Οι επιστήμονες είναι σε θέση να φιλτράρουν τους ιούς για περισσότερο από έναν αιώνα και έκτοτε έχουν κάνει απίστευτα βήματα στην έρευνα και την κατανόησή τους – απομονώνοντάς τους, προσδιορίζοντας την αλληλουχία του γονιδιώματός τους, ακόμη και φωτογραφίζοντας τους μέσω ηλεκτρονικής μικροσκοπίας. Παρά το γεγονός αυτό, τρεις γιατροί που έχουν διαδώσει στο παρελθόν παραπληροφόρηση για την υγεία ισχυρίζονται ότι οι ιοί είναι «απάτη» και ότι «δεν υπάρχουν». Χιλιάδες μελέτες και δεκαετίες ιατρικής έρευνας αποδεικνύουν το αντίθετο και οι ειδικοί με τους οποίους επικοινώνησε το AFP δήλωσαν ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι ιοί υπάρχουν – μπορούμε να τους δούμε όπως βλέπουμε τις αγελάδες ή τον ήλιο.
«Ο πρ. αντιπρόεδρος της Pfizer αποκαλύπτει: «Δεν υπήρξε ποτέ πανδημία Covid γιατί οι ιοί ΔΕΝ υπάρχουν», γράφει μια εικόνα σε ένα βίντεο στο TikTok από τις 13 Αυγούστου 2024, το οποίο κοινοποιήθηκε από τότε περισσότερες από 1.500 φορές. Η εικόνα μοιάζει να είναι ένα στιγμιότυπο οθόνης από αυτό το άρθρο που έχει ίδια ημερομηνία δημοσίευσης.
Επίσης, το άρθρο αναφέρει ότι ο πρώην αντιπρόεδρος της Pfizer Δρ Μάικ Γέιντον ισχυρίζεται ότι ο ιός Covid-19 δεν υπάρχει και ότι επίσης δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι υπάρχουν ιοί.
Το κείμενο του άρθρου είναι μια ελαφρώς επεξεργασμένη εκδοχή ενός άρθρου από το The People’s Voice, έναν ιστότοπο που το AFP έχει ελέγξει πολλές φορές για διασπορά παραπληροφόρησης, μεταξύ άλλων και στα ελληνικά. Το παραπάνω άρθρο στα ελληνικά περιλαμβάνει επίσης το συνοδευτικό βίντεο που έκανε το The People’s Voice.
Ο ισχυρισμός κοινοποιήθηκε και από χρήστες στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ). Παρόμοιοι ισχυρισμοί διαδόθηκαν και στα κροατικά (εδώ).
Κάτω από το άρθρο στα ελληνικά έχει αναρτηθεί το κείμενο στα αγγλικά που αναφέρει δύο ακόμη γιατρούς οι οποίοι ισχυρίζονται ότι οι ιοί δεν υπάρχουν – τον Δρ. Τόμας Κόουεν και τη Δρα Σαμάνθα Μπέιλι. Ο Κόουεν αναφέρεται ότι ισχυρίζεται πως οι ιοί δεν απομονώθηκαν ποτέ και δεν αποδείχθηκε η ύπαρξή τους και ότι αυτό είναι αδύνατο να γίνει επειδή δεν υπάρχουν. Η Μπέιλι αναφέρεται ότι ισχυρίζεται πως «το ιατρικό κατεστημένο φοβάται επειδή γνωρίζει ότι δεν μπορεί να αποδείξει την ύπαρξη των ιών».
Το άρθρο αναφέρει επίσης ψευδώς ότι έγγραφα της γερμανικής κυβέρνησης απέδειξαν ότι δεν υπήρξε ποτέ πανδημία Covid-19, ισχυρισμός που το AFP έχει επαληθεύσει στο παρελθόν.
Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψευδείς. Υπάρχουν τεράστιες αποδείξεις στην επιστημονική βιβλιογραφία ότι οι ιοί όντως υπάρχουν, και δύο ειδικοί εξήγησαν λεπτομερώς στο AFP πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ύπαρξή τους, πώς μπορούμε να παρατηρήσουμε τις επιπτώσεις τους και πώς μπορούμε ακόμη και να τους δούμε. Οι τρεις γιατροί που αναφέρονται στα άρθρα έχουν βρεθεί στο παρελθόν να διαδίδουν παραπληροφόρηση σχετικά με την υγεία.
Οι ιοί υπάρχουν
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στην επιστημονική κοινότητα ότι οι ιοί υπάρχουν. Υπάρχουν χιλιάδες επιστημονικές μελέτες που παρατίθενται στο Google Scholar με λέξεις-κλειδιά όπως «ανίχνευση ιών», «εντοπισμός ιών», «απεικόνιση ιών» και άλλες.
