Παρότι υπάρχει ομοφωνία στην επιστημονική κοινότητα ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές θερμαίνουν τον πλανήτη και προκαλούν την κλιματική αλλαγή, εκατοντάδες χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, κοινοποιούν ένα βίντεο στο οποίο ένας Αυστραλός παρουσιαστής υπονοεί παραπλανητικά ότι τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα της γης είναι πολύ χαμηλά για να προκαλέσουν υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι ειδικοί που συμβουλεύτηκε το AFP εξήγησαν ότι τα στοιχεία που παραθέτει ο παρουσιαστής αποτελούν παρερμηνεία των υπέρμετρων θερμαντικών επιδράσεων του αερίου στην ατμόσφαιρα.
«Το διοξείδιο του άνθρακα αποτελεί το 0,04 του ποσοστού της ατμόσφαιρας. Αυτό ισχύει για ολόκληρο τον κόσμο. Τα ανθρώπινα όντα δημιουργούν μόνο το 3% αυτού του 0,04% σε ολόκληρο τον κόσμο. Και η Αυστραλία, οι άνθρωποι, οι κατασκευαστές, οι αγελάδες, οι πυρκαγιές στους θάμνους, είναι υπεύθυνοι για το 1,3%, από το 3%, από το 0,04%», λέει ο παρουσιαστής Άλαν Τζόουνς σε ένα βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους που κοινοποιήθηκε πάνω από 890 φορές στο Facebook στις 13 Σεπτεμβρίου 2023. Ο ίδιος προσθέτει: «Προτείνει κανείς στα σοβαρά να στήσουμε την οικονομία επί της κεφαλής, να ανεβάσουμε τις τιμές της ενέργειας, να ζημιώσουμε τις επιχειρήσεις, να θέσουμε σε κίνδυνο την απασχόληση επειδή το 0,04% της ατμόσφαιρας είναι διοξείδιο του άνθρακα;».
Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε επίσης στις 23 Σεπτεμβρίου 2023 εδώ στο Facebook. Ο χρήστης γράφει: «Κλιματική αλλαγή η νέα θρησκεία ; Στοιχεία που αναδεικνύουν την απάτη !». Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε και στα ισπανικά.
Τα στοιχεία που ανέφερε ο Τζόουνς είναι σχετικά ακριβή, αλλά οι ειδικοί δήλωσαν στο AFP ότι τα σχόλιά του παραλείπουν το γεγονός ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όπως το CO2 έχουν υπερβολικά μεγάλη επίδραση στην κλιματική αλλαγή.
Στιγμιότυπα της παραπλανητικής (αριστερά) και της ψευδούς (δεξιά) ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνων: 06/10/2023
Προέλευση του βίντεο
Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο μας επέτρεψε να εντοπίσουμε την προέλευση του κλιπ. Πρόκειται για δήλωση του Αυστραλού ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού παρουσιαστή Άλαν Τζόουνς στο Sky News της Αυστραλίας τον Νοέμβριο του 2019.
Ο Τζόουνς, ο οποίος ήταν προπονητής της αυστραλιανής ομάδας ράγκμπι μεταξύ 1984 και 1988, έχει κάνει παρόμοιες δηλώσεις και σε άλλες περιπτώσεις, οι οποίες έχουν διαψευστεί από το AFP.
Συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα
«Το διοξείδιο του άνθρακα αποτελεί το 0,04 του ποσοστού της ατμόσφαιρας», όπως λέει ο Τζόουνς στο βίντεο. Το ποσοστό αυτό συμφωνεί με αυτό που αναφέρεται στον ιστότοπο της NASA, όπου διευκρινίζεται ότι η ατμόσφαιρα αποτελείται από 20,946% οξυγόνο, 78,084% άζωτο και 0,934% αργό. Το διοξείδιο του άνθρακα αντιπροσωπεύει περίπου το 0,04%.
Το CO2 είναι αέριο του θερμοκηπίου, όπως και οι υδρατμοί και το μεθάνιο. Τα αέρια αυτά αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% της ατμόσφαιρας, αλλά, όπως εξηγεί η Καθί Κλερμπό, διευθύντρια ερευνών στο Γαλλικό Εργαστήριο Ατμόσφαιρας και Διαστημικών Παρατηρήσεων (IPSL) σε αυτό το άρθρο επαλήθευσης του AFP στα γαλλικά, το ποσοστό αυτό «είναι καθοριστικό, διότι τα αέρια του θερμοκηπίου απορροφούν την υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη Γη και αυξάνουν τη θερμοκρασία της επιφάνειας».
«Χωρίς αυτά, η θερμοκρασία στη Γη θα ήταν -18°C αντί για 15°C κατά μέσο όρο. Χωρίς τα αέρια του θερμοκηπίου, επομένως, δεν υπάρχουν ήπιες θερμοκρασίες και δεν υπάρχει ζωή στη Γη», εξήγησε η Κλερμπό στις 25 Μαΐου 2023. «Το πρόβλημα είναι η τεχνητή αύξηση των συγκεντρώσεων του CO2, του μεθανίου και ούτω καθεξής. Η φύση κάνει ό,τι πρέπει να κάνει για να απορροφήσει αυτά τα αέρια, αλλά αυτό δεν τελειώνει, οπότε η θερμοκρασία ανεβαίνει», εξήγησε.
