Έκρηξη στο νοσοκομείο στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε από την έρευνα ανοιχτών δεδομένων και την εξέταση αυθεντικού υλικού - Featured image

Έκρηξη στο νοσοκομείο στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε από την έρευνα ανοιχτών δεδομένων και την εξέταση αυθεντικού υλικού

Συνοπτική παρουσίαση

  • Το βράδυ της Τρίτης 17 Οκτωβρίου 2023 σημειώθηκε ισχυρή έκρηξη στον προαύλιο χώρο του αραβικού νοσοκομείου al-Ahli της Γάζας, που αποτελούσε καταφύγιο εκατοντάδων αμάχων, με τις ακριβείς συνθήκες, τα αίτια και τους υπεύθυνους να γίνονται αντικείμενο παραπληροφόρησης από τις εμπλεκόμενες πλευρές.
  • Το Yπουργείο Υγείας της Γάζας (που ελέγχεται από τη Χαμάς) ανέφερε ότι οι νεκροί ανέρχονται σε 471, με τον ακριβή αριθμό των θυμάτων να παραμένει ωστόσο αδιευκρίνιστος. [πηγή]
  • Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) παρουσίασαν μια σειρά στοιχείων, υποστηρίζοντας ότι η έκρηξη ήταν το αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης επίθεσης με ρουκέτα από την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, με την οργάνωση να αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή. [πηγή]
  • Ο ισχυρισμός αυτός αμφισβητήθηκε από την ομάδα ψηφιακών ερευνών Sanad του Al Jazeera English, η οποία υποστήριξε, ότι αυτό που καταγράφεται κατά τη ζωντανή μετάδοση του Al Jazeera αφορά ρουκέτα που εκτοξεύτηκε από τη Γάζα και αναχαιτίστηκε από το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας από το Iron Dome, συμπέρασμα που ανατράπηκε από τα πιο πρόσφατα δεδομένα. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]
  • Ο ισχυρισμός ότι μια αναχαίτιση του Iron Dome ενδέχεται να ευθύνεται για την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli αμφισβητείται από αρκετούς αναλυτές, κυρίως λόγω του τρόπου λειτουργίας του Iron Dome, με τους αναλυτές να θεωρούν πιθανότερη αιτία της έκρηξης μια αποτυχημένη επίθεση ρουκέτας από πλευράς Παλαιστίνης. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]
  • Νέα στοιχεία από τις αναλύσεις της κοινότητας OSINΤ και των New York Times ανατρέπουν την ως τώρα επικρατούσα αντίληψη, ότι το φλεγόμενο αντικείμενο που καταγράφηκε ζωντανά από το Al Jazeera Arabic συνδέεται με την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για αναχαίτιση του συστήματος ισραηλινής αεράμυνας Iron Dome, που συνέβη αρκετά μακριά από το νοσοκομείο al-Ahli σε περιοχή κοντά στα σύνορα με τη Γάζα. Ωστόσο, η αιτία που προκάλεσε την έκρηξη παραμένει άγνωστη. [πηγή 1] [πηγή 2] (Αρχειοθετημένες οι πηγές εδώ και εδώ).

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε μια συνολική επισκόπηση των στοιχείων που είναι γνωστά μέχρι και την όγδοη ημέρα από την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli και ενσωματώνουμε τις πλέον πρόσφατες και ορθά τεκμηριωμένες αναλύσεις ανοιχτών δεδομένων.

Χρόνος, τόπος και συνθήκες της έκρηξης

Στις 18:59 (ώρα Γάζας), στον προαύλιο χώρο του αραβικού νοσοκομείου al-Ahli της Γάζας σημειώθηκε έκρηξη, από την οποία προκλήθηκε πυρκαγιά.

Λίγα λεπτά νωρίτερα, οι ταξιαρχίες al-Qassam, το ένοπλο τμήμα της Χαμάς, είχαν δημοσιεύσει στο κανάλι τους στο Telegram μια σειρά από επικείμενα χτυπήματα προς το Ισραήλ. Αμέσως μετά την έκρηξη, σε ανακοίνωση Τύπου, κατήγγειλαν την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli ως “σφαγή” και “γενοκτονία”. [πηγή]

Η κάμερα του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera Arabic κατέγραψε κατά τη διάρκεια της ζωντανής μετάδοσης την πορεία ενός αερομεταφερόμενου αντικειμένου που αρχικά και για αρκετό διάστημα θεωρήθηκε ως το βλήμα που προκάλεσε την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli.

Κατά τη ζωντανή μετάδοση, το αντικείμενο εκρήγνυται στον αέρα και σημειώνονται δύο εκρήξεις, αρχικά μία μικρότερη και στη συνέχεια η έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli.

