Κύμα αντι-ΛΟΑΤΚΙ παραπληροφόρησης στοχεύει τις εκδηλώσεις Υπερηφάνειας στην Ευρώπη

Καθώς ξεκινούσαν οι εκδηλώσεις Υπερηφάνειας (Pride) στην Ευρώπη τον Ιούνιο, η παραπληροφόρηση και η ρητορική μίσους με στόχο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα εξαπλώθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλώντας ακραίες διαδικτυακές αντιδράσεις συμπεριλαμβανομένων ακόμα και υποκίνηση βίας.

Ομάδες υπεράσπισης δικαιωμάτων σε όλη την Ευρώπη δήλωσαν ότι ο κατακλυσμός τοξικού περιεχομένου στο διαδίκτυο αποτελεί μέρος μιας συνολικής τάσης αύξησης του αντι-ΛΟΑΤΚΙ συναισθήματος παγκοσμίως. Αλλά η κοινότητα δέχεται ιδιαίτερη πίεση κατά τη διάρκεια δημόσιων εκδηλώσεων – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με το Pride, σημείωσαν. Η έξαρση της διαδικτυακής παραπληροφόρησης και του δηλητηριασμένου κλίματος είναι ακόμη πιο ανησυχητική μετά την έξαρση της βίας κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων Υπερηφάνειας πέρσι στην Ευρώπη.

Μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κυκλοφόρησε στα πολωνικά τον Ιούνιο ανέφερε ψευδώς ότι ο στρατός θα δημιουργήσει «μονάδες ΛΟΑΤ». Αυτό ώθησε ορισμένους χρήστες να σχολιάσουν ότι οι νέοι στρατιώτες θα έπρεπε να «καούν στην πυρά», ενώ άλλοι εξύμνησαν τη δίωξη των ομοφυλόφιλων ανδρών από τον Χίτλερ.

Ένας άλλος ψευδής ισχυρισμός, ότι η Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι είχε μετατραπεί σε καλλιτεχνική εγκατάσταση με ουράνιο τόξο, έγινε viral σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες. Οι χρήστες του Facebook απάντησαν με προσβολές – ένα άτομο ζήτησε να καούν και να εκτελεστούν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.

Ένας ψευδής ισχυρισμός στην Ελλάδα ότι ένα βίντεο από έναν διαγωνισμό pole dancing στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειχνε μια εκδήλωση κατά τη διάρκεια του Athens Pride το 2023 ώθησε ένα άτομο να σχολιάσει ότι τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα πρέπει να «γίνουν σαπούνι», σε μια προφανή αναφορά στην ιδέα ότι οι Ναζί  χρησιμοποίησαν τα οστά των νεκρών για να φτιάξουν σαπούνι κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Μεταξύ ορισμένων Ελλήνων χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι εορτασμοί του Pride συζητούνται στο διαδίκτυο με υποτιμητικές και ομοφοβικές προσβολές, μερικές φορές κατηγορώντας τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ότι αποτελούν κίνδυνο για τα παιδιά και την κοινωνία ή καλώντας τα να «μετανοήσουν».

Πρόκειται για μια τάση που απηχείται σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπου αναρτήσεις στα φινλανδικά και τα κροατικά είτε παρέλειψαν είτε αγνόησαν σκόπιμα τον σατιρικό χαρακτήρα ενός βιβλίου για ενήλικες του Καναδού κωμικού Μπραντ Γκος (Brad Gosse), υποστηρίζοντας ψευδώς ότι «προωθεί το σεξ στα παιδιά» στο πλαίσιο μιας εκστρατείας για τα δικαιώματα των τρανς.

«Αν νομίζετε ότι αυτά είναι στην πραγματικότητα παιδικά βιβλία, δεν θα έπρεπε να σας επιτρέπεται να ψηφίζετε», αστειεύτηκε ο Μπραντ Γκος στο Twitter.

Το κύμα ψευδών ισχυρισμών και ρητορικής μίσους αποτελεί μέρος ενός ολοένα και πιο βίαιου δημόσιου λόγου κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, λένε ακτιβιστές.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες — όπως η Ισπανία, η Σλοβενία και η Μολδαβία — έχουν υιοθετήσει νέα νομοθεσία για την προστασία των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ.