Η συγκέντρωση του CO2 στον αέρα μετριέται σε μέρη ανά εκατομμύριο (ppm), ένας δείκτης που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του επιπέδου ρύπανσης του αέρα και του περιβάλλοντος γενικότερα. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η συγκέντρωση CO2 έχει αυξηθεί από 282 ppm το 1800, πριν από τη βιομηχανική εποχή, σε 407 ppm το 2018.
Γράφημα που δείχνει το ρεκόρ συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου το 2018. – AFP / AFP
«407 μέρη ανά εκατομμυρίου δεν φαίνεται να είναι πολλά, αλλά θεωρείται εξαναγκασμός ακτινοβολίας και είναι αρκετά για να διαταράξουν την ισορροπία του κλιματικού συστήματος», εξήγησε στο AFP τον Αύγουστο του 2022 ο Φρανσουά Ζεμέν, μέλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και καθηγητής περιβαλλοντικής γεωπολιτικής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών στο Παρίσι (Sciences Po).
«Αυτές είναι οι συνήθεις τεχνικές των σκεπτικιστών του κλίματος. Παίρνουν μια αλήθεια, στην προκειμένη περίπτωση τις συγκεντρώσεις των αερίων στην ατμόσφαιρα, αλλά δίνουν μια λανθασμένη ερμηνεία: ενεργούν σαν όλα τα αέρια της ατμόσφαιρας να παίζουν τον ίδιο ρόλο στην υπερθέρμανση του πλανήτη», σχολίασε η Κλερμπό.
Ανθρωπογενείς εκπομπές CO2
Σύμφωνα με το viral βίντεο, ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για το 3% του CO2 που υπάρχει στην ατμόσφαιρα. Ο Τζόουνς δεν αποκαλύπτει την πηγή αυτών των στοιχείων, αλλά το AFP βρήκε μια ανάρτηση σε αγγλικό ιστολόγιο, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 2018, η οποία χρησιμοποιεί παρόμοια στοιχεία. Σύμφωνα με την ανάρτηση, οι άνθρωποι ευθύνονται για το 3% έως 3,6% του CO2 που υπάρχει στην ατμόσφαιρα.
Ο συντάκτης του κειμένου εξηγεί ότι πρόσθεσε όλες τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα φυσικής και ανθρωπογενούς προέλευσης και στη συνέχεια υπολόγισε το ποσοστό της ανθρώπινης συμβολής. «Τα στοιχεία του 2007 δείχνουν τη συνολική ποσότητα CO2 που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα (29 + 439 + 332 = 800) και το ανθρώπινο μέρος είναι 29. Διαιρέστε το 29 με το 800 και έχετε 3,63%», γράφει η ανάρτηση.
Όμως αυτός ο υπολογισμός «δεν έχει κανένα επιστημονικό νόημα», δήλωσε στο AFP στις 24 Μαΐου 2023 ο Πιερ Ρενιέ, καθηγητής στο Τμήμα Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών (ULB).
Για τους επιστήμονες, οι αριθμοί αυτοί δεν λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές δεν απορροφώνται ως μέρος του φυσικού κύκλου του CO2. Αντιθέτως, αυξάνουν την ποσότητα αυτής της ένωσης στην ατμόσφαιρα, θερμαίνοντας έτσι τον πλανήτη, και παραμένουν στην ατμόσφαιρα για χρόνια.
«Κάτω από φυσικές συνθήκες, τα οικοσυστήματα ήταν σταθερά και δεν συνέβαλαν στην ανισορροπία του CO2 στην ατμόσφαιρα», εξήγησε ο Ρενιέ. «Τώρα, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, η ατμόσφαιρα δέχεται περίπου 10 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως, από τους οποίους περίπου οι μισοί απορροφώνται από τα ωκεάνια και χερσαία οικοσυστήματα».
Τα στοιχεία του Ρενιέ μπορούν να βρεθούν στην έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) σχετικά με τους κύκλους του άνθρακα.
Το ποσοστό 1,3% που αναφέρει ο Τζόουνς ως μερίδιο της Αυστραλίας στις εκπομπές φαίνεται να αντιστοιχεί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στο μερίδιο της Αυστραλίας στα παγκόσμια αέρια του θερμοκηπίου.
Ο Κρις Τζόουνς, ειδικός στον κύκλο του άνθρακα της μετεωρολογικής υπηρεσίας Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε στο AFP το 2022 ότι, αν και το ποσοστό φαίνεται μικρό, «η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνη για την ανισορροπία» που οδηγεί στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Γραφική απεικόνιση της αύξησης της θερμοκρασίας και της συγκέντρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα. – AFP / AFP
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες της IPCC, η ευθύνη της ανθρωπότητας για την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι «αδιαμφισβήτητη».
Τον Ιούλιο του 2023, το βόρειο ημισφαίριο γνώρισε κύμα καύσωνα με ακραίες θερμοκρασίες, μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα. Το φθινόπωρο του 2023 είναι επίσης ένα από τα θερμότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ, με την Ισπανία να εισέρχεται στον Οκτώβριο με καύσωνα.
Το AFP έχει επαληθεύσει παραπλανητικά στοιχεία σχετικά με τις εκπομπές CO2 και άλλους ισχυρισμούς περί κλιματικής αλλαγής, όπως η μείωση των πάγων της Αρκτικής.
Έλεγχος γεγονότων, Επιστήμη, Περιβάλλον
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
