Στα μέσα Σεπτεμβρίου 2024, κατόπιν της απόφασης της γερμανικής κυβέρνησης να αυστηροποιήσει τους ελέγχους στα χερσαία της σύνορα για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης, άρχισε να αναπαράγεται ο ισχυρισμός ότι η Γερμανία προχώρησε σε κλείσιμο των συνόρων της. Όπως θα δείξουμε παρακάτω, κάτι τέτοιο δεν είναι ακριβές, αφού η διέλευση των συνόρων εξακολουθεί να είναι διαθέσιμη, ενώ η Γερμανία δεν είναι το μοναδικό κράτος εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια. Ας δούμε τι ισχύει.
Παραδείγματα διάδοσης του ισχυρισμού σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2024, η Γερμανία ανακοίνωσε την προσωρινή επαναφορά ελέγχων στα χερσαία σύνορά της με τη Γαλλία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, την Ολλανδία και τη Δανία, με σκοπό τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης και την προστασία της εσωτερικής ασφάλειας. Ως λόγοι για την απόφαση, που εφαρμόστηκε από τις 16 Σεπτεμβρίου 2024 και θα έχει ισχύ για έξι μήνες, επισημαίνονται η υπέρμετρη δημοσιονομική επιβάρυνση και η αδυναμία παροχής υπηρεσιών στέγασης, εκπαίδευσης και ένταξης, μετά την υποδοχή 1,2 εκατομμυρίων προσφύγων από τον πόλεμο στην Ουκρανία και μεγάλου αριθμού αιτούντων άσυλο τα τελευταία χρόνια. Πέραν αυτών, βασιζόμενο στο Άρθρο 25 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, το γερμανικό κράτος επικαλείται την εσωτερική ασφάλεια και την ανάγκη προστασίας από την “ισλαμιστική εξτρεμιστική τρομοκρατία” και το διασυνοριακό έγκλημα.
Αναλυτικά, το Άρθρο 25 του παραπάνω Κώδικα αναφέρει:
Η επαναφορά του ελέγχου των εσωτερικών συνόρων μπορεί κατ’ εξαίρεση να είναι αναγκαία σε περίπτωση σοβαρής απειλής της δημόσιας τάξης ή της εσωτερικής ασφάλειας στο επίπεδο της περιοχής χωρίς έλεγχο των εσωτερικών συνόρων ή σε εθνικό επίπεδο, ιδίως μετά από τρομοκρατικά περιστατικά ή απειλές ή λόγω απειλών από το οργανωμένο έγκλημα.
Με την επιβολή εκτεταμένων ελέγχων στα σύνορα δίνεται η δυνατότητα άρνησης εισόδου στη χώρα σε άτομα που δε φέρουν τα απαραίτητα έγγραφα, που παρουσιάζουν παραποιημένα έγγραφα ή επιχειρούν να εισέλθουν χωρίς έγκυρο τίτλο διαμονής. Η ενέργεια έρχεται περίπου έναν μήνα μετά τη δολοφονική επίθεση με μαχαίρι στη γερμανική πόλη Solingen, ευθύνη για την οποία ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος.
Η Γερμανία θα εξακολουθεί να δέχεται αιτούντες άσυλο, σε περιορισμένο όμως αριθμό. Η πρόταση συντηρητικής μερίδας της αντιπολίτευσης για αυτόματη απόρριψη των αιτούντων άσυλο στα σύνορα, απορρίφθηκε από την κυβέρνηση, αφού κάτι τέτοιο αντιβαίνει στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Η Υπουργός Εσωτερικών της χώρας, Nancy Faeser, δήλωσε:
Θέλουμε οι άνθρωποι των οποίων η διαδικασία ασύλου είναι αρμοδιότητα άλλης χώρας της ΕΕ να επιστρέφουν εκεί. Θα προσεγγίσουμε τους Ευρωπαίους εταίρους μας σε υψηλό πολιτικό επίπεδο για να διασφαλίσουμε ότι θα δώσουν την έγκρισή τους για επανεισδοχή στις αντίστοιχες χώρες πιο γρήγορα, ώστε να τηρούνται οι ευρωπαϊκοί κανόνες.
