Τον Ιούλιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να αναθεωρήσει το κείμενό της σχετικά με τα «οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους» (ΟΤΚΖ), ώστε να διασφαλιστεί η καλύτερη διαχείριση της συλλογής και της ανακύκλωσής τους. Στο πλαίσιο αυτό, δημοσιεύσεις σε κοινωνικά δίκτυα και διαδικτυακά άρθρα ισχυρίστηκαν στα τέλη Ιανουαρίου 2024 ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να απαγορεύσει τις επισκευές αυτοκινήτων ηλικίας άνω των 15 ετών. Αυτό όμως είναι παραπλανητικό: το εν λόγω σχέδιο κανονισμού – το οποίο πρέπει ακόμη να εγκριθεί πριν τεθεί σε ισχύ – δεν περιλαμβάνει κανένα ειδικό μέτρο για αυτοκίνητα άνω των 15 ετών, όπως επιβεβαίωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο AFP. Ένας από τους στόχους του εν λόγω εγγράφου είναι να γίνει σαφέστερη διάκριση μεταξύ των μεταχειρισμένων και των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, χωρίς να εμποδίζονται οι ιδιώτες να πραγματοποιούν επισκευές, όπως δήλωσε στο AFP ειδικός σε θέματα περιβαλλοντικού δικαίου.
«”Τελειώνουν” τα αυτοκίνητα άνω των 15 ετών στην ΕΕ: Θα απαγορεύουν την επισκευή τους εξήγγειλε η Φον ντερ Λάιεν!», γράφει μια ανάρτηση στο TikTok με ημερομηνία 22 Ιανουαρίου 2024, η οποία έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 3.500 φορές.
Δημοσιεύθηκε από τον λογαριασμό TikTok του ηλεκτρονικού μέσου ενημέρωσης ProNews, οι ισχυρισμοί του οποίου έχουν επαληθευτεί επανειλημμένα από το AFP, όπως εδώ και εδώ.
Στο βίντεο, μια ηχητική περιγραφή αναφέρει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση, ετοιμάζεται να βάλει «τέλος» στην κυκλοφορία εκατομμυρίων αυτοκινήτων άνω των 15 ετών» και ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «θα απαγορεύουν την επισκευή τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κυκλοφορούν, αν υποστούν κάποια βλάβη».
Και προσθέτει: «Η εν λόγω απόφαση είναι ένα ”χτύπημα” για εκατομμύρια ιδιοκτήτες οχημάτων, καθώς εν μέσω «σαρωτικής» ακρίβειας που πλήττει όλη την Ευρώπη, θα κληθούν το προσεχές διάστημα να τα αντικαταστήσουν προκειμένου να μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα».
Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε και στο Facebook.
Στο διαδικτυακό άρθρο του ProNews αναφέρεται επίσης ένα δημοσίευμα του Χ στα ελληνικά, το οποίο κοινοποιεί ένα βίντεο στα γαλλικά, στο οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων: «Η οδήγηση ενός αυτοκινήτου που είναι άνω των 15 ετών θα γίνει πολύ περίπλοκη. Στις 13 Ιουλίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν νόμο που πέρασε μάλλον απαρατήρητος, αλλά τώρα γίνεται όλο και πιο επίμονος».
Το ίδιο βίντεο κοινοποιήθηκε από χρήστες του Διαδικτύου στα γαλλικά. Η ίδια δήλωση κοινοποιήθηκε και στα γερμανικά.
Στιγμιότυπο του παραπλανητικού βίντεο στο TikTok (αριστερά) και της παραπλανητικής δημοσίευσης στο Facebook (δεξιά). Λήψη εικόνας: 30/01/2024
Στις αρχές Ιουλίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόταση για την αναθεώρηση (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) των κανονισμών σχετικά με τις απαιτήσεις κυκλικής οικονομίας για το σχεδιασμό οχημάτων και τη διαχείριση οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους, αλλά δεν περιλαμβάνει ειδικά μέτρα για αυτοκίνητα ηλικίας άνω των 15 ετών.
