“Η κυβέρνηση Κ. Στάρμερ κατέθεσε νόμο για μειωμένες ποινές αν κάποιος εγκληματίας ανήκει σε κάποια μειονότητα”, διαβάζουμε σε δημοσιεύματα φιλορωσικών ιστοσελίδων. Τον ισχυρισμό αναπαρήγαγε και ο Κυριάκος Βελόπουλος, με ανάρτησή του στον λογαριασμό του στο Χ. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, πρόκειται για τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Συμβουλίου Επιβολής Ποινών (Sentencing Council), ενός ανεξάρτητου δημόσιου φορέα του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ κανένα Υπουργείο δεν έχει δικαιοδοσία να παρακάμψει τις οδηγίες. Τόσο η σύνταξη των οδηγιών όσο και η δημόσια διαβούλευση ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας διακυβέρνησης των Συντηρητικών, πριν αναλάβει ο Κιρ Στάρμερ και οι Εργατικοί.
Παραδείγματα αναπαραγωγής: pronews.gr, epilekta.com, pentapostagma.gr
Πλαίσιο
Το θέμα πήρε διαστάσεις μέσα από ένα απόσπασμα βίντεο που διακινήθηκε με ελληνικούς υπότιτλους στις 5 Μαρτίου 2025 (εδώ κι εδώ), το οποίο προέρχεται από την παρέμβαση του Ρόμπερτ Γιένρικ (Robert Jenrick), του – αντιπολιτευόμενου – Σκιώδη Υπουργού Δικαιοσύνης, σε συνεδρίαση της βρετανικής Βουλής, στο οποίο ο εν λόγω πολιτικός ακούγεται να λέει:
“Τέλος, οι νέες κατευθυντήριες γραμμές ποινών που δημοσιεύονται παράλληλα με την παρούσα δήλωση θα καταστήσουν λιγότερο πιθανή την επιβολή ποινής φυλάκισης σε όσους ανήκουν «σε εθνοτική μειονότητα, πολιτιστική μειονότητα και/ή σε κοινότητα μειονοτήτων πίστης».
Γιατί η Υπουργός Δικαιοσύνης κατοχυρώνει αυτά τα διπλά στάνταρ -αυτή την προσέγγιση δύο ταχυτήτων στην επιβολή ποινών;
Πρόκειται για ανατροπή του κράτους δικαίου. Εμείς (σσ. οι Συντηρητικοί) πιστεύουμε στην ισότητα του νόμου- γιατί δεν το κάνει αυτή;”
Το βίντεο αναπαράχθηκε από τον Κυριάκο Βελόπουλο, ο οποίος στην ανάρτησή του στο Χ έγραψε τα εξής:
Απίστευτα πράγματα στην Βρετανία! Η κυβέρνηση του ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΑ ισλαμόφιλου Στάρμερ θεσπίζει νόμο σύμφωνα με τον οποίο εάν είσαι ισλαμιστής ή Πακιστανός και καταδικαστείς με ποινή φυλάκισης θα μείνεις μέσα πολύ λιγότερο καιρό! Η παράνοια σε όλο της το μεγαλείο! #Βελοπουλος #Σταρμερ #Ισλαμ
Σε δημοσιεύματα κυριάρχησαν τίτλοι, όπως “Πολιτική σύγκρουση στην Βρετανία – Ο Στάρμερ ετοίμασε νόμο-τέρας που λαμβάνει υπόψιν την θρησκεία και την εθνότητα στην επιβολή φυλάκισης” και “Η κυβερνηση Κ.Στάρμερ κατέθεσε νόμο για μειωμένες ποινές αν κάποιος εγκληματίας ανήκει σε κάποια μειονότητα!”
Τι ισχύει
Ας ξεκινήσουμε διευκρινίζοντας από πού προέρχεται το απόσπασμα, ποιος είναι ο εικονιζόμενος πολιτικός και τι ακριβώς διαδραματίζεται.