Με βάση τον γεωεντοπισμό τριών ανεξάρτητων πηγών διαπιστώνεται πως το βίντεο του Al Jazeera απεικονίζει πράγματι την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli, στην περιοχή Zeitoun στη Γάζα (γεωγραφικές συντεταγμένες: 31.505286094774817, 34.46136150795546).

Το βίντεο του Al Jazeera αξιοποιήθηκε από το Ισραήλ και τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) σε αρκετές περιπτώσεις ως απόδειξη του ισχυρισμού ότι η έκρηξη προήλθε από αποτυχημένη εκτόξευση παλαιστινιακής ρουκέτας. [πηγή 1] [πηγή 2]

Αυτή η υπόθεση θεωρείτο για αρκετές ημέρες το πιθανότερο σενάριο. Μεγάλα ειδησεογραφικά μέσα, όπως το Wall Street Journal και το Associated Press, καθώς και οργανισμοί ελέγχου ειδήσεων κατέληγαν μέχρι πολύ πρόσφατα στο ίδιο συμπέρασμα, επιβεβαιώνοντας τον ισχυρισμό του IDF. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]

Η Sanad, η ομάδα ψηφιακής έρευνας του Al Jazeera English υπέδειξε πρώτη το ενδεχόμενο ύπαρξης αναχαίτισης από το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας Iron Dome, ισχυριζόμενη ότι ρουκέτα προερχόμενη από τη Γάζα αναχαιτίστηκε 15 δευτερόλεπτα ύστερα από την εκτόξευσή της. Ο ισχυρισμός αυτός είχε δεχθεί από νωρίς κριτική και πρόσφατα ανατράπηκε από νέα δεδομένα.

Νέα στοιχεία σε αυτό που μέχρι πρότινος θεωρείτο το πιθανότερο σενάριο για το φλεγόμενο αντικείμενο που καταγράφεται από το Al Jazeera έφερε στην επιφάνεια η κοινότητα OSINT.

Ύστερα από τον γεωεντοπισμό μιας σειράς οπτικοακουστικού υλικού που καταγράφει τα δευτερόλεπτα πριν την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli, η κοινότητα OSINT κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αντικείμενο που εκρήγνυται στον αέρα και καταγράφεται στο βίντεο του Al Jazeera δεν απεικονίζει παλαιστινιακό βλήμα και δεν σχετίζεται με την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για πύραυλο αναχαίτισης Tamir που εκτοξεύτηκε από το ισραηλινό έδαφος, πιθανότατα από την ευρύτερη περιοχή Nahal Oz, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το νοσοκομείο al-Ahli, με τα ακριβή αίτια της έκρηξης, ωστόσο, να παραμένουν άγνωστα. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3] [πηγή 4] [πηγή 5] (Αρχειοθετημένες οι πηγές εδώ, εδώ, εδώ και εδώ)

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουν και οι New York Times, πραγματοποιώντας αντίστοιχη οπτική ανάλυση, μέσα από τον συγχρονισμό ορισμένων βίντεο που καταγράφουν τα δευτερόλεπτα πριν την έκρηξη από διαφορετικές οπτικές γωνίες, επισημαίνοντας, μάλιστα, ότι πολλά από τα βίντεο που αναλύθηκαν δείχνουν ένα μπαράζ εκτοξεύσεων από τη Χαμάς νοτιοδυτικά του νοσοκομείου λίγα λεπτά πριν την έκρηξη.

Τα κυριότερα βίντεο που αξιοποιούνται κατά την ανάλυση που απεικονίζει το αερομεταφερόμενο αντικείμενο προέρχονται από την κάμερα του Channel 12 (31.439871, 34.573232), από τη ζωντανή ροή του Al Jazeera Arabic (31.5139938, 34.4499253) και από την κάμερα Ashdod στο Bat Yam (32.020230, 34.739322). Μπορείτε να δείτε τα βίντεο εδώ, εδώ και εδώ.

H αλληλουχία των γεγονότων πριν την έκρηξη στο νοσοκομείο Al-Ahli μέσα από την οπτική ανάλυση των New York Times, Πηγή: The New York Times

Οι New York Times, όπως και οι αναλύσεις της κοινότητας OSINT, δεν απαντούν στο ερώτημα του τι προκάλεσε την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli. Συνεχίζουν, ωστόσο, να θεωρούν ότι μια αποτυχημένη εκτόξευση παλαιστινιακής ρουκέτας παραμένει ένα εύλογο σενάριο για την αιτία της έκρηξης.

