Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, δεν έκανε δημόσια ομιλία ανακοινώνοντας την αποχώρηση της χώρας του από την ΕΕ - Featured image

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, δεν έκανε δημόσια ομιλία ανακοινώνοντας την αποχώρηση της χώρας του από την ΕΕ

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δεν εκφώνησε πρωτοχρονιάτικη ομιλία στην οποία ανακοίνωσε ότι η χώρα του εγκαταλείπει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς που κυκλοφορούν σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε διάφορες γλώσσες. Ενώ ο Όρμπαν έχει εκφραστεί συχνά δημόσια κατά της ΕΕ και έχει προτείνει μεταρρυθμίσεις στον τρόπο λειτουργίας της, η δεδηλωμένη θέση της κυβέρνησής του είναι ότι υποστηρίζει τη συνέχιση της συμμετοχής της χώρας του στην ΕΕ. Επιπλέον, ο Όρμπαν δεν έχει δώσει καμία σημαντική δημόσια ομιλία κατά τη διάρκεια του νέου έτους. Τέλος, το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας δεν συνεδριάζει πριν από τον Φεβρουάριο και επομένως δεν μπορεί να έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης, όπως υποστηρίζεται στις αναρτήσεις. Μια εκδοχή του κειμένου που κοινοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναρτήθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 1ης Ιανουαρίου 2023 σε έναν ρωσικό σατιρικό ιστότοπο.

Στις αρχές Ιανουαρίου 2023 ένα κείμενο άρχισε να διαδίδεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, στα ελληνικά, ουγγρικά, γαλλικά, σλοβάκικα, τσέχικα, κροατικά και γερμανικά, που υποστήριζε ότι «η Ουγγαρία αποφάσισε να αποχωρήσει από την ΕΕ. Ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έκανε την ανακοίνωση κατά τη διάρκεια της πρωτοχρονιάτικης ομιλίας του προς τους πολίτες». Το κείμενο κοινοποιήθηκε επίσης στα βουλγαρικά, αλλά σε αυτή την έκδοση χρησιμοποιείται η ρωσική λέξη «Евросоюз» [Ευρωπαϊκή Ένωση]   αντί της βουλγαρικής «Евросъюз», γεγονός που υποδηλώνει ότι το κείμενο μπορεί να έχει αντιγραφεί από ρωσική πηγή.

Μια αναζήτηση με λέξεις-κλειδιά στη ρωσική μηχανή αναζήτησης Yandex και στο Telegram μας οδήγησε σε αυτή την ανάρτηση στο Telegram που δημοσιεύθηκε την 1η Ιανουαρίου 2023, στις 02:00 CET (01:00 GMT) στο κανάλι Telegram της ρωσόφωνης σατιρικής ιστοσελίδας Panorama. Το κείμενο δημοσιεύθηκε επίσης στην ιστοσελίδα του Panorama. Το άρθρο αυτό αρχειοθετήθηκε την 1η Ιανουαρίου στις 01:17 GMT.

Η ουγγρική έκδοση περιέχει αφύσικη διατύπωση, στοιχείο που δείχνει ότι πιθανότατα δεν γράφτηκε στα ουγγρικά. Ενώ η ανάρτηση  έχει κοινοποιηθεί συγκριτικά ελάχιστα στην ίδια την Ουγγαρία, σε άλλες γλώσσες ο ισχυρισμός είναι αρκετά δημοφιλής, οι κοινοποιήσεις στα τσεχικά και στα κροατικά συγκεντρώνουν πάνω από χίλιες κοινοποιήσεις.

Άλλες δημοσιεύσεις στα ελληνικά έχουν εντοπιστεί στο Facebook εδώ, εδώ και εδώ. Μία από τις αναρτήσεις χρησιμοποιεί ένα βίντεο που δείχνει έναν τίτλο «breaking news» από το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.

Συνολικά, οι δημοσιεύσεις στα ελληνικά έφτασαν σχεδόν τις 350 κοινοποιήσεις.

