Βίντεο που υποτίθεται ότι δείχνουν τον ουρανό πριν από τις πλημμύρες στην Ισπανία τραβήχτηκαν στη Χιλή και την Κίνα

Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις καταστροφικές βροχές και πλημμύρες που έπληξαν τη νοτιοανατολική Ισπανία στα τέλη Οκτωβρίου 2024. Ενώ η περιοχή εξακολουθεί να ανακάμπτει, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν ένα βίντεο σε πολλές γλώσσες, το οποίο υποτίθεται ότι δείχνει περίεργα σύννεφα στον ουρανό πάνω από την ισπανική πόλη πριν από την καταστροφή και ισχυρίζονται ότι οι έντονες βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες δημιουργήθηκαν τεχνητά από αεροπλάνα που ψέκασαν τον ουρανό. Ωστόσο, το AFP διαπίστωσε ότι τα δύο βίντεο δεν γυρίστηκαν στην Ισπανία αλλά στη Χιλή και την Κίνα.

«ΙΣΠΑΝΙΑ !! Πόλις Βαλένθια !!! ΠΡΙΝ τίς Πλημμύρες γιά 6 μέρες τά Άεροπλάνα ΨΕΚΑΖΑΝ τόν Ουρανό.!!!! Γιά ψάξτε νά δείτε τί κατήγγειλαν οι Ίσπανοί Μετεωρολόγοι..!!!», αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 4 Νοεμβρίου 2024, η οποία από τότε κοινοποιήθηκε πάνω από 900 φορές.

Στα πρώτα 15 δευτερόλεπτα του βίντεο, βλέπουμε κάτι που φαίνεται να είναι μια λαϊκή αγορά. Η κάμερα δείχνει έναν μπλε ουρανό με κυματιστά σύννεφα. Στα επόμενα 5 δευτερόλεπτα, μια άλλη σκηνή δείχνει μια διασταύρωση με μια ομάδα πολυώροφων κτιρίων κατοικιών στο φόντο. Και πάλι, η κάμερα ακολουθεί ένα σύννεφο που μοιάζει με κουβέρτα στον ουρανό. Το υπόλοιπο βίντεο δείχνει σκηνές από τις πλημμύρες που έπληξαν την περιοχή της Βαλένθια και τις γειτονικές επαρχίες στα τέλη Οκτωβρίου 2024.

«Η Βαλένθια πριν… και μετά» γράφει η λεζάντα στο βίντεο στα ιταλικά. Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε και σε άλλες γλώσσες, όπως τα ιταλικά ή τα βουλγαρικά.

Η έρευνα του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP) διαπίστωσε ότι τα βίντεο που κοινοποιούν ασυνήθιστους σχηματισμούς σύννεφων δεν έχουν άμεση σχέση με την καταστροφή στη νοτιοανατολική Ισπανία. Είχαν γυριστεί στη Χιλή και την Κίνα.

Στιγμιότυπο της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 15/11/2024

Στις 29 Οκτωβρίου 2024, η νοτιοανατολική περιοχή της Ισπανίας, και ιδιαίτερα η επαρχία της Βαλένθια, επλήγη από καταρρακτώδεις βροχές (αρχειοθετημένες εδώ), που προκάλεσαν φονικές πλημμύρες, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές και το θάνατο τουλάχιστον 220 ανθρώπων. Η ισπανική κυβέρνηση ενέκρινε ένα πακέτο βοήθειας ύψους 14,3 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης περιοχής.

Βίντεο τραβηγμένο κοντά στο Σαντιάγο, Χιλή

Για να μάθουμε πού τραβήχτηκε το πρώτο κλιπ του βίντεο, το AFP χρησιμοποίησε μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο που μας οδήγησε σε μια ανάρτηση στο Facebook σχετικά με την αγορά Persa Teniente Cruz στο Πουταχουέλ, κοντά στο Σαντιάγο της Χιλής.

Αναζητώντας «Persa Teniente Cruz» στο Google Maps, μπορούμε να δούμε μια μεγάλη αγορά στη δορυφορική εικόνα, με σκηνές παρόμοιες με αυτές που φαίνονται στο βίντεο (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Χρησιμοποιώντας το Google Street View γύρω από την αγορά, μπορέσαμε να εντοπίσουμε τον δρόμο στον οποίο γυρίστηκε το βίντεο. Πρόκειται για την Rue Quebec στο Σαντιάγο της Χιλής (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Επίσης, μπορούμε να δούμε το ίδιο λογότυπο σε έναν τοίχο, με ψαλίδι, στα αριστερά:

Τα σπίτια στη δεξιά πλευρά του δρόμου ταιριάζουν επίσης, ειδικά το γαλάζιο, όπως συγκρίνεται εδώ:

Βίντεο που τραβήχτηκε στην Τζιανγκσί, Κίνα

Χρησιμοποιήσαμε μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας στο Baidu για να εντοπίσουμε την πηγή και να εντοπίσουμε γεωγραφικά τη δεύτερη σκηνή από την ψευδή ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (00:15-00:19). Έτσι βρήκαμε το αρχικό βίντεο που αναρτήθηκε στην κινεζική έκδοση του TikTok Douyin στις 4 Οκτωβρίου 2024, λίγες εβδομάδες πριν από τις πλημμύρες της Βαλένθια. Ο χρήστης δημοσίευσε ένα άλλο ζωντανό βίντεο του σπάνιου σύννεφου από την ίδια τοποθεσία την ίδια ημέρα αφού το βίντεο του έγινε viral στο Douyin (αρχειοθετημένος εδώ).