Ο πρώτος που ανακαλύφθηκε ήταν ο ιός του μωσαϊκού του καπνού (αρχειοθετημένο εδώ) στα τέλη του 19ου αιώνα και η συνεχιζόμενη έρευνα για αυτόν τον ιό χρησιμοποιήθηκε επίσης για να αποδειχθεί ότι οι ιοί είναι ένας τύπος σωματιδίου (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο πρώτος ανθρώπινος ιός ανακαλύφθηκε το 1901 — ο ιός του κίτρινου πυρετού (αρχειοθετημένο εδώ). Υπάρχουν περισσότερα από 200 είδη ιών που είναι γνωστό ότι μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο και κάθε χρόνο ανακαλύπτονται τρία έως τέσσερα νέα είδη. Από την ανακάλυψή τους, ανιχνεύονται, ταυτοποιούνται και απεικονίζονται τακτικά μέσω ηλεκτρονικής μικροσκοπίας (αρχειοθετημένο εδώ).
Ένας από τους πιο πρόσφατα αναγνωρισμένους ιούς, ο ιός SARS-CoV-2 που προκαλεί την Covid-19, έχει απομονωθεί αρκετές φορές από διαφορετικές ομάδες (αρχειοθετημένο εδώ, εδώ και εδώ) και έχει επίσης απεικονιστεί (αρχειοθετημένο εδώ).
«Ξέρουμε ότι υπάρχουν ιοί επειδή μπορούμε να τους δούμε», δήλωσε ο μοριακός βιολόγος Μίλος Μπάμπιτς στο AFP σε ηλεκτρονικό μήνυμα στις 19 Αυγούστου 2024. «Μπορούμε να τους δούμε απευθείας μέσω μικροσκοπίου, πώς εξελίσσεται η μόλυνση μόλις ο ιός φτάσει στο κύτταρο και αρχίσει να πολλαπλασιάζεται. Μπορούμε να εκθέσουμε τους ανθρώπους σε έναν ιό και να δούμε ότι ορισμένοι ιοί προκαλούν ορισμένους τύπους ασθενειών».
Σύμφωνα με τον Μπάμπιτς, «το να ισχυρίζεται κανείς ότι οι ιοί δεν υπάρχουν είναι το ίδιο με το να ισχυρίζεται ότι οι αγελάδες δεν υπάρχουν – είναι κυριολεκτικά απαραίτητο να αγνοήσει κανείς αυτό που μπορεί να δει με τα ίδια του τα μάτια».
Η ειδικός βιοϊατρικής από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ριέκα, Βάνια Γιούρανιτς Λίσνιτς, δήλωσε επίσης στο AFP σε ηλεκτρονικό μήνυμα στις 20 Αυγούστου 2024, ότι μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως υπάρχουν ιοί επειδή μπορούμε να τους δούμε.
«Το να ισχυρίζεσαι ότι δεν υπάρχουν είναι για μένα σαν να ισχυρίζεσαι ότι δεν υπάρχουν σύννεφα ή ο ήλιος», δήλωσε η Γιούρανιτς Λίσνιτς. «Μπορούμε να τα δούμε και έχουν μετρήσιμες επιπτώσεις σε εμάς και στο περιβάλλον μας. Ακριβώς όπως οι ιοί. [Μπορούμε να δούμε] ολόκληρους ιούς από δείγματα ασθενών ή καλλιέργειες κυττάρων με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου, τμήματα των ιών χρησιμοποιώντας αντισώματα και μικροσκόπιο φωτός ή φθορισμού», πρόσθεσε.
«Επιπλέον, μπορούμε να αλληλουχήσουμε τα γονιδιώματά τους και να τα ανιχνεύσουμε με μεθόδους όπως η PCR ή η υβριδοποίηση. Τέλος, μπορούμε να δούμε τις αλλαγές που προκαλούνται από τους ιούς σε κύτταρα ή ιστούς».
Τι είναι οι ιοί;
Οι ιοί προκαλούν μολυσματικές ασθένειες σε ανθρώπους, ζώα και φυτά και μπορούν να βρεθούν σε όλους τους άλλους τύπους οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των βακτηρίων (αρχειοθετημένο εδώ). Οι ιοί δεν μπορούν να αναπαραχθούν μόνοι τους – είναι κυτταρικά παράσιτα που εξαρτώνται από ζωντανά κύτταρα ξενιστές για την αναπαραγωγή τους.
Η Γιούρανιτς Λίσνιτς δήλωσε στο AFP ότι ο ιός του μωσαϊκού του καπνού (TMV) αναγνωρίστηκε αφού οι επιστήμονες φιλτράρισαν εκχυλίσματα άρρωστων φυτών μέσω του λεγόμενου φίλτρου «Chamberland», ενός πορσελάνινου κόσκινου με ανοίγματα μικρότερα από τα βακτήρια (αρχειοθετημένο εδώ). Καθώς η έκθεση υγιών φυτών σε φιλτραρισμένα εκχυλίσματα οδήγησε σε μόλυνση, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ασθένεια προκαλούνταν από κάτι μικρότερο από τα βακτήρια ή τα σπόρια μούχλας.