Ο πύραυλος που φαίνεται στο βίντεο πιθανότατα δεν είναι αυτός που προκάλεσε την έκρηξη στο νοσοκομείο. Στην πραγματικότητα εξερράγη στον ουρανό περίπου δύο μίλια μακριά και είναι μια άσχετη παράμετρος των μαχών που εκτυλίχθηκαν πάνω από τα σύνορα Ισραήλ-Γάζας εκείνη τη νύχτα.
[…]
Το πόρισμα των Times δεν απαντά στο τι πραγματικά προκάλεσε την έκρηξη στο Αραβικό Νοσοκομείο Al-Ahli ή ποιος ευθύνεται. Ο ισχυρισμός των ισραηλινών και αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών ότι ευθύνεται μια αποτυχημένη εκτόξευση παλαιστινιακής ρουκέτας παραμένει εύλογος.

Πηγή: The New York Times

Το ακριβές σημείο, στο οποίο ξέσπασε πυρκαγιά, είναι ο προαύλιος χώρος εντός του νοσοκομείου (31.50485455979058, 34.46166162103718), στον οποίο βρίσκονταν συγκεντρωμένα αρκετά σταθμευμένα αυτοκίνητα.

H τοποθεσία του αποδεικνύεται τόσο μέσα από το βίντεο του Al Jazeera, όσο και από βίντεο και φωτογραφίες του παλαιστινιακού μέσου Times of Gaza, ύστερα από την εκδήλωση της πυρκαγιάς, αλλά και από τον γεωεντοπισμό ανεξάρτητων πηγών.

Ο χώρος της πυρκαγιάς, Πηγή: Times of Gaza, Reuters

Τι αποδεικνύει ο τόπος της καταστροφής;

Από τη συνεξέταση των εικόνων και των βίντεο που λήφθηκαν από δημοσιογράφους και αυτόπτες μάρτυρες, και έχουν επιβεβαιωθεί ως αυθεντικά, αποδεικνύονται τα ακόλουθα:

1. Στο γρασίδι του προαύλιου χώρου είχε κατασκηνώσει άμαχος πληθυσμός

Χώροι που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά, Ellinika Hoaxes

Στο προαύλιο του νοσοκομείου, ακριβώς δίπλα στον χώρο όπου είχαν σταθμεύσει τα αυτοκίνητα, υπάρχουν δύο τεμάχια εδάφους που καλύπτονται με γρασίδι. Στον χώρο αυτόν είχε βρει καταφύγιο πολύς κόσμος, άμαχοι που είχαν κατασκηνώσει εκεί. [πηγή 1] [πηγή 2] Αυτά τα δύο τεμάχια γρασιδιού χωρίζονται μεταξύ τους από ένα μικρό δρόμο (δίοδος οχημάτων), πλάτους 5 περίπου μέτρων, όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα.

Στη μέση ακριβώς της διόδου αυτής, ανάμεσα στα δύο τεμάχια γρασιδιού, εντοπίζεται το αποτύπωμα ενός μικρού κρατήρα. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3, (Προσοχή – Πολύ σκληρό υλικό)]

Από την εξέταση του αυθεντικού υλικού διαπιστώνεται ότι ο χώρος εκατέρωθεν του κρατήρα επηρεάστηκε άμεσα από την πυρκαγιά, όπως μαρτυρούν τα καμένα δέντρα και τα προσωπικά είδη.

Ωστόσο, ίχνη της πυρκαγιάς περιορίζονται στην πλευρά που είναι εγγύτερα προς τον χώρο των σταθμευμένων αυτοκινήτων και όχι σε όλη την έκταση του γρασιδιού.

2. Ένας κρατήρας μικρής διαμέτρου και μικρού βάθους έχει σχηματιστεί στον προαύλιο χώρο, πολύ κοντά στο γρασίδι όπου είχε κατασκηνώσει κόσμος (31.504918, 34.461601) [πηγή 1] [πηγή 2]

Το βράδυ της έκρηξης, ο εκπρόσωπος των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) Daniel Hagari παραχώρησε συνέντευξη Τύπου, στην οποία ισχυρίστηκε την απουσία κρατήρα. Ωστόσο, τα ευρήματα υποδεικνύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση διαψεύδοντας τον ισχυρισμό.

Αν και μέχρι στιγμής δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν έρευνες στο πεδίο για τη συλλογή και ανάλυση υλικού του εδάφους, ωστόσο ειδικοί και αναλυτές προχώρησαν με τα διαθέσιμα για την ώρα στοιχεία σε κάποιες εκτίμησεις λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του κρατήρα σε συνδυασμό με την έκταση των καταστροφών.

Η ερευνητική ομάδα του Bellingcat δημιούργησε ένα πανόραμα ενώνοντας τα σημεία του εδάφους κοντά στον κρατήρα που υπέστησαν ζημιές από την έκρηξη, αποτυπώνοντας τον αντίκτυπο και την έκταση.

