Μια παράνομη σήραγγα ανακαλύφθηκε πρόσφατα κάτω από μια διάσημη συναγωγή στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, με αποτέλεσμα να υπάρξουν συγκρούσεις μεταξύ ορισμένων πιστών και της τοπικής αστυνομίας, σύμφωνα με δημοσιεύματα. Στο πλαίσιο αυτό, ένα βίντεο που δείχνει φέρετρα, σωρούς οστών και μια πυραμίδα σε υπόγειες σπηλιές με κεριά, κοινοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ψευδή ισχυρισμό ότι δείχνει αυτό το τούνελ της Νέας Υόρκης, προκαλώντας αντισημιτικές αντιδράσεις σε πολλές γλώσσες. Στην πραγματικότητα, το βίντεο αυτό είναι παλιό και γυρίστηκε από λάτρεις του «urbex» στο λαβύρινθο των στοών κάτω από το Παρίσι, όπως επιβεβαιώνεται από οπτικά στοιχεία και από έναν ειδικό των υπόγειων χώρων του Παρισιού.
«Δειτε πόσα οστά βρέθηκαν κάτω από τις ιστορικές σήραγγες της συναγωγής στη Νέα Υόρκη!!!!», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook από τις 15 Ιανουαρίου 2024, που κοινοποιήθηκε 130 φορές από τότε. Η ανάρτηση έχει προκαλέσει αντισημιτικά σχόλια.
Το βίντεο στο Facebook, το οποίο περιέχει κείμενο στα βοσνιακά που επαναλαμβάνει ότι οι εικόνες δείχνουν τη σήραγγα της Νέας Υόρκης, φαίνεται να προέρχεται από λογαριασμό στο TikTok. Το AFP διεξήγαγε έρευνα στον λογαριασμό, αλλά το βίντεο δεν βρέθηκε.
Το βίντεο κοινοποιήθηκε με τον ίδιο ισχυρισμό και αλλού στο Facebook στην Ελλάδα και την Κύπρο, και στο Instagram εδώ.
Παρόμοιες αναρτήσεις κοινοποιήθηκαν επίσης στα ρουμανικά και στα βοσνιακά.
Στιγμιότυπα από τις ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook. Λήψη εικόνων: 18/01/2024
Τον Δεκέμβριο του 2023, ο ιστότοπος του κινήματος Chabad-Lubavitch, το Crown Heights Info, ανέφερε ότι είχε ανακαλυφθεί μια παράνομη σήραγγα στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, κάτω από μια συναγωγή που λειτουργεί ως παγκόσμια έδρα του επιδραστικού χασιδικού εβραϊκού κινήματος.
Όταν όμως οι ηγέτες της ομάδας προσπάθησαν να το τσιμεντοποιήσουν στις 8 Ιανουαρίου, ορισμένοι πιστοί πραγματοποίησαν διαμαρτυρία η οποία κατέληξε σε συγκρούσεις με την αστυνομία όταν αυτή έφτασε στο σημείο. Εννέα άτομα συνελήφθησαν μετά τη συμπλοκή.
Αξιωματούχοι και ντόπιοι, τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Associated Press εδώ και εδώ, δήλωσαν ότι νεαροί άνδρες της κοινότητας είχαν κατασκευάσει αυτό το πέρασμα χωρίς καμία νόμιμη άδεια, σε μια προσπάθεια, όπως φαίνεται, να διευρύνουν κρυφά τη συναγωγή στο υπόγειο.
Οι επιθεωρητές της πόλης προσδιόρισαν το μέγεθος της σήραγγας, η οποία έθεσε σε κίνδυνο τη σταθερότητα πολλών κτιρίων, σε 18,3 μέτρα μήκος και 2,4 μέτρα πλάτος, αναφέρουν δημοσιεύματα μέσων ενημέρωσης.
Ο εκπρόσωπος του Τμήματος Κτιρίων της Νέας Υόρκης, Άντριου Ρουντάνσκι, δήλωσε στο Associated Press ότι «το τούνελ ήταν άδειο εκτός από χώμα, εργαλεία και συντρίμμια». Πλάνα από τη σήραγγα, η οποία έκτοτε έχει κλείσει (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ), κοινοποιήθηκαν επίσης εδώ από το Crown Heights Info (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Το βίντεο που επαληθεύουμε δεν δείχνει αυτή την πρόσφατα ανακαλυφθείσα σήραγγα του Μπρούκλιν: αναρτήθηκε για πρώτη φορά στο διαδίκτυο τον Ιούλιο του 2021 και δείχνει τις υπόγειες στοές κάτω από το Παρίσι.
