Οι ετικέτες που είναι κολλημένες στα φρούτα και τα λαχανικά με έναν πενταψήφιο αριθμό, που το πρώτο ψηφίο είναι «8», δεν υποδηλώνουν ότι πρόκειται για γενετικά τροποποιημένο οργανισμό (ΓΤΟ), αντίθετα με ό,τι υποστηρίζεται σε αναρτήσεις που κοινοποιήθηκαν εκατοντάδες φορές στο Facebook τον Δεκέμβριο. Αν και είναι αλήθεια ότι αρχικά είχε επιλεγεί το ψηφίο «8» για να υποδηλώνει ότι το προϊόν είναι γενετικά τροποποιημένο, η μέθοδος αυτή δεν εφαρμόστηκε τελικά από τη Διεθνή Ομοσπονδία Προτύπων Προϊόντων (IFPS) που είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό των κωδικών αναζήτησης τιμών (PLU codes) για τα φρούτα και τα λαχανικά ειδικότερα. Ο αριθμός 8 θα χρησιμοποιηθεί για κάθε νέο προϊόν στο εγγύς μέλλον. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το νόμο, τα προϊόντα που περιέχουν ΓΤΟ πρέπει να αναγράφονται στο σημείο πώλησης με τη σχετική φράση στις ετικέτες.
«Βλέπεται συχνά πάνω στα φρούτα κάτι αυτοκόλλητα με αριθμούς. (…) Εάν έχει 5 ψηφία και το πρώτο είναι 8, τότε είναι γενετικά τροποποιημένο, δηλαδή μεταλαγμένο (…)», αναφέρει μια φωτογραφία που κοινοποιήθηκε στο Facebook στις 11 Δεκεμβρίου 2022.
Το κείμενο στην εικόνα προσθέτει επίσης ότι «όταν έχει 4 ψηφία και το πρώτο ειναι 3 ή 4, σημαίνει ότι το φρούτο έχει ψεκαστεί με φυτοφάρμακα. Εάν έχει 5 ψηφία και το πρώτο νούμερο είναι το 9, τότε είναι βιολογικό». Κάτω από το κείμενο, είναι ορατή η εικόνα ενός πορτοκαλιού με αυτοκόλλητο που φέρει τον αριθμό «3108».
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας:13/12/2022 – AFP
Η εικόνα κοινοποιήθηκε επίσης εδώ και εδώ στο Facebook, με συνολικά περισσότερες από χίλιες κοινοποιήσεις.
Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι παραπλανητικός. Αν και οι πενταψήφιοι κωδικοί που αρχίζουν με «9» υποδηλώνουν ότι το προϊόν είναι βιολογικό και οι τετραψήφιοι κωδικοί υποδηλώνουν ότι τα φρούτα ή τα λαχανικά έχουν καλλιεργηθεί συμβατικά, το πρόθεμα «8» μπροστά από έναν τετραψήφιο κωδικό δεν υποδηλώνει ότι πρόκειται για ΓΤΟ.
Τα αυτοκόλλητα PLU δεν σημαίνουν ΓΤΟ
Μια αναζήτηση στις κύριες μηχανές αναζήτησης μας επέτρεψε να προσδιορίσουμε ότι η σειρά αριθμών που είναι ορατή στο αυτοκόλλητο της εικόνας είναι στην πραγματικότητα ένας κωδικός αναζήτησης τιμών (PLU codes).
Αυτές οι σειρές αριθμών αποδίδονται σε προϊόντα, όπως φρούτα, λαχανικά ή ποικιλίες ξηρών καρπών, από τη Διεθνή Ομοσπονδία Προτύπων Προϊόντων (IFPS). Οι κωδικοί PLU χρησιμοποιούνται από το «1990 για να διευκολύνουν την τιμολόγηση και να κάνουν τον έλεγχο των αποθεμάτων ευκολότερο, ταχύτερο και ακριβέστερο. Οι κωδικοί PLU χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση χύμα προϊόντων (και συναφών ειδών, όπως ξηροί καρποί και βότανα)», γράφει η IFPS στην ιστοσελίδα της.