Το απόσπασμα προέρχεται από τη συζήτηση Courts and Tribunals: Sitting Days που έλαβε χώρα στις 5 Μαρτίου 2025 στη βρετανική Βουλή (House of Commons), με θέμα τις καθυστερήσεις στους χρόνους απονομής δικαιοσύνης και τον όγκο των υποθέσεων, δηλαδή θέμα εντελώς διαφορετικό από αυτό στο εξεταζόμενο απόσπασμα. Τα πρακτικά της συζήτησης μπορείτε να τα βρείτε εδώ.
Πρώτη έλαβε τον λόγο η Υπουργός Δικαιοσύνης (Secretary of State for Justice) της κυβέρνησης των Εργατικών, Σαμπάνα Μαχμούντ (Shabana Mahmood), μιλώντας για το θέμα αυτό, και αμέσως μετά ο Ρόμπερτ Γιένρικ, ο Σκιώδης Υπουργός Δικαιοσύνης (Shadow Secretary of State for Justice), αξίωμα που αποδίδεται παραδοσιακά σε μέλος της αντιπολίτευσης, για να ασκεί κριτική και να ελέγχει τον εκάστοτε Υπουργό Δικαιοσύνης.
Από ολόκληρη την ομιλία του Γιένρικ, το ενδιαφέρον μονοπώλησε η σύντομη αναφορά του στις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Συμβουλίου Απονομής Ποινών (Sentencing Council) που δόθηκαν στη δημοσιότητα την ίδια εκείνη ημέρα, στις 5 Μαρτίου 2025, με αιχμές κατά της Υπουργού Δικαιοσύνης, κάνοντας λόγο για “δύο μέτρα και δύο σταθμά” στο σύστημα απονομής ποινών.
Η απάντηση της Υπουργού Δικαιοσύνης ήταν άμεση, αναφέροντας τα εξής: “Ως κάποια που προέρχεται η ίδια από εθνοτική μειονότητα, δεν υποστηρίζω καμία ειδική μεταχείριση ενώπιον του νόμου, για οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως, και δεν θα υπάρξει ποτέ μια προσέγγιση καταδίκης δύο επιπέδων υπό την εποπτεία μου ή υπό αυτή την κυβέρνηση των Εργατικών”.
Τι είναι οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες του Συμβουλίου Απονομής Ποινών;
Το Sentencing Council του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ένας ανεξάρτητος δημόσιος οργανισμός που είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με την επιβολή ποινών από τα δικαστήρια στην Αγγλία και την Ουαλία [πηγή]. Με βάση τον Νόμο Sentencing Act 2020, οι κατευθυντήριες γραμμές είναι δεσμευτικές για τα δικαστήρια, εκτός αν υπάρχουν εξαιρετικές περιστάσεις που επιτρέπουν αποκλίσεις.
Στις 5 Μαρτίου, το Συμβούλιο δημοσιοποίησε το τελικό κείμενο των νέων κατευθυντήριων οδηγιών για τις ποινές, με τίτλο “Imposition of community and custodial sentences” (αρχειοθετημένο εδώ) και προέβη σε τρεις διαδοχικές αναρτήσεις στον λογαριασμό του στο Χ, παρέχοντας κάποιες επιπλέον πληροφορίες για τον σκοπό και το πνεύμα των νέων οδηγιών.
Όπως αναφέρει το Συμβούλιο στις αναρτήσεις του:
“Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα δικαστήρια διαθέτουν τις πληρέστερες πληροφορίες, ώστε να μπορούν να επιβάλλουν μια προσαρμοσμένη ποινή που είναι η πλέον κατάλληλη για τον δράστη και το αδίκημα.
Μια ποινή που είναι προσαρμοσμένη στις ατομικές περιστάσεις του δράστη και της αξιόποινης πράξης, που αξιοποιεί πλήρως τις διαθέσιμες επιλογές ποινής και βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία, έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα να ολοκληρωθεί αποτελεσματικά, ενώ παράλληλα εκπληρώνει τους σκοπούς της ποινής“.