Στιγμιότυπο από τις παραπλανητικές αναρτήσεις στο Facebook. Λήψη εικόνων: 11/01/2023 – AFP

 

Στις αναρτήσεις διατυπώνονται διάφοροι ψευδείς ισχυρισμοί, όπως ότι ο Βίκτορ Όρμπαν ανακοίνωσε ότι η Ουγγαρία θα ξεκινήσει αμέσως τη διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ, ότι το έκανε κατά τη διάρκεια μιας «πρωτοχρονιάτικης ομιλίας» και ή το ουγγρικό κοινοβούλιο θα ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης στις 2 Ιανουαρίου. Οι αναρτήσεις ισχυρίζονται ότι η «Ουγγαρία θα έχει αποχωρήσει από την ΕΕ έως τον Μάιο του 2023».

Στην Ουγγαρία ο πρόεδρος απευθύνει πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα, όχι ο πρωθυπουργός

Ενώ οι viral αναρτήσεις ισχυρίζονται ότι ο Όρμπαν έκανε την υποτιθέμενη ανακοίνωση σε μια «πρωτοχρονιάτικη ομιλία», δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι έκανε τέτοια ομιλία φέτος. Οι αναζητήσεις με λέξεις-κλειδιά στο Google και σε εξέχοντα ουγγρικά μέσα ενημέρωσης (εδώ και εδώ) δεν έδωσαν κανένα αποτέλεσμα. Μια τόσο δραστική και σημαντική δημόσια ανακοίνωση θα είχε αναφερθεί εκτενώς στην Ουγγαρία και αλλού.

Οι δημόσιες ομιλίες και συνεντεύξεις του Ούγγρου πρωθυπουργού είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο και ούτε εκεί μπορεί να βρεθεί «πρωτοχρονιάτικη ομιλία». Η πιο πρόσφατη είναι μια δήλωση από συνέντευξη Τύπου στις 21 Δεκεμβρίου στην οποία δεν κάνει καμία αναφορά σε σχέδια εξόδου από την ΕΕ.

Στην Ουγγαρία συνηθίζεται να εκφωνεί την πρωτοχρονιάτικη ομιλία ο πρόεδρος και όχι ο πρωθυπουργός. Η πρόεδρος Καταλίν Νόβακ εκφώνησε ομιλία την Πρωτοχρονιά, την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Στην ομιλία της η Νόβακ μίλησε για τη σημασία της αλληλεγγύης και δεν είπε τίποτα παρόμοιο με τα αποσπάσματα των ψευδών αναρτήσεων. Πράγματι, δεν έκανε καμία αναφορά στην ΕΕ.

Οι θέσεις του Όρμπαν για την ΕΕ

Η κυβέρνηση του Όρμπαν έχει συγκρουστεί συχνά με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ τα τελευταία χρόνια λόγω των ανησυχιών των Βρυξελλών ότι η κυβέρνησή του έχει υπονομεύσει το κράτος δικαίου και έχει επιτρέψει τη διαφθορά. Η ΕΕ έχει παγώσει τη χρηματοδότηση δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουγγαρία εν αναμονή της εισαγωγής μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών.

Σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2022, ο Όρμπαν δήλωσε ότι η στάση των Βρυξελλών βασίζεται στην «ουγγαροφοβία». Σε άλλη συνέντευξή, δήλωσε επίσης ότι η διαδικασία της ΕΕ για το κράτος δικαίου είναι «ένα σοβαρό καρφί στο φέρετρο της ΕΕ». Ο Όρμπαν χρησιμοποιεί τακτικά πολεμικές μεταφορές όταν μιλάει για την ΕΕ, αναφερόμενος τακτικά στις συνόδους κορυφής και τις διαπραγματεύσεις ως «μάχες». Η κυβέρνησή του έχει υποστηρίξει ότι η ΕΕ απειλεί την εθνική κυριαρχία των μελών της και ότι «πρέπει να σταματήσει». Έχει επίσης δηλώσει ότι θα ήθελε να δει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καταργείται στη σημερινή του μορφή και να αντικαθίσταται από αντιπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων.

