Τον Ιούλιο του 2022, τα Ηνωμένα Έθνη φιλοξένησαν στη Νέα Υόρκη το Πολιτικό Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη εκείνου του έτους. Κατά τη διάρκεια του φόρουμ, μια συνήγορος των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, η Βαλεντίνα Μουνιός Ραμπανάλ, εκφώνησε ομιλία στην οποία αναφέρθηκε στην ανάγκη οι παγκόσμιοι ηγέτες να δράσουν σύμφωνα με τους στόχους που θέτει η Ατζέντα 2030, η οποία εγκρίθηκε από τον ΟΗΕ το 2015. Χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και ιστότοποι, χρησιμοποίησαν ένα μέρος της ομιλίας της για να ισχυριστούν παραπλανητικά ότι ο ΟΗΕ απειλεί ανοιχτά με τιμωρία όποιον αντιτίθεται στην Ατζέντα 2030. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Η Χιλιανή ακτιβίστρια δεν εκπροσωπεί επισήμως τον ΟΗΕ, ενώ η ομιλία της δεν απείλησε κανέναν, αλλά προέτρεψε τους πολιτικούς ηγέτες να αναλάβουν δράση.
«Τα Ηνωμένα Έθνη απειλούν ανοιχτά με τιμωρία οποιονδήποτε αντιτίθεται στην Ατζέντα 2030 του WEF!» γράφει ο τίτλος ανάρτησης σε έναν ιστότοπο, που δημοσιεύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου. Το άρθρο υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τη Βαλεντίνα Μουνιός, όποιος αρνείται να υποκύψει στις επιταγές της Ατζέντας 2030 θα πρέπει να τιμωρηθεί. Στη συνέχεια, το κείμενο προβαίνει σε ανυπόστατους ισχυρισμούς που συνδέουν την Ατζέντα 2030 με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και τον ιδρυτή του, Κλάους Σβαμπ, ενώ χρησιμοποιεί επίσης ψευδή και εκτός πλαισίου λεγόμενα του Σβαμπ και της πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας, Τζασίντα Άρντερν.
Το ίδιο κείμενο εμφανίστηκε και σε άλλες μικρές ιστοσελίδες που έχουν δημοσιεύσει παραπληροφόρηση στο παρελθόν, για παράδειγμα εδώ και εδώ. Χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημοσίευσαν επίσης το κείμενο ή τους κύριους ισχυρισμούς του, για παράδειγμα εδώ ή εδώ.
Αλλά ο ισχυρισμός είναι ψευδής. Η Χιλιανή ακτιβίστρια, η οποία είναι συνήγορος των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), δεν εκπροσωπεί τον οργανισμό του ΟΗΕ ούτε «απειλεί ανοιχτά» οποιονδήποτε αντιτίθεται στην Ατζέντα 2030 στην ομιλία της.
Τα άρθρα ισχυρίζονται ψευδώς ότι η ομιλία της Βαλεντίνα Μουνιός έγινε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ του 2023, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 19 και 26 Σεπτεμβρίου 2023. Οι ισχυρισμοί δημοσιεύθηκαν μόλις μία ημέρα μετά το τέλος της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών του 2023.
Όμως, η ομιλία της Μουνιός χρονολογείται στην πραγματικότητα από τον Ιούλιο του 2022, κατά τη διάρκεια του Πολιτικού Φόρουμ Υψηλού Επιπέδου εκείνης της χρονιάς, το οποίο έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη, μεταξύ 5 και 15 Ιουλίου, υπό την αιγίδα του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ (ECOSOC).
Μια ομιλία από τον Ιούλιο του 2022
Αρχικά προσπαθήσαμε να βρούμε το πλήρες βίντεο της ομιλίας κάνοντας αναζήτηση στο YouTube με τις λέξεις-κλειδιά «Valentina Munoz UN speech». Η πλήρης ομιλία, η οποία διήρκεσε 8 λεπτά, αναρτήθηκε από την ίδια την Μουνιός στο YouTube (αρχειοθετημένη εδώ) στις 12 Ιουλίου 2022.