Σε επικοινωνία με το AFP στις 22 Ιανουαρίου 2023, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Άνταλμπερτ Γιάντς δήλωσε: «Δεν υπάρχει τίποτα στην πρόταση [της Ευρωπαϊκής Επιτροπής] που να απαγορεύει τις επισκευές σε αυτοκίνητα άνω των 15 ετών (ή οποιασδήποτε άλλης ηλικίας). Δεν έχουμε προτείνει τίποτα σε αυτό το κείμενο που να αφορά ειδικά τα αυτοκίνητα άνω των 15 ετών. […] Αντίθετα, αρκετές από τις προτεινόμενες διατάξεις αποσκοπούν στη στήριξη της επισκευασιμότητας των αυτοκινήτων».
Επικοινωνώντας με το AFP στις 25 Ιανουαρίου 2024, η Έμμα Μπαμπέν, δικηγόρος που ειδικεύεται στο περιβαλλοντικό και ενεργειακό δίκαιο στην εταιρεία Gossement Avocats στη Γαλλία, δήλωσε επίσης ότι «αυτή η περίοδος των 15 ετών δεν υπάρχει στο κείμενο».
Σαφέστερη διάκριση μεταξύ μεταχειρισμένων οχημάτων και οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους
Το σχέδιο κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι διαθέσιμο σε ελεύθερη πρόσβαση εδώ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Το AFP είχε ήδη επαληθεύσει παραπλανητικούς ισχυρισμούς που κυκλοφόρησαν για το θέμα αυτό στις αρχές Δεκεμβρίου 2023, σε ένα άρθρο επαλήθευσης στα γαλλικά. Χρήστες στο διαδίκτυο είχαν ισχυριστεί ψευδώς ότι η πρόταση αυτή θα επέτρεπε στην ΕΕ να «κατάσχει» και να «διαλύει» τα αυτοκίνητα που δεν πληρούσαν τα κριτήριά της.
Τότε, ο Άλνταμπερτ Γιάνζ εξήγησε ότι στόχος της πρότασης αυτής ήταν «να παράσχει ένα καλύτερο πλαίσιο για τον τρόπο διάθεσης των οχημάτων στο τέλος του κύκλου της ζωής τους, ώστε να βελτιωθεί η συλλογή, η επεξεργασία και η ανακύκλωσή τους» και ότι «κάθε ιδιοκτήτης παραμένει υπεύθυνος να αποφασίσει τι θα κάνει με το όχημά του», καθώς η ΕΕ δεν μπορεί να το κατασχέσει και να το διαθέσει.
Ο κανονισμός αποσκοπεί στη βελτίωση της «επεξεργασίας των οχημάτων στο τέλος του κύκλου της ζωής τους με τηναύξηση της ποσότητας και της ποιότητας των υλικών που επαναχρησιμοποιούνται, ανακατασκευάζονται και ανακυκλώνονται», προκειμένου να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, να αυξηθεί η συλλογή των ΟΤΚΖ στην ΕΕ και να μειωθεί ο αριθμός των «αγνοούμενων οχημάτων» και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, διασφαλίζοντας «τον τεχνικό έλεγχο των μεταχειρισμένων οχημάτων που εξάγονται από την ΕΕ».
Το 2017, 3,8 εκατομμύρια οχήματα που βρίσκονταν στο τέλος του κύκλου ζωής του «εξαφανίστηκαν από τη νόμιμη αγορά», σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συντάχθηκε το 2021 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), κάθε χρόνο στην Ευρώπη περισσότερα από έξι εκατομμύρια οχήματα «φτάνουν στο τέλος του κύκλου της ζωής τους και αντιμετωπίζονται ως απόβλητα».