Το επίμαχο σημείο των οδηγιών, που προκάλεσε αντιδράσεις, σχετίζεται με την ανάγκη υποβολής έκθεσης πριν από την καταδίκη (pre-sentence report), εάν ο δράστης ανήκει σε κάποιες συγκεκριμένες κατηγορίες σχετικές με το φύλο και την ταυτότητά του.
Η λίστα δεν είναι εξαντλητική αλλά περιλαμβάνει γυναίκες εγκύους, φροντιστές για εξαρτώμενα μέλη, άτομα σε χρήση ουσιών, διεμφυλικά άτομα και όχι αποκλειστικά τα άτομα που ανήκουν σε “εθνοτική μειονότητα, πολιτιστική μειονότητα και/ή σε κοινότητα μειονοτήτων πίστης”, όπως επισήμανε ο Ρόμπερτ Γιένρικ, στο βίντεο που έγινε viral. Aξίζει να σημειωθεί ότι ο Ρόμπερτ Γιένρικ είναι ένας πολιτικός ο οποίος έχει συστηματικά παραπληροφορήσει στο παρελθόν, κυρίως για ζητήματα μετανάστευσης, όπως έχει δείξει ο βρετανικός οργανισμός ελέγχου γεγονότων Full Fact.
Η έκθεση θα λαμβάνει υπόψη της λεπτομέρειες σχετικά με το ιστορικό, τα κίνητρα και την προσωπική ζωή του δράστη και θα βοηθά τους δικαστές με τη σειρά τους να προτείνουν την καταλληλότερη ποινή και τα μέτρα που θα λειτουργήσουν καλύτερα για την επανένταξη, όπως αναφέρει επεξηγηματικά σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Συμβούλιο Επιβολής Ποινών.
Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρέχει το Συμβούλιο, η αναθεώρηση των κατευθυντήριων οδηγιών τέθηκε σε διαβούλευση τον Νοέμβριο του 2023, η οποία ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριου του 2024, επί διακυβέρνησης Συντηρητικών. Το έγγραφο της διαβούλευσης μπορείτε να το δείτε εδώ.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε δημοσίευμα του BBC:
“Η προηγούμενη συντηρητική κυβέρνηση είχε επίσης ερωτηθεί σχετικά με τις αλλαγές στις ποινές, όταν το συμβούλιο εξέταζε τις μεταρρυθμίσεις μεταξύ Νοεμβρίου 2023 και Φεβρουαρίου 2024. Πιεζόμενος σχετικά με το γιατί οι Συντηρητικοί δεν αμφισβήτησαν τις σχεδιαζόμενες αλλαγές όταν ήταν στην εξουσία, ο Γιένρικ δήλωσε ότι «δεν υπήρχε καμία κατεύθυνση ή απαίτηση από την κυβέρνηση» για το συμβούλιο να διερευνήσει το θέμα.
Το Συμβούλιο Επιβολής Ποινών είναι ανεξάρτητο και οι υπουργοί δεν έχουν επί του παρόντος την εξουσία να το παρακάμψουν. [πηγή] Πάνω στο ζήτημα αυτό, ο Ρόμπερτ Γιένρικ δήλωσε στο BBC ότι “εάν είναι απαραίτητο, ο νόμος θα πρέπει να αλλάξει ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να το κάνει”, δηλαδή να προβεί σε ακύρωση των κατευθυντήριων οδηγιών.
Μέχρι στιγμής, απ’ όλα τα παραπάνω γίνονται σαφή τα εξής:
- Δεν πρόκειται για νόμο της Κυβέρνησης των Εργατικών, αλλά για τις κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδει το Συμβούλιο Ποινών προς τα δικαστήρια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ουαλίας.
- Το Συμβούλιο είναι ανεξάρτητο οργανισμός και κανένα υπουργείο δεν έχει τη δικαιοδοσία να ανατρέψει τις οδηγίες του.