Η Μουνιός παρουσιάζεται ως «συνήγορος των ΣΒΑ, φεμινίστρια ακτιβίστρια και υπέρμαχος των ψηφιακών δικαιωμάτων από τη Χιλή» από τον Κόλεν Βίξεν Κελαπίλε, τότε πρόεδρο του ECOSOC. Η Μουνιός παρουσιάζεται με παρόμοιο τρόπο στον ιστότοπο του ΟΗΕ για τους συνήγορους των ΣΒΑ.
Οι συνήγοροι των ΣΒΑ είναι δημοσίως γνωστά πρόσωπα, όπως καλλιτέχνες, πολιτικοί ή μέλη της κοινωνίας των πολιτών που έχουν τον ρόλο να προωθήσουν τους 17 ΣΒΑ.
Όπως δήλωσε εκπρόσωπος του ΟΗΕ στο AFP σε email που εστάλη στις 12 Οκτωβρίου, οι συνήγοροι των ΣΒΑ «δεν μιλούν εκ μέρους του ΟΗΕ, αλλά μάλλον συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση για θέματα που σχετίζονται με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης».
Η Βαλεντίνα Μουνιός είναι η νεότερη συνήγορος των ΣΒΑ επί του παρόντος, ενώ η ίδια είναι εξέχουσα προσωπικότητα της τεχνολογικής κοινότητας της Λατινικής Αμερικής και influencer στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Υπάρχουν 17 συνήγοροι των ΣΒΑ, ένας για κάθε στόχο. Ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό, ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέφρι Σακς και ο ηθοποιός Φόρεστ Γουίτακερ συγκαταλέγονται μεταξύ των σημερινών συνηγόρων των ΣΒΑ.
Η Κολομβιανή τραγουδίστρια Σακίρα, ο Αργεντινός αστέρας του ποδοσφαίρου Λιονέλ Μέσι και ο Κινέζος επιχειρηματίας Τζακ Μα έχουν επίσης υπάρξει συνήγοροι των ΣΒΑ στο παρελθόν.
Αλλά απείλησε ο Μουνιός όσους διαφωνούν με την Ατζέντα 2030, όπως υποδηλώνουν τα άρθρα; Ο ισχυρισμός αυτός βασίζεται σε μια φράση που λέει στα 4:32 του βίντεο: «Δεν πρόκειται πλέον για διαπραγμάτευση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ατζέντα 2030 ονομάζεται ατζέντα και όχι λίστα επιθυμιών».
Αυτά που λέει πριν και μετά από αυτή τη φράση δεν δείχνουν ότι αυτό εκφράζεται ως απειλή. Ακολουθούν οι προτάσεις που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την απομονωμένη φράση στην ομιλία της Μουνιός:
«Σήμερα, είναι η πανδημία. Αύριο θα είναι ένας παγκόσμιος πόλεμος, ή μια επανάσταση, ή πιθανότατα μια άλλη πανδημία και μετά θα υπάρξει μια άλλη κρίση, κι άλλη, κι άλλη. Δεν έχει να κάνει με το αν υπάρχει κρίση ή όχι, γιατί πάντα υπάρχει. Έχει να κάνει με το τι μπορούμε να κάνουμε για να ξεπεράσουμε την κρίση. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε, δεν μπορούμε να αναβάλλουμε τους στόχους μας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, γιατί ο χρόνος τρέχει και πράγματα πρέπει να γίνουν. Όχι αύριο, όχι μεθαύριο, όχι σε 135 χρόνια, όχι όταν οι πολιτικοί μας ηγέτες – που είστε εσείς – θα έχουν τη “βούληση” να το κάνουν. Όχι… Πρόκειται για μια παγκόσμια συμφωνία σχετικά με τις δράσεις που θα αναλάβουμε. Δεν πρόκειται πλέον για διαπραγμάτευση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ατζέντα 2030 ονομάζεται ατζέντα και όχι λίστα επιθυμιών. Πρέπει να καλωσορίσουμε την κρίση ως ευκαιρία. Η πανδημία μάς κόστισε αγαπημένα πρόσωπα που δεν θα πάρουμε ποτέ πίσω. Αλλά ο κόσμος μετά τον COVID μάς έδωσε επίσης καλύτερη συνδεσιμότητα, μια εντυπωσιακή ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την επίτευξη ψηφιακών δικαιωμάτων και διεθνείς συμμαχίες για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας, σε βαθμό δεν έχουμε ξαναδεί».