Στην αναφορά τους επισημαίνουν πως το ίχνος στο σημείο πρόσκρουσης δεν φαίνεται να σχετίζεται με βόμβες των 500, 1000 ή 2000 λιβρών που χρησιμοποιούνται στα Κοινά Πυρομαχικά Άμεσης Επίθεσης (JDAM) του Ισραηλινού Στρατού. [πηγή 1] [πηγή 2] [πηγή 3]

Η γαλλική στρατιωτική διεύθυνση πληροφοριών (DRM), σε έκθεσή της που δημοσιεύθηκε κατόπιν αιτήματος του Γάλλου Προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, εντόπισε μία μικρή τρύπα στο σημείο της έκρηξης, περίπου ένα μέτρο επί 75 εκατοστά και 30-40 εκατοστά βάθος, σημειώνοντας πως ο κρατήρας πρόσκρουσης ήταν πολύ μικρός για να έχει προκληθεί από ισραηλινό πύραυλο. [πηγή 1] [πηγή 2]

Πηγή: AFP (Sami Acef)

“Δεν υπάρχει τίποτα που να μας επιτρέπει να πούμε ότι πρόκειται για ισραηλινό χτύπημα, αλλά το πιο πιθανό (σενάριο) είναι ένας παλαιστινιακός πύραυλος που είχε ένα περιστατικό πυροδότησης”, δήλωσε η DRM στους δημοσιογράφους.

Πηγή: Reuters

Ο Μαρκ Γκαρλάσκο, πρώην επικεφαλής της στόχευσης υψηλής αξίας του Πενταγώνου κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ το 2003, δήλωσε στο Guardian ότι “ο κρατήρας δεν συνάδει με μια αεροπορική επιδρομή, είναι πιο πιθανό να είναι ένα όπλο που απέτυχε και απελευθέρωσε το ωφέλιμο φορτίο του σε μια ευρεία περιοχή”.

Σύμφωνα με το Assosiated Press, το οποίο βρέθηκε στο σημείο της έκρηξης και κατέγραψε την έκταση των ζημιών, η μικρή διάμετρος του κρατήρα υποδηλώνει ότι πρόκειται για συσκευή με πολύ μικρότερο εκρηκτικό φορτίο από μια βόμβα, κάτι που επισημαίνεται και από τη γαλλική DRM, η οποία κάνει λόγο για “ρουκέτα μικρού διαμετρήματος, η οποία εξερράγη με φορτίο περίπου 5 κιλών“. [πηγή]

Πηγή: Associated Press

Παρόλο που το Ισραήλ διαθέτει μικρότερους πυραύλους που συνήθως εκτοξεύονται από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ελικόπτερα, όπως σημειώνει το Associated Press, δεν υπήρξαν δημόσια στοιχεία για τέτοιου είδους πυραυλικές επιθέσεις στην περιοχή γύρω από το αραβικό νοσοκομείο al-Ahli το βράδυ της Τρίτης.

Προκαταρκτική ανάλυση της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture, του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, εξέτασε με βάση φωτογραφικό υλικό, την κατεύθυνση των αποτυπωμάτων που άφησε ο κρατήρας κατά την πρόσκρουση στο προαύλιο χώρο, ισχυριζόμενη πως η κατεύθυνση του βλήματος ήταν βορειοανατολική.

Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη της τη φαινομενικά παραπλήσια αποτυπώματα κρατήρων, η ομάδα χρησιμοποίησε ως αναφορά μια φωτογραφία που λήφθηκε από τον John Moore το 2022 στο Χάρκοβο, ισχυριζόμενη πως ο κρατήρας πρόσκρουσης που σχηματίστηκε στο προαύλιο του νοσοκομείο al-Ahli αφορά βλήμα πυροβολικού (artillery shell).

Η φωτογραφία, ωστόσο, που παρέθεσαν απεικονίζει το αποτύπωμα ρωσικής ρουκέτας Grad 122, μια ρουκέτα που περιλαμβάνεται στο οπλοστάσιο των παλαιστιανιακών οργανώσεων. [πηγή 1] [πηγή 2]

Οι ισχυρισμοί της συγκεκριμένης έρευνας έχουν δεχθεί οξεία κριτική από την κοινότητα OSINT, καθώς παραβλέπουν σημαντικές παραμέτρους, όπως η ενδεχόμενη ακανόνιστη τροχιά μιας αποτυχημένης εκτόξευσης, καθώς και η απουσία τεκμηρίων από τον κρατήρα πρόσκρουσης, που οδηγούν σε συμπεράσματα που δύσκολα μπορούν να επιβεβαιωθούν.