- Η Κυβέρνηση των Εργατικών δεν είχε καμία συμμετοχή στα στάδια σύνταξης των νέων κατευθυντήριων οδηγιών.
- Ο Ρόμπερτ Γιένρικ, το βίντεο του οποίου έγινε viral, ουδέποτε υποστήριξε ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες αποτελούν νόμο της κυβέρνησης Στάρμερ.
Το εξεταζόμενο ζήτημα έλαβε διαστάσεις έντονης πολιτικής διαμάχης, με τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, να δηλώνει ότι “οι επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές δεν αντιπροσωπεύουν τις απόψεις της κυβέρνησης”. Αντίστοιχα, η Υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης των Εργατικών, Σαμπάνα Μαχμούντ, μετά τους ισχυρισμούς του Ρόμπερτ Γιένρικ για “ποινές δύο ταχυτήτων”, διέταξε την επανεξέταση των εξουσιών του ανεξάρτητου Συμβουλίου Επιβολής Ποινών και σε επιστολή που απέστειλε στον πρόεδρο του Συμβουλίου ζήτησε “να αναθεωρήσει το συντομότερο δυνατόν” και πως αν χρειαστεί “θα νομοθετήσει καταλλήλως“. [πηγή 1] [πηγή 2]
Στην επιστολή της Υπουργού Δικαιοσύνης απάντησε ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Επιβολής Ποινών, Γουίλιαμ Ντέιβις (William Davis), με μια εκτενή επιστολή στις 10 Μαρτίου 2025 (διαθέσιμη εδώ), στην οποία τονίζει ότι σε κανένα στάδιο διαβούλευσης δεν εκφράστηκε ανάλογη ανησυχία και υπενθυμίζοντας τη σημασία διατήρησης της ανεξαρτησίας του Συμβουλίου από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Συμπέρασμα
Ο ισχυρισμός ότι η κυβέρνηση Στάρμερ κατέθεσε νόμο για μειωμένες ποινές, αν κάποιος εγκληματίας ανήκει σε κάποια μειονότητα, είναι ψευδής. Πρόκειται για τις κατευθυντήριες οδηγίες που αναπτύσσονται από ανεξάρτητο οργανισμό και απευθύνονται στα δικαστήρια, τα οποία δεσμεύονται και υποχρεούνται να τις εφαρμόσουν, με βάση το Νόμο. Κανένα υπουργείο δεν έχει την εξουσία να απορρίψει τις οδηγίες. Ο ισχυρισμός αποτελεί παρερμηνεία της πολιτικής διαμάχης που ξέσπασε μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών με αφορμή τη δημοσίευση των οδηγιών.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- https://hansard.parliament.uk/Commons/2025-03-05/debates/04627A5E-E10E-4D14-98EF-9164949B89F4/details
- https://www.bbc.com/news/articles/cvg19gx7vl4o
- https://x.com/RobertJenrick/status/1897273385572507995
- https://x.com/SentencingCCL/status/1897273599561777407
- https://www.youtube.com/watch?v=dobjRAjac60&t=38s
- https://www.theguardian.com/law/2025/mar/06/shabana-mahmood-sentencing-council-powers
- https://www.sentencingcouncil.org.uk/publications/item/imposition-of-community-and-custodial-sentences-guideline-revised-consultation/
- https://www.sentencingcouncil.org.uk/overarching-guides/magistrates-court/item/%20imposition-of-community-and-custodial-sentences-revised/
- https://www.sentencingcouncil.org.uk/overarching-guides/magistrates-court/item/imposition-of-community-and-custodial-sentences-overarching-guideline/
- https://www.sentencingcouncil.org.uk/sentencing-and-the-council/about-the-sentencing-council/
- https://www.bbc.com/news/articles/c984l6pn30zo
- https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2020/17/group/SECOND/part/4/chapter/2/enacted
- https://fullfact.org/can-i-trust/1449/robert-jenrick/