Επιπρόσθετα, οι ταξιδιώτες μπορούν κανονικά να πάνε στη Γερμανία, όμως λόγω των ελέγχων αναμένονται καθυστερήσεις και κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Επισκεπτόμενοι την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το ζήτημα παρατηρούμε ότι, όπως και στην ανακοίνωση του γερμανικού Υπουργείου Εσωτερικών, δε γίνεται πουθενά λόγος για κλείσιμο των συνόρων. Όπως επισημαίνει η ΕΕ, ο Κώδικας Συνόρων Σένγκεν “παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να επαναφέρουν προσωρινά τον έλεγχο των συνόρων στα εσωτερικά σύνορα σε περίπτωση σοβαρής απειλής για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια. Η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα πρέπει να εφαρμόζεται ως έσχατο μέτρο, σε εξαιρετικές καταστάσεις, και να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας”.
Η χρονική διάρκεια του παραπάνω μέτρου ύστατης λύσης είναι περιορισμένη και θα πρέπει να εξαντλείται στο ελάχιστο δυνατό για την αντιμετώπιση της εκάστοτε απειλής. Είναι σε άμεση συνάρτηση με τους λόγους, και τη νομική βάση αυτών, που επικαλείται το κράτος που εισάγει τον έλεγχο στα σύνορα. Όντας προνόμιο των κρατών-μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί μονάχα να γνωμοδοτήσει στην αναγκαιότητα και την αναλογικότητα του μέτρου και όχι να ασκήσει βέτο στην απόφαση του κράτους-μέλους.
Τέλος, η Γερμανία δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση ενός τέτοιου μέτρου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης Σένγκεν. Στον παρακάτω χάρτη της Deutsche Welle μπορείτε να δείτε όλες τις περιοχές που διενεργούνται έλεγχοι εισόδου. Μέχρι τη στιγμή της συγγραφής του παρόντος άρθρου δεν υπάρχει καμία επίσημη πληροφορία που να υποστηρίζει ότι η Γερμανία έκλεισε τα σύνορά της.
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω προκύπτει πως ο ισχυρισμός λειτουργεί παραπλανητικά. Η Γερμανία δεν έκλεισε τα σύνορά της, αλλά επέβαλλε προσωρινούς ελέγχους για να περιορίσει την παράτυπη μετανάστευση και να προφυλάξει την εσωτερική της ασφάλεια από την “ισλαμιστική εξτρεμιστική τρομοκρατία” και το διασυνοριακό έγκλημα. Η επιβολή συνοριακών ελέγχων προβλέπεται από τον Κώδικα Συνόρων Σένγκεν και εναποτίθεται στη δικαιοδοσία κάθε κράτους χωρίς τη δυνατότητα άσκησης βέτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η τελευταία μπορεί μονάχα να γνωμοδοτήσει για την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της απόφασης. Τέλος, η Γερμανία δεν είναι η μοναδική χώρα εντός ΕΕ και ζώνης Σένγκεν που έχει υιοθετήσει το παραπάνω μέτρο, ενώ μέχρι τη στιγμή της συγγραφής του παρόντος άρθρου δεν υπάρχει καμία επίσημη πληροφορία που να υποστηρίζει ότι η Γερμανία έκλεισε τα σύνορά της.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1.https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/pressemitteilungen/EN/2024/09/binnengrenzkontrollen_en.html;jsessionid=A2326D51E31D83B626DEC46104A60139.live861
2. https://www.reuters.com/world/europe/germany-put-temporary-controls-all-land-borders-source-says-2024-09-09/
3. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32016R0399#:~:text=The%20reintroduction%20of%20internal%20border%20control%20might,because%20of%20threats%20posed%20by%20organised%20crime.
4. https://apnews.com/article/germany-attack-solingen-festival-a149974357736806f880df798a2915525. 5.https://www.reuters.com/world/europe/islamic-state-claims-responsibility-knife-attack-germanys-solingen-2024-08-24/
6. https://www.reuters.com/world/europe/german-opposition-breaks-off-talks-with-government-migration-policy-2024-09-10/
7. https://www.reuters.com/world/europe/how-germany-plans-tighten-border-controls-immigration-crackdown-2024-09-11/
8. https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/schengen-borders-and-visa/schengen-area/temporary-reintroduction-border-control_en
9. https://www.dw.com/en/germany-begins-expanded-border-controls-to-control-migration/a-70218944