Πηγή: @OAlexanderDK (Oliver Alexander) και @Nrg8000 (Nathan Ruser)

Σύμφωνα με το Associated Press, δεν μπορεί, επίσης, να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης μιας αυτοσχέδιας ρουκέτας, μικρότερης σε διαστάσεις από αυτές με τις οποίες εξοπλίζονται οι μεγάλες αμυντικές δυνάμεις των κρατών που διαθέτουν οργανωμένο στρατό, πρακτική στην οποία καταφεύγουν ιστορικά οι μαχητές στη Γάζα. [πηγή 1] [πηγή 2]

Η Χαμάς συνεχίζει από την πλευρά της να υποστηρίζει πως η έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli οφείλεται σε ισραηλινό χτύπημα, αρνούμενη να παράσχει στους δημοσιογράφους οποιοδήποτε στοιχείο που να αποδεικνύει αυτό τον ισχυρισμό, όπως έγινε γνωστό από δηλώσεις ανώτερων στελεχών της οργάνωσης στους New York Times.

Ανώτερο στέλεχος υποστήριξε σε τηλεφωνική συνέντευξη ότι δεν υπάρχουν υπολείμματα του πυραύλου που φέρεται να έπληξε το νοσοκομείο, δηλώνοντας ότι: “Ο πύραυλος έχει διαλυθεί όπως το αλάτι στο νερό. Έχει εξατμιστεί. Τίποτα δεν έχει μείνει”, ισχυρισμό που οι εμπειρογνώμονες αντικρούουν.

“Θα περίμενε κανείς ότι τα υπολείμματα θα μπορούσαν να ανακτηθούν σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από τις πιο ακραίες και οι διαθέσιμες εικόνες του νοσοκομείου δείχνουν ότι κάτι θα έπρεπε να είναι αναγνωρίσιμο στο έδαφος”, δήλωσε ο N.R. Jenzen-Jones, διευθυντής της Armament Research Services, μιας εταιρείας συμβούλων με έδρα την Αυστραλία.

Πηγή: The New York Times

Από την πρώτη στιγμή, αναλυτές, όπως ο Μαρκ Γκαρλάσκο, επισήμαναν ότι το σημείο της έκρηξης παρουσιάζει τεράστια έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων.

3. Η εκκλησία που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου και φιλοξενούσε αμάχους δεν έχει υποστεί σοβαρές ζημιές [πηγή 1] [πηγή 2]

Από την πανοραμική εικόνα που λήφθηκε από το Reuters, προκύπτει ότι το σημείο που υπέστη το σοβαρότερα πλήγμα ήταν αυτό της περιοχής των σταθμευμένων οχημάτων, σημείο όπου ξέσπασε η πυρκαγιά.

Δευτερευόντως, ζημιές υπέστη ο χώρος με το γρασίδι, στον οποίο είχε κατασκηνώσει αρκετός κόσμος και ιδιαίτερα τα σιδερένια κιγκλιδώματα και τα τοιχία που βρίσκονται κοντά στο σημείο του κρατήρα, ενώ εντοπίστηκαν καμμένα δέντρα και προσωπικά είδη.

Αντίθετα, τα κτίρια περιμετρικά του σημείου της έκρηξης υπέστησαν μικρές φθορές στις σκεπές και στα τζάμια.

4. Στοιχεία και παράμετροι που προσδιορίζουν τον αριθμό των θυμάτων

Υπολογίσαμε το εμβαδόν του εξωτερικού χώρου του νοσοκομείου, που επηρεάστηκε γενικότερα τόσο από το ωστικό κύμα της έκρηξης όσο και από την ακόλουθη πυρκαγιά. Η έκτασή του ανέρχεται σε περίπου 2.500 τετραγωνικά μέτρα, με τη χωρητικότητα του προαύλιου χώρου υπολογίζεται σε 1.127 έως 1.503 άτομα.

Το εύρημα αυτό συμβαδίζει με τις δηλώσεις γιατρών, όπως ο Dr. Fadel Naim, επικεφαλής της ορθοπεδικής χειρουργικής, ο οποίος δήλωσε στο Reuters ότι περίπου 1.000 άνθρωποι βρίσκονταν στο νοσοκομείο Al Ahli το πρωί της Τρίτης και ότι περισσότεροι έσπευσαν εκεί αργότερα μέσα στην ημέρα. Αντίστοιχες πληροφορίες έδωσε στο BBC και ο Richard Sewell, κοσμήτορας του αγγλικανικού κολεγίου St George, δηλώνοντας ότι περίπου 1.000 εκτοπισμένοι άνθρωποι είχαν καταφύγει στο προαύλιο όταν αυτό χτυπήθηκε και ότι περίπου 600 ασθενείς και προσωπικό βρίσκονταν μέσα στο κτίριο, καθώς το νοσοκομείο για όλο το διάστημα του πολέμου μεταξύ Ισραήλ-Χαμάς παρέμενε λειτουργικό.