Αλλά μια πρόσφατη έκθεση (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) από την ILGA-Europe (Διεθνής Ένωση Λεσβιών, Ομοφυλοφίλων, Αμφιφυλόφιλων, Τρανς και Ιντερσεξ) με έδρα τις Βρυξέλλες διαπίστωσε ότι «ο δημόσιος λόγος γίνεται όλο και πιο πολωμένος και βίαιος, ιδιαίτερα κατά των τρανς ατόμων».

Μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης (EDMO) του Μαΐου 2023 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) ανέφερε ότι η παραπληροφόρηση και η ψευδής πληροφόρηση κατά των ΛΟΑΤΚΙ είναι ιδιαίτερα σημαντική και «συχνά υποκινεί το μίσος κατά των μειονοτήτων, των νόμων και των θεσμών».

Συμμετέχοντες κρατούν μια γιγαντιαία σημαία του ουράνιου τόξου κατά τη διάρκεια της παρέλασης του Athens Pride στην Αθήνα, στις 10 Ιουνίου 2023. – SPYROS BAKALIS / AFP

Η ευρωπαϊκή παραπληροφόρηση αντλεί από την αμερικανική ακροδεξιά και ρωσικές αφηγήσεις

Ενώ ορισμένοι ψευδείς ισχυρισμοί κατά των ΛΟΑΤΚΙ που κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Ευρώπη τον Ιούνιο πρωτοεμφανίστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, άλλοι προήλθαν από τη Ρωσία.

Οι fact-checkers του AFP διαπίστωσαν ότι το βίντεο που ισχυρίζεται ότι δείχνει την πολωνική δημόσια τηλεόραση να αναφέρει ότι ο στρατός της χώρας θα ανοίξει «μονάδες ΛΟΑΤ» κοινοποιήθηκε για πρώτη φορά σε ρωσικά κανάλια προπαγάνδας τον Ιανουάριο.

«Η Ρωσία και η αμερικανική ακροδεξιά παίζουν το ίδιο τραγούδι», δήλωσε στο AFP ο Γιάκομπ Σβένσον, καθηγητής επιστήμης των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μάλμε.

Η έρευνα του Σβένσον (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) αναδεικνύει μια συνέργεια μεταξύ παγκόσμιων παραγόντων που πλαισιώνουν προοδευτικούς νόμους ή την απλή ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ως επίθεση στις «παραδοσιακές αξίες».

Τέτοιες εκστρατείες παραπληροφόρησης τροφοδοτούν τα ευρωπαϊκά αφηγήματα: ψευδείς ισχυρισμοί για τρανς αθλητές φιλτράρονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις ΗΠΑ στην Ευρώπη το 2023, όπου ένας ακροδεξιός πολιτικός τους διέδωσε περαιτέρω. Ο Βέλγος πολιτικός Τομ Βαντεντριές κοινοποίησε στο Facebook μια φωτογραφία των επιλαχόντων σε έναν διαγωνισμό κολύμβησης, υπονοώντας ότι έκαναν ξεχωριστό στάδιο από τη Λία Τόμας, μια τρανς κολυμβήτρια που κέρδισε τον διαγωνισμό. Ωστόσο, ένα βίντεο της εκδήλωσης δείχνει τους άλλους κολυμβητές στο βάθρο να την χειροκροτούν στην πραγματικότητα, σύμφωνα με έρευνα του βελγικού ιστότοπου Knack — που αρχειοθετήθηκε εδώ. Οι υπόλοιποι κολυμβητές βγήκαν επίσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μιλήσουν υπέρ της Τόμας και να επικρίνουν τους ψευδείς ισχυρισμούς, αναφέρει η Knack.

Ερευνητές και ακτιβιστές λένε ότι η έλλειψη επαρκούς μετριοπάθειας στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης επιδεινώνει το πρόβλημα.

Η Αλεξάνδρα Γκαβρίλοβιτς –συντονίστρια του προγράμματος της σερβικής ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των λεσβιών Labris— φοβάται ότι οι νέοι είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σε «περιεχόμενο που δεν είναι ούτε επαληθευμένο ούτε ακριβές».

