Μια ψηφιακά σχεδιασμένη εικόνα που δείχνει έναν πυροσβέστη της ελληνικής μονάδας ΕΜΑΚ να κρατάει στην αγκαλιά του ένα κορίτσι, κοινοποιήθηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις ημέρες μετά τον φονικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία και τη Συρία. Πολλοί χρήστες πίστεψαν ότι επρόκειτο για φωτογραφία που τραβήχτηκε στον τόπο της καταστροφής και έδειχνε έναν Έλληνα πυροσβέστη να σώζει ένα κορίτσι από την Τουρκία. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Ο δημιουργός της ψηφιακής εικόνας δήλωσε ότι την έφτιαξε για να αποτίσει φόρο τιμής στις ελληνικές ομάδες διάσωσης που στάλθηκαν στην Τουρκία.
Ο απολογισμός των νεκρών από τον σεισμό των 7,8 βαθμών, τον οποίο ακολούθησε ένας μεγάλος μετασεισμός, είχε φτάσει σε περισσότερους από 35.000 νεκρούς μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δήλωσε ότι αποτελούσε τη «χειρότερη φυσική καταστροφή» των τελευταίων 100 ετών στην περιοχή του στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα ήταν μεταξύ πολλών χωρών που έστειλαν ομάδες διάσωσης για να βοηθήσουν στην ανεύρεση επιζώντων κάτω από τα συντρίμμια, αποστέλλοντας αμέσως στις 6 Φεβρουαρίου μια πρώτη ομάδα 21 εξειδικευμένων διασωστών από την Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ).
Προς τιμήν του, ένας χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σχεδίασε ψηφιακά την εικόνα ενός διασώστη με την ελληνική σημαία και το σήμα της ΕΜΑΚ στο κόκκινο κράνος του κρατώντας ένα κορίτσι στην αγκαλιά του με την τουρκική σημαία στο μπλουζάκι της. Η εικόνα κοινοποιήθηκε ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα στην Ελλάδα.
Ορισμένοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πίστεψαν ότι πρόκειται για πραγματική φωτογραφία από τον τόπο της καταστροφής. «ΔΙΑΣΩΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΜΑΚ ΚΡΑΤΑ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΑΚΙ ΠΟΥ ΕΣΩΣΕ», ανέφερε αυτή η ανάρτηση στο Facebook στις 12 Φεβρουαρίου 2023. Ορισμένες ελληνικές αναρτήσεις, όπως στο Facebook εδώ και στο Twitter εδώ, ανέφεραν ότι η εικόνα θα έπρεπε να είναι «η φωτογραφία της χρονιάς».
Άλλοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που επίσης πίστεψαν ότι πρόκειται για πραγματική φωτογραφία χρησιμοποίησαν την εικόνα για να σχολιάσουν τις πολιτικές εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, για παράδειγμα εδώ και στα αγγλικά και γερμανικά στο Instagram. Επίσης, κοινοποιήθηκε στο Facebook στα βοσνιακά.
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 14/02/2023 – AFP
Αυτές οι αναρτήσεις παραπλανούν τον κόσμο λέγοντας ότι αυτή η εικόνα είναι φωτογραφία. Στην περίπτωση αυτή, μια προσεκτική παρατήρηση της εικόνας και μια αναζήτηση στο διαδίκτυο και στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να επαληθεύσει την προέλευσή της και να δείξει ότι δεν πρόκειται για φωτογραφία.
Έξι δάχτυλα
Μια προσεκτική ματιά στην εικόνα μας επιτρέπει να δούμε ότι το χέρι του διασώστη δεν είναι φυσιολογικό: έχει έξι δάχτυλα, με τον αντίχειρα, όπως κυκλώνεται παρακάτω με κόκκινο χρώμα.
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Ο κόκκινος κύκλος προστέθηκε από το AFP. Λήψη εικόνας: 14/02/2023 – AFP
Αυτό το ελάττωμα δείχνει ότι δεν πρόκειται για πραγματική φωτογραφία αλλά για μια εικόνα που έχει ψηφιακά σχεδιαστεί. Αυτό δεν εμπόδισε τους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να την κοινοποιήσουν ως γνήσια φωτογραφία, φαινόμενο που προκάλεσε ευρύτατο σχολιασμό στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.