Αυτές οι σειρές αριθμών εκχωρούνται τυχαία εντός των σειρών 3000 και 4000 και, όταν αυτές εξαντληθούν, εντός των σειρών 83000 και 84000. Για παράδειγμα, το φρούτο που είναι ορατό στην εικόνα που κοινοποιήθηκε στην ανάρτηση στο Facebook, με αυτοκόλλητο που αναγράφει τον αριθμό «3108», αν αναζητήσετε τον κατάλογο των κωδικών PLU της IFPS, πρόκειται για πορτοκάλι της ποικιλίας «Valencia».
Σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της 14ης Δεκεμβρίου 2022 προς το AFP, η Τζέιν Πρόκτορ, πρόεδρος της επιτροπής αναγνώρισης προϊόντων IFPS, εξήγησε ότι «κάποτε το ‘8’ είχε οριστεί ως ο αριθμός που έπρεπε να προστεθεί σε κάθε PLU IFPS για να υποδηλώνει ότι το προϊόν ήταν ΓΤΟ φρέσκο φρούτο ή λαχανικό». Ωστόσο, εξήγησε, «δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ» επειδή δεν υπάρχουν πολλά ΓΤΟ φρούτα και λαχανικά και η μεθοδολογία παραγωγής τους δεν επηρεάζει την τιμή τους, οπότε δεν υπήρχε ανάγκη για ειδική σήμανση.
Επίσης, σε δελτίο τύπου που δημοσιεύθηκε το 2015, η IFPS έγραψε ότι «αν και το πρόθεμα ‘8’ (83000-84999) είχε επιλεγεί κάποτε για τα προϊόντα ΓΤΟ, το πρόθεμα αυτό δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ στη λιανική πώληση».
Δεδομένου ότι η IFPS κινδύνευε τελικά να εξαντλήσει τους αριθμούς της σειράς 3000 και 4000 που προορίζονται για τα προϊόντα, «αποφασίστηκε ότι το ‘8’ ως το 5ο ψηφίο που προηγείται θα χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για να αυξηθεί ο αριθμός των ψηφίων που είναι διαθέσιμος για την κωδικοποίηση καθώς νέα είδη εισάγονται στην αγορά», τόνισε η Τζέιν Πρόκτορ.
Έτσι, όταν εξαντληθούν οι σειρές 3000 έως 4999, οι νέες ποικιλίες προϊόντων θα κωδικοποιούνται με τις σειρές 83000 έως 84999. Από τις 16 Δεκεμβρίου 2022, η ηλεκτρονική βάση δεδομένων IFPS δεν έχει ακόμη προϊόν κωδικοποιημένο με το πρόθεμα «8». Ο κωδικός «4961» είναι ο τελευταίος ορατός κωδικός στη βάση δεδομένων. Πρόκειται για ποικιλία μάνγκο.
Ετικέτες δείχνουν την τιμή σε λίρες στερλίνες (GBP) των φρούτων και λαχανικών που εκτίθενται προς πώληση σε πάγκο αγοράς στο κεντρικό Λονδίνο, στις 22 Νοεμβρίου 2017. – JUSTIN TALLIS / AFP
Η κ. Πρόκτορ εξήγησε περαιτέρω ότι «το σύστημα PLU αναπτύχθηκε για να βοηθήσει τους λιανοπωλητές στο σημείο πώλησης (POS) να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα που πωλούνται χύμα, μη συσκευασμένα. θα μπορούσαν να αναγνωρίζονται με ακρίβεια στο POS και ότι οι πελάτες θα πλήρωναν το σωστό ποσό για το προϊόν».
«Χωρίς μια λύση αρίθμησης ή σάρωσης, οι υπάλληλοι στα ταμεία/POS θα έπρεπε να αποφασίσουν ποια ποικιλία ενός προϊόντος βλέπουν, συμπεριλαμβανομένου του αν είναι βιολογικής παραγωγής, κάτι που είναι, φυσικά, εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να γίνει οπτικά», εξήγησε.