Η ομιλία της Μουνιός επικεντρώθηκε στα δικαιώματα των γυναικών. Αναφέρθηκε μία φορά στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), όταν παρέπεμψε στην Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα Μεταξύ των Φύλων για το 2021, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «θα χρειαστούν πλέον 135,6 χρόνια για να καλυφθεί το χάσμα μεταξύ των φύλων παγκοσμίως».
Η Ατζέντα 2030 είναι μια συμφωνία του ΟΗΕ
Σε αντίθεση με ό,τι υποστηρίζεται στις διαδικτυακές δημοσιεύσεις με τον παραπλανητικό ισχυρισμό, η Ατζέντα 2030 δεν συντάχθηκε από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) ή τον ιδρυτή του, Κλάους Σβαμπ.
«Μεταμορφώνοντας τον κόσμο μας: Η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» είναι το όνομα ενός ψηφίσματος των Ηνωμένων Εθνών που εγκρίθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. Όπως διευκρινίζεται στο άρθρο 54 του ψηφίσματος, οι ΣΒΑ αποφασίστηκαν «μετά από μια συμπεριληπτική διαδικασία διακυβερνητικών διαπραγματεύσεων».
Αλλά ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ δήλωσε στο AFP: «Ο ΟΗΕ δεν μπορεί να εξαναγκάσει τις χώρες να υιοθετήσουν οτιδήποτε. Η ίδια η Ατζέντα 2030 δεν είναι νομικά δεσμευτική, αλλά αποτελεί δέσμευση των χωρών να εργαστούν για τους στόχους και τους σκοπούς που περιγράφονται στην Ατζέντα».
Η Ατζέντα 2030 περιλαμβάνει 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ). Μεταξύ αυτών, το τέλος της φτώχειας και της πείνας, η διασφάλιση της συμπεριληπτικότητας και της ισότιμης πρόσβασης στην παιδεία, η κατάκτηση της έμφυλης ισότητας, η μείωση των ανισοτήτων και η προστασία των οικοσυστημάτων.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του WEF που μίλησε στο AFP μέσω email στις 13 Οκτωβρίου, «το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ διαθέτει ένα πλαίσιο εταιρικής σχέσης με τα Ηνωμένα Έθνη ώστε να καταστεί δυνατή μια συντονισμένη προσέγγιση για την υλοποίηση της Ατζέντας 2030».
Το WEF δημοσίευσε τον Σεπτέμβριο του 2022 μια έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην επίτευξη των ΣΒΑ του ΟΗΕ και την επικαιροποίησε τον Σεπτέμβριο του 2023.
Ψευδείς ισχυρισμοί για τον Κλάους Σβαμπ
Τα άρθρα διατυπώνουν επίσης παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με τον ιδρυτή του WEF, Κλάους Σβάμπ και την πρώην πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν.
Πιο συγκεκριμένα, το κείμενο ισχυρίζεται ότι ο Κλάους Σβαμπ είναι απόγονος των Ναζί. Παρόλο που αυτό δεν μπορεί να διαψευστεί απόλυτα, το AFP έχει επαληθεύσει ότι ο πατέρας του Σβαμπ δεν ήταν υψηλόβαθμος αξιωματικός στη ναζιστική Γερμανία, σε αντίθεση με ό,τι υποστηριζόταν γι’ αυτόν.
Επιπλέον, το κείμενο περιλαμβάνει ένα απόσπασμα που αποδίδεται στον Κλάους Σβαμπ, το οποίο λέει ότι όποιος έχει αντίθετη στάση με τα σχέδια του WEF θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σκληρά.