Το AFP επικοινώνησε με τον χρήστη στις 12 Νοεμβρίου 2024, ο οποίος είπε ότι η τοποθεσία είναι κοντά στο ξενοδοχείο Xiyuan, στην Yichun City στο Τζιανγκσί. Δεν υπάρχει διαθέσιμο Google Street View, και αυτό από την κινεζική πλατφόρμα Baidu είναι από το 2016, όταν τα περισσότερα από τα κτίρια που φαίνονται στο βίντεο δεν είχαν ακόμη χτιστεί.

Ωστόσο, το AFP κατάφερε να επιβεβαιώσει την τοποθεσία χρησιμοποιώντας άλλες ανοικτές πηγές. Για παράδειγμα, βλέπουμε κάτι που φαίνεται να είναι ένα κτίριο στο 00:17 του βίντεο που κοινοποιήθηκε με ψευδείς ισχυρισμούς. Στην κινεζική πλατφόρμα Baidu Maps, βρήκαμε ένα πανόραμα 360°  που έγινε το 2023 και δείχνει ένα κτίριο με την ίδια σιλουέτα (αρχειοθετημένος σύνδεσμος):

Μπορούμε επίσης να εντοπίσουμε την ομάδα πολυώροφων κτιρίων στο πανόραμα 360°. Οι στύλοι φωτισμού ταιριάζουν επίσης:

Τέλος, τα βίντεο των χρηστών στο Douyin αποκαλύπτουν πιο λεπτομερείς φωτογραφίες του ξενοδοχείου (εδώ και εδώ). Εδώ είναι μια άλλη σύγκριση:

Σύνθεση βίντεο από ισπανικό δίκτυο που δείχνει τις πλημμύρες στη Βαλένθια

Το τελευταίο μέρος του βίντεο (μετά το 00:20) δείχνει μια συλλογή από αποσπάσματα – πέντε συνολικά – που δείχνουν πλημμυρισμένους δρόμους και κτίρια, αυτοκίνητα που επιπλέουν κ.λ.π.

Χρησιμοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, το AFP βρήκε την ίδια συλλογή που δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου 2024, σε ένα επίσημο κανάλι TikTok του ισπανικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα RTVE (αρχειοθετημένο). Σύμφωνα με τη λεζάντα δείχνει το Λετούρ, Αλμπαθέτε, στην περιοχή Καστίλλη-Λα Μάντσα και την Ουτιέλ, Βαλένθια.

Για παράδειγμα, το λεπτό σπίτι στην αρχή του βίντεο του RTVE (ή στο 00:20) είναι επίσης ορατό σε αυτό το βίντεο του AFP από το Λετούρ, που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2024 (αρχειοθετημένο):

Η επόμενη σκηνή από τη συλλογή δείχνει ένα λευκό αυτοκίνητο να επιπλέει στο πλάι σε λασπώδη νερά. Χρησιμοποιώντας την αντίστροφη αναζήτηση εικόνας, βρήκαμε αυτό το βίντεο της Huffington Post στο timecode 03:50 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Το βίντεο προέρχεται από έναν λογαριασμό στο X-@rodrigogarciaRM. Περιηγούμενοι σε αυτόν τον λογαριασμό χρήστη, βρήκαμε την πλήρη ακολουθία που δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου 2024, μαζί με τρία άλλα βίντεο. «#DANA Η Utiel υποφέρει, θα το ξεπεράσουμε», αναφέρει η ανάρτηση (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).

Χρησιμοποιώντας στοιχεία από την πλήρη έκδοση του βίντεο, εντοπίσαμε το βίντεο στο Ουτιέλ. Εδώ υπάρχουν οπτικές αντιστοιχίες – ένα κατάστημα αθλητικών ειδών στα αριστερά, οι στύλοι φωτισμού στα δεξιά και το φανάρι στο δρόμο:

 

Η σκηνή που ξεκινά στο 00:32 και δείχνει ένα λευκό λεωφορείο να επιπλέει στο νερό. Το AFP έχει ήδη επιβεβαιώσει την τοποθεσία σε αυτό το άρθρο ελέγχου γεγονότων στα ελληνικά ως το Λετούρ, όπου έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις πλημμύρες. Εδώ είναι η ακριβής τοποθεσία της αρχής αυτής της σκηνής:

 

Η σκηνή που ξεκινά στο 00:52 δείχνει μια γέφυρα και διάφορα κτίρια στην κορυφή του λόφου. Το AFP επιβεβαίωσε ότι γυρίστηκε επίσης στο Λετούρ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος):