Ωστόσο, ο Όρμπαν και η κυβέρνησή του επέμεναν πάντοτε δημοσίως ότι είναι προσηλωμένοι στην ένταξη στην ΕΕ. Ο πολιτικός διευθυντής του Βίκτορ Όρμπαν, Μπαλάζ Όρμπαν (καμία συγγένεια), ρωτήθηκε σε συνέντευξή του στις 8 Ιανουαρίου 2023 αν ο Βίκτορ Όρμπαν θέλει να εγκαταλείψει το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μπαλάζ Ορμπάν απάντησε ότι η «ερώτηση είναι παράλογη και κακόβουλη».

Στις 10 Ιανουαρίου ο εκπρόσωπος του Βίκτορ Όρμπαν, Ζόλταν Κόβατς, επιβεβαίωσε στο AFP με ηλεκτρονικό μήνυμα ότι ο «ισχυρισμός» ότι η Ουγγαρία εγκαταλείπει την ΕΕ ήταν «εντελώς ψευδής».

Τον Σεπτέμβριο του 2022 ο ίδιος ο Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε στους Ούγγρους βουλευτές: «Επιβεβαιώνω ότι, παρά τις διαφωνίες μας με τις Βρυξέλλες, οραματιζόμαστε το μέλλον μας ως μέλος της Ένωσης».

Ψάχνοντας στη βάση δεδομένων με τις ομιλίες του Όρμπαν τα τελευταία δύο χρόνια, δεν εντοπίζεται καμία αναφορά σε σχέδια για έξοδο της Ουγγαρίας από την ΕΕ. Σε μια ομιλία του το 2021 είπε: «Δεν έχουμε καμία πρόθεση να εγκαταλείψουμε [την ΕΕ]. Δεν είναι τόσο εύκολο να μας ξεφορτωθούν». Σε συνέντευξή του στις 24 Οκτωβρίου 2022 αναφέρθηκε στην απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκαταλείψει την ΕΕ ως «ατυχή».

Αντι-ΛΟΑΤΚΙ και αντιδυτική ρητορική

Σύμφωνα με τις ψευδείς αναρτήσεις, ο Όρμπαν υποτίθεται ότι είπε στην υποτιθέμενη πρωτοχρονιάτικη ομιλία του ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Ουγγαρία εγκαταλείπει την ΕΕ είναι ότι: «Ήμασταν μέρος μιας ευρωπαϊκής οικογένειας που αποδείχθηκε ότι (είναι) μια οικογένεια ΛΟΑΤ, όπου οι γονείς αναγκάζονται να γεννούν παιδιά αντί για πατέρες και μητέρες, υπολογίζονται σαν να βρίσκονται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης».

Αν και το AFP δεν μπόρεσε να βρει αυτό ακριβώς το απόσπασμα σε καμία από τις δημόσιες δηλώσεις του Όρμπαν, είναι αλήθεια ότι χρησιμοποιεί συχνά εκφράζεται κατά των ΛΟΑΤΚΙ στις ομιλίες του, για παράδειγμα καταγγέλλοντας τη λεγόμενη «ΛΟΑΤΚΙ προπαγάνδα» και χρησιμοποιώντας την ατάκα «ο πατέρας είναι άνδρας, η μητέρα είναι γυναίκα».

Ένας νόμος που απαγορεύει τη λεγόμενη «προώθηση της ομοφυλοφιλίας» σε παιδιά κάτω των 18 ετών έχει επίσης δεχθεί επικρίσεις διεθνώς, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να τον χαρακτηρίζει «ντροπή».

