Ισχυρισμός: Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, τέως Υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, δήλωσε στο Χ σε ανάρτηση-σχόλιο προς την Ούρσουλα von der Leyen: «Παραδέχεστε ότι ο Τραμπ είχε δίκιο που έλαβε υπόψη τον ΦΠΑ της ΕΕ όταν επέβαλε τους αμερικανικούς δασμούς 
! «Οι δασμοί είναι φόροι»….Η ΕΕ είναι η πιο φορολογημένη οικονομία στον κόσμο!».
Συμπέρασμα:Ο τέως ΥΠΟΙΚ Κωνσταντίνος Πετρίδης λανθασμένα απέδωσε στην Πρόεδρο της ΕΕ παραδοχή της ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε δίκιο που έλαβε υπόψη του τον ΦΠΑ της ΕΕ για την επιβολή δασμών. Πρώτα απ’ όλα, η σύνδεση των δασμών με τον ΦΠΑ είναι λανθασμένη, καθώς οι δασμοί και ο ΦΠΑ είναι δύο εντελώς διαφορετικοί τύποι φόρων. Επιπλέον, η δήλωση του τέως ΥΠΟΙΚ ότι η ΕΕ είναι η πιο φορολογημένη οικονομία στον κόσμο αγνοεί τη διαφορά των φορολογικών πολιτικών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Συνεπώς, η ΕΕ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο φορολογημένη οικονομία, καθώς η φορολογική επιβάρυνση ποικίλλει και χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ιαπωνία, έχουν αντίστοιχη ή υψηλότερη φορολόγηση.
Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, σχολιάζοντας ανάρτηση της Προέδρου της Κομισιόν Ursula von der Leyen στο Χ, αρχικά της απέδωσε ότι παραδέχθηκε πως ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε δίκαιο που έλαβε υπόψη τον ΦΠΑ της ΕΕ για την επιβολή δασμών στους εισαγόμενους από την ΕΕ αυτοκινητοβιομηχανικούς τομείς. Ισχυρίστηκε επίσης ότι η ΕΕ είναι η «υψηλότερα φορολογημένη οικονομία στον κόσμο».
Τι ισχύει
Η συζήτηση για τη φορολογική πολιτική και τους δασμούς ξεκίνησε από μια ανάρτηση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, στο Χ. Στην ανάρτησή της, η von der Leyen αναφέρθηκε στις απειλές της κυβέρνησης των ΗΠΑ για την επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, στο πλαίσιο της ευρύτερης εμπορικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ωστόσο, η τοποθέτηση του Κωνσταντίνου Πετρίδη πήγε ένα βήμα παραπέρα, καθώς απέδωσε στη von der Leyen έναν ισχυρισμό που η ίδια δεν διατύπωσε. Συγκεκριμένα, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της Κύπρου υποστήριξε ότι η κυβέρνηση του Donald Trump είχε δίκιο να λαμβάνει υπόψη τον ΦΠΑ της ΕΕ ως επιχείρημα για την επιβολή δασμών. Αυτή η σύνδεση, όμως, δεν προκύπτει από την ανάρτηση της von der Leyen. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπως φαίνεται και από την ανάρτηση της ουδέποτε ανέφερε κάτι τέτοιο, αντίθετα υπογράμμισε πως οι φόροι και οι ταρίφες είναι κακές για τις επιχειρήσεις και κάκιστες για τους καταναλωτές, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην ΕΕ
Επιπρόσθετα, οι ισχυρισμοί του Πετρίδη περιλαμβάνουν δύο βασικά στοιχεία: 1. την εξίσωση των δασμών με τον ΦΠΑ και 2. ότι η ΕΕ είναι η πιο φορολογημένη οικονομία στον κόσμο.
Ισχυρισμός 1: ο ΦΠΑ και οι δασμοί είναι φόροι
Ο ισχυρισμός του Κωνσταντίνου Πετρίδη και η αναφορά του σε συνεκτίμηση του ΦΠΑ και των δασμών οδηγεί σε παρανόηση σχετικά με τη φύση αυτών των δύο τύπων φόρων. Παρόλο που και οι δύο φόροι επηρεάζουν την τιμή των προϊόντων, ο σκοπός, η εφαρμογή και η λειτουργία τους διαφέρουν ουσιωδώς. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαφορά τους, ας αναλύσουμε κάθε φόρο ξεχωριστά:
Ο ΦΠΑ είναι ένας έμμεσος φόρος κατανάλωσης, που επιβάλλεται στην προστιθέμενη αξία που δημιουργείται σε κάθε στάδιο παραγωγής ή διάθεσης ενός προϊόντος ή υπηρεσίας. Ο ΦΠΑ επιβάλλεται στα αγαθά ανεξαρτήτως του αν είναι εισαγόμενα ή εγχώριας παραγωγής. Ο κύριος σκοπός του ΦΠΑ είναι να φορολογήσει την κατανάλωση και όχι την παραγωγή, γεγονός που τον καθιστά διαφορετικό από άλλους φόρους, όπως οι φόροι εισοδήματος ή οι φόροι επί των περιουσιακών στοιχείων.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ο ΦΠΑ έχει εναρμονιστεί σε βασικό επίπεδο, με τα κράτη-μέλη να επιτρέπουν μια μικρή ευχέρεια στον καθορισμό των συντελεστών για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών. Για παράδειγμα, ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ στην Ελλάδα είναι 24%, αλλά υπάρχουν μειωμένοι συντελεστές για προϊόντα πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα και φάρμακα.