Βίντεο από το Παρίσι που χρονολογείται τουλάχιστον από το 2021
Μια αντίστροφη αναζήτηση χρησιμοποιώντας καρέ από το viral βίντεο οδήγησε το AFP αρχικά σε παρόμοιες εικόνες που δημοσιεύτηκαν τον Αύγουστο του 2022 (εδώ ή εδώ για παράδειγμα) από έναν γαλλικό λογαριασμό εικόνων «urbex» (αστική εξερεύνηση – σ.σ.) στο Instagram, με το hashtag #urbexfrance.
Το AFP βρήκε επίσης μια εικόνα της πυραμίδας που εμφανίζεται στο παραπλανητικό viral βίντεο, η οποία αναρτήθηκε από τον ίδιο λογαριασμό urbex στις 28 Αυγούστου 2022 και βρίσκεται στις «κατακόμβες του Παρισιού».
View this post on Instagram
Ψάχνοντας τα αρχειοθετημένα stories Instagram του λογαριασμού, σε έναν φάκελο με την ονομασία «Carrière KTA» («carrière» είναι γαλλικά για το «λατομείο», με το KTA να παραπέμπει στο «catacombes», γαλλικά για τις «κατακόμβες»), το AFP εντόπισε αρκετά πανομοιότυπα καρέ με εκείνα που κυκλοφορούν στο viral βίντεο (εδώ κυμαίνονται από την 17η έως την 27η story). Όλα τα stories έχουν ημερομηνία 29 Ιουλίου 2021.
Μια αναζήτηση στα εναλλακτικά προφίλ του λογαριασμού «urbex» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποκάλυψε ότι ένα παρόμοιο βίντεο είχε κοινοποιηθεί από τον ίδιο άνδρα στο TikTok στις 23 Νοεμβρίου 2022. Εδώ, το κείμενο που επικαλύπτεται στο βίντεο αναφέρει «Κατακόμβες του Παρισιού».
Στιγμιότυπο του ψεύτικου βίντεο στο Facebook (αριστερά) και του βίντεο στο TikTok (δεξιά). Λήψη εικόνων: 18/01/2024
Στιγμιότυπο του ψεύτικου βίντεο στο Facebook (αριστερά) και του βίντεο στο TikTok (δεξιά). Λήψη εικόνων: 18/01/2024
Άλλες προηγμένες διαδικτυακές αναζητήσεις με λέξεις-κλειδιά φαίνεται επίσης να υποδηλώνουν ότι πρόκειται για ορισμένα τμήματα των σηράγγων κάτω από το Παρίσι. Για παράδειγμα, το πέρασμα που φαίνεται στο βίντεο (από το 0:59) έχει ομοιότητα με ένα παρόμοιο χαρακτηριστικό που αποτυπώνεται σε μια φωτογραφία του Παρισιού που βρέθηκε σε ένα γαλλικό blog urbex.
Επιπλέον, μια άλλη αναζήτηση αποκάλυψε ότι στον ιστότοπο ενός Γάλλου φωτογράφου υπάρχει μια φωτογραφία μιας πυραμίδας που μοιάζει πολύ με αυτή του βίντεο μας, σε μια σελίδα αφιερωμένη στις κατακόμβες του Παρισιού (αρχειοθετημένη εδώ). Πολυάριθμες άλλες εικόνες (αρχειοθετημένες εδώ) που αποτυπώνουν μια παρόμοια ατμόσφαιρα στα «γαλλικά υπόγεια» μπορούν επίσης να βρεθούν σε αυτόν τον ιστότοπο.
Σκηνικά που μπορούν να βρεθούν σε στοές κάτω από το Παρίσι
Ο ιστορικός και συγγραφέας του παρισινού υπόγειου χώρου Ζιλ Τόμας επιβεβαίωσε στο AFP στις 18 Ιανουαρίου 2024 ότι το υλικό γυρίστηκε στις στοές κάτω από το Παρίσι, οι οποίες «δεν έχουν καμία σχέση με τις “Κατακόμβες του Παρισιού”, ένα μουσείο που είναι ανοιχτό στο κοινό». «Είναι κοινή ασάφεια» να αναμειγνύονται, είπε.
