Σχεδόν τρία χρόνια πολέμου στην Ουκρανία και η παραπληροφόρηση σχετικά με τη σύγκρουση συνεχίζει να κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Μετά την πρώτη επίθεση της Ρωσίας με βαλλιστικό πύραυλο μεσαίου βεληνεκούς στην Ουκρανία στις 21 Νοεμβρίου 2024, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα άρχισαν να κοινοποιούν μια παλιά φωτογραφία του 2013, ισχυριζόμενοι ψευδώς ότι ήταν μια πρόσφατη εικόνα από τη Μόσχα με ένα μήνυμα που απειλούσε τη Δύση. Ωστόσο, η φωτογραφία, η οποία προϋπήρχε του πολέμου κατά περισσότερο από μία δεκαετία, τραβήχτηκε στη διάρκεια μιας πρόβας για την παρέλαση της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα το 2013, όπως διαπίστωσε το AFP. Επιπλέον, ο πύραυλος που απεικονίζεται στην εικόνα δεν είχε καμία φράση γραμμένη πάνω του.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ενταθεί σημαντικά αυτή τη χρονιά, με αρκετές επιθέσεις μεγάλης κλίμακας να καθορίζουν τη σύγκρουση. Στις 30 Νοεμβρίου 2024, μια ρωσική πυραυλική επίθεση στην περιοχή του Ντνιπροπετρόφσκ της Ουκρανίας σκότωσε τέσσερα άτομα και τραυμάτισε τουλάχιστον 21 (αρχειοθετημένο εδώ), λίγες μόλις ημέρες μετά από μια μαζική ρωσική επίθεση στον ενεργειακό τομέα της Ουκρανίας στις 28 Νοεμβρίου 2024, η οποία προκάλεσε έκτακτες διακοπές ρεύματος καθώς οι θερμοκρασίες έπεφταν στο μηδέν σε ολόκληρη τη χώρα (αρχειοθετημένο εδώ).
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, στις 21 Νοεμβρίου 2024, η Ρωσία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά έναν βαλλιστικό πύραυλο μεσαίου βεληνεκούς (IRBM) με την ονομασία «Oreshnik» σε ένα χτύπημα στην ουκρανική πόλη Ντνίπρο (αρχειοθετημένο εδώ).
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν στις 28 Νοεμβρίου 2024, ο πύραυλος διαθέτει «δεκάδες κεφαλές, κεφαλές στόχευσης», αλλά δεν μπορεί να προκαλέσει μαζική καταστροφή επειδή «δεν υπάρχει πυρηνική κεφαλή και αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πυρηνική μόλυνση μετά τη χρήση του». Δήλωσε ότι το όπλο έχει την καταστροφική δύναμη ενός μετεωρίτη (αρχειοθετημένο εδώ).
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες σημείωσαν ότι αν και το χτύπημα στο Ντνίπρο αφορούσε συμβατική κεφαλή, το σύστημα Oreshnik είναι επίσης ικανό να μεταφέρει πυρηνικές κεφαλές.
Ένας βαλλιστικός πύραυλος μεσαίου βεληνεκούς (IRBM) έχει εμβέλεια 1.000-5.500 χιλιομέτρων, ένα επίπεδο κάτω από αυτό ενός διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου (ICBM).
Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ περιέγραψε τον Oreshnik ως έναν «πειραματικό» πύραυλο που βασίζεται στον ρωσικό RS-26 Rubezh ICBM. Λίγα είναι γνωστά για τον Rubezh, μια τροποποίηση του Topol ICBM.
Την επόμενη ημέρα της επίθεσης, οι χρήστες του Facebook στην Ελλάδα άρχισαν να κοινοποιούν τον ψευδή ισχυρισμό ότι η Ρωσία τοποθέτησε έναν βαλλιστικό πύραυλο RS-26 Rubezh στην Κόκκινη Πλατεία με τη φράση «Μετά από εμένα, υπάρχει σιωπή», ως προειδοποίηση προς τις δυτικές χώρες.
«ΝΕΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΥΣΗ. ΑΝΕΒΑΣΑΝ ΣΤΗΝ ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΒΑΛΛΙΣΤΙΚΟ ΠΥΡΑΥΛΟ ”RS-26 RUBEZH” ΜΕ ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΤΗ ΦΡΑΣΗ….”ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΙΩΠΗ”», αναφέρει αυτή η ανάρτηση στο Facebook από τις 22 Νοεμβρίου. Η ανάρτηση περιλαμβάνει επίσης μια φωτογραφία ενός πυραύλου Topol-M. Στη φωτογραφία, στην επάνω πλευρά του πυραύλου, βλέπουμε γραμμένη στα ρωσικά με λευκά γράμματα τη φράση: «после меня только тишина», που σημαίνει «μετά από εμένα υπάρχει μόνο σιωπή».
