Πρόσφατα εμφανίστηκε ξανά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο ισχυρισμός σύμφωνα με τον οποίο η απόφαση C-61/22 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ακύρωσε τον Κανονισμό 2019/1157 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις προδιαγραφές ασφάλειας που πρέπει να έχουν οι νέες ταυτότητες. Ωστόσο, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, ο ισχυρισμός στερείται θεματικού περιεχομένου, καθώς ο κανονισμός εξακολουθεί να ισχύει, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αντικατάστασής του με νέο, με όμοιο περιεχόμενο αλλά με διορθωμένη τη νομική του βάση, σύμφωνα με τις προσταγές του Δικαστηρίου.
Παραδείγματα του παραπλανητικού αφηγήματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Αρχικά, ανατρέξαμε στην επίσημη ιστοσελίδα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντοπίσαμε την απόφαση C-61/22. Η εν λόγω υπόθεση αφορά την προσφυγή ενός πολίτη της ΕΕ που ισχυρίστηκε ότι η υποχρεωτική ηλεκτρονική αποθήκευση των δακτυλικών του αποτυπωμάτων στις ταυτότητες, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1157, παραβιάζει το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα. Οι ισχυρισμοί του, όπως προκύπτει από το κείμενο της απόφασης, απορρίφθηκαν, αλλά το δικαστήριο αποφάνθηκε πως η νομική βάση του Κανονισμού 2019/1157 είναι εσφαλμένη και οφείλει να αλλάξει. Για τον λόγο αυτό, προέβη σε ακύρωση του Κανονισμού, ορίζοντας ωστόσο πως αυτός θα παραμείνει ενεργός μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026, ώστε να επέλθουν οι κατάλληλες αλλαγές.
Το χρονικό του Κανονισμού 2019/1157 της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Στις 12 Ιουλίου 2019 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Κανονισμός 2019/1157 για την «ενίσχυση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας των πολιτών της Ένωσης και των εγγράφων διαμονής που εκδίδονται για τους πολίτες της Ένωσης και τα μέλη των οικογενειών τους που ασκούν το δικαίωμά τους στην ελεύθερη κυκλοφορία». Ο εν λόγω Κανονισμός τέθηκε σε ισχύ, σύμφωνα με την ακροτελευταία διάταξή του, στις 2 Αυγούστου 2021 και επικαλείται ως νομική βάση το άρθρο 21, παράγραφο 2, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), που σχετίζεται με την ελευθερία κίνησης των Ευρωπαίων πολιτών εντός της ΕΕ.
Ακολούθως, στις 21 Μαρτίου 2024 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφαση υπ’ αριθμόν C-61/22. Η ανωτέρω απόφαση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αφορά την προσφυγή ενός Γερμανού πολίτη σε τοπικό δικαστήριο, υποστηρίζοντας πως η υποχρεωτική ψηφιακή αποθήκευση των δακτυλικών του αποτυπωμάτων στις νέες ταυτότητες, όπως ορίζεται από τον Κανονισμό 2019/1157, παραβιάζει το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα. Έτσι, ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να γνωμοδοτήσει την υπόθεση, κατόπιν αιτήματος του γερμανικού δικαστηρίου, και το ΕΔ απέρριψε τις αιτιάσεις περί παραβίασης της ιδιωτικότητας, ταυτόχρονα όμως κήρυξε άκυρο τον Κανονισμό 2019/1157, διότι έκρινε πως διαθέτει λανθασμένη νομική βάση. Παράλληλα, ωστόσο, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου όρισε πως ο Κανονισμός θα συνεχίσει να παράγει αποτελέσματα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026, προκειμένου να αντικατασταθεί με νέο Κανονισμό που θα βασίζεται πλέον στο άρθρο 77, παράγραφος 3 του ΣΛΕΕ, που άπτεται άμεσα των εγγράφων ταυτοποίησης προς χρήση εντός της Ένωσης.
Επομένως, δεν προκύπτει κανένα ζήτημα νομιμότητας για τα δελτία που έχουν ήδη εκδοθεί με τις προδιαγραφές του κανονισμού 2019/1157 μέχρι σήμερα και που πρόκειται να εκδοθούν ως το τέλος του 2026, δεδομένου ότι ο Κανονισμός παραμένει νόμιμα σε εφαρμογή βάσει της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Κάτι τέτοιο επιβεβαιώνεται και στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε, όπου ο κανονισμός διαθέτει σήμανση πως βρίσκεται σε εφαρμογή.