Οι «Κατακόμβες του Παρισιού» καλύπτουν μια έκταση περίπου 1,5 χιλιομέτρου που είναι ανοιχτή στο κοινό για έναν μονόδρομο που διαρκεί περίπου μία ώρα για να ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τον ιστότοπο του μουσείου. Δημιουργήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και προήλθε ως λύση στα μεγάλα προβλήματα υγείας της πόλης που συνδέονταν με τα νεκροταφεία.
Ο χώρος εγκαινιάστηκε ως «Δημοτικό Οστεοφυλάκιο του Παρισιού» τον Απρίλιο του 1786 και μεταξύ 1787 και 1814, οι αρχές είχαν μεταφέρει τα λείψανα εκατομμυρίων Παριζιάνων σε εγκαταλελειμμένα λατομεία ασβεστόλιθου κάτω από την πόλη από τα ενοριακά νεκροταφεία του Παρισιού, με την τελευταία εναπόθεση οστών να πραγματοποιείται το 1860. Από το 1809, οι Κατακόμβες, οι οποίες φιλοξενούν τα λείψανα περίπου έξι έως επτά εκατομμυρίων ανθρώπων, άνοιξαν επίσης για το κοινό κατόπιν ραντεβού.
«Τα οστά φυλάσσονταν εδώ [σε αυτές τις Κατακόμβες, σ.σ.] μέχρι το 1861, όταν το μέρος θεωρήθηκε κορεσμένο», εξήγησε ο Τόμας.
«Άλλα οστά έμειναν στη συνέχεια στις υπόλοιπες παρισινές στοές», πρόσθεσε. Αυτό το δίκτυο υπόγειων στοών, πολύ ευρύτερο από αυτό που είναι σήμερα το επίσημο μουσείο των κατακομβών, εκτείνεται σε περισσότερα από 200 χιλιόμετρα κάτω από το Παρίσι.
«Εξ ου και τα οστά που είναι ορατά στα βίντεο» που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, είπε ο ιστορικός.
Ο Τόμας επιβεβαίωσε ότι τα οπτικά στοιχεία που εντοπίσαμε στα βίντεο -όπως οι τρεις τάφοι στην αρχή ή η πυραμίδα- είναι σκηνικά που εγκατέστησαν «cataphiles» στις στοές. Οι «cataphiles» είναι μια κοινότητα αστικών εξερευνητών που συχνάζουν στις σήραγγες κάτω από την πόλη του Παρισιού, οι οποίες είναι -υποτίθεται- απαγορευμένες για το κοινό. «Συχνά εγκαθιστούν τέτοιου είδους πράγματα για να κάνουν την εξερεύνηση ή την επίσκεψη πιο ενδιαφέρουσα και “μακάβρια”», δήλωσε ο Τόμας στο AFP.
Σύμφωνα με τον Τόμας, οι τρεις τάφοι τοποθετήθηκαν πριν από περίπου μια δεκαετία, ενώ η πυραμίδα, η οποία έχει «ύψος περίπου 50 εκατοστά», ήταν δημιούργημα ενός «cataphile». «Οι κατασκευές που χτίστηκαν με οστά ήταν επίσης φτιαγμένες από καταφιλείς, με τα οστά από κάτω», είπε.
Ο Τόμας επίσης μοιράστηκε σελίδες από το Casus Belli, ένα γαλλικό περιοδικό που επικεντρώνεται στα παιχνίδια ρόλων, στο τεύχος 36 (2021) του οποίου υπήρχε ένα άρθρο για τις γκαλερί του Παρισιού με μια εικόνα της μικρής πυραμίδας που κατασκευάζεται. Η φωτογραφία δείχνει «τον δημιουργό της πυραμίδας», δήλωσε ο Τόμας στο AFP.
Το AFP διέψευσε προηγουμένως μια παρόμοια αφήγηση για τις κατακόμβες του Παρισιού στα πολωνικά, σχετικά με ένα βίντεο που ισχυριζόταν ψευδώς ότι έδειχνε σήραγγες στην Ουκρανία.
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
