Το κρέας που καλλιεργείται σε εργαστήρια από ζωικά κύτταρα δεν επιτρέπεται αυτή τη στιγμή στην ΕΕ. Παρά το γεγονός αυτό, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διέδωσαν πρόσφατα τον ψευδή ισχυρισμό ότι μια εταιρεία προμηθεύει γερμανικά εστιατόρια με μπριζόλες που καλλιεργούνται από ζωικά κύτταρα και παράγονται με τη χρήση τρισδιάστατων εκτυπωτών. Ωστόσο, τα προϊόντα αυτής της εταιρείας παρασκευάζονται αποκλειστικά από φυτικά συστατικά, όπως δήλωσε η εταιρεία και ένας εμπειρογνώμονας στο AFP.
«Ένα εργοστάσιο στην Ολλανδία εκτυπώνει 500 τόνους μπριζόλες το μήνα. Η Redefine Meat Company θα προμηθεύσει γερμανικά εστιατόρια με τυπωμένα φιλέ Περίπου 110 γερμανικά εστιατόρια αγοράζουν ήδη “κρέας” από το Redefine Meat», γράφει στο Facebook μια ανάρτηση στα ελληνικά από τις 6 Φεβρουαρίου η οποία έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 170 φορές. Η ανάρτηση συνεχίζει: «Για να ξεκινήσει η διαδικασία 3D εκτύπωσης κρέατος, οι επιστήμονες κάνουν βιοψία σε μια παρτίδα ζωικών βλαστοκυττάρων βασισμένων στον επιθυμητό τύπο κρέατος – βοδινό, χοιρινό, πουλερικά».
Παρόμοιες αναρτήσεις στα ελληνικά μπορούν να βρεθούν στο Facebook (εδώ, εδώ, εδώ και εδώ) και σε έναν ιστότοπο (εδώ). Ο ισχυρισμός διαδόθηκε χιλιάδες φορές στο Facebook σε διάφορες γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών, των ουγγρικών, των αγγλικών και των τσεχικών.
Όπως μετέδωσε το AFP, η κατανάλωση κρέατος έχει μειωθεί στη Γερμανία τα τελευταία χρόνια, με ορισμένους ανθρώπους να στρέφονται σε υποκατάστατα κρέατος (αρχειοθετημένο εδώ). Τα προϊόντα υποκατάστασης που δεν περιλαμβάνουν κρέας συχνά περιέχουν φυτικές πρωτεΐνες από σόγια, μπιζέλια ή σιτάρι. Μερικές φορές στη διαδικασία εμπλέκεται και η τρισδιάστατη εκτύπωση.
Το καλλιεργημένο ή εργαστηριακό κρέας είναι κάτι άλλο: είναι κρέας που έχει αναπτυχθεί με τη χρήση ζωικών κυττάρων τα οποία μπορούν να ληφθούν χωρίς τη θανάτωση του ζώου. Η τρισδιάστατη εκτύπωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε αυτή την περίπτωση για να δώσει μορφή στο προϊόν.
Ωστόσο, η εταιρεία που αναφέρεται στην ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παράγει και πωλεί προς το παρόν μόνο μια εναλλακτική λύση κρέατος φυτικής προέλευσης και όχι καλλιεργημένο κρέας που έχει παραχθεί από ζωικά κύτταρα. Το τελευταίο δεν έχει καν εγκριθεί προς το παρόν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η εταιρεία επιβεβαιώνει ότι δεν παράγει κρέας εργαστηριακής καλλιέργειας
Οι διαδεδομένοι ισχυρισμοί αναφέρονται στην ισραηλινή εταιρεία Redefine Meat, η οποία σύμφωνα με τις αναρτήσεις φέρεται να προμηθεύει «110 γερμανικά εστιατόρια» με κρέας που παρασκευάζεται με τη χρήση ζωικών κυττάρων.