Στην πράξη, ο προτεινόμενος κανονισμός αποσκοπεί στη σαφέστερη διάκριση μεταξύ μεταχειρισμένων οχημάτων και οχημάτων στο τέλος του κύκλου της ζωής τους, όπως εξήγησε η Έμμα Μπαμπέν στο AFP: «[Η] διάταξη που αποσκοπεί στη σαφέστερη διάκριση [μεταξύ των δύο τύπων οχημάτων] θα συμβάλει στην καταπολέμηση του κινδύνου καταστρατήγησης των κανονισμών για τα ΟΤΚΖ με τη μεταβίβαση ως μεταχειρισμένων οχημάτων οχημάτων που στην πραγματικότητα εμπίπτουν στον ορισμό των ΟΤΚΖ. Αλλά ισχύει και το αντίστροφο, καθώς αυτό θα αποτρέψει την πολύ γρήγορη διάλυση ενός οχήματος που στην πραγματικότητα μπορεί να επισκευαστεί».
«Έτσι, δίνοντας έναν σαφέστερο ορισμό των ΕΛΕ, σε αντίθεση με τα μεταχειρισμένα οχήματα, είναι επίσης ένας τρόπος για να γίνει καλύτερη διάκριση μεταξύ του τι εμπίπτει στη μία κατηγορία και τι στην άλλη», συνέχισε η δικηγόρος.
Κριτήρια για τον προσδιορισμό των «τεχνικά μη επισκευάσιμων» οχημάτων
Το άρθρο 3 του προτεινόμενου κανονισμού (διαθέσιμο εδώ) ορίζει το «όχημα στο τέλος του κύκλου ζωής του» ή ΟΤΚΖ ως «όχημα το οποίο είναι απόβλητο, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 σημείο 1) της οδηγίας 2008/98/ΕΚ, ή οχήματα που είναι μη επισκευάσιμα σύμφωνα με τα κριτήρια του μέρους Α σημεία 1 και 2 του παραρτήματος I ».
Ενώ η εν λόγω οδηγία (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) θεωρεί ότι απόβλητα είναι «κάθε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει», το παράρτημα (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) του προτεινόμενου κανονισμού απαριθμεί πλήθος κριτηρίων για τον προσδιορισμό του κατά πόσον «ένα όχημα είναι τεχνικά μη επισκευάσιμο».
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται το γεγονός ότι είναι «σε κομμάτια ή απογυμνωμένο», «συγκολλημένο» ή «πλήρως καμένο».
Ένα όχημα θεωρείται επίσης τεχνικά μη επισκευάσιμο εάν «η επισκευή του απαιτεί την αντικατάσταση του κινητήρα, του κιβωτίου ταχυτήτων, του κελύφους ή του συγκροτήματος πλαισίου, με αποτέλεσμα την απώλεια της αρχικής ταυτότητας του οχήματος».
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες οχημάτων ηλικίας άνω των 15 ετών – ή οποιασδήποτε άλλης ηλικίας – θα απαγορεύεται να τα επισκευάζουν, επισημαίνει η δικηγόρος Έμμα Μπαμπέν.
«Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν ιδιοκτήτη που θέλει να πουλήσει ένα όχημα που πληροί τα κριτήρια ανεπανόρθωτου του παραρτήματος και του οποίου το κόστος επισκευής θα είναι τέτοιο που είναι αμφίβολο αν αξίζει να το κρατήσει ταξινομημένο και να το κυκλοφορεί – ιδίως για τον αγοραστή. […] Δεν πρέπει να συμπεράνουμε [από τον προτεινόμενο κανονισμό] την απαγόρευση των επισκευών ή το γεγονός ότι απαιτεί τη διάθεση των οχημάτων σε εγκεκριμένο κέντρο αχρησιμοποίητων οχημάτων. Το πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται είναι αυτό της πώλησης ενός οχήματος», εξηγεί η δικηγόρος.
Ο Άνταλμπερτ Γιάντς επισημαίνει ότι η διάταξη αυτή «είναι εμπνευσμένη από τους γαλλικούς κανονισμούς σχετικά με τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για να θεωρηθεί ένα όχημα τεχνικά μη επισκευάσιμο», και πιο συγκεκριμένα από το διάταγμα της 14ης Μαΐου 2009 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), το οποίο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για τον προσδιορισμό του κατά πόσον ένα όχημα είναι μη επισκευάσιμο.