Το AFP έψαξε για παρόμοια αποσπάσματα, αλλά δεν μπόρεσε να βρει τίποτα που θα μπορούσε να αποδοθεί στον Σβαμπ.
Η Τζασίντα Άρντερν δεν εργάζεται για το WEF
Τα άρθρα αναφέρουν επίσης την πρώην πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν, η οποία, όπως υποστηρίζουν, «υπηρετεί το WEF με πλήρη». Όμως η Άρντερν, η οποία παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία στις 19 Ιανουαρίου 2023, δεν εργάζεται για το WEF, επιβεβαίωσε εκπρόσωπος του οργανισμού στο AFP.
«Η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν παρακολούθησε την ετήσια συνάντηση στο Νταβός, αλλά δεν έχει καμία επαγγελματική σχέση με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ», διευκρίνισαν.
Η Άρντερν είναι σήμερα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του βραβείου Earthshot, το οποίο ίδρυσε ο πρίγκιπας Γουίλιαμ του Ηνωμένου Βασιλείου. Έχει επίσης αναφερθεί ότι συμμετέχει σε πρόγραμμα σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, από το φθινόπωρο του 2023.
Τα άρθρα υποστηρίζουν ότι η Άρντερν είπε στον ΟΗΕ «αυτή την εβδομάδα» (άρα, την εβδομάδα των συνεδριάσεων της Γενικής Συνέλευσης) ότι η ελευθερία του λόγου είναι ένα όπλο πολέμου και ότι «όποιος πιαστεί να λέει τη γνώμη του για ευαίσθητα ζητήματα της παγκοσμιοποίησης πρέπει να τιμωρηθεί αναλόγως».
Όμως, το AFP αναζήτησε παρεμβάσεις της πρώην πρωθυπουργού της Νέας Ζηλανδίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2023 και δεν βρήκε καμία. Επιπλέον, έχοντας παραιτηθεί από την πρωθυπουργία της χώρας της τον Ιανουάριο, θα ήταν απρόσμενο η Άρντερν να δώσει ομιλία στη φετινή Γενική Συνέλευση.
Λεγόμενα που αποδίδονται ψευδώς στην Άρντερν
Τα άρθρα υποστηρίζουν ότι η Άρντερν έχει πει κάτι παρόμοιο στο παρελθόν, όταν ήταν πρωθυπουργός: «Θα υπάρχει μόνο μία πηγή αλήθειας – ελευθερία του λόγου είναι ένα όπλο πολέμου».
Η Άρντερν είχε πράγματι πει κάτι παρόμοιο με το πρώτο μέρος αυτού του αποσπάσματος το 2020, μιλώντας σε δημοσιογράφους για την παραπληροφόρηση που κυκλοφορούσε τότε στο διαδίκτυο σχετικά με τον COVID-19.
Όπως διευκρίνισε ο οργανισμός ελέγχου γεγονότων Snopes, τα ακριβή λόγια της Άρντερν ήταν: «Θα συνεχίσουμε να είμαστε η μοναδική πηγή της αλήθειας».
Το πλαίσιο στο οποίο ειπώθηκε η συγκεκριμένη φράση ήταν το εξής:
«Παρακολουθώ εδώ και μερικές ημέρες, και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη Νέα Ζηλανδία, ότι, εν μέσω ενός παγκόσμιου ζητήματος, όπως θα περίμενε κανείς, κυκλοφορούν διάφορες φήμες. Είμαι παρούσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το βλέπω η ίδια. Δεν μπορώ να κυκλοφορώ και να απορρίπτω μεμονωμένα κάθε φήμη που βλέπω στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσο κι αν μπαίνω στον πειρασμό. Αντ’ αυτού, λοιπόν, θέλω να στείλω ένα σαφές μήνυμα στους πολίτες της Νέας Ζηλανδίας. Θα μοιραζόμαστε μαζί σας καθημερινά τις πιο ενημερωμένες πληροφορίες. Μπορείτε να μας εμπιστεύεστε ως πηγή αυτών των πληροφοριών. Μπορείτε επίσης να εμπιστεύεστε τον γενικό διευθυντή υγείας και το Υπουργείο Υγείας για τις πληροφορίες τους. Μη διστάσετε να το επισκεφθείτε ανά πάσα στιγμή για να διευκρινίσετε οποιαδήποτε φήμη μπορεί να ακούσετε: COVID19.govt.nz. Διαφορετικά, απορρίψτε οτιδήποτε άλλο. Εμείς θα συνεχίσουμε να είμαστε η μοναδική πηγή της αλήθειας».
