Στον απόηχο της ανακοίνωσης των βραβείων νόμπελ στις 7 Οκτωβρίου 2025, σε τίτλους δημοσιευμάτων του ελληνικού Τύπου κυκλοφόρησε ο ισχυρισμός ότι ένας εκ των βραβευθέντων με νόμπελ φυσικής, ο John M. Martinis, κατάγεται από την Ελλάδα. Ωστόσο, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς, όπως έχει επανειλημμένα δηλώσει ο ίδιος, ο πατέρας του κατάγεται από την Κροατία, ενώ εκείνος μεγάλωσε στην Καλιφόρνια.
Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Αρχικά, πρέπει να σημειωθεί ότι τα δημοσιεύματα του εγχώριου Τύπου (τυχαία παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ) δεν παραθέτουν κάποια ένδειξη ότι ο νομπελίστας κατάγεται από την Ελλάδα. Κάτι τέτοιο δεν συνηθίζεται, όπως φαίνεται από την προγενέστερη κάλυψη γνωστών ομογενών του εξωτερικού, όπως ο υποψήφιος δήμαρχος της Νέας Υόρκης με γενέτειρα τη Νίσυρο, John Catsimatidis. Η εν λόγω πληροφορία, σχετικά με την καταγωγή του John Martinis, δεν υπάρχει ούτε στην επίσημη ανακοίνωση των βραβείων Nobel.
Έτσι, πραγματοποιήσαμε εκτενή αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά. Με αυτό τον τρόπο εντοπίσαμε πλήθος αναφορών που υποδεικνύουν πως ο πατέρας του νομπελίστα βρέθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφότου προηγουμένως διέμενε στη Γιουγκοσλαβία. Πιο αναλυτικά, εντοπίσαμε συνέντευξη του John M. Martinis στο American Institute of Physics, καταγεγραμμένη το 2021, στην οποία ο ίδιος αναφέρει ότι ο πατέρας του ήρθε στις Η.Π.Α από την Κροατία, εγκαταστάθηκε στην πολιτεία της Ουάσινγκτον και ασχολούνταν με το ψάρεμα.
Ακολούθως, εντοπίσαμε άρθρο της ιστοσελίδας Historic Everett Waterfront που καταγράφει τη ζωή του Paul A. Martinis Sr, ενός Γιουγκοσλάβου από την Κόμιζα (σημερινή Κροατία), που εγκαταστάθηκε στην πόλη Έβερετ της Ουάσινγκτον. Περαιτέρω, δεν καταφέραμε να επιβεβαιώσουμε ανεξάρτητα την καταγωγή της μητέρας του βραβευμένου με νόμπελ φυσικής. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη συνέντευξη του John M. Martinis τον Μάιο του 2021, οι γονείς του γνωρίστηκαν στις Η.Π.Α.
Ακόμη πιο πρόσφατα, ο νομπελίστας προέβη σε δήλωση που διαλευκάνει το ζήτημα της καταγωγής του στην Ναυτεμπορική, συγκεκριμένα δήλωσε τα εξής:
«Λυπάμαι, αλλά η καταγωγή μου είναι κροατική. Ο πατέρας μου είναι από την Κόμιζα, στο νησί Βις, κοντά στην πόλη του Σπλιτ. Ωστόσο, μπορώ να φανταστώ ότι η προέλευση της οικογένειας θα μπορούσε να είναι σχεδόν από οπουδήποτε στη Μεσόγειο, αλλά αυτό θα είχε συμβεί πριν από μερικές εκατοντάδες χρόνια».
Επομένως, από τα παραπάνω προκύπτει ότι δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη πληροφορία που να παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι ο νομπελίστας κατάγεται από την Ελλάδα.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Πρόκειται για ένα αβάσιμο αφήγημα που δεν υποστηρίζεται από τα δημοσίως διαθέσιμα στοιχεία για την οικογένεια και τη γενεαλογία του John M. Martinis. Αντίθετα, πλήθος αναφορών υποδεικνύουν ότι ο πατέρας του νομπελίστα κατάγεται από την Κροατία και ο ίδιος μεγάλωσε στις Η.Π.Α.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1.https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2025/press-release/
2.https://repository.aip.org/node/129661
3.https://www.aip.org/nobel-prize
4.https://www.historiceverettwaterfront.com/commercial-fishing/people/paul-a-martinis-sr
5.https://www.naftemporiki.gr/techscience/2016608/apokleistiko-o-nompelistas-john-m-martinis-apokalyptei-sti-n-ton-topo-katagogis-toy/