Παρόμοιοι ισχυρισμοί με την ίδια φωτογραφία κοινοποιήθηκαν από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ), στο X (εδώ) και σε ελληνικές ιστοσελίδες (εδώ και εδώ).
Ωστόσο, η φωτογραφία έχει υποστεί ψηφιακή επεξεργασία για να συμπεριλάβει τα λευκά γράμματα. Το AFP βρήκε την αρχική, μη επεξεργασμένη φωτογραφία, χρονολογημένη το 2013, χωρίς γράμματα. Η εικόνα τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια μιας πρόβας για την παρέλαση της Ημέρας της Νίκης το 2013 στην Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα της Ρωσίας.
Η αρχική φωτογραφία δημοσιεύθηκε το 2013
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μάς οδήγησε σε πολλές ελληνικές και ξένες δημοσιεύσεις με την ίδια φωτογραφία χωρίς το κείμενο, από διαφορετικές χρονικές περιόδους. Για παράδειγμα, εδώ από τον Μάρτιο του 2022, εδώ από τον Ιανουάριο του 2022 και εδώ από το 2017.
Βρήκαμε μια παρόμοια φωτογραφία στο αρχείο εικόνων του Associated Press από το 2013, η οποία φαίνεται να είναι από το ίδιο γεγονός – μια πρόβα για τη στρατιωτική παρέλαση της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα της Ρωσίας, στις 7 Μαΐου 2013.
Η φωτογραφία έχει την ακόλουθη λεζάντα: «Ο ρωσικός πύραυλος Topol-M περνάει μέσα από την Κόκκινη Πλατεία κατά τη διάρκεια πρόβας για τη στρατιωτική παρέλαση της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα, Ρωσία, Τρίτη 7 Μαΐου 2013. Η Ρωσία τιμά την 68η επέτειο από την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας το 1945 στις 9 Μαΐου».
Χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες από την περιγραφή της φωτογραφίας του AP, πραγματοποιήσαμε μια αναζήτηση εικόνων στα ρωσικά με τις ακόλουθες λέξεις-κλειδιά: «Тополь-М, Красная площадь, Парад Победы 2013» (Topol-M, Red Square, Victory Parade 2013).
Βρήκαμε μια έκδοση της φωτογραφίας σε υψηλότερη ανάλυση που είχε αναρτηθεί σε μια ρωσική βάση δεδομένων για ταπετσαρίες οθόνης, αλλά δεν ανέφερε τον δημιουργό της.
Με τη μεγαλύτερη εικόνα, κάναμε μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας στο TinEye και διαπιστώσαμε ότι η φωτογραφία είχε καταχωρηθεί σε ένα άρθρο του Vice τον Ιούνιο του 2014. Η φωτογραφία δεν εμφανίζεται στο άρθρο, αλλά στο τέλος του κειμένου αναφέρεται ως πηγή κάποιος «Vitaly Kuzmin».
Χρησιμοποιώντας τις λέξεις-κλειδιά «Vitaly Kuzmin photographer», βρήκαμε τον ιστότοπο ενός φωτογράφου με αυτό το όνομα, στον οποίο ήταν επίσης αναρτημένη η φωτογραφία της παρέλασης του 2013 στη Μόσχα.
Επιπλέον, μια πιο προσεκτική εξέταση της εικόνας αποκαλύπτει ασυνέπειες στον τρόπο με τον οποίο τα λευκά γράμματα είναι γραμμένα στον πύραυλο. Τα δύο πρώτα γράμματα της φράσης φαίνονται σαν να έχουν γραφτεί σε επίπεδη επιφάνεια, χωρίς να ευθυγραμμίζονται με τις λεπτομέρειες της δομής του πυραύλου.
Το παρακάτω στιγμιότυπο οθόνης αναδεικνύει αυτές τις ασυνέπειες.
Στις 21 Νοεμβρίου, ο Πούτιν δήλωσε ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει τα χαρακτηριστικά ενός «παγκόσμιου» πολέμου και δεν απέκλεισε χτυπήματα σε δυτικές χώρες (αρχειοθετημένο εδώ).
«Θεωρούμε ότι έχουμε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουμε τα όπλα μας εναντίον των στρατιωτικών εγκαταστάσεων εκείνων των χωρών που επιτρέπουν τη χρήση των όπλων τους εναντίον των εγκαταστάσεών μας», δήλωσε.
Το AFP έχει επαληθεύσει πολλούς παραπλανητικούς ή ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.
Έλεγχος γεγονότων, Ουκρανία, Πολιτική
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
