Αναφέρει ότι το Σαββατοκύριακο εκπονήθηκε μια νέα εκτίμηση κινδύνου πανδημίας και ότι «θα κλιμακωθεί αυτή την εβδομάδα». Η γραμμή συνεχίζει: «Η εκτίμηση κινδύνου θα δημοσιευτεί μόλις δώσει σήμα ένας [όνομα προσώπου που αποσιωπήθηκε]». Αρχικά, η γραμμή αυτή βρίσκεται στη σελίδα έξι των πρακτικών της συνεδρίασης της ομάδας εργασίας για την κρίση της Covid-19 που πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020 (στο 80ο αρχείο pdf των δημοσιευμένων εγγράφων, το οποίο επισημαίνεται παρακάτω).
Οι ισχυρισμοί σχετικά με την απόφαση που ελήφθη ως αποτέλεσμα εξωτερικής πολιτικής επιρροής αντιμετωπίστηκαν από το RKI σε δήλωση της 25ης Μαρτίου 2024 (αρχειοθετημένη εδώ). «Διάφορα μέσα ενημέρωσης έχουν υποθέσει ότι η αναβάθμιση της αξιολόγησης κινδύνου δεν έγινε ανεξάρτητα. Αυτό είναι ψευδές. Αντίθετα, η αλήθεια είναι ότι στην αποσιωποιημένη πρόταση γίνεται αναφορά σε έναν υπάλληλο του RKI: «Η εκτίμηση κινδύνου θα δημοσιευθεί μόλις ο (αποσιωπημένο όνομα) δώσει σήμα».
Το AFP δεν ήταν σε θέση να επαληθεύσει ανεξάρτητα αυτόν τον συγκεκριμένο ισχυρισμό, αλλά η διατύπωση του αρχικού εγγράφου των πρακτικών δείχνει μόνο ότι εξακολουθούσε να λείπει η συγκατάθεση ενός συγκεκριμένου προσώπου προκειμένου να δημοσιευθεί η επικαιροποιημένη εκτίμηση κινδύνου. Επίσης, τίποτα στα πρακτικά της συνεδρίασης της 16ης Μαρτίου 2020 δεν υποδηλώνει ότι «η πανδημία ήταν απάτη» ή ότι η «γερμανική κυβέρνηση παραδέχθηκε» κάτι τέτοιο.
Η συνεδρίαση του RKI στις 16 Μαρτίου 2020 πραγματοποιήθηκε εν μέσω της ταχείας αύξησης του αριθμού των νέων κρουσμάτων της Covid-19 σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο. Για παράδειγμα, η ημερήσια έκθεση του RKI έδειξε 262 επιβεβαιωμένα κρούσματα της Covid-19 στη Γερμανία στις 4 Μαρτίου 2020 και στη συνέχεια 6.012 στις 16 Μαρτίου 2020.
Στην Ελλάδα, μέχρι τις 20 Μαρτίου 2020, ώρα 15:00, υπήρχαν 495 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της Covid-19, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είχε ήδη κηρύξει την Covid-19 πανδημία στις 11 Μαρτίου 2020 – δηλαδή μια επιδημία ασθένειας που δεν περιορίζεται πλέον σε μια τοπική περιοχή και δεν μπορεί πλέον να περιοριστεί εύκολα.
Στην ανακοίνωσή του, το RKI εξήγησε ότι τα πρακτικά των συνεδριάσεών του «αντικατοπτρίζουν τις συζητήσεις και τις αποφάσεις της ομάδας αντιμετώπισης κρίσεων κατά την αντίστοιχη χρονική στιγμή και το επίπεδο γνώσεων. Ωστόσο, το πλαίσιο και οι βάσεις δεδομένων δεν αναφέρονται πάντα, καθώς αυτά ήταν διαθέσιμα σε άλλα έγγραφα, όπως οι ημερήσιες και εβδομαδιαίες εκθέσεις (που εξακολουθούν να είναι προσβάσιμες στον ιστότοπο του RKI) ή άλλες δημοσιεύσεις. Ως εκ τούτου, τα πρωτόκολλα πρέπει πάντα να εξετάζονται και να ερμηνεύονται στο πλαίσιό τους».
Το δεύτερο στιγμιότυπο οθόνης του Χόμπουργκ περιλαμβάνει ένα τμήμα που προέρχεται από τα πρακτικά της συνεδρίασης του RKI στις 8 Ιανουαρίου 2021, σελίδα 10 (αρχείο pdf αρ. 366). Στο tweet του, ο Χόμπουργκ υπογράμμισε τη λέξη «αφήγηση» στη φράση «Αποχαιρετούμε την αφήγηση της ανοσίας αγέλης μέσω του εμβολιασμού;» και συμπέρανε ότι εξαιτίας αυτής, «»”Η ανοσία αγέλης” θεωρήθηκε ως μια απλή αφήγηση».
Ωστόσο, από το ευρύτερο πλαίσιο του εγγράφου, μπορούμε να δούμε ότι η εν λόγω γραμμή εμφανίστηκε ως μέρος του κεφαλαίου «Ενημέρωση για τον εμβολιασμό» και του υποτίτλου «ανοσία αγέλης» και ως εκ τούτου, αφαιρέθηκε από το αρχικό της πλαίσιο. Σύμφωνα με το έγγραφο, οι ομιλητές που ήταν παρόντες στη συνάντηση κάλυψαν πολλαπλά θέματα συζητώντας την αποτελεσματικότητα των εμβολίων της Covid-19 – τα οποία εκείνη τη στιγμή είχαν τεθεί σε χρήση για λίγο περισσότερο από δύο εβδομάδες. Τα πρακτικά του κεφαλαίου «Ενημέρωση για τον εμβολιασμό» εκτείνονται σε τρεισήμισι σελίδες.
Το τρίτο στιγμιότυπο οθόνης του Χόμπουργκ περιλαμβάνει μια γραμμή: «Έμμεσες αρνητικές επιπτώσεις του lockdown λόγω κενών στη θεραπεία της φυματίωσης, αναστολή των προγραμμάτων εμβολιασμού ρουτίνας. Αναμένεται αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας. Ορισμένες από τις συνέπειες του lockdown είναι πιο σοβαρές από την ίδια την COVID», δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι τα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας (lockdown) ήταν χειρότερα από την ασθένεια.
Ωστόσο, το τμήμα αυτό –που προέρχεται από τα πρακτικά της συνεδρίασης της 16ης Δεκεμβρίου 2020 (pdf αρ. 350, σελίδα 5)– ασχολείται ρητά με την «πορεία της πανδημίας στην Αφρική», όπως αναφέρεται στο έγγραφο. Οι ομιλητές συζητούσαν ξεκάθαρα τις επιπτώσεις των «lockdown» στη γενική υγειονομική περίθαλψη σε πολλές αφρικανικές χώρες, όχι στην Ευρώπη, όπου η φυματίωση ή παιδικές ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα ή η ιλαρά δεν αποτελούν τέτοιον κίνδυνο.
Το AFP εξέτασε όλα τα έγγραφα του RKI από τα οποία έχουν ληφθεί ορισμένα μέρη και έχουν παρερμηνευθεί προκειμένου να διαδοθούν αμφίβολοι ισχυρισμοί. Πραγματοποιήσαμε επίσης αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά προσπαθώντας να βρούμε την «παραδοχή» της γερμανικής κυβέρνησης ή του RKI ότι η πανδημία ήταν μια «ψυχολογική επιχείρηση». Δεν βρήκαμε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει τέτοιους ισχυρισμούς.
Στο παρελθόν, το AFP έχει καταρρίψει ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με την πανδημία της Covid-19, εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.