Ωστόσο, η εταιρεία δηλώνει στην ιστοσελίδα της ότι τα προϊόντα της παρασκευάζονται μόνο από φυτικά συστατικά και δεν περιέχουν συστατικά ζωικής προέλευσης. Αυτό επιβεβαιώθηκε και από την Redefine Meat στις 12 Φεβρουαρίου 2024. Σε απάντηση σε ερώτημα του AFP, η εταιρεία δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν «ψευδείς πληροφορίες».
Η Redefine Meat είναι «μια εταιρεία φυτικής προέλευσης που δεν χρησιμοποιεί ούτε ζωικά βλαστοκύτταρα ούτε ζωικά συστατικά», δήλωσαν στο AFP. Τα λεγόμενα «New Meat» προϊόντα παράγονται στο ολλανδικό εργοστάσιο της εταιρείας.
Σε μια δημοσίευση στο γερμανικό περιοδικό Wirtschaftswoche τον Ιανουάριο του 2023, ο ιδρυτής της Redefine Meat, Εσχάρ Μπεν-Σιτρίτ εξήγησε ότι οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές σε ένα από τα εργοστάσια της εταιρείας στην Ολλανδία θα μπορούσαν να παράγουν έως και 500 τόνους υποκατάστατου κρέατος από φυτικά συστατικά τον μήνα. Οι ποσότητες στις κοινοποιημένες αναρτήσεις πιθανότατα μπορούν να αναχθούν σε αυτή ή σε παρόμοια δήλωση.
Η εταιρεία είπε για το προϊόν της στο AFP ότι «Το New Meat εισήχθη αρχικά στον κλάδο της εστίασης και διατίθεται σε 4.000 εστιατόρια σε όλο τον κόσμο». Στη Γερμανία, υπάρχουν περίπου 700 επιχειρήσεις εστίασης με αυτά τα προϊόντα, τα οποία είναι διαθέσιμα και σε καταστήματα, πρόσθεσαν. Τα εστιατόρια προσφέρουν επίσης την εναλλακτική λύση κρέατος στην Αυστρία.
Εργαστηριακό κρέας που παρασκευάζεται με ζωικά κύτταρα που δεν έχουν ακόμη εγκριθεί στην ΕΕ
Η ειδικός σε θέματα τροφίμων Ανέτ Ράινκε από το Κέντρο Συμβουλών Καταναλωτών του Βρανδεμβούργου έγραψε στο AFP στις 12 Φεβρουαρίου 2024 ότι η Redefine Meat είναι κατασκευαστής υποκατάστατων κρέατος, όπως μπιφτέκια ή υποκατάστατα bratwurst, τα οποία πωλούνται στη Γερμανία κυρίως μέσω εστιατορίων – συμπεριλαμβανομένου του Βερολίνου και του Βρανδεμβούργου.
Η Ράινκε συνέχισε εξηγώντας ότι τα προϊόντα της εταιρείας «παρασκευάζονται από τα συνηθισμένα φυτικά συστατικά όπως το μπιζέλι, η σόγια, το σιτάρι, το ρύζι ή η καρύδα».
Από την άλλη πλευρά, το λεγόμενο καλλιεργημένο ή εργαστηριακό κρέας, το οποίο δεν παράγει το Redefine Meat, παρασκευάζεται με τη χρήση ζωικών κυττάρων. Σύμφωνα με την ειδικό, αυτό περιλαμβάνει «αντίγραφα κρέατος που δημιουργούνται από ζωικά κύτταρα και θρεπτικά διαλύματα».
Ωστόσο, τέτοιο κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο από ζωικά κύτταρα δεν είναι προς το παρόν εγκεκριμένο στην ΕΕ.
Στην ΕΕ, τέτοια αντίγραφα κρέατος που δημιουργούνται από ζωικά κύτταρα εμπίπτουν στον λεγόμενο Κανονισμό για τα Νέα Τρόφιμα. Αν κάποιος ήθελε να πουλήσει τέτοια προϊόντα, θα έπρεπε να υποβληθεί σε αξιολόγηση υγείας πριν διατεθούν στην αγορά, είπε η Ανέτ Ράινκε στο AFP.