Ωστόσο, οι περιοχές που πλήγηκαν άμεσα και στις οποίες εντοπίστηκε άμαχος πληθυσμός τοποθετούνται στα γρασίδια δίπλα από τον κρατήρα και πίσω από τα παρκαρισμένα οχήματα. Η περιοχή αυτή έχει έκταση περίπου ίση με 280 τετραγωνικά μέτρα.

Πηγή: Google Earth

Το βράδυ της Τρίτης, Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι 471 άνθρωποι σκοτώθηκαν από την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli. [πηγή]

Ωστόσο, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ λένε ότι ο αριθμός των νεκρών στα νοσοκομεία της Γάζας κυμαίνεται πιθανόν μεταξύ 100-300, ενώ αξιωματούχος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών δήλωσε σε άρθρο του Le Parisien σε συνεργασία με το AFP ότι οι νεκροί είναι “δεκάδες” και όχι “εκατοντάδες”. [πηγή 1] [πηγή 2]

O Mohammed Abu Selmia, διευθυντής του κεντρικού νοσοκομείου της Γάζας al-Shifa, δήλωσε ότι το βράδυ της Τρίτης ασθενοφόρα και ιδιωτικά αυτοκίνητα μετέφεραν εσπευσμένα περίπου 350 θύματα από την έκρηξη στο al-Ahli. [πηγή]

Αξίζει να σημειωθεί ότι το νοσοκομείο al-Ahli ήταν πλήρως λειτουργικό, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στις 14 Οκτωβρίου 2023 είχε δεχθεί πλήγμα από τις ισραηλινές δυνάμεις, με αποτέλεσμα να υποστούν ζημιές δύο όροφοι όπου στεγάζονται τα τμήματα υπερήχων και μαστογραφίας. [πηγή]

Ο Χοσάμ Ναούμ, Αρχιεπίσκοπος της Αγγλικανικής Εκκλησίας στην οποία ανήκει το νοσοκομείο, δήλωσε στους New York Times ότι οι ισραηλινές δυνάμεις ύστερα από το πλήγμα στις 14 Οκτωβρίου, επικοινώνησαν επανειλημμένα με τη διοίκηση του νοσοκομείου ζητώντας τους να εγκαταλείψουν το κτήριο.

Τέλος, στο πλαίσιο της παρατηρούμενης σύγχυσης σχετικά με το ποιος ευθύνεται για την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli, ένα θέμα που συνεχίζει να διακρίνεται για την ύπαρξη αντικρουόμενων αναλύσεων και απόψεων, αξίζει να σημειωθεί ότι δύο μεγάλα ειδησεογραφικά μέσα έσπευσαν να απολογηθούν για τη βεβιασμένη κάλυψη των γεγονότων κατά τις πρώτες ώρες μετά το χτύπημα.

Συγκεκριμένα, οι New York Times δημοσίευσαν ένα κείμενο στο Editor’s note απολογούμενοι για τη σύγχυση που προκάλεσαν στο αναγνωστικό κοινό. Στο σημείωμα έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στη μεγάλη προβολή που γνώρισε πρωτοσέλιδό τους που βασίστηκε σε παλαιστινιακές πηγές αποδίδοντας το γεγονός ως «ισραηλινό χτύπημα».

Σε παρόμοια διευκρίνιση προέβη και το BBC, το οποίο ζήτησε συγγνώμη για τις αρχικές εικασίες που διατυπώθηκαν από ανταποκριτή του δικτύου στη Γάζα, ο οποίος υπέθεσε, χωρίς κανένα άλλο διαθέσιμο στοιχείο, ότι μια τέτοια έκρηξη υποδεικνύει “μια ισραηλινή αεροπορική επίθεση ή πολλές αεροπορικές επιδρομές”.