Η έλλειψη συνεπειών για όσους διαδίδουν ψευδείς ισχυρισμούς και ρητορική μίσους «μπορεί επίσης να ενθαρρύνει τους αντι-ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστές και τους προπηλακιστές που ξέρουν ότι δεν θα τιμωρηθούν να επιτίθενται», πρόσθεσε ο Σβένσον.

«Καμπάνιες μίσους και φάρμες τρολ»

Η έξαρση της ρητορικής κατά των ΛΟΑΤΚΙ γύρω από τις εκδηλώσεις Υπερηφάνειας στην Ευρώπη αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας τάσης.

Ορισμένοι εορτασμοί Pride στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί φέτος (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), δήλωσαν οι διοργανωτές στο AFP, ιδίως σε πολιτείες όπου οι πολιτικοί θέλουν να περιορίσουν τα δικαιώματα, καθώς στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν συσσωρευτεί ψευδείς ισχυρισμοί που συνδέουν την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ με την παιδεραστία και τον σατανισμό.

Η έξαρση της παραπληροφόρησης και της ρητορικής μίσους γύρω από το Pride έρχεται καθώς οι ακτιβιστές επισημαίνουν πως οι φυσικές επιθέσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων αυξάνονται γενικά στην Ευρώπη.

Η ILGA-Europe δήλωσε (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) ότι η Ευρώπη και η Κεντρική Ασία είχαν δει την «πιο θανατηφόρα αύξηση» των επιθέσεων σε μια δεκαετία το 2022, όταν ανακοίνωσε την ετήσια ανασκόπησή της (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), μια συλλογή αναφορών περιστατικών από 54 χώρες.

Η ετήσια παρέλαση Υπερηφάνειας του Όσλο ακυρώθηκε πέρυσι μετά από έναν θανατηφόρο πυροβολισμό σε χώρους ΛΟΑΤΚΙ. Η Μπρατισλάβα συγκλονίστηκε από μια παρόμοια επίθεση μπροστά από ένα μπαρ ΛΟΑΤΚΙ.

Ο Μίλος Κοβάτσεβιτς – συντονιστής νομικής ενδυνάμωσης της ΜΚΟ με έδρα τη Σερβία Da Se Zna! — δήλωσε στο AFP πώς οι φυσικές επιθέσεις είχαν αυξηθεί μαζί με τους διαδικτυακούς ισχυρισμούς κατά των ΛΟΑΤΚΙ γύρω από το EuroPride στο Βελιγράδι τον περασμένο Σεπτέμβριο.

«Τα μισά από τα περιστατικά που καταγράψαμε το 2022 συνέβησαν τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο», είπε.

Το άλμα από τις διαδικτυακές προσβολές στον κίνδυνο της πραγματικής ζωής βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του μυαλού των ακτιβιστών.

Ο Ρέμι Μπονί — εκτελεστικός διευθυντής της ομάδας υπεράσπισης των ΛΟΑΤΚΙ σε επίπεδο ΕΕ Forbidden Colours — δήλωσε στο AFP ότι έγινε στόχος στο διαδίκτυο από «καμπάνιες μίσους και φάρμες τρολ» νωρίτερα φέτος επειδή προσπάθησε να πείσει τα μέλη της ΕΕ να συμμετάσχουν σε μια αγωγή κατά των αντι-ΛΟΑΤΚΙ νόμων στην Ουγγαρία.

Ο Ζόλταν Κόσκοβιτς, αναλυτής στο υποστηριζόμενο από την κυβέρνηση Κέντρο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, έγραψε στο Twitter ότι δεν θα επιτραπεί στον Μπόνι να βρίσκεται «κοντά σε ουγγρικά παιδιά».

Το AFP βρήκε δεκάδες tweets στα αγγλικά από λογαριασμούς στο Twitter με ουγγρικά ονόματα χρηστών που αποκαλούσαν τον Μπόνυ και τους ΛΟΑΤΚΙ ανθρώπους σεξουαλικά αρπακτικά.

«Όλοι γνωρίζουν πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι να αποκαλέσει κανείς δημοσίως κάποιον ‘παιδεραστής’ ή ‘παιδόφιλο’ χωρίς καμία απόδειξη», δήλωσε ο Bonny στο AFP.

«Αυτό θέτει σε κίνδυνο την προσωπική μου ασφάλεια».