Με τον τρόπο αυτό, η Άρντερν επιδίωξε να καθησυχάσει τους Νεοζηλανδούς ότι μπορούν να εμπιστεύονται την κυβέρνησή τους, της οποίας ηγείτο τότε, για την παροχή έγκυρων πληροφοριών σχετικά με την πανδημία.
Τέλος, τα άρθρα παραθέτουν επίσης ένα μονταρισμένο βίντεο της Άρντερν (αρχειοθετημένο εδώ), στο οποίο μιλάει στα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με την παραπληροφόρηση. Το βίντεο χρησιμοποιεί αποσπάσματα από την παρέμβασή της στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2022 (αρχειοθετημένο εδώ).
Στην ομιλία της, η Άρντερν λέει τα παρακάτω:
«Ως ηγέτες, δικαίως ανησυχούμε ότι ακόμη και οι πιο ήπιες προσεγγίσεις στην παραπληροφόρηση θα μπορούσαν να παρερμηνευθούν ως εχθρικές προς τις αξίες της ελευθερίας του λόγου που εκτιμούμε τόσο πολύ. Αλλά ενώ δεν μπορώ να σας πω σήμερα ποια είναι η απάντηση σε αυτή την πρόκληση, μπορώ να πω με απόλυτη βεβαιότητα ότι δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε. Το να το κάνουμε αυτό αποτελεί εξίσου μεγάλη απειλή για τους κανόνες που όλοι εκτιμούμε. Εξάλλου, πώς τερματίζεις με επιτυχία έναν πόλεμο αν οι άνθρωποι οδηγούνται να πιστεύουν ότι ο λόγος της ύπαρξής του είναι όχι μόνο νόμιμος αλλά και ευγενής; Πώς αντιμετωπίζεις την κλιματική αλλαγή αν οι άνθρωποι δεν πιστεύουν ότι υπάρχει; Πώς εξασφαλίζεις την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των άλλων όταν αυτοί υφίστανται επικίνδυνη ρητορική και ιδεολογία μίσους; Τα όπλα μπορεί να είναι διαφορετικά, αλλά οι στόχοι αυτών που τα διαιωνίζουν είναι συχνά οι ίδιοι: να προκαλέσουν χάος και να μειώσουν την ικανότητα των άλλων να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, να διαλύσουν κοινότητες, να καταρρίψουν τη συλλογική δύναμη των χωρών που συνεργάζονται. Όμως εδώ έχουμε μια ευκαιρία να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα συγκεκριμένα πολεμικά όπλα δεν θα καθιερωθούν ως μέρος του πολέμου».
Τα παραπάνω έχουν παρερμηνευθεί για να υποστηριχθεί ότι η Άρντερν αποκάλεσε την ελευθερία του λόγου «όπλο πολέμου», κάτι που δεν ευσταθεί. Αντιθέτως, η Άρντερν δήλωσε ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες εκτιμούν ιδιαίτερα τις αξίες της ελευθερίας του λόγου, αλλά ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, την οποία χαρακτήρισε ως όπλο στην ομιλία της.
Το AFP έχει καταρρίψει ξανά στο παρελθόν παραπληροφόρηση που στοχεύει οργανώσεις του ΟΗΕ, όπως ο ΠΟΥ, και τα προγράμματά τους, για παράδειγμα εδώ και εδώ.
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