Η Πρόκτορ ανέφερε ότι το IFPS δεν έχει ορατότητα στη χρήση των PLU στην Ελλάδα. «Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν θα βλέπουν τα μικρά αυτοκόλλητα με τα PLU στα ελληνικά τμήματα προϊόντων».
Οι κωδικοί PLU χρησιμοποιούνται και στην Ελλάδα και διακρίνονται από τους καταναλωτές, όπως δήλωσε στο AFP τηλεφωνικά στις 16 Δεκεμβρίου 2022 ο Χρήστος Κολιός, πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ακτινιδίων (ΕΔΟΑ). Αλλά «εξαρτάται από τον λιανοπωλητή», είπε.
«Μερικές φορές, οι μεγάλοι λιανοπωλητές θα επανασυσκευάσουν το προϊόν και δεν χρειάζονται το αυτοκόλλητο με τον κωδικό. Για τις εξαγωγές, οι λιανοπωλητές σε μεγάλες χώρες όπως η Κίνα θέλουν κάθε φορά τα αυτοκόλλητα με τον κωδικό PLU».
Σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζεται η εικόνα που κοινοποιήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα, το πρόθεμα «8» μπροστά από έναν τετραψήφιο κωδικό δεν λέει επομένως στους καταναλωτές ότι πρόκειται για προϊόν ΓΤΟ.
Είναι αλήθεια ωστόσο ότι το πρόθεμα ω μπροστά από έναν τετραψήφιο κωδικό υποδηλώνει ότι πρόκειται για βιολογικό προϊόν, όπως εξηγεί το IFPS: «Το πρόθεμα ‘9’ θα τοποθετηθεί μπροστά από τον τετραψήφιο κωδικό συμβατικής καλλιέργειας για βιολογικά προϊόντα». Για παράδειγμα, αν το πορτοκάλι που φαίνεται στη φωτογραφία μας ήταν βιολογικό, ο αριθμός του θα ήταν «93108».
Επίσης, δεν διευκρινίζεται στον ιστότοπο του IFPS αν ένα προϊόν που έχει κωδικοποιηθεί με 4 ψηφία (3000-4000) υποδηλώνει συγκεκριμένα ότι έχει «ψεκαστεί με φυτοφάρμακα», όπως υποστηρίζουν οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν και αυτό σημαίνει ότι δεν είναι βιολογικό.
Σήμανση ΓΤΟ στην Ελλάδα
Όσον αφορά τους ΓΤΟ στην Ελλάδα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ανέφερε τηλεφωνικά στο AFP στις 14 Δεκεμβρίου 2022 ότι «εφαρμόζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία επί του θέματος, δηλαδή τον κανονισμό αριθ. 1830/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003».
Ο εν λόγω κανονισμός, διαθέσιμος στα ελληνικά εδώ και στα αγγλικά εδώ, εξηγεί σαφώς στη σελίδα 3 ότι για τα προϊόντα που αποτελούνται από ή περιέχουν ΓΤΟ, «οι φορείς διακίνησης διασφαλίζουν ότι: για τα προσυσκευασµένα προϊόντα που αποτελούνται από ήπεριέχουν ΓΤΟ, οι λέξεις ‘Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένους οργανισµούς’ ή ‘Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένο [όνοµα του οργανισµού(-ών)]’ αναγράφονται σε ετικέτα».
Ο ίδιος κανονισμός είναι διαθέσιμος στον ιστότοπο του υπουργείου εδώ. Δεν έχει σχέση με τον κωδικό PLU.
Η υπόλοιπη νομοθεσία σχετικά με τους ΓΤΟ στην Ελλάδα είναι διαθέσιμη εδώ, στον ιστότοπο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στην Ελλάδα απαγορεύεται η εμπορική διάθεση δύο προϊόντων που περιέχουν ΓΤΟ, ένα είδος λουλουδιού που ονομάζεται «Solanum toberosum» (ΕΗ92-527-1) και ένα είδος καλαμποκιού που έχει την τροποποίηση MON810.
AFP
Έλεγχος γεγονότων, Επιστήμη, Υγεία
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
