Οι πλημμύρες που προκάλεσε το φαινόμενο «DANA» στη Βαλένθια στις 29 Οκτωβρίου 2024, με εκατοντάδες νεκρούς, πυροδότησαν κύμα παραπληροφόρησης. Ένα παράδειγμα αποτελεί ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε περισσότερες από 28.000 φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το οποίο δείχνει μια γυναίκα να προσπαθεί να βγει από το αυτοκίνητό της στη μέση μιας πλημμύρας που έχει κατακλύσει τον δρόμο. Σύμφωνα με τους χρήστες, τα πλάνα τραβήχτηκαν στη Βαλένθια κατά τη διάρκεια της καταστροφικής καταιγίδας, αλλά αυτό είναι ψευδές. Οι εικόνες καταγράφηκαν στη Σαραγόσα το 2023, όπου ένα μετεωρολογικό φαινόμενο γνωστό ως «υπερκύτταρο» προκάλεσε σφοδρές καταιγίδες και χαλάζι.
«Απίστευτο #Spain #Valencia», γράφει αυτή η viral ανάρτηση στο Facebook από τις 31 Οκτωβρίου 2024, η οποία έχει κοινοποιηθεί από τότε περισσότερες από 28.000 φορές.
Το βίντεο δείχνει μια γυναίκα να προσπαθεί να σκαρφαλώσει από το παράθυρο ενός μπλε αυτοκινήτου σε έναν πλημμυρισμένο δρόμο, ενώ άλλα οχήματα, ορισμένα από τα οποία έχουν ανθρώπους επάνω στις οροφές τους, παρασύρονται από τα νερά.
Το βίντεο με τον ίδιο ισχυρισμό κοινοποιήθηκε και από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ) και το X (εδώ). Κυκλοφόρησε επίσης στα ισπανικά και τα αγγλικά.
Μια άλλη ανάρτηση στο Facebook στα ελληνικά συνδύασε το viral βίντεο με τρία άλλα βίντεο από πλημμύρες, με το hashtag #Valencia, υπονοώντας ψευδώς ότι όλα ήταν από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στη Βαλένθια.
Το φαινόμενο που είναι γνωστό ως «DANA», ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το απομονωμένο κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο, έπληξε τις νότιες και ανατολικές περιοχές της Ισπανίας από τις 28 Οκτωβρίου (αρχειοθετημένο εδώ), προκαλώντας πλημμύρες κυρίως στην επαρχία της Βαλένθια, αν και η επαρχία Αλμπαθέτε στην Καστίλλη-Λα Μάντσα και η περιοχή της Ανδαλουσίας επηρεάστηκαν επίσης.
Οι περισσότερες περιοχές που επλήγησαν από τις πλημμύρες ήταν πόλεις στην επαρχία της Βαλένθια και τα προάστια της πόλης της Βαλένθια, συμπεριλαμβανομένων των Παϊπόρτα, Πικάνια, Σεντάβι, Αλφαφάρ, Μασσανάσα και Καταρόχα, αλλά η πόλη της Βαλένθια παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτη.
Ο απολογισμός των νεκρών από την καταιγίδα στην Ισπανία, τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο, είναι τουλάχιστον 220 άνθρωποι, ενώ πολλοί εξακολουθούν να αγνοούνται (αρχειοθετημένο εδώ). Πρόκειται για τον υψηλότερο αριθμό νεκρών από τις πλημμύρες του Οκτωβρίου του 1973, που άφησαν πίσω τους 300 νεκρούς.
Στις 11 Νοεμβρίου 2024, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε ένα δεύτερο πακέτο βοήθειας ύψους 3,76 δισεκατομμυρίων ευρώ για να ενισχύσει τη βοήθεια ύψους 10,6 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα.
Το καταστροφικό γεγονός προκάλεσε τη διάδοση παραπληροφόρησης, με πολλούς ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς να επαληθεύονται εδώ από το AFP. Μια έρευνα του AFP διαπίστωσε ότι η παραπληροφόρηση που κατέκλυσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πλημμυρών στην Ισπανία διατάραξε τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και εκμεταλλεύτηκε τον φόβο, τον θυμό και τη θλίψη του κοινού (αρχειοθετημένο εδώ).
Το βίντεο γυρίστηκε στη Σαραγόσα το 2023
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας στο Google για στιγμιότυπα οθόνης του βίντεο οδήσησε -μεταξύ των αποτελεσμάτων- σε ένα ειδησεογραφικό άρθρο από το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων Atlas με ημερομηνία 7 Ιουλίου 2023, το οποίο περιλάμβανε τα ίδια πλάνα.
Το άρθρο ανέφερε ότι το βίντεο γυρίστηκε στη Σαραγόσα κατά τη διάρκεια της «καταιγίδας» που βιώθηκε «με ιδιαίτερη αγωνία στο φαράγγι που είναι γνωστό ως “El Barranco de la muerte”».
Αναζητώντας στο Google τους όρους «πλημμύρες» και «Barranco de la Muerte Zaragoza», η ισπανική ομάδα ελέγχου γεγονότων του AFP βρήκε άλλες αναφορές μέσων ενημέρωσης σχετικά με το περιστατικό. Για παράδειγμα, το περιφερειακό μέσο ενημέρωσης Heraldo de Aragón δημοσίευσε αρκετές εικόνες από αυτό το μετεωρολογικό φαινόμενο, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών που τραβήχτηκαν στον ίδιο δρόμο με το viral βίντεο.
