Καθώς η χρήση των μετρητών συνεχίζει να μειώνεται παγκοσμίως, οι κεντρικές τράπεζες εξετάζουν τρόπους ψηφιοποίησης των νομισμάτων τους, προκειμένου να καταστήσουν τις ηλεκτρονικές πληρωμές εξίσου ασφαλείς και εύκολες με τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα, διασφαλίζοντας παράλληλα τη νομισματική σταθερότητα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία είναι υπεύθυνη για το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης, εξετάζει ομοίως το ενδεχόμενο ενός ψηφιακού ευρώ. Σε αυτό το πλαίσιο, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, άρχισαν να διαδίδουν ισχυρισμούς ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κυκλοφορήσει το ψηφιακό ευρώ τον Οκτώβριο του 2025 και να καταργήσει τα μετρητά. Αυτό είναι ψευδές. Η ΕΚΤ αναφέρει ότι το ψηφιακό ευρώ βρίσκεται ακόμη σε ένα πολύ προπαρασκευαστικό στάδιο και ότι δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τα μετρητά, αλλά να τα συμπληρώσει. Και οι ειδικοί εκτιμούν ότι η υιοθέτηση ενός ψηφιακού νομίσματος απέχει ακόμη πολλά χρόνια.
Καθώς κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων ψηφιοποιείται ολοένα και περισσότερο και οι ηλεκτρονικές πληρωμές αντικαθιστούν με αυξανόμενο ρυθμό τη χρήση φυσικών χαρτονομισμάτων και κερμάτων, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο διερευνούν τις δυνατότητες έκδοσης ενός ψηφιακού μέσου πληρωμών, παράλληλα με τα μετρητά, ως ένα λογικό επόμενο βήμα στην εξέλιξη του χρήματος των κεντρικών τραπεζών. Σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών για το 2023, το 94% των κεντρικών τραπεζών που συμμετείχαν ασχολούνται με κάποια μορφή ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών (CBDC) (αρχειοθετημένο εδώ).
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι μία από αυτές και πρόσφατα αποφάσισε να ξεκινήσει τη φάση προετοιμασίας του σχεδίου για το ψηφιακό ευρώ. Η φάση αυτή θα πρέπει να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2025, όπως εξήγησε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ σε συνέντευξη Τύπου στις 6 Μαρτίου 2025.
Λίγες μέρες αργότερα, εμφανίστηκαν αρκετές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες υποστήριζαν ότι, σύμφωνα με τη Λαγκάρντ, το ψηφιακό ευρώ θα «εγκαινιαστεί» τον Οκτώβριο του 2025. «”Μέχρι τον Οκτώβριο”: Θέλουν να “τρέξουν” το θέμα του ψηφιακού ευρώ”, είναι ο τίτλος αυτού του άρθρου από τις 20 Μαρτίου 2025, σε έναν ελληνικό ιστότοπο. «Η ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσημα την πρόθεσή της να λανσάρει το ψηφιακό ευρώ τον Οκτώβριο του 2025», αναφέρει ο υπότιτλος.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν και σε άλλους ιστότοπους (εδώ και εδώ) και στο Facebook (εδώ και εδώ).
«Τόσο άσχημα οικονομικά είναι η ευρωπαϊκή ένωση», σχολιάζει ένας χρήστης κάτω από τις αναρτήσεις. «Θέλουν να πάρουν την εξουσία από την παλιά τάξη πραγμάτων», γράφει ένας άλλος.
Παρόμοιες αναρτήσεις κοινοποιήθηκαν και σε άλλες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των τσεχικών, των γερμανικών, των γαλλικών, των σλοβακικών, των βουλγαρικών, των ισπανικών και των ολλανδικών.
Ωστόσο, τόσο η δήλωση της Λαγκάρντ στη συνέντευξη Τύπου της 6ης Μαρτίου 2025 όσο και μια ανάρτηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποσπάστηκαν από τα συμφραζόμενα και ερμηνεύτηκαν με παραπλανητικό τρόπο.
Η προπαρασκευαστική φάση για το ψηφιακό ευρώ λήγει τον Οκτώβριο του 2025
Κατά τη διάρκεια μιας τακτικής συνέντευξης Τύπου για τη νομισματική πολιτική στις 6 Μαρτίου 2025, για να εξηγήσει τις τελευταίες αποφάσεις της ΕΚΤ σχετικά με τα επιτόκια της ευρωζώνης, η Λαγκάρντ ρωτήθηκε σχετικά με τις προετοιμασίες της κεντρικής τράπεζας όσον αφορά το ψηφιακό ευρώ. Είπε ότι ελπίζει πως «τελικά δεν θα θάψουμε αυτό το ψηφιακό ευρώ, αλλά θα μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε». Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε μια «προθεσμία» τον Οκτώβριο του 2025, για την οποία η ΕΚΤ «προετοιμάζεται». Παράλληλα, η επικεφαλής της ΕΚΤ σημείωσε: «Δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε, εκτός εάν […] η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο ολοκληρώσουν πραγματικά τη νομοθετική διαδικασία, χωρίς την οποία δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε».