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν κάνει χειρονομίες καθώς απευθύνεται σε ετήσια συνέντευξη Τύπου στη Βουδαπέστη στις 21 Δεκεμβρίου 2022, πριν από την τελευταία συνεδρίαση της κυβέρνησης για το έτος 2022. – Attila KISBENEDEK / AFP

Σύμφωνα με ένα άλλο μέρος των ψευδών αναρτήσεων που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Όρμπαν θέλει η Ουγγαρία να εγκαταλείψει την ΕΕ επειδή η τελευταία θέται περιορισμούς στο εμπόριο με χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, το Ιράν και η Σερβία. Είναι αλήθεια ότι ο Όρμπαν επικρίνει συχνά τη Δύση και μιλάει για αναζήτηση νέων δεσμών στην Ανατολή. Ωστόσο, με τον Όρμπαν η Ουγγαρία έχει ήδη προωθήσει στενότερους δεσμούς με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, αν και βρίσκεται στην ΕΕ, όπως αποδεικνύεται από τη συμφωνία με τη Ρωσία για την επέκταση των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Paks ή τη συμφωνία για την έναρξη λειτουργίας της πρώτης ευρωπαϊκής πανεπιστημιούπολης του κινεζικού πανεπιστημίου Fudan στη Βουδαπέστη.

Εμπόδια στην αποχώρηση της Ουγγαρίας από την ΕΕ

Οι αναρτήσεις ισχυρίζονται επίσης ότι η αποχώρηση της Ουγγαρίας από την ΕΕ θα «ολοκληρωθεί έως τον Μάιο του 2023», αλλά η αποχώρηση από την ΕΕ σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη.

Πρώτον, η συμμετοχή στην ΕΕ είναι ενσωματωμένη στο ουγγρικό Σύνταγμα, το οποίο επίσης απαγορεύει τα δημοψηφίσματα σχετικά με τις διεθνείς συνθήκες. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας την «υπερπλειοψηφία» των δύο τρίτων στο κοινοβούλιο, η κυβέρνηση Όρμπαν θα μπορούσε θεωρητικά να αλλάξει το Σύνταγμα για να ανοίξει το δρόμο για ένα πιθανό «Huxit» («Χούξιτ»).

Οι αναρτήσεις υποστηρίζουν επίσης ότι το ουγγρικό κοινοβούλιο επρόκειτο να ξεκινήσει τη συζήτηση του θέματος στις 2 Ιανουαρίου, αλλά η εαρινή σύνοδος του κοινοβουλίου του 2023 αρχίζει μόλις την 1η Φεβρουαρίου. Κανένα τέτοιο νομοσχέδιο δεν μπορεί να βρεθεί στη βάση δεδομένων του κοινοβουλίου.

Εάν η Ουγγαρία αποφάσιζε πραγματικά να αποχωρήσει από την ΕΕ, αυτό θα μπορούσε να γίνει με την επίκληση του άρθρου 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό έχει συμβεί μόνο μία φορά, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, και η διαδικασία διήρκεσε αρκετά χρόνια.

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Median τον Δεκέμβριο του 2022, το 78% των Ούγγρων υποστήριζε είτε πλήρως (43%) είτε μερικώς (35%) την ένταξη στην ΕΕ.  Το Median αναφέρει ότι η υποστήριξη είχε μειωθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Κατά τη διάρκεια του πολέμου η ουγγρική κυβέρνηση κατηγόρησε επανειλημμένα την ΕΕ για τις υψηλές τιμές της ενέργειας.

Κανένα μεγάλο ουγγρικό πολιτικό κόμμα δεν υποστηρίζει σήμερα ανοιχτά την έξοδο από την ΕΕ. Το 2022 ο δεξιός πολιτικός Γιάνος Βόλνερ ανακοίνωσε τον σχηματισμό του «Κόμματος Χούξιτ», αλλά το κόμμα δεν συμμετείχε στις εκλογές του 2022 και έκτοτε δεν έχει τύχει σημαντικής προσοχής.

Ενημερώθηκε για να προστεθούν νέες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση μιας προηγούμενης έκδοσης του κειμένου.

Fact Checker Logo

Έλεγχος γεγονότων, Πολιτική

Συγγραφέας: Théophile BLOUDANIS / Ede ZABORSZKY / AFP Ουγγαρία

Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.