Με αφορμή τα γενέθλια του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, στις 7 Οκτωβρίου 2024, εμφανίστηκε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιστοσελίδες με φιλορωσικό περιεχόμενο, ο ισχυρισμός πως πολλές αφίσες τοποθετήθηκαν δήθεν “από το ρωσικό αντάρτικο στο Κίεβο” με το μήνυμα: O Πούτιν θα έρθει και θα αποκαταστήσει την τάξη!
Αναπαραγωγές σε ιστοσελίδες: ekfrasi.net, el.gr
Παραδείγματα αναπαραγωγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Τι ισχύει
Ο ισχυρισμός διαδόθηκε σε αμφιβόλου αξιοπιστίας ρωσικά μέσα (εδώ, εδώ κι εδώ) αλλά και σε λογαριασμούς στο X, στο Telegram και στο Facebook (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). Μερικά δημοσιεύματα ανέφεραν πως τις αφίσες τοιχοκόλλησαν κάτοικοι της περιοχής που πρόσκεινται φιλικά στη Ρωσία και πως “αυτές οι αφίσες αποδεικνύουν ότι δεν υποστηρίζουν όλοι το καθεστώς του Κιέβου”. Στις αναρτήσεις του ισχυρισμού εμφανίζονται διάφορες εικόνες που δείχνουν αφίσες, που υποτίθεται ότι τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία του Κιέβου για τον εορτασμό των γενεθλίων του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Μια εικόνα δείχνει το θησαυροφυλάκιο του Εθνικού Μουσείου Ιστορίας της Ουκρανίας στο Κίεβο, με την αφίσα του Πούτιν. Η ουκρανική σημαία είναι επίσης ορατή, τυλιγμένη γύρω από τον ιστό της.
Ωστόσο, μέσω αντίστροφης αναζήτησης της εν λόγω εικόνας, εντοπίζουμε πανομοιότυπη φωτογραφία του μουσείου, χωρίς την αφίσα του Πούτιν, στην ιστοσελίδα texty.org.ua, από την 1η Νοεμβρίου 2023. Το άρθρο στο οποίο την εντοπίσαμε, έχει τον τίτλο: Ψηφιοποίηση των κεφαλαίων και εκκένωση των συλλογών. Πώς λειτουργεί το αποθεματικό «Kyiv-Pechersk Lavra» σε συνθήκες πολέμου.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία έχει υποστεί ψηφιακή επεξεργασία, όπως φαίνεται και από τις παρακάτω τονισμένες ομοιότητες.
Όπως παρατηρείται, η λήψη της εικόνας είναι πανομοιότυπη και στις δύο περιπτώσεις. Και στις δύο εκδοχές, η ουκρανική σημαία είναι τοποθετημένη και τυλιγμένη στον ιστό της με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Το ίδιο βλέπουμε και με ορισμένα φύλλα και κλαδιά που υπάρχουν από πάνω.
Στην παραποιημένη εικόνα, ένα πανό με το πορτρέτο του Ivan Mazepa, ενός Ουκρανού στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη, είναι ορατό στην αυλή του μουσείου. Το μουσείο, με δήλωσή του στον οργανισμό ελέγχου γεγονότων, Myth Detector, αρνήθηκε πως διένειμε οποτεδήποτε τη συγκεκριμένη αφίσα. Το πορτρέτο του Mazepa δημιουργήθηκε από την Ουκρανή καλλιτέχνιδα Natalya Pavlusenko.
Στην αυθεντική εκδοχή της φωτογραφίας, αντίθετα, φαίνεται μια αφίσα για την έκθεση «Ευρωπαϊκή Ουκρανία. Mazepa Day», η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ουκρανία το 2022.
Πέρα από τις ομοιότητες, υπάρχουν και ορισμένες διαφορές ανάμεσα στις δύο εικόνες, μετά την επεξεργασία που υπέστη η αυθεντική. Οι δημιουργοί της ψεύτικης εικόνας αφαίρεσαν τη γλάστρα με τα λουλούδια στην κάτω αριστερή γωνία και άλλαξαν την ανακοίνωση για την έκθεση «Ευρωπαϊκή Ουκρανία Doba Mazepa» με μια άλλη, βάζοντας πάνω της το banner του Πούτιν. Στους τοίχους του κτιρίου, ο δημιουργός πρόσθεσε επίσης ακόμα δύο ψεύτικες αφίσες του Ρώσου Προέδρου.