Ακολούθως, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέβη σε δημοσίευση, στις 23 Ιουλίου 2024, πρότασης ενός νέου Κανονισμού που συμμορφώνεται με την απαίτηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αναπαράγοντας επί της ουσίας τον κανονισμό 2019/1157, με μοναδική διαφορά τη νομική του βάση, ώστε αυτή να συμμορφώνεται με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Έπειτα, η πρόταση του Συμβουλίου κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης διαβάζουμε πως κατ’ ουσίαν ο Κανονισμός δεν άλλαξε, καθώς η κυριότερη τροποποίηση αφορά τη συμμόρφωση του κανονισμού με την απόφαση του δικαστηρίου C-61/22. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, η έκθεση αναφέρει:
«Στις 23 Ιουλίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε σχέδιο κανονισμού του Συμβουλίου για την ενίσχυση της ασφάλειας των δελτίων ταυτότητας των πολιτών της Ένωσης και των εγγράφων διαμονής που εκδίδονται για τους πολίτες της Ένωσης και τα μέλη των οικογενειών τους που ασκούν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, ο οποίος, σύμφωνα με τις επιταγές του Δικαστηρίου, βασίζεται στο άρθρο 77 παράγραφος 3 ΣΛΕΕ. Η νέα πρόταση αναπαράγει εν πολλοίς το κείμενο του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1157, όπως εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής για την πρόταση, έχει προταθεί περιορισμένος αριθμός αλλαγών στο κείμενο του 2019, προκειμένου να ενσωματωθούν οι αναγκαίες διαδικαστικές προσαρμογές και να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις που σημειώθηκαν από την έκδοση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1157».
Με τη σειρά του το Ευρωκοινοβούλιο ανέθεσε την εξέταση του νέου κανονισμού σε αρμόδια επιτροπή (Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων), η οποία προέβη σε τροπολογίες ήσσονος σημασίας και ενέκρινε εκ νέου το κείμενο. Έτσι, το σχέδιο του νέου Κανονισμού έπεται να τεθεί σε ψηφοφορία ενώπιον της ολομέλειας της Ευρωβουλής στο εγγύς μέλλον. Παρά το γεγονός ότι ο νέος Κανονισμός δεν έχει ακόμη τεθεί σε ψηφοφορία από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως θα εγκριθεί, καθώς δεν έχουν επέλθει σοβαρές αλλαγές στον προγενέστερο ακυρωθέντα Κανονισμό.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός διακινείται με ελλιπές θεματικό περιεχόμενο. Η απόφαση C-61/22 του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου όντως ακύρωσε τον Κανονισμό 2019/1157 που αφορά τις προδιαγραφές ασφαλείας για τις νέες ταυτότητες στην ΕΕ, καθώς έκρινε πως είχε λανθασμένη νομική βάση και όχι επειδή η ουσία του δεν ήταν νόμιμη. Με την ίδια απόφασή του, το Δικαστήριο όρισε ότι ο Κανονισμός θα συνεχίσει να εφαρμόζεται μέχρι το τέλος του 2026, προκειμένου να αντικατασταθεί με νέο, επί ορθής νομικής βάσης. Επί της ουσίας, δεν τίθεται θέμα νομιμότητας για τα δελτία ταυτότητας που εκδόθηκαν μέχρι τώρα και που θα εκδοθούν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι η κατατεθείσα στην Ευρωβουλή πρόταση νέου Κανονισμού, με τη σωστή νομική βάση, θα υπερψηφιστεί, καθώς το περιεχόμενό του παραμένει ουσιαστικά το ίδιο με τον Κανονισμό 2019/1157.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1.https://www.lifo.gr/now/greece/nees-taytotites-pote-ligei-i-prothesmia-gia-tin-ekdosi-toys
2.https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/SUM/?uri=CELEX:62022CJ0061#t-ECR_62022CJ0061_RES_EN_01-E0001
3.https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2019/1157/oj/eng#ntr2-L_2019188EN.01006701-E00024
4.https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A52024PC0316
5.https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-10-2025-0041_EL.html#_section1
6.https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-10-2025-0041_EL.html#_section1