Επομένως, η διάταξη του προτεινόμενου κανονισμού θα εφαρμοζόταν περισσότερο στους εμπόρους που προσπαθούν να πουλήσουν ένα αυτοκίνητο ως μεταχειρισμένο, ενώ τεχνικά θεωρείται ΟΤΚΖ, παρά στους ιδιοκτήτες τέτοιων αυτοκινήτων, οι οποίοι έχουν κάθε δικαίωμα να το πράξουν.
Στιγμιότυπο του παραρτήματος του προτεινόμενου κανονισμού. Λήψη εικόνας: 31/01/2024
Το παράρτημα περιέχει επίσης κριτήρια για τον «προσδιορισμό αν ένα μεταχειρισμένο όχημα είναι ΟΤΚΖ», συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το όχημα «δεν έχει μέσα τα οποία επιτρέπουν την ταυτοποίηση του, ιδίως του αναγνωριστικού αριθμού οχήματος», ότι «ο ιδιοκτήτης του είναι άγνωστος», ή ότι το όχημα «δεν έχει υποβληθεί στον απαιτούμενο εθνικό τεχνικό έλεγχο για διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών από την ημερομηνία που αυτό απαιτήθηκε για τελευταία φορά».
Στιγμιότυπο του παραρτήματος του προτεινόμενου κανονισμού. Λήψη εικόνας: 31/01/2024
«Για την αξιολόγηση του καθεστώτος ενός μεταχειρισμένου οχήματος, ο ιδιοκτήτης του οχήματος, άλλοι οικονομικοί φορείς και οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επαληθεύουν αν πληρούνται ορισμένα κριτήρια που καθορίζουν αν το σχετικό όχημα είναι όχημα στο τέλος του κύκλου ζωής του», συνεχίζει το σχέδιο κανονισμού.
Στην Ελλάδα, ένα όχημα καταστρέφεται όταν θεωρηθεί ότι είναι άχρηστο, όπως αναφέρεται στο Προεδρικό Διάταγμα 116/2004 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Επιπλέον, το διάταγμα διευκρινίζει ότι ένα όχημα που εγκαταλείπεται από τον ιδιοκτήτη του θεωρείται ΟΤΚΖ και αποστέλλεται σε κέντρο ανακύκλωσης.
Τα οχήματα ιστορικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα υπόκεινται σε ειδικές ρυθμίσεις, οι οποίες περιγράφονται λεπτομερώς στην υπουργική απόφαση 341900/2022 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Η απόφαση αυτή απλοποίησε τις τεχνικές απαιτήσεις για τα ιστορικά οχήματα στην Ελλάδα, διευκολύνοντας την κυκλοφορία τους (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Σχέδιο κανονισμού που δεν έχει ακόμη εγκριθεί
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η αναθεώρηση των κανονισμών της ΕΕ για τα ΟΤΚΖ δεν είναι προς το παρόν παρά ένα σχέδιο κανονισμού.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κείμενο πρέπει να εγκριθεί με την πλειοψηφία των ψήφων, ενώ στο Συμβούλιο απαιτείται ειδική πλειοψηφία.
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα ψηφοφορίας, το 55% των κρατών μελών πρέπει να ψηφίσει υπέρ (που αντιστοιχεί σε 15 από τα 27 κράτη μέλη) και τα κράτη μέλη που υποστηρίζουν την πρόταση πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Συνεπώς, η διαδικασία είναι χρονοβόρα, και μεταξύ των διαπραγματεύσεων και της επικύρωσης, μπορεί να περάσουν αρκετοί μήνες ή και χρόνια μέχρι να εγκριθεί ο προτεινόμενος κανονισμός.
«Το παρόν σχέδιο κανονισμού μπορεί να τροποποιηθεί εκτενώς από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Είναι πιθανό το κείμενο αυτό να χρειαστεί κάποιες διευκρινίσεις για να εξαιρεθούν ορισμένες κατηγορίες οχημάτων», προσθέτει η Έμμα Μπαμπέν.
Έλεγχος γεγονότων, Περιβάλλον, Πολιτική
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