Αυτός είναι η «Ronda de la Hispanidad» στη Σαραγόσα, ένας δρόμος που διασχίζει το υδραγωγείο «Barranco de la Muerte», όπως φαίνεται σε εικόνα του Google Street View από τον Ιούνιο του 2023.
Οι παρακάτω εικόνες αποτελούν στιγμιότυπα οθόνης τόσο από το viral βίντεο όσο και από τη Google, με επισήμανση των στοχείων που είναι ίδια.
Η Σαραγόσα χτυπήθηκε από ένα«υπερκύτταρο»
Το μετεωρολογικό φαινόμενο στο viral βίντεο είναι γνωστό ως «υπερκύτταρο» («supercell»), μια απομονωμένη καταιγίδα και μια δομή μεταφοράς που δημιουργεί ισχυρές επιφανειακές συγκρούσεις.
Διαρκεί περισσότερο από μια συμβατική καταιγίδα και μπορεί να προκαλέσει ισχυρές και άφθονες βροχοπτώσεις, μεγάλο χαλάζι ή ακόμη και ανεμοστρόβιλους.
Στη Σαραγόσα προκάλεσε έντονες βροχοπτώσεις, πλημμύρες και χαλάζι, αν και δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί. Η ισπανική Κρατική Μετεωρολογική Υπηρεσία (AEMET) δήλωσε ότι η «ισχυρή καταιγίδα» προκάλεσε «σημαντικές ζημιές» και ότι «πολλοί δρόμοι μετατράπηκαν σε ποτάμια, παρασύροντας οχήματα με ανθρώπους μέσα».
Ο συνδυασμός του viral βίντεο, μαζί με τρία άλλα βίντεο, είναι παραπλανητικός
Ένας ελληνικός ιστότοπος κοινοποίησε ένα βίντεο που περιείχε το viral βίντεο μαζί με άλλα πλάνα από πλημμυρισμένους δρόμους, χρησιμοποιώντας τα hashtags «#βαλενθια», «ισπανια», «πλημμυρες».
Το AFP εντόπισε γεωγραφικά κάθε κλιπ του βίντεο, διαπιστώνοντας ότι δύο γυρίστηκαν στην επαρχία Βαλένθια και ένα στο Λετούρ, έναν δήμο στην επαρχία Αλμπαθέτε.
Πιο συγκεκριμένα, το δεύτερο -κατά χρονολογική σειρά- βίντεο εντοπίστηκε σε μια πόλη στην επαρχία της Βαλένθια που ονομάζεται «Utiel» σε έναν δρόμο που ονομάζεται «C. Dos de Mayo». Στα παρακάτω στιγμιότυπα οθόνης, το AFP επισήμανε με κίτρινο χρώμα τα στοιχεία που είναι ίδια στο βίντεο και τις εικόνες του Google Maps, συμπεριλαμβανομένου ενός καταστήματος που ονομάζεται «El Tenderete de Elena» και μιας κόκκινης πόρτας στο βάθος.
Το τρίτο βίντεο, με χρονολογική σειρά, εντοπίστηκε επίσης στη Βαλένθια, σε έναν δρόμο που ονομάζεται «Carrer Ismael Blat Pintor». Το βίντεο κοινοποιήθηκε από χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης (παραδείγματα εδώ και εδώ), με ορισμένους από αυτούς να αναφέρουν ότι είναι από τη Βαλένθια.
Το AFP βρήκε ομοιότητες στους δρόμους που εμφανίζονται στο βίντεο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και στους χάρτες της Google, συμπεριλαμβανομένων των παραθύρων μιας γωνιακής πολυκατοικίας, της τοποθεσίας μιας λευκής πόρτας σε σχέση με ένα παράθυρο και τις οδικές πινακίδες μιας άλλης πολυκατοικίας, καθώς και της κόκκινης εισόδου ενός πάρκινγκ.
Όσον αφορά το τέταρτο βίντεο, μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας οδήγησε σε αυτή την ανάρτηση στο TikTok που γράφει ως τοποθεσία το «Albacete, Castiglia La-Manci». Ένα άλλο βίντεο που αναρτήθηκε στο Threads αναφέρει ότι τραβήχτηκε στο Λετούρ, έναν δήμο στην επαρχία Αλμπαθέτε.
Εφαρμόζοντας τη μέθοδο του γεωγραφικού εντοπισμού, το AFP διαπίστωσε ότι το βίντεο γυρίστηκε πράγματι στο Λετούρ, όπου ο τελικός απολογισμός ήταν έξι νεκροί, αφού όλοι οι αγνοούμενοι βρέθηκαν νεκροί και οι σοροί τους έχουν ήδη ταυτοποιηθεί.
Ομοιότητες μεταξύ του βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και των χαρτών Google, όπως ένα κτίριο και μια τέντα κάτω από παράθυρα, φαίνονται στα παρακάτω στιγμιότυπα οθόνης.
Το AFP έχει επαληθεύσει στα ελληνικά έναν ακόμη ψευδή ισχυρισμό σχετικά με τις πλημμύρες στη Βαλένθια.
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