Ο ΦΠΑ συνήθως πληρώνεται από τον τελικό καταναλωτή και εισπράττεται από τις επιχειρήσεις, οι οποίες το μεταβιβάζουν στο κράτος. Αυτός ο φόρος εφαρμόζεται στην κατανάλωση προϊόντων εντός της ίδιας οικονομίας ή οικονομικών ενώσεων, όπως είναι η ΕΕ.
Από την άλλη, οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στα εμπορεύματα κατά την είσοδο ή την έξοδό τους από μια χώρα. Ειδικότερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιβάλλει δασμούς στους εισαγόμενους προϊόντες από άλλες χώρες για να προστατεύσει την εγχώρια βιομηχανία και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την ΕΕ , για παράδειγμα, είχε σκοπό την προστασία της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Αυτοί οι δασμοί υπολογίζονται ως ποσοστό της αξίας του προϊόντος κατά την εισαγωγή και, σε αντίθεση με τον ΦΠΑ, επιβάλλονται μόνο στα εισαγόμενα προϊόντα. Ο βασικός σκοπός των δασμών είναι ο προστατευτισμός και η ρύθμιση του διεθνούς εμπορίου, και όχι η φορολόγηση της κατανάλωσης, όπως συμβαίνει με τον ΦΠΑ. Οι δασμοί μπορεί να προστατεύσουν τη δική σας εγχώρια παραγωγή ή να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική θέση σε συμφωνίες με άλλες χώρες, όπως συμβαίνει με τις αποφάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης κατά της Κίνας ή της ΕΕ.
Αναλύοντας τις δύο μορφές φορολόγησης, μπορούμε να καταλήξουμε στις βασικές τους διαφορές:
Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) είναι ένας φόρος που επιβάλλεται στην κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών εντός μιας χώρας ή μιας οικονομικής ένωσης, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ουσιαστικά, πρόκειται για έναν φόρο που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής, ενώ οι επιχειρήσεις λειτουργούν ως ενδιάμεσοι εισπράκτορες, αποδίδοντάς τον στο κράτος. Ο στόχος του ΦΠΑ είναι η άντληση κρατικών εσόδων μέσα από την καθημερινή οικονομική δραστηριότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Από την άλλη, οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται κατά την εισαγωγή ή εξαγωγή προϊόντων. Σε αντίθεση με τον ΦΠΑ, που σχετίζεται με την κατανάλωση, οι δασμοί επηρεάζουν άμεσα τις διεθνείς εμπορικές ροές και τις συναλλαγές μεταξύ κρατών. Ο κύριος σκοπός τους είναι προστατευτικός: αποσκοπούν στη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας, στη ρύθμιση του εμπορίου και στην προστασία της εθνικής οικονομίας από εξωτερικούς παράγοντες, όπως ο αθέμιτος ανταγωνισμός ή οι διακυμάνσεις των τιμών στην παγκόσμια αγορά.
Ένα ακόμη βασικό στοιχείο διαφοροποίησης είναι το ποιος επωμίζεται το βάρος του φόρου. Στην περίπτωση του ΦΠΑ, το κόστος μετακυλίεται στον καταναλωτή. Αντιθέτως, οι δασμοί καταβάλλονται από τους εισαγωγείς ή τους εξαγωγείς, ανάλογα με την κατεύθυνση της συναλλαγής.
Τέλος, ενώ ο ΦΠΑ εφαρμόζεται αποκλειστικά εντός των συνόρων μιας χώρας ή οικονομικής ένωσης, οι δασμοί έχουν διακρατική διάσταση. Δεν επιβάλλονται σε συναλλαγές που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό μιας χώρας, αλλά αντίθετα, διαμορφώνουν τις συνθήκες του εξωτερικού εμπορίου, επηρεάζοντας τις τιμές, τη διαθεσιμότητα των προϊόντων και τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις.
Ισχυρισμός 2: η ΕΕ είναι η υψηλότερα φορολογημένη οικονομία στον κόσμο.