Η αυθεντική φωτογραφία πιθανότατα αντλήθηκε από τον επίσημο ιστότοπο του μουσείου ή από τον λογαριασμό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (εδώ κι εδώ).
Όπως προαναφέραμε, το μουσείο επιβεβαίωσε μέσω δηλώσεων στο Myth Detector ότι τέτοιες αφίσες ουδέποτε αναρτήθηκαν στο κτίριο. Επίσης, απέστειλαν μια φωτογραφία που δείχνει τις σημερινές συνθήκες στις εγκαταστάσεις του μουσείου.
Παρόμοιες αφίσες με τον Πούτιν παράγονται στη Λευκορωσία και διατίθενται για αγορά στη μεγαλύτερη διαδικτυακή αγορά της χώρας στη Ρωσία, Wildberries.
Όσον αφορά τα βίντεο που κυκλοφόρησαν (εδώ κι εδώ) δεν κατέστη εφικτό να εντοπιστούν οι τοποθεσίες που ελήφθησαν και ως εκ τούτου δεν μπορεί να επαληθευτεί ανεξάρτητα η αυθεντικότητά τους.
Τα βίντεο που κυκλοφόρησαν:
Από σχετική αναζήτηση, δεν προκύπτει καμία επιβεβαιωμένη αναφορά, από αξιόπιστα ειδησεογραφικά μέσα είτε στη Ρωσία είτε στην Ουκρανία, είτε ακόμα και διεθνώς, ότι τέτοιες αφίσες εμφανίστηκαν στο Κίεβο και στην Ουκρανία γενικότερα μετά τα πρόσφατα γενέθλια του Ρώσου Προέδρου, τον Οκτώβριο του 2024.
Είναι σαφές πως σε περίπτωση που είχε παρατηρηθεί τέτοια δράση θα είχε απασχολήσει, τουλάχιστον τα εγχώρια ουκρανικά και ρωσικά μέσα, αλλά και τα διεθνή, που καλύπτουν την ειδησεογραφία γύρω από τον Ρωσο-Ουκρανικό πόλεμο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν συνέβη και οι μόνες πηγές όπου εμφανίστηκε ο ισχυρισμός, είναι αμφιβόλου αξιοπιστίας ρωσικά μέσα.
Τέλος, τον ισχυρισμό κατέρριψε και ο ουκρανικός οργανισμός που περιλαμβάνει υπηρεσίες ελέγχου γεγονότων, Vox Ukraine.
Συμπέρασμα
Η διαμοιραζόμενη εικόνα αποτελεί προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας, ενώ δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη αναφορά σε έγκυρα ειδησεογραφικά μέσα για ύπαρξη τέτοιων αφισών στο Κίεβο την ημέρα των γενεθλίων του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1.https://texty.org.ua/articles/111010/tsinnosti-zahortaly-navit-u-shtory-jak-pratsjuye-v-umovakh-vijny-zapovidnyk-kyyevo-pecherska-lavra/
2.https://www.pavlusenkoart.com.ua/ivan-mazepa
3.https://www.saatchiart.com/pavlusenkoart?srsltid=AfmBOoqZCRVw4Mfon33zcl1fagUEA06Y0MXVRKZtFwq5LrKmWGFK8jw2
4.https://goldenukr.com.ua/?page_id=7641
5.https://kplavra.kyiv.ua/ua/mazepyn-era
6.https://obolon.kyivcity.gov.ua/news/obolonskiy-rttsk-ta-sp-provodit-nabir-na-viyskovu-sluzhbu-za-kontraktom
7.https://mythdetector.com/en/posters-of-vladimir-putin-were-displayed-in-kyiv/
8.https://voxukraine.org/fotofejk-u-kyyevi-rozkleyily-plakaty-pryjde-putin-navede-poryadok
9.https://www.ukrinform.net/rubric-factcheck/3916357-fake-videos-photos-and-paid-rap-from-niger-how-russian-propaganda-creates-putins-sympathizers-in-ukraine-and-around-the-world.html
10.https://global.wildberries.ru/product/trafaret—putin-171775095?tail-location=SNH&option=285084058
