Η ετικέτα με τον πράσινο βάτραχο «Rainforest Alliance» δεν υποδηλώνει ότι οι πρώτες ύλες ενός προϊόντος διατροφής είναι «μεταλλαγμένες», αντίθετα με ότι υποστηρίζεται από αναρτήσεις που κοινοποιήθηκαν εκατοντάδες φορές στο Facebook τον Ιανουάριο. Οι χρήστες κοινοποίησαν μια φωτογραφία που έδειχνε την ετικέτα σε μια σοκολάτα υποστηρίζοντας ότι ο πράσινος βάτραχος υποδηλώνει ότι το προϊόν έχει «μεταλλαγμένες πρώτες ύλες». Ωστόσο, αυτό είναι ψευδές. Η ετικέτα χρησιμοποιείται για να πιστοποιήσει ότι οι πρώτες ύλες στο προϊόν διατροφής προέρχονται από αγροκτήματα που πληρούν τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Η Rainforest Alliance δήλωσε στο AFP ότι τα προϊόντα που πιστοποιεί δεν περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ). Επιπλέον, σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ, οι ΓΤΟ πρέπει να αναγράφονται σαφώς στις ετικέτες.
«Διαδώστε το! Προχοσή στα προϊόντα που έχουν το πράσινο βατραχάκι. Είναι ένδειξη ότι η πρώτη του ύλη είναι μεταλλαγμένη!!! Δεν κάνουν πίσω σε τίποτα», υποστηρίζει μια ανάρτηση που κοινοποιήθηκε στο Facebook στις 20 Ιανουαρίου 2023.
Στην εικόνα απεικονίζεται μια συσκευασία σοκολάτας γάλακτος στην οποία αναγράφεται στα αγγλικά «Milk chocolate» (σοκολάτα γάλακτος, στα αγγλικά), ενώ στα δεξιά ένας πράσινος βάτραχος στο κέντρο της ετικέτας όπου αναγράφεται: «Rainforest Alliance-People & Nature».
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 24/01/2023 – AFP
Άλλες παρόμοιες αναρτήσεις εντοπίστηκαν εδώ στο Facebook και εδώ στο TikTok και κοινοποιήθηκαν συνολικά πάνω από 600 φορές στο Facebook.
Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι ψευδής. Η ετικέτα Rainforest Alliance δεν αναφέρει ότι το προϊόν περιέχει μεταλλαγμένες πρώτες ύλες ή ΓΤΟ. Αντιθέτως, η ετικέτα υποδεικνύει ότι τα βασικά στοιχεία του προϊόντος ακολουθούν μια σειρά από περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά πρότυπα, τα οποία δεν περιλαμβάνουν ΓΤΟ.
Προϊόντα που πληρούν διάφορα πρότυπα βιωσιμότητας
Στην εικόνα φαίνεται ότι οι λέξεις «Rainforest Alliance – Nature & People» περιβάλλουν την ετικέτα με τον πράσινο βάτραχο. Μια αναζήτηση στις κύριες μηχανές αναζήτησης μας επέτρεψε να διαπιστώσουμε ότι η εν λόγω ετικέτα ανήκει στην Rainforest Alliance, έναν από τους σημαντικότερους φορείς πιστοποίησης προϊόντων βιώσιμης ανάπτυξης. Καταφέραμε επίσης να αναγνωρίσουμε το προϊόν στο οποίο είναι επικολλημένη η ετικέτα – μια μάρκα σοκολάτας γάλακτος που διανέμεται από μια γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Τραβήξαμε την παρακάτω φωτογραφία σε ένα από αυτά τα σούπερ μάρκετ στην Αθήνα στις 28 Ιανουαρίου 2023:
Φωτογραφία της σοκολάτας που εμφανίζεται επίσης σε παραπλανητικές αναρτήσεις στο Facebook, τραβηγμένη από το AFP σε σούπερ μάρκετ στην Αθήνα στις 28/01/2023 – Théophile Bloudanis / AFP
Η ΜΚΟ εξηγεί στον ιστότοπό της ότι αυτή η σφραγίδα «Rainforest Alliance» εφαρμόζεται σε ένα προϊόν που«παράχθηκε με μεθόδους που υποστηρίζουν τους τρεις πυλώνες της βιωσιμότητας: κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό».
Ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε από τη ΜΚΟ στον ιστότοπό της, και ενημερώθηκε τελευταία φορά τον Μάιο του 2022, καθορίζει τις απαιτήσεις για τη χρήση αυτής της σφραγίδας «Rainforest Alliance – Nature & People» και εξηγεί ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από «επιχειρήσεις γεωργικών εκμεταλλεύσεων που πληρούν το σχετικό πρότυπο πιστοποίησης, φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού που προμηθεύονται, διαχειρίζονται ή/και πωλούν συστατικά/καλλιέργειες από αυτές τις πιστοποιημένες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, σύμφωνα με τις απαιτήσεις μας για την πιστοποίηση».
Σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα της 24ης Ιανουαρίου 2023, μια εκπρόσωπος της Rainforest Alliance στην Ευρώπη, έγραψε ότι «το Πρότυπο Βιώσιμης Γεωργίας 2020 [Rainforest Alliance] αναφέρει ότι οι καλλιέργειες που έχουν πιστοποιηθεί από την Rainforest Alliance δεν μπορούν να είναι γενετικά τροποποιημένες». Στο έγγραφο, στη σελίδα 47, αναφέρεται σαφώς ως «βασική απαίτηση» ότι «η πιστοποιημένη καλλιέργεια δεν είναι γενετικά τροποποιημένη (ΓΤΟ)».
Για την απόκτηση της πιστοποίησης, η εκπρόσωπος έγραψε ότι είναι απαραίτητο να πληρούνται οι βασικές απαιτήσεις του Προτύπου Βιώσιμης Γεωργίας της ΜΚΟ.
«Ως μέρος των βασικών απαιτήσεων του Προτύπου μας για τη Βιώσιμη Γεωργία, οι πιστοποιημένες από την Rainforest Alliance καλλιέργειες δεν επιτρέπεται να είναι γενετικά τροποποιημένες (ΓΤΟ). Η πιστοποίηση είναι ένα εθελοντικό εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των επιδόσεων βιωσιμότητας», έγραψε ακόμη.
Ένας άνδρας παρουσιάζει κόκκους κακάο στην Guerima της Κολομβίας, στις 2 Δεκεμβρίου 2022. – DANIEL MUNOZ / AFP
Οι ΓΤΟ πρέπει να έχουν ξεκάθαρη σήμανση
Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP στις 30 Ιανουαρίου, η Ελένη Αλευρίτου, αντιπρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών – Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), επιβεβαίωσε ότι η ετικέτα Rainforest Alliance «δεν αφορά το αν οι πρώτες ύλες του προϊόντος είναι ‘μεταλλαγμένες’».
Η κ. Αλευρίτου εξήγησε επίσης ότι πρόκειται για ετικέτες που δεν έχουν καμία σχέση με τη σήμανση προϊόντων που περιέχουν ΓΤΟ. «Πρόκειται για ένα σήμα που πιστοποιεί ότι οι πρώτες ύλες του προϊόντος και η παραγωγή του, τηρούν ορισμένα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά πρότυπα, στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα η ετικέτα Fairtrade».
«Το πλεονέκτημα που δίνει μια τέτοια ετικέτα στο προϊόν αποτελεί εμπορικό πλεονέκτημα, αφού εγγυάται την προστασία του περιβάλλοντος, των εργασιακών συνθηκών, τον σεβασμό των τοπικών κοινωνιών που είναι το ζητούμενο ευαισθητοποιημένων καταναλωτών».
Εάν το προϊόν που απεικονίζεται στις εικόνες που κοινοποιήθηκαν στο Facebook περιείχε ΓΤΟ υλικό, «αυτό θα έπρεπε υποχρεωτικά να αναφέρεται,όπως απαιτείται από την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία».
Στην Ελλάδα, οι ΓΤΟ πρέπει να αναφέρονται ξεκάθαρα, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό νόμο αριθ. 1830/2003. Αυτός ο κανονισμός, διαθέσιμος στα ελληνικά εδώ και στα αγγλικά εδώ, εξηγεί σαφώς στη σελίδα 3 ότι, «για τα προϊόντα που αποτελούνται από/ή περιέχουν ΓΤΟ, οι φορείς διακίνησης διασφαλίζουν ότι: α) για τα προσυσκευασµένα προϊόντα που αποτελούνται από/ή περιέχουν ΓΤΟ, οι λέξεις ‘Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένους οργανισµούς’ ή ‘Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένο [όνοµα του οργανισµού(-ών)]’ αναγράφονται σε ετικέτα· β) για τα µη προσυσκευασµένα προϊόντα που προσφέρονται στον τελικό καταναλωτή, οι λέξεις ‘Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένους οργανισµούς’ ή «Το παρόν προϊόν περιέχει γενετικώς τροποποιηµένο [όνοµα του οργανισµού(-ών)]’ αναγράφονται επί του εκθετηρίου του προϊόντος ή πλησίον αυτού».
Στην περίπτωση αυτής της σοκολάτας, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε ΓΤΟ ή μεταλλαγμένη πρώτη ύλη, τόσο στη συσκευασία όσο και στην προθήκη, όπως μπόρεσε να διαπιστώσει το AFP στη συσκευασία σε ελληνικό σούπερ μάρκετ στις 28 Ιανουαρίου.
Ο ίδιος κανονισμός είναι διαθέσιμος στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εδώ.
Το AFP είχε προηγουμένως επαληθεύσει τους παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με την σήμανση των τροφίμων εδώ.
Ακριβής περιγραφή του υπευθύνου επικοινωνίας μας στη ΜΚΟ Rainforest Alliance.