Σε ένα άρθρο με τίτλο «Πώς την πάτησε τόσος κόσμος με τη fake φωτογραφία του διασώστη της ΕΜΑΚ;» το διαδικτυακό περιοδικό LiFO ανέφερε ότι ο δημιουργός πιθανότατα χρησιμοποίησε το Photoshop και ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται AI Midjourney.
Το Midjourney συγκαταλέγεται σε μια σειρά εφαρμογών που χρησιμοποιούν έναν νέο τύπο τεχνητής νοημοσύνης, γνωστό ως generative AI, για να δημιουργούν εικόνες από περιγραφές κειμένου, αντλώντας πληροφορίες από δισεκατομμύρια εικόνες στο διαδίκτυο. Οι εικόνες μπορούν να είναι εκπληκτικά λεπτομερείς και ρεαλιστικές – εκτός από το πώς δημιουργούν τα χέρια, όπως αναφέρουν το BuzzFeed και το BBC Science Focus.
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας μας επέτρεψε να βρούμε τον εμπνευστή αυτής της εικόνας, ο οποίος προσδιορίζεται ως ο εν αποστρατεία στρατηγός της Πυροσβεστικής υπηρεσίας, Παναγιώτης Κορτίδης. Ο ίδιος δημοσίευσε την ίδια εικόνα στο προφίλ του στο Facebook. «Για να τιμήσω τους συναδέλφους που δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για την διάσωση των πληγέντων από τους σεισμούς της Τουρκίας, έφτιαξα αυτή τη φωτογραφία», ανέφερε.
Στο κείμενο, ο ίδιος ο δημιουργός αποκαλεί την εικόνα «φωτογραφία», ενώ είναι σαφές ότι δεν είναι. Το AFP επικοινώνησε μαζί του για ένα σχόλιο, αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση. Το προφίλ του δείχνει ότι δημιουργεί και μοιράζεται τακτικά ψηφιακές εικόνες.
Η εικόνα ενημερώθηκε στις 8 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με το ιστορικό ενημερώσεων του Facebook, για να αφαιρεθεί το έκτο δάχτυλο, όπως φαίνεται παρακάτω.
Η εικόνα του πυροσβέστη με το κορίτσι αναρτήθηκε από τη Μαντόνα στο Instagram (αρχείο εδώ) για να συγκεντρωθεί βοήθεια. Η ανάρτησή της δεν υποδηλώνει ότι πρόκειται για φωτογραφία.
Ελληνική βοήθεια προς την Τουρκία
Τα μέλη της ΕΜΑΚ επέστρεψαν στην Ελλάδα από την Τουρκία στις 12 Φεβρουαρίου και τους έγινε υποδοχή ως «ήρωες». Η τουρκική εφημερίδα Hürryiet τους απέτισε επίσης φόρο τιμής με τον τίτλο στην πρώτη σελίδα «Efharisto poli file» («Ευχαριστώ πολύ φίλε»).
Η ΕΜΑΚ ανέσυρε στην Τουρκία 5 επιζώντες κάτω από τα συντρίμμια που προκάλεσε ο σεισμός, σύμφωνα με δελτίο Τύπου της μονάδας. Η ανάσυρση μιας 24χρονης γυναίκας δημοσιεύτηκε ευρέως στην Ελλάδα.
Επέστρεψε η Αποστολή Έρευνας & Διάσωσης από #Τουρκία
@StylianidesEU: Είμαστε εδώ να υποδεχτούμε τους ήρωές μας. Απέδειξαν επαγγελματισμό, την αφοσίωσή τους στο καθήκον, την αυτοθυσία τους. Όρισαν με την ανθρωπιά τους την #αλληλεγγύη στην πράξη
https://t.co/2gKum0EyU1pic.twitter.com/Jkpp7ERWxU— Civil Protection GR (@GSCP_GR)
February 12, 2023
Το AFP διερεύνησε μια σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που δίνουν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες για τον σεισμό. Παραδείγματα είναι μια ιστορία ότι ο σεισμός προκάλεσε τσουνάμι ή την έκρηξη ενός πυρηνικού εργοστασίου.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το MidJourney και τη χρήση της εικόνας από τη Madonna.
AFP
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
