Αυτή η διαφημιστική πινακίδα είναι στην Τυνησία, όχι στο Σικάγο

Ο φονικότερος πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα, που ξεκίνησε από τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, έχει εισέλθει στον δεύτερο μήνα και συνεχίζει να προκαλεί διαμαρτυρίες σε πολλές χώρες. Στα τέλη Οκτωβρίου, χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, κοινοποίησαν μια φωτογραφία μιας πινακίδας με φιλοπαλαιστινιακό κείμενο στα αγγλικά στην Τυνησία ισχυριζόμενοι ότι πρόκειτα για πινακίδα που είχε τοποθετηθεί στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, η πινακίδα δεν βρίσκεται στο Σικάγο αλλά στην Τύνιδα, την πρωτεύουσα της Τυνησίας, όπως διαπίστωσε το AFP μετά από έρευνα.

Χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την έκρηξη βίας που προκάλεσε η επίθεση της Χαμάς, η οποία βρίσκεται στην εξουσία στη Γάζα, κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του Ισραήλ, τουλάχιστον 1.200 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τη Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι που σκοτώθηκαν την ημέρα της επίθεσης  που σε μέγεθος και βιαιότητα δεν έχει ξαναγίνει από τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ το 1948. Ο ισραηλινός στρατός εκτιμά ότι περίπου 240 άνθρωποι πιάστηκαν όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας κατά τη διάρκεια της αρχικής επίθεσης της Χαμάς.

Οι ισραηλινές επιθέσεις αντιποίνων στη Γάζα έχουν σκοτώσει περισσότερους από 11.140 ανθρώπους, στην πλειονότητά τους αμάχους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, ενώ σφοδρές χερσαίες μάχες μαίνονται σε αυτό το μικρό, πυκνοκατοικημένο έδαφος, το οποίο βρίσκεται υπό πλήρη πολιορκία από τις 9 Οκτωβρίου.

Τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι από τη Γάζα έχουν εκτοπιστεί από την έναρξη του πολέμου, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Τεράστιες διαδηλώσεις έγιναν σε πολλές χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ σε αρκετές χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, παρατηρείται αναζωπύρωση του αντισημιτισμού.

Στο διαδίκτυο οι χρήστες άρχισαν να κοινοποιούν στα τέλη Οκτωβρίου την εικόνα μιας γιγαντοαφίσας, η οποία εμφάνιζε κείμενο που έγραφε: «No Halloween this year… The horror IS RËAL. #SavePalestine» (Όχι Χάλοουιν φέτος… Η φρίκη ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ). Το λογοπαίγνιο «IS RËAL» αναφέρεται στο Ισραήλ. Ένα δεύτερο κείμενο στα αγγλικά πάνω από τη διαφημιστική πινακίδα γράφει: «Μόλις ανέβηκε στο Σικάγο».

Χρήστες του Facebook στην Ελλάδα κοινοποίησαν αυτή την εικόνα στις 28 Οκτωβρίου εδώ και εδώ. Σε μια άλλη ανάρτηση στο Facebook αναφέρεται: «Ξημερώνοντας στο Σικάγο, μερικές ώρες μετά το “αριστούργημα” που δημιούργησαν οι Νεοϋορκέζοι, οργανωμένο από Εβραίους, στο Grant Central Station». Αυτό θα μπορούσε να είναι μια πιθανή αναφορά στη δράση που πραγματοποιήθηκε από μια εβραϊκή αντισιωνιστική ομάδα που απέκλεισε τον σταθμό Grand Central στη Νέα Υόρκη στις 28 Οκτωβρίου 2023.

Στιγμιότυπα από τις ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook. Λήψη εικόνων: 14/11/2023

Η φωτογραφία κοινοποιήθηκε με τον ίδιο ισχυρισμό και στο X, πρώην Twitter, στα αγγλικά.

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι ψευδείς. Η διαφημιστική πινακίδα βρίσκεται στην Τύνιδα και αρκετές άλλες φωτογραφήθηκαν και αναρτήθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα και στο διαδίκτυο, οι οποίες προφανώς τοποθετήθηκαν σε πολλά μέρη της πόλης, όπως μπόρεσε να διαπιστώσει το AFP.

Μια διαφημιστική πινακίδα στην Τύνιδα

Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας οδήγησε στην πρώτη έκδοση της εικόνας που μπόρεσε να βρει το AFP, στο Instagram, με ημερομηνία δημοσίευσης 25 Οκτωβρίου 2023, από έναν λογαριασμό με όνομα «fadhelrjeb». Ο χρήστης γράφει στη λεζάντα: «Μια φορά και έναν καιρό στην Τύνιδα». Προσθέτει ως τοποθεσία το «Lac de Tunis», που είναι η λίμνη της πρωτεύουσας της Τυνησίας.

Το AFP επικοινώνησε με τον «fadhelrjeb» στο Instagram, αλλά δεν είχε λάβει ακόμη απάντηση μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.

Παρεμπιπτόντως, ένας χρήστης σχολίασε σε μια ανάρτηση του Χ στα αγγλικά ότι πρόκειται για πινακίδα στην Τύνιδα και όχι στο Σικάγο, και δημοσίευσε μια εικόνα παρόμοιας πινακίδας αλλά σε διαφορετική τοποθεσία.