Ο Κωνσταντίνος Πετρίδης αναφέρει ότι η ΕΕ είναι η «υψηλότερα φορολογημένη οικονομία στον κόσμο», αλλά αυτή η δήλωση είναι ανακριβής και παραπλανητική για αρκετούς λόγους:
Η ΕΕ Δεν Είναι Ενιαία Οικονομία με Κοινό Φορολογικό Σύστημα. Η ΕΕ αποτελείται από 27 διαφορετικά κράτη-μέλη, το καθένα με το δικό του φορολογικό σύστημα. Παρά την ύπαρξη κοινών κανόνων για την εναρμόνιση του ΦΠΑ, κάθε χώρα διατηρεί την κυριαρχία της στη θέσπιση άλλων φόρων, όπως ο φόρος εισοδήματος και η εταιρική φορολογία. Συνεπώς, η γενίκευση ότι η ΕΕ είναι η πιο φορολογημένη οικονομία στον κόσμο αγνοεί αυτή τη διαφοροποίηση.
Παραδείγματα:
- Η Δανία έχει φορολογική επιβάρυνση περίπου 47–48% του ΑΕΠ.
- Η Ιρλανδία να έχει έναν από τους χαμηλότερους εταιρικούς φόρους στην ΕΕ (12,5%).
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ η φορολογική επιβάρυνση στις ΗΠΑ είναι περίπου 25–27% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ κυμαίνεται γύρω στο 40–45% του ΑΕΠ. Ωστόσο, άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία (45% του ΑΕΠ) και η Ιαπωνία (περίπου 40% του ΑΕΠ), έχουν ίση ή ακόμα και υψηλότερη φορολογική επιβάρυνση. Επίσης, οι σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία παρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα φορολόγησης, αλλά παρέχουν και υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει κοινό φορολογικό σύστημα και η φορολογική επιβάρυνση διαφέρει σημαντικά από κράτος σε κράτος. Οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης, για παράδειγμα, παρουσιάζουν υψηλές φορολογικές επιβαρύνσεις για τη χρηματοδότηση της κοινωνικής πρόνοιας, ενώ χώρες όπως η Ιρλανδία ή η Βουλγαρία διατηρούν χαμηλούς συντελεστές.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για ενιαία φορολογική πολιτική στην ΕΕ, γεγονός που καθιστά τη δήλωση του κ. Πετρίδη ανακριβή.
Η υψηλή φορολογία δεν σημαίνει ότι μια οικονομία είναι αδύναμη ή αναποτελεσματική. Χώρες με υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, όπως η Δανία, η Σουηδία και η Νορβηγία, παρουσιάζουν υψηλό επίπεδο κοινωνικών υπηρεσιών και ποιότητας ζωής. Αντίθετα, χώρες με χαμηλούς φόρους μπορεί να έχουν λιγότερες δημόσιες υπηρεσίες και κοινωνικές παροχές.
Αυτή η διάκριση δείχνει ότι η φορολογία είναι ένα εργαλείο για την υποστήριξη της κοινωνικής ευημερίας και όχι απλώς ένα βάρος για τις επιχειρήσεις ή τους καταναλωτές.
Συμπέρασμα
Ο τέως ΥΠΟΙΚ Κωνσταντίνος Πετρίδης λανθασμένα απέδωσε στην Πρόεδρο της ΕΕ παραδοχή της ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος είχε δίκιο που έλαβε υπόψη του τον ΦΠΑ της ΕΕ για την επιβολή δασμών. Πρώτα απ’ όλα, η σύνδεση των δασμών με τον ΦΠΑ είναι λανθασμένη, καθώς οι δασμοί και ο ΦΠΑ είναι δύο εντελώς διαφορετικοί τύποι φόρων. Επιπλέον, η δήλωση του τέως ΥΠΟΙΚ ότι η ΕΕ είναι η πιο φορολογημένη οικονομία στον κόσμο αγνοεί τη διαφορά των φορολογικών πολιτικών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Συνεπώς, η ΕΕ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο φορολογημένη οικονομία, καθώς η φορολογική επιβάρυνση ποικίλλει και χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Νορβηγία και η Ιαπωνία, έχουν αντίστοιχη ή υψηλότερη φορολόγηση.
Πηγές:
[1] Η ανάρτηση του Κωνσταντίνου Πετρίδη στο Χ
[2] OECD – Revenue Statistics
Η πηγή για τα στατιστικά σχετικά με τα φορολογικά έσοδα των χωρών, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της ΕΕ και άλλων κρατών.
[3] OECD – Tax Policy Analysis
Στοιχεία και αναλύσεις για την φορολογική πολιτική των χωρών και τις διαφορές στις φορολογικές πολιτικές των κρατών-μελών της ΕΕ και άλλων χωρών.
OECD Tax Policy
[4] Η επίσημη δήλωση του Ντόναλτ Τραμπ για την επιβολή δασμών
Έλεγχος γεγονότων, Οικονομία, Πολιτική
Πνευματική ιδιοκτησία ©Cyprus University of Technology, Social Computing Research Center. Με την επιφύλαξη κάθε δικαιώματος.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
