Σεισμός μεγέθους 7,5 βαθμών έπληξε την Ιαπωνία την 1η Ιανουαρίου 2024, προκαλώντας σοβαρές ζημιές και τσουνάμι με κύματα άνω του ενός μέτρου. Τις ώρες που ακολούθησαν την καταστροφή, χρήστες κοινοποίησαν ένα εκτός πλαισίου βίντεο από το τσουνάμι στην Ιαπωνία τον Μάρτιο του 2011 σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, ισχυριζόμενοι ότι έδειχνε το κύμα που έπληξε τη χώρα το 2024. Ωστόσο, οι εικόνες αυτές δεν έχουν καμία σχέση με την πρόσφατη καταστροφή.
Η αναζήτηση επιζώντων συνεχίζεται στην Ιαπωνία μετά τον σεισμό των 7,6 βαθμών που έπληξε τη χώρα, προκαλώντας τουλάχιστον 48 θανάτους μέχρι τις 2 Ιανουαρίου 2024 και εκτεταμένες ζημιές (αρχειοθετημένο εδώ). Ένα τσουνάμι με κύματα ύψους άνω του ενός μέτρου έπληξε τις δυτικές ακτές του νησιού Χονσού.
«Η στιγμή που τσουνάμι 1μ χτυπάει τις ακτές της Ιαπωνίας (1/1/2024)», γράφει ένας τίτλος σε ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε στο Facebook την 1η Ιανουαρίου 2024.
Το βίντεο διάρκειας 25 δευτερολέπτων δείχνει κύματα να χτυπούν αγκυροβολημένα σκάφη και στη συνέχεια να ξεχειλίζουν βίαια σε έναν δρόμο, παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά τους.
Το βίντεο κοινοποιήθηκε με παρόμοιους ισχυρισμούς στο Facebook εδώ και εδώ. Στο X, ένας χρήστης έγραψε: «Πλάνα από το σεισμό στην Ιαπωνία!». Και κοινοποιεί έναν σύνδεσμο σε μια ανάρτηση στο Telegram. Το βίντεο έχει επίσης δημοσιευτεί και αλλού στο Telegram, όπως σε αυτή την ομάδα.
Ένα διαδικτυακό άρθρο στα ελληνικά από το CNN.gr χρησιμοποίησε επίσης μια δημοσίευση στο X στα αγγλικά που δείχνει αυτό το βίντεο και ισχυρίζεται ότι πρόκειται για τον σεισμό του 2024.
Το βίντεο με παρόμοιους ισχυρισμούς κοινοποιήθηκε σε διάφορες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των ιαπωνικών, των αγγλικών και των βιρμανικών
Αλλά το βίντεο χρονολογείται στην πραγματικότητα από τον Μάρτιο του 2011 και δείχνει το καταστροφικό τσουνάμι που έπληξε την Ιαπωνία έπειτα από έναν σεισμό μεγέθους 9,1 βαθμών εκείνη την εποχή.
Ένα βίντεο από το τσουνάμι του 2011
Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο οδήγησε σε ένα δίλεπτο βίντεο στο κανάλι του Associated Press στο Youtube εδώ, που δημοσιεύθηκε στις 13 Μαρτίου 2011. Δείχνει τα ίδια σκάφη να εκτοξεύονται από τη δύναμη των κυμάτων και το νερό να ξεχειλίζει βίαια στο δρόμο, παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά του (αρχειοθετημένο εδώ).
Τόσο τα βίντεο που κοινοποιήθηκαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης όσο και το βίντεο του AP φέρουν το λογότυπο του «ANN News», ενός ιαπωνικού τηλεοπτικού καναλιού.
Μια προηγμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο μας επέτρεψε να βρούμε ένα βίντεο διάρκειας 6 λεπτών στο κανάλι ANN του Youtube εδώ, που δημοσιεύθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2020. Ο τίτλος του στα ιαπωνικά έχει ως εξής: «11 Μαρτίου 2011 Μεγάλος σεισμός της Ανατολικής Ιαπωνίας: Ένα τεράστιο “μαύρο” τσουνάμι χτυπά την πόλη Μιγιάκο» (αρχειοθετημένο εδώ).
Τα πλάνα που χρησιμοποιούνται στις αναρτήσεις ξεκινούν στο 3:21 του βίντεο ANN.
Μία πιο λεπτομερής αναζήτηση στο κανάλι του ANN στο Youtube έδειξε ότι το ίδιο βίντεο εμφανίζεται σε ένα ρεπορτάζ του καναλιού, που δημοσιεύτηκε στις 13 Μαρτίου 2011 στο Youtube (αρχειοθετημένο εδώ). Εμφανίζεται στο 3:31 του βίντεο.
Έτσι, το βίντεο δείχνει το τσουνάμι του Μαρτίου 2011 που έπληξε την ιαπωνική πόλη Μιγιάκο.
Μια φωτογραφία που δημοσιεύτηκε από το AFP (αρχειοθετημένη εδώ) δείχνει επίσης τη στιγμή που το κύμα ξεπερνάει το κράσπεδο του δρόμου και πέφτει πάνω στην άσφαλτο, όπως φαίνεται από τη σύγκριση των εικόνων παρακάτω:
Κυκλωμένα με κόκκινο χρώμα, το σπίτι, η πινακίδα, η βάρκα και τα δύο αυτοκίνητα είναι ορατά και στις δύο εικόνες. Παρόμοιες φωτογραφίες χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορα μέσα ενημέρωσης το 2011, όπως εδώ και εδώ (αρχειοθετημένες εδώ και εδώ).
Ο σεισμός του 2011 και το επακόλουθο τσουνάμι σκότωσε περισσότερους από 21.000 ανθρώπους και προκάλεσαν μεγάλη πυρηνική κατάρρευση στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα (αρχειοθετημένο εδώ). Η πόλη Μιγιάκο καταστράφηκε από τα κύματα, τα οποία προκάλεσαν επίσης σοβαρές ζημιές στους ψαράδες της πόλης (αρχειοθετημένο εδώ).
Το AFP έχει επαληθεύσει στο παρελθόν βίντεο και πληροφορίες που κοινοποιήθηκαν εκτός πλαισίου μετά από φυσικές καταστροφές, όπως αυτό το βίντεο που υποτίθεται ότι δείχνει ένα τσουνάμι μετά τον σεισμό του Φεβρουαρίου 2023 στην Τουρκία, ή αυτή η εικόνα που δείχνει έναν σκύλο διάσωσης στα ερείπια μιας τουρκικής πόλης.