«Στη δεκαετία του 1930, καθώς η ηλεκτρονική μικροσκοπία εξελισσόταν, έγιναν οι πρώτες ηλεκτρονικές μικρογραφίες ιών – συμπεριλαμβανομένων του TMV, αλλά και της ευλογιάς και της ανεμοβλογιάς» είπε η Γιούρανιτς Λίσνιτς. «Από τότε, έχουν δημιουργηθεί εκατομμύρια τέτοιες μικρογραφίες για όλους τους γνωστούς ιούς, είτε οι καλλιέργειες ιών καλλιεργήθηκαν και καθαρίστηκαν σε εργαστήριο, είτε οι ιοί λήφθηκαν απευθείας από μολυσμένα άτομα.»
Η Γιούρανιτς Λίσνιτς τόνισε ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις επιπτώσεις των ιών, αλλά και τα συστατικά τους μέσω της χρήσης αντισωμάτων, και ότι το Κέντρο Πρωτεομικής του Πανεπιστημίου της Ριέκα (αρχειοθετημένο εδώ) διαθέτει μια συλλογή με περισσότερα από 200 αντισώματα για για πλήθος ανθρώπινων και ζωικών ιών.
«Τέλος, μπορούμε επίσης να ανιχνεύσουμε τους ιούς ανιχνεύοντας το γενετικό τους υλικό – είτε στοχευμένα, αν η ιογενής ακολουθία είναι γνωστή– με τη μέθοδο ποσοτικής PCR που είναι ευρέως γνωστή σήμερα, είτε μη στοχευμένα – χρησιμοποιώντας τη μέθοδο αλληλούχησης επόμενης γενιάς, η οποία μπορεί να αλληλουχήσει ολόκληρο το μικροβίωμα ενός ανθρώπου ή ενός δείγματος», είπε προσθέτοντας ότι όλες οι ακολουθίες αποθηκεύονται σε δημόσια διαθέσιμες βάσεις δεδομένων που μπορεί να αναζητήσει ο καθένας, για να προσδιορίσει αν η αλληλουχία ανίχνευσε έναν νέο ιό, βακτήριο ή μούχλα (αρχειοθετημένο εδώ).
«Πολλοί ιοί μπορούν να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο, να καθαριστούν και να κρυσταλλωθούν και στη συνέχεια να απεικονιστούν με μία από τις παραπάνω μεθόδους», δήλωσε η Γιούρανιτς Λίσνιτς. «Ορισμένοι ιοί, οι οποίοι είναι δύσκολο ή αδύνατο να καλλιεργηθούν σε κυτταρικές καλλιέργειες, μπορούμε ακόμη να τους απεικονίσουμε από ιστούς ή εκκρίσεις μολυσμένων ασθενών».
Ο ιός Covid-19 απομονώθηκε πολλές φορές
Σύμφωνα με τον Μπάμπιτς, ο μύθος ότι οι επιστήμονες δεν έχουν απομονώσει τον ιό Covid-19 ξεκίνησε στις αρχές του 2020, καθώς οι επιστήμονες προσπαθούσαν να φτιάξουν ένα ειδικό τεστ PCR για την ανίχνευση του ιού. «Τότε, δεν υπήρχαν πρωτόκολλα για την ανταλλαγή των ιών μεταξύ των εργαστηρίων, οπότε οι συγγραφείς δεν είχαν πρόσβαση στον απομονωμένο ιό», δήλωσε ο Μπάμπιτς.
«Ως εκ τούτου, έγραψαν στη μελέτη τους ότι δεν έχουν τον απομονωμένο ιό και ότι δοκίμασαν το τεστ PCR σε συνθετικό RNA. Στη συνέχεια, υπήρξαν εκατοντάδες μελέτες σχετικά με τον απομονωμένο ιό και υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες μελέτες που έχουν έναν ωραίο υπότιτλο “απομόνωση του ιού” με την περιγραφή του πώς ακριβώς έγινε», δήλωσε ο Μπάμπιτς.
«Μετά από όλα αυτά, η αρχική μελέτη που λέει ότι “δεν έχουμε τον απομονωμένο ιό” άρχισε να διαδίδεται ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε ο Μπάμπιτς, αναφερόμενος σε παραπληροφόρηση που ελέγχθηκε τότε από άλλους οργανισμούς επαλήθευσης γεγονότων (αρχειοθετημένα εδώ και εδώ).