Σύγκριση στιγμιότυπων οθόνης από το Google Street View (αριστερά) και μια ανάρτηση X (δεξιά). Τα στοιχεία επισημαίνονται από το AFP. Λήψη εικόνων: 15/11/2024

Το τελευταίο μέρος του βίντεο δείχνει κάτι που φαίνεται να είναι ένα κανάλι με νερό που ρέει γρήγορα. Το βίντεο τραβήχτηκε επίσης στο Λετούρ. Στο βίντεο του RTVE Noticias, το οποίο είναι καλύτερης ποιότητας, παρατηρήσαμε έναν πράσινο φωτιζόμενο σταυρό που συνήθως χρησιμοποιείται για τη σήμανση των φαρμακείων. Με την αναζήτηση «φαρμακείο κοντά στο Λετούρ » στο Google Maps, μπορέσαμε να εντοπίσουμε την ακριβή τοποθεσία, η οποία επιβεβαιώθηκε με την αντιστοίχιση άλλων οπτικών στοιχείων στη σκηνή:

 

DANA ή «Gota fría»

Το φαινόμενο που έπληξε την Ισπανία είναι γνωστό ως Απομονωμένη Συμπίεση Υψηλού Υψομέτρου ή DANA στα ισπανικά. Πρόκειται για ένα καιρικό φαινόμενο που παρατηρείται κυρίως στην περιοχή της Μεσογείου. Στα ισπανικά, ονομάζεται επίσης «gota fría» ή «ψυχρή σταγόνα».

Ειδικοί δήλωσαν στο AFP ότι οι πιο θανατηφόρες πλημμύρες της Ισπανίας εδώ και μια γενιά συνδέονται με ένα φαινόμενο καταιγίδας που είναι συνηθισμένο για την εποχή, όπου ο ψυχρός αέρας ταξιδεύει πάνω από τα θερμά νερά της Μεσογείου και σχηματίζει έντονα σύννεφα βροχής. Ωστόσο, οι επιστήμονες λένε ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή αυξάνει τις θερμοκρασίες των υδάτων του πλανήτη και αυξάνει τη σφοδρότητα των καταιγίδων. Άλλοι παράγοντες, όπως ο κακός αστικός σχεδιασμός και η παραμέληση, θεωρούνται επίσης σημαντικοί παράγοντες, δήλωσαν οι επιστήμονες στο AFP.

Σύμφωνα με το World Weather Attribution (WWA), μια διεθνή ομάδα επιστημόνων και μετεωρολόγων που μελετούν το ρόλο της κλιματικής αλλαγής στα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι καταστροφικές βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες στη Βαλένθια στις 29 Οκτωβρίου 2024 ήταν κατά 12 τοις εκατό πιο έντονες και δύο φορές πιο πιθανές από ό,τι στον κόσμο πριν από την κλιματική αλλαγή. Το WWA δεν διαπίστωσε άμεση σχέση μεταξύ του συμβάντος και της κλιματικής αλλαγής, αλλά δήλωσε ότι είναι «πολύ πιθανό» να είναι η αιτία.

Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ, τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν πλημμύρες και ξηρασίες με εκτεταμένες συνέπειες έχουν γίνει πιο πιθανά και πιο σοβαρά ως αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη Chemtrails

Χρήστες μιλούν για αεροπλάνα που ψεκάζουν τον ουρανό, μια θεωρία συνωμοσίας γνωστή ως «chemtrails», σύμφωνα με την οποία τα λευκά ίχνη πίσω από τα αεροπλάνα είναι χημικά που ψεκάζονται από αυτά. Το AFP έχει ήδη επαληθεύσει αυτή τη θεωρία, σε διάφορες περιπτώσεις, μεταξύ άλλων σε σχέση με τις φονικές πλημμύρες στην Ισπανία εδώ.

Σε ένα άλλο άρθρο επαλήθευσης του AFP στα ελληνικά από τον Σεπτέμβριο του 2024, ο Εντουαρντ Πάρσον, καθηγητής περιβαλλοντικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας-Λος Άντζελες (UCLA), εξήγησε ότι «οι συνωμοσιολόγοι των χημικών ουρών επινοούν ιστορίες όταν πιστεύουν ότι τα χημικά ήδη ψεκάζονται στην ατμόσφαιρα σε μεγάλη κλίμακα και ότι η απόδειξη είναι οι λευκές ραβδώσεις σύννεφων πίσω από τα αεροπλάνα».

Πρόσθεσε ότι «αυτό δεν συμβαίνει. Τα λευκά ίχνη πίσω από τα αεροσκάφη είναι νερό ή πάγος, μέρος των καυσαερίων του κινητήρα, με μικρές ποσότητες ρύπων σε αυτά, όπως σε όλα τα καυσαέρια των οχημάτων».

Αρκετοί φορείς, όπως η Βασιλική Αεροναυτική Εταιρεία της Μεγάλης Βρετανίας, η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ και το Σουηδικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο, εξήγησαν προηγουμένως λεπτομερώς ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για την ύπαρξη chemtrails.

Η Ισπανική Μετεωρολογική Υπηρεσία AEMET συνέταξε επίσης ένα επεξηγηματικό έγγραφο σχετικά με τα contrails.