Συμπεράσματα με τα μέχρι τώρα στοιχεία

Ποιος ευθύνεται για το χτύπημα στο νοσοκομείο al-Ahli;

  • Δεν μπορεί να δοθεί σαφής απάντηση στο ερώτημα αυτό. Τα αρχικά δεδομένα υποδείκνυαν ότι ένα φωτεινό αερομεταφερόμενο κομμάτι, που θεωρήθηκε ως βλήμα προερχόμενο από τη Γάζα και καταγράφηκε από την κάμερα του Al Jazeera ήταν υπεύθυνο για την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli. Ωστόσο, η αντίληψη αυτή πρόσφατα ανατράπηκε.
  • Οι πιο πρόσφατες αναλύσεις της OSINT κοινότητας και των ερευνητών των New York Times δείχνουν ότι η έκρηξη στον ουρανό, που καταγράφηκε από το Al Jazeera, δεν σχετίζεται με την έκρηξη στο νοσοκομείο al-Ahli και ενδέχεται να προέρχεται από τη δράση του αμυντικού συστήματος Iron Dome του Ισραήλ σε περιοχή κοντά στα σύνορα με τη Γάζα, μακριά από την περιοχή του νοσοκομείου.
  • Μέχρι στιγμής, μια αποτυχημένη εκτόξευση παλαιστινιακής ρουκέτας συνεχίζει να θεωρείται ένα εύλογο και πιθανό σενάριο.

Τι δείχνει ο κρατήρας πρόσκρουσης;

  • Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει σαφής απάντηση και δεδομένης της απουσίας υπολειμμάτων στον ευρύτερο χώρο της έκρηξης, όπως ισχυρίστηκαν ανώτερα στελέχη της Χαμάς, η έρευνα προς την κατεύθυνση αυτή καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη.
  • Ωστόσο, αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι ο κρατήρας πρόσκρουσης είναι ρηχός και μικρής διαμέτρου, τότε το πιθανότερο σενάριο είναι ότι πρόκειται για ένα βλήμα χαμηλής εκρηκτικής δυναμικής.

Πόσο μεγάλη ήταν η έκρηξη;

  • Η συνολική έκταση των ζημιών υποδηλώνει μια μέτριας έντασης έκρηξη.
  • Οι σημαντικότερες υλικές ζημιές περιορίζονται στον εξωτερικό χώρο, με τα περισσότερα αυτοκίνητα του πάρκινγκ να έχουν καεί ολοσχερώς.
  • Τα κτίρια του νοσοκομείου, καθώς και η εκκλησία στην οποία είχαν, επίσης, βρει καταφύγιο άμαχοι, υπέστησαν μικρής έκτασης υλικές ζημιές, με το εσωτερικό τους να παραμένει ακέραιο.
  • Η συνεπακόλουθη πυρκαγιά που ξέσπασε επηρέασε μέρος της περιοχής στην οποία είχε κατασκηνώσει εκτοπισμένος πληθυσμός, με αποτέλεσμα να εντοπιστούν καμμένα δέντρα και προσωπικά είδη.
  • Ίχνη αίματος εντοπίζονται στα μέρη με το γρασίδι, υποδηλώνοντας πως τα άτομα που βρίσκονταν στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν ανάμεσα στα άμεσα θύματα.

Αριθμός θυμάτων

  • Ο αριθμός των θυμάτων παραμένει αδιευκρίνιστος και ποικίλλει μεταξύ των Αρχών της Παλαιστίνης και των μυστικών υπηρεσιών της Δύσης. Ωστόσο, υπολογίζοντας το εμβαδόν της περιοχής που επλήγη άμεσα από την έκρηξη και της χωρητικότητάς του, εκτιμούμε ότι ο αριθμός των αρχών της Παλαιστίνης είναι εμφανώς διογκωμένος, εκτίμηση που συμβαδίζει με τις πιο μετριοπαθείς προσεγγίσεις των μυστικών υπηρεσιών.

Η προσπάθεια να δοθούν απαντήσεις στα βασικότερα ερωτήματα για τις συνθήκες της έκρηξης, την υπαιτιότητα και τον αριθμό των θυμάτων προϋποθέτει επιτόπια έρευνα από εξειδικευμένες και ανεξάρτητες ομάδες, όπως επισημαίνεται τόσο από τον Ο.Η.Ε. όσο και τη Διεθνή Αμνηστία. Ωστόσο, εξαιτίας της περιορισμένης δυνατότητας πρόσβασης στη Γάζα, οριστικές και ανεξάρτητα τεκμηριωμένες απαντήσεις δεν αναμένονται σύντομα.

Τα Ellinika Hoaxes από τις 7 Οκτωβρίου 2023 παρακολουθούν λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και συμβάλλουν, μέσα από έρευνες ανοιχτών δεδομένων, στην καταπολέμηση της παρατηρούμενης παραπληροφόρησης και στην ορθολογική παρουσίαση τεκμηριωμένων στοιχείων. Δείτε σχετικά εδώ και εδώ.