«Βασισμένοι σε αυτό το απόσπασμα, αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα έργα και ευρήματα, μια ομάδα ανθρώπων προχώρησε στο να ισχυριστεί ότι δεν υπάρχει απομονωμένος ιός. Από εκεί, η ιστορία εξελίχθηκε στο ότι κανένας ιός δεν είχε απομονωθεί, και κατέληξε σε μια ιστορία για το πώς δεν υπάρχουν ιοί,» πρόσθεσε ο Μπάμπιτς.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο ιός SARS-CoV-2 που προκαλεί την Covid-19 έχει απομονωθεί αρκετές φορές από διαφορετικές ομάδες (αρχειοθετημένο εδώ, εδώ και εδώ) και έχει επίσης απεικονιστεί (αρχειοθετημένο εδώ).
Το AFP έχει επίσης διαψεύσει τους ισχυρισμούς ότι ο ιός δεν απομονώθηκε, όπως για παράδειγμα εδώ και εδώ.
Ισχυρισμός που διαδόθηκε από ιατρούς που δεν ασκούν το επάγγελμα
Και οι τρεις γιατροί που αναφέρονται στα άρθρα έχουν διαδώσει στο παρελθόν παραπληροφόρηση σχετικά με την υγεία.
Το παραπλανητικό άρθρο που διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα προσδιορίζει τον Μάικ Γέιντον (Mike Yeadon) (η αγγλική έκδοση τον προσδιορίζει λανθασμένα ως «Yeardon», αλλά παρέχει μια φωτογραφία του Δρ Yeadon) ως «πρώην αντιπρόεδρο της Pfizer» και «ανώτερο στέλεχος» της εταιρείας.
Είναι αλήθεια ότι ο Γέιντον ήταν ένας από τους αντιπροέδρους της Pfizer, αλλά ήταν επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος για ένα συγκεκριμένο τμήμα της έρευνας – την έρευνα για τις αλλεργίες και το αναπνευστικό σύστημα (αρχειοθετημένο εδώ). Μετά την αποχώρησή του από την Pfizer ίδρυσε την εταιρεία βιοτεχνολογίας Ziarco, η οποία έλαβε χρηματοδότηση από τον προηγούμενο εργοδότη του το 2012.
Ενώ ο Γέιντον ήταν ένας αξιοσέβαστος ιατρικός ερευνητής στον τομέα του και φάνηκε να ζητά την ταχεία ανάπτυξη ενός εμβολίου για την Covid-19 αμέσως μετά την έξαρση της νόσου, αργότερα άρχισε να διαδίδει όλο και πιο ανακριβείς δηλώσεις σχετικά με την ασθένεια και το εμβόλιο (αρχειοθετημένο εδώ).
Ισχυρίστηκε ψευδώς ότι το εμβόλιο προκαλεί στειρότητα στις γυναίκες και ότι είναι «50 φορές πιο πιθανό να σκοτώσουν παιδιά από ό,τι ο ίδιος ο ιός». Στα τέλη του 2020, πριν το θανατηφόρο δεύτερο κύμα της πανδημίας χτυπήσει το 2021, ο Γέιντον ισχυριζόταν ψευδώς ότι «η πανδημία έχει ουσιαστικά τελειώσει», ότι δεν υπάρχει ανάγκη για εμβόλια «καθώς πολλοί άνθρωποι δεν είναι ευαίσθητοι στον ιό» και ότι τα τεστ PCR επιστρέφουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα. Το AFP επαλήθευσε αυτόν τον ισχυρισμό εδώ στα σερβικά.
Η Σαμάνθα Μπέιλι κοινοποιούσε παραπλανητικούς ισχυρισμούς σχετικά με το καθεστώς δοκιμών PCR στη Νέα Ζηλανδία, ενώ ο Τόμας Κόουεν υποστήριξε ότι ο νέος κορονοϊός δημιουργήθηκε από τα δίκτυα 5G.
Το Ιατρικό Συμβούλιο της Καλιφόρνια έθεσε τον Κόουεν υπό επιτήρηση το 2017 και το 2021 ο Κόουεν παρέδωσε την άδειά του να ασκεί την ιατρική στην Καλιφόρνια.
Ομοίως, η Σαμάνθα Μπέιλι ισχυρίζεται στα βίντεό της ότι είναι «οικογενειακή γιατρός», αλλά δεν κατέχει πιστοποιητικό άσκησης επαγγέλματος από τον Μάιο του 2021 και έχει τεθεί υπό έρευνα από το Ιατρικό Συμβούλιο της Νέας Ζηλανδίας για την κοινοποίηση «παραπλανητικών ή ακατάλληλων πληροφοριών», αφού έλαβε καταγγελίες από ασκούμενους γιατρούς και μέλη του κοινού.
Μπορείτε να βρείτε άλλες έρευνες του AFP σχετικά με την υγεία εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.