Η αρχική διατύπωση είναι διαθέσιμη στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΚΤ και στο YouTube.
Ωστόσο, όπως έγραψε η ΕΚΤ στον λογαριασμό της στο Χ στις 13 Μαρτίου 2025, η προθεσμία αυτή ήταν απλώς η ολοκλήρωση μιας προπαρασκευαστικής φάσης που ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2023. Σύμφωνα με το σχέδιο, η φάση αυτή θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2025, μετά από δύο χρόνια, οπότε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα αποφασίσει για το επόμενο βήμα. Το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ θα μπορούσε τότε να εκδώσει τους κανόνες για το ψηφιακό ευρώ, οι οποίοι θα ορίζουν, για παράδειγμα, ένα όριο κατοχής και θα αποσαφηνίζουν το ζήτημα του πόσα πορτοφόλια, δηλαδή ψηφιακά πορτοφόλια, μπορεί να κατέχει ένα άτομο. Το πλήρες χρονοδιάγραμμα για το ψηφιακό ευρώ μπορείτε να το βρείτε στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ. Έτσι, η Λαγκάρντ απλώς επιβεβαίωσε ότι η ΕΚΤ θα τηρήσει αυτό το χρονοδιάγραμμα.
Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters στις 6 Φεβρουαρίου 2025, ο Πιέρο Τσιπολόνε, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, δήλωσε ότι δεν θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να οριστικοποιηθούν οι κανόνες για το ψηφιακό ευρώ, μόλις υιοθετηθεί μια νομοθετική πρόταση. Οι περισσότερες νομοθετικές πράξεις της ΕΕ εγκρίνονται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, βάσει πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Αλεξάντρ Στερβίνου, υπεύθυνος για την εποπτεία των συστημάτων πληρωμών στη γαλλική εθνική τράπεζα «Τράπεζα της Γαλλίας», δήλωσε στο AFP στις 13 Μαρτίου 2025: «Για να μπορέσουμε να εκδώσουμε ένα ψηφιακό ευρώ μια μέρα, θα χρειαστούμε αρκετά χρόνια για να το πετύχουμε». Δεν θα είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στην πράξη πριν από τα μέσα του 2027 ή του 2028. Και μπορεί να χρειαστεί «μέχρι το 2030, για παράδειγμα» μέχρι να εισαχθεί. Τα λόγια της Λαγκάρντ έχουν επομένως παρερμηνευθεί.
Τα μετρητά παραμένουν νόμιμο μέσο πληρωμής στη ζώνη του ευρώ
«Κανείς στην ευρωζώνη δεν σκέφτεται να καταργήσει τα μετρητά», δήλωσε η Εθνική Τράπεζα της Αυστρίας στο AFP στις 14 Μαρτίου 2025. Στην Αυστρία, τα μετρητά είναι το πιο δημοφιλές μέσο πληρωμής. Μάλιστα, τα χαρτονομίσματα του ευρώ αποκτούν νέο σχεδιασμό. Όσον αφορά την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ πριν από το 2027 ή το 2028, η τράπεζα το χαρακτήρισε «απίθανο».
Σε ερώτηση σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής κατά την πληρωμή με το ψηφιακό ευρώ, ο εκπρόσωπος δήλωσε ότι οι συναλλαγές θα είναι ανώνυμες. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ δεν θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει το πρόσωπο που βρίσκεται πίσω από την πληρωμή. Ούτε θα είναι σε θέση να γνωρίζει ποιος έχει ψηφιακό πορτοφόλι.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν νόμο σχετικά με το ψηφιακό ευρώ αποτελεί μέρος μιας δέσμης μέτρων. Τον Ιούνιο του 2023, η Επιτροπή υπέβαλε δύο προτάσεις για τη διασφάλιση της δυνατότητας χρήσης μετρητών και τη δημιουργία νομικού πλαισίου για το ψηφιακό ευρώ. Σε απάντηση σε αίτημα του AFP στις 13 Μαρτίου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι αναμένει πως μια συμφωνία για «κοινή πρόσβαση» σε ένα νομικό πλαίσιο θα είναι δυνατή πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους. «Το ψηφιακό ευρώ έχει επίσης πλεονεκτήματα για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, ιδίως ενόψει της σημερινής υπερβολικής εξάρτησης από ξένα συστήματα πληρωμών», έγραψε εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Σύμφωνα με τον Γιοχάνες Φλουμ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Paris Lodron του Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας και ειδικό στο νομισματικό δίκαιο, τα σημάδια δεν υποδηλώνουν την επικείμενη εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ. Το Συμβούλιο της ΕΕ, το Κοινοβούλιο και η Επιτροπή πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν σχετικά. Κατ’ αρχήν, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η δέσμη μέτρων που θα παρουσιαστεί θα περιλαμβάνει τόσο ρυθμίσεις για το ψηφιακό ευρώ όσο και για την προστασία των μετρητών. Ο δηλωμένος στόχος είναι επίσης η διασφάλιση των μετρητών ως του μοναδικού νόμιμου μέσου πληρωμής που ισχύει σήμερα στη ζώνη του ευρώ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε δυσκολίες στην πράξη. Επειδή οι κανονισμοί της ΕΕ ισχύουν σε όλα τα κράτη μέλη, χώρες όπως οι Κάτω Χώρες, όπου προτιμώνται οι πληρωμές με κάρτα, θα πρέπει να «ενθαρρύνουν τις εταιρείες να δέχονται ξανά μετρητά». Ένα από τα βασικά ερωτήματα στα οποία, σύμφωνα με τον Φλουμ, τα θεσμικά όργανα πρέπει να απαντήσουν είναι σε ποιο βαθμό «οι έμποροι λιανικής πώλησης επιτρέπεται να αποκλείουν τα μετρητά στους γενικούς όρους και τις προϋποθέσεις τους». «Εδώ θα πρέπει να ακολουθηθεί μια περιοριστική προσέγγιση», δήλωσε ο Φλουμ σε τηλεφωνική συνομιλία στις 14 Μαρτίου 2025, καθώς «μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η συμπεριληπτική λειτουργία και η αποδοχή των μετρητών στην καθημερινή ζωή». Οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν «να διαρκέσουν πολύ καιρό».