«Καταρχήν, οι καλλιέργειες κυττάρων και ιστών μπορεί να προέρχονται από ζώα, φυτά, μικροοργανισμούς, μύκητες ή φύκια. Το καλλιεργημένο κρέας και τα ψάρια από το εργαστήριο θεωρούνται επομένως νέα τρόφιμα και πρέπει να περάσουν μια σειρά από κρίσιμες δοκιμές και αξιολογήσεις πριν εγκριθούν για την αγορά».
Όταν υποβάλλεται αίτηση για έγκριση, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) (αρχειοθετημένο εδώ) ελέγχει εάν τα νέα προϊόντα είναι ασφαλή. Μπορούν να διατεθούν στην αγορά μόνο μετά από ρητή εξουσιοδότηση και στη συνέχεια περιλαμβάνονται σε μια λίστα της Ένωσης με νέα τρόφιμα (αρχειοθετημένο εδώ).
Οι όροι χρήσης, οι ειδικές απαιτήσεις επισήμανσης ή οι πληροφορίες για αλλεργίες προσδιορίζονται επίσης, σύμφωνα με τη Ράινκε: «Μόνο νέα τρόφιμα που είναι εγκεκριμένα και περιλαμβάνονται στη λίστα μπορούν να διατίθενται στην αγορά σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στη λίστα. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν τέτοιες άδειες για κρέας εργαστηρίου».
«Το εργαστηριακό κρέας έχει ήδη εγκριθεί στη Σιγκαπούρη και το Ισραήλ βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή», πρόσθεσε.
«Από τις σχεδόν 300 αιτήσεις νέων τροφίμων που έχουμε λάβει για αξιολόγηση ασφάλειας από την εφαρμογή του Κανονισμού το 2018, δεν έχουμε λάβει ακόμη καμία αίτηση για την αξιολόγηση κινδύνου τροφίμων ζωικής προέλευσης που προέρχονται από καλλιέργειες κυττάρων», είπε η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων στο AFP στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
Μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά επίσης δεν παρείχε στο AFP αναφορές στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με μια τέτοια έγκριση από την ΕΕ για καλλιεργημένο κρέας.
Οι δημοσιεύσεις των μέσων ενημέρωσης αναφέρουν μόνο ότι μια θυγατρική εταιρεία μιας γερμανικής εταιρείας τροφίμων έχει ξεκινήσει αρχικές συζητήσεις με την EFSA σχετικά με το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο. Ωστόσο, η EFSA δεν έχει λάβει ακόμη επίσημη αίτηση από την εταιρεία, είπε στις 13 Φεβρουαρίου 2024: «Η εταιρεία ενδέχεται να είναι έτοιμη να υποβάλει έναν φάκελο επειδή μας ζήτησε γενικές συμβουλές πριν από την υποβολή».
Τον Νοέμβριο του 2023 η ιταλική κυβέρνηση απαγόρευσε το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο (αρχειοθετημένο εδώ). Ο Ούγγρος υπουργός Γεωργίας ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2024 ότι η ουγγρική κυβέρνηση σχεδιάζει να ακολουθήσει το ιταλικό παράδειγμα (αρχειοθετημένο εδώ).
Η Ελλάδα είναι μία από τις 12 χώρες της ΕΕ που καλούν σε δημόσιο διάλογο για το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα υποστηρίζει το σημείωμα της 18ης Ιανουαρίου 2024 προς το Υπουργικό Συμβούλιο της ΕΕ που συντάχθηκε από την αυστριακή, τη γαλλική και την ιταλική αντιπροσωπεία. Σύμφωνα με αυτό το σημείωμα, το κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο «δεν αποτελεί βιώσιμη εναλλακτική λύση στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή» και εγείρει πολλά ερωτήματα που «πρέπει να συζητηθούν διεξοδικά μεταξύ των κρατών μελών, της Επιτροπής, των ενδιαφερομένων και του ευρύτερου κοινού» καθώς «είναι απαραίτητα για τη μελλοντική κοινωνία που θέλουμε να οικοδομήσουμε στην Ευρώπη» (αρχειοθετημένο εδώ).
Έλεγχος γεγονότων, Επιστήμη, Υγεία
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