Η αντίστροφη αναζήτηση μας επέτρεψε επίσης να βρούμε μια ανάρτηση στο Facebook (αρχειοθετημένη εδώ) που δείχνει μια σειρά από παρόμοιες διαφημιστικές πινακίδες σε διαφορετικές τοποθεσίες. Η σελίδα του στο Facebook που κοινοποιεί αυτές τις φωτογραφίες ονομάζεται «Declic» και αναφέρει στον ιστότοπό της ότι είναι μια εταιρεία διαφήμισης διαφημιστικών πινακίδων στην Τυνησία (αρχειοθετημένες εδώ και εδώ).

Το AFP επικοινώνησε με τον ιστότοπο Declic μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά δεν είχε λάβει ακόμη απάντηση μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.

Στιγμιότυπα της ανάρτησης της 25ης Οκτωβρίου στο Instagram (αριστερά), της ανάρτησης στο Facebook (κέντρο) και του σχολίου με τη φωτογραφία στο X (δεξιά). Λήψη εικόνων: 14/11/2023

Η προσεκτική εξέταση των εικόνων που δημοσιεύονται στη σελίδα του ιστότοπου «Declic» μας επέτρεψε να εντοπίσουμε ότι οι πινακίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων είναι πράγματι τυνησιακές, όπως εμφανίζονται στην ιστοσελίδα worldlicenseplates.com (αρχειοθετημένη εδώ):

Στιγμιότυπο από την ανάρτηση της σελίδας Declic στο Facebook (αριστερά) και από τον ιστότοπο worldlicenseplates.com (δεξιά). Λήψη εικόνων: 14/11/2023

Στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε μια προηγμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας τις αραβικές λέξεις-κλειδιά «Χαλοουίν+πινακίδα+Τύνιδα+Παλαιστίνη» (علامة الهالوين تونس فلسطين) και βρήκαμε ένα αραβικό άρθρο που μοιράζεται εικόνες παρόμοιων πάνελ (αρχειοθετημένο εδώ).

Παρατηρώντας την ομοιότητα των φωτεινών επιγραφών στους στύλους που είναι ορατοί τόσο στη φωτογραφία στο Facebook όσο και σε αυτές που κοινοποιούνται στο άρθρο, γεωεντοπίσαμε την διαφημιστική πινακίδα που είναι ορατή σε μία από τις εικόνες του άρθρου, με βάση τις πινακίδες «Xerox» και «GES» που είναι ορατές πίσω από αυτήν.

Καταφέραμε να εντοπίσουμε την πινακίδα Xerox εδώ στο Google Maps στην τοποθεσία της Τύνιδας που είναι γνωστή ως «Les Berges du Lac», με την πινακίδα του κτιρίου να είναι επίσης ορατή στο Google Street View.

Στιγμιότυπο από το άρθρο donyayadonya.com (αριστερά) και από το Google Street View (δεξιά). Οι κόκκινοι κύκλοι προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 14/11/2023

Χρησιμοποιώντας το Google Street View και τις λεπτομέρειες που είναι ορατές στην εικόνα που κοινοποιήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα, παρατηρήσαμε τα κτίρια της περιοχής. Μάλιστα, στη φωτογραφία που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, στην κάτω αριστερή πλευρά της εικόνας διακρίνεται μια πινακίδα που γράφει «Commercial du Lac» στα γαλλικά και αραβικούς χαρακτήρες στη δεξιά πλευρά.

Βρήκαμε αυτή την πινακίδα στο Google Street View εδώ, όπως φαίνεται στη σύγκριση εικόνων παρακάτω:

Στιγμιότυπο της ψεύτικης εικόνας από το Facebook (αριστερά) και το Google Street View (δεξιά). Οι κόκκινοι κύκλοι και οι γραμμές προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνας: 14/11/2023

Ωστόσο, η διαφημιστική πινακίδα που φαίνεται στην εικόνα δεν εμφανίζεται στο Google Street View, καθώς οι εικόνες της Google χρονολογούνται από το 2016.

Αναζητήσαμε την ίδια περιοχή στους χάρτες Mapillary και βρήκαμε μια φωτογραφία με ημερομηνία 29 Αυγούστου 2020 που δείχνει τη διαφημιστική πινακίδα ορατή στις αναρτήσεις στο Facebook.

Πρόκειται για μια πινακίδα που πράγματι προστέθηκε μετά το 2016, συγκρίνοντας την εικόνα του Mapillary και του Google Street View ως εξής:

Στιγμιότυπο της εικόνας του Mapillary (αριστερά) και του Google Street View (δεξιά). Οι κόκκινοι κύκλοι και τα κίτρινα τετράγωνα προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 14/11/2023

Οι πινακίδες ταχύτητας που είναι κυκλωμένες με κόκκινο χρώμα είναι οι ίδιες και η διαφημιστική πινακίδα έχει κατασκευαστεί στο κίτρινο τετράγωνο. Πρόκειται για την ίδια διαφημιστική πινακίδα που είναι ορατή σε αναρτήσεις στο Facebook και βρίσκεται στο «Les Berges du Lac» στην Τύνιδα.

Η φωτογραφία φαίνεται να έχει τραβηχτεί από αυτό το σημείο, όπως φαίνεται στο παρακάτω στιγμιότυπο:

Στιγμιότυπο από το Google Street View. Λήψη εικόνας: 14/11/2023

Το AFP έχει επαληθεύσει αρκετούς ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς εδώ.