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Νόμο 4446/2016, «συγκεκριμένες κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών, ατομικών επιχειρήσεων και εταιριών και γενικά όλων όσων πωλούν αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες σε ιδιώτες – καταναλωτές» είναι υποχρωμένοι «να εγκαταστήσουν τερματικά POS για την αποδοχή πληρωμών με κάρτα». Το τερματικό POS είναι το μηχάνημα που επιτρέπει στους εμπόρους να επεξεργάζονται τις πληρωμές για να ολοκληρώσουν την αγορά ενός πελάτη. Ωστόσο, υποχρεούνται γενικά να δέχονται και μετρητά σε ευρώ.
Η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ δεν θα αλλάξει αυτή την υποχρέωση. Τα μετρητά προστατεύονται από το νόμο, για παράδειγμα από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). «Μια νομοθετική πράξη της ΕΕ δεν μπορεί να τροποποιήσει τη διάταξη του άρθρου 128 (1), τρίτη πρόταση της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με την οποία τα τραπεζογραμμάτια ευρώ είναι τα μόνα τραπεζογραμμάτια που έχουν το καθεστώς νόμιμου χρήματος στην Ένωση», έγραψε ο Κριστόφ Όλερ, καθηγητής δημόσιου δικαίου και ευρωπαϊκού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Φρίντριχ Σίλερ της Ιένας στη Γερμανία. Ο διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών του ίδιου πανεπιστημίου έγραψε: «Ομοίως, αυτή η νομοθετική πράξη δεν θα μπορούσε να περιορίσει το δικαίωμα των κρατών μελών να εκδίδουν κέρματα ευρώ».
«Το ψηφιακό ευρώ δεν θα είναι εκεί για να αντικαταστήσει τα μετρητά», συνόψισε ο Στερβίνου της Γαλλικής Εθνικής Τράπεζας. Ελπίζει ότι «το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί να εκπληρώνει περίπου τις ίδιες ανάγκες στον ψηφιακό χώρο όπως και τα μετρητά – παράλληλα με άλλα μέσα πληρωμών».
Η Επιτροπή σχολίασε την επιστολή της φον ντερ Λάιεν
Σε μια ανάρτηση στις 10 Μαρτίου 2025 στο X, η φον ντερ Λάιεν, μιλώντας για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU) της ΕΕ, δήλωσε: «Θα μετατρέψουμε τις ιδιωτικές αποταμιεύσεις σε αναγκαίες επενδύσεις». Η ανάρτηση περιλαμβάνει ένα βίντεο στο οποίο εμφανίζεται, μεταξύ άλλων, η Κριστίν Λαγκάρντ.
Η Επιτροπή σχολίασε το θέμα αυτό στις 17 Μαρτίου 2025, λέγοντας ότι ενώ «οι πολίτες της ΕΕ θα πρέπει να έχουν περισσότερες επιλογές για την επένδυση των αποταμιεύσεών τους στις κεφαλαιαγορές της ΕΕ», η ΕΕ «δεν θα αναγκάσει σε καμία περίπτωση τους πολίτες να επενδύσουν στις κεφαλαιαγορές». Η SIU αποσκοπεί απλώς στη «δημιουργία ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για όσους θέλουν να επενδύσουν».
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που έχει την έδρα της στη Φρανκφούρτη, θα είναι υπεύθυνη για την έκδοση του ψηφιακού ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποφασιστεί πράγματι η εισαγωγή του. – KIRILL KUDRYAVTSEV / AFP
ΕΕ, Έλεγχος γεγονότων, Οικονομία, Πολιτική
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