Προσθήκη 25/10/2023

1. Η αρχική ενότητα της “συνοπτικής παρουσίασης” προσαρμόστηκε καταλλήλως με βάση τα νέα στοιχεία που προέκυψαν μέσα από τις αναλύσεις της OSINT κοινότητας. Συγκεκριμένα, αφαιρέθηκε η φράση «η έκρηξη προκλήθηκε ύστερα από αναχαίτιση παλαιστινιακής ρουκέτας», καθώς η έρευνα του Al Jazeera δεν απέδωσε αναγκαστικά και δεν δήλωσε ρητά την αιτιώδη σχέση μεταξύ του βλήματος αυτού και της έκρηξης στο νοσοκομείο Al-Ahli.

2. Επιπλέον, παρόλο που μία αναχαίτιση από το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας Iron Dome στο βίντεο του Al Jazeera τείνει να θεωρείται η επικρατούσα αντίληψη, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, η αιτιώδης σχέση μεταξύ της αναχαίτισης αυτής και της έκρηξης στο νοσοκομείο al-Ahli δεν υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των αναλυτών. Προς την κατεύθυνση αυτή προστέθηκε πηγή που εξηγεί τη λειτουργία του Iron Dome.

3. Ενσωματώθηκε η συνεισφορά της κοινότητας OSINT και των New York Times αναφορικά με το εξεταζόμενο βίντεο του Al Jazeera και προστέθηκαν χρήσιμες πηγές για περαιτέρω εμβάθυνση των αναγνωστών.

4. Στην ενότητα “Χρόνος, τόπος και συνθήκες της έκρηξης”, η εξέταση του βίντεο του Al Jazeera προσαρμόστηκε καταλλήλως, ώστε να συμβαδίζει με τα νέα δεδομένα που υποδεικνύουν ότι το εικονιζόμενο αερομεταφερόμενο αντικείμενο αφορά αναχαίτιση από το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας Iron Dome.

5. Στην ίδια ενότητα, προστέθηκαν τρεις επίσημες ισραηλινές πηγές, ώστε να γίνει φανερό ότι το βίντεο της ζωντανής μετάδοσης του Al Jazeera αξιοποιήθηκε ως τεκμήριο για το ισραηλινό επιχείρημα της αποτυχημένης εκτόξευσης ρουκέτας από την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ. Επιπλέον, προστέθηκαν παραδείγματα από ποικίλα ειδησεογραφικά μέσα που πραγματοποίησαν οπτικές αναλύσεις και κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα, ώστε να αναδειχθεί ότι αυτή ήταν η επικρατούσα άποψη για αρκετό διάστημα. Τέλος, προστέθηκε το βίντεο της ανάλυσης του Al Jazeera που αμφισβήτησε τον ισχυρισμό του Ισραήλ.

6. Στην ίδια ενότητα, προστέθηκαν τα νέα στοιχεία της κοινότητας OSINT, καθώς και η οπτική ανάλυση των New York Times, που αποδεικνύουν ότι το βίντεο του Al Jazeera δεν αποτελεί πλέον αξιόπιστο στοιχείο για τις συνθήκες της έκρηξης.

7. Στην ίδια ενότητα, αφαιρέθηκαν δύο εικόνες γεωεντοπισμού, ώστε να συμβαδίζουν με τα νέα δεδομένα.

8. Στην ενότητα “Τι αποδεικνύει ο τόπος της καταστροφής;” προστέθηκαν δύο πηγές που αποδεικνύουν ότι η περιοχή στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου με τα γρασίδια λειτουργούσε ως χώρος στον οποίο είχαν κατασκηνώσει άμαχοι.

9. Στην ίδια ενότητα, ενσωματώθηκε η έντονη κριτική που έχει ασκηθεί από την OSINT κοινότητα στην προκαταρκτική ανάλυση της ερευνητικής ομάδας Forensic Architecture.

10. Στην ίδια ενότητα, ενσωματώθηκαν δηλώσεις ανώτερων στελεχών της Χαμάς σχετικά με το σημείο πρόσκρουσης του βλήματος και την απουσία ευρημάτων, οι οποίες εντοπίστηκαν σε δημοσίευμα από τις 22.10.2023 των New York Times. Ταυτόχρονα προστέθηκε παλαιότερο σχετικό tweet του ειδικού Marc Garlasco.

11. Πριν την ενότητα των συμπερασμάτων, προστέθηκαν οι πρόσφατες διευκρινήσεις των New York Times και BBC που δημοσιεύτηκαν στις 23.10.2023 για τη μονομερή μετάδοση πληροφοριών, κατά τις πρώτες ώρες ύστερα από το χτύπημα στο νοσοκομείο al-Ahli.

12. Η ενότητα “Συμπεράσματα με τα μέχρι τώρα στοιχεία” προσαρμόστηκε καταλλήλως με βάση τα νέα δεδομένα.

Fact Checker Logo

Έλεγχος γεγονότων, Μέση Ανατολή, Πολιτική

Συγγραφέας: Έλενα Βατάλα

Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.