Στις αρχές του 2025, κυκλοφόρησαν φήμες ότι η ελληνική κυβέρνηση θα επιβάλλει πρόστιμα έως και 5.000 ευρώ σε πολίτες που μεταφέρουν ελαιόλαδο σε τενεκέδες άνω των 5 λίτρων, ακόμα και αν το έχουν προμηθευτεί από μέλη του στενού οικογενειακού τους κύκλου. Ωστόσο, όπως θα εξηγήσουμε εκτενώς παρακάτω, κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Ο παραπλανητικός ισχυρισμός εμφανίστηκε στους εξής ιστοτόπους: topontiki.gr, bankingnews.gr, katohika.gr.
Μάλιστα, η ευρωβουλεύτρια και πρόεδρος της «Φωνής Λογικής», Αφροδίτη Λατινοπούλου, προώθησε τον ισχυρισμό μέσω του προσωπικού της προφίλ στο Facebook, συγκεντρώνοντας πάνω από 1,5 εκατομμύρια προβολές και πυροδοτώντας πλήθος σχετικών δημοσιευμάτων:
Σύντομο πλαίσιο
Στις αρχές του 2025, η ευρωβουλεύτρια και πρόεδρος της «Φωνής Λογικής», Αφροδίτη Λατινοπούλου, διέδωσε τον ισχυρισμό ότι η ελληνική κυβέρνηση θα επιβάλλει πρόστιμα έως 5.000 ευρώ σε όσους μεταφέρουν ελαιόλαδο σε τενεκέδες άνω των 5 λίτρων, ακόμα και μεταξύ ιδιωτών για μη εμπορική χρήση, ενώ στις 13 Ιανουαρίου υπέβαλε ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ζητώντας διευκρινίσεις σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη διακίνηση χύμα ελαιολάδου στην ΕΕ.
Προηγουμένως, ο τηλεοπτικός σταθμός Alpha μετέδωσε ρεπορτάζ, σύμφωνα με το οποίο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξετάζει την απαγόρευση της μεταφοράς ελαιολάδου από τους παραγωγούς με τους παραδοσιακούς τενεκέδες χωρίς τη συμπλήρωση ψηφιακών δελτίων αποστολής, με στόχο την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της παράνομης διακίνησης. Στο πλαίσιο αυτό, παραγωγοί ελαιολάδου εξέφρασαν ανησυχίες ότι δεν θα μπορούν να μεταφέρουν λάδι σε μέλη της οικογένειάς τους χωρίς τα απαιτούμενα παραστατικά. Ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Το σχετικό ρεπορτάζ:
Τι ισχύει
Το νομικό πλαίσιο για τη μεταφορά και πώληση ελαιολάδου στην Ελλάδα
Τα πρότυπα εμπορίας του ελαιολάδου, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων για τη συσκευασία και την επισήμανση, έχουν καθοριστεί από το 2012 και συγκεκριμένα από τον Εκτελεστικό Κανονισμό 29/2012 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον κανονισμό, η πώληση ελαιολάδου από τον παραγωγό στον τελικό καταναλωτή σε συσκευασίες μεγαλύτερες των 5 λίτρων απαγορεύεται. Ωστόσο, για έλαια που προορίζονται για χώρους μαζικής εστίασης (εστιατόρια, νοσοκομεία, καντίνες κ.λπ.), τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν τη μέγιστη επιτρεπόμενη χωρητικότητα συσκευασίας, η οποία είναι δυνατό να υπερβαίνει των 5 λίτρων.

Στη χώρα μας, ο κανονισμός αυτός ισχύει ήδη από το 2017 (Άρθρο 42 – Υπουργική Απόφαση 91354/24.8.2017 – Διάθεση ελαιολάδων και σπορέλαιων) και, κατά συνέπεια, δεν αφορά κάποια καινούργια κυβερνητική απόφαση.

Οι διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 29/2012, για τα πρότυπα εμπορίας του ελαιόλαδου, ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία με τα άρθρα 39 έως 45 της Υπουργικής Απόφασης αριθ. 91354/2017 και με την Υπουργική Απόφαση αριθ. 1018/104012/15.04.2020, ενώ παράλληλα καθορίστηκαν τα αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα για την εφαρμογή του. Ωστόσο, τα ανωτέρω αφορούν αποκλειστικά την εμπορία του ελαιόλαδου και όχι τη δωρεάν διάθεσή του.
Επιστρέφοντας στα πρόσφατα γεγονότα, τον Ιούλιο του 2024 δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η υπ’ αριθ. Α.1122/31-07-2024 Υπουργική Απόφαση, η οποία καθόρισε την έκταση και τον χρόνο έναρξης εφαρμογής της υποχρέωσης για την ψηφιακή έκδοση και αποστολή παραστατικών διακίνησης αγαθών στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Σύμφωνα με το Άρθρο 1 της εν λόγω Απόφασης, οι οντότητες που αναγράφονται στο Άρθρο 1 του Ν. 4308/2014 υποχρεούνται να εκδίδουν ψηφιακά παραστατικά διακίνησης και να διαβιβάζουν τα δεδομένα στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

Οι οντότητες που αναγράφονται στο Άρθρο 1 του Ν. 4308/2014 περιλαμβάνουν κάθε επιχείρηση και ελεύθερο επαγγελματία που τηρεί λογιστικά βιβλία και σε αυτές περιλαμβάνονται οι ατομικές επιχειρήσεις, οι ομόρρυθμες (ΟΕ) και ετερόρρυθμες (ΕΕ) εταιρείες, οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες (ΙΚΕ), οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), οι ανώνυμες εταιρείες (ΑΕ), οι συνεταιρισμοί και οι ενώσεις συνεταιρισμών, καθώς και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί που ασκούν οικονομική δραστηριότητα. Επιπλέον, η υποχρέωση ισχύει για επαγγελματίες που εκδίδουν τιμολόγια ή αποδείξεις λιανικής και τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων ή διπλογραφικά βιβλία, καθώς και για επιχειρήσεις που διακινούν αγαθά στο πλαίσιο εμπορικής δραστηριότητας, είτε σε χονδρικό είτε σε λιανικό εμπόριο.

Συνεπώς, όσοι δραστηριοποιούνται στους τομείς παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας ελαιόκαρπου και ελαιολάδου οφείλουν από την 1η Οκτωβρίου 2025 (δόθηκε παράταση σύμφωνα με την Αριθμ. Α. 1174/28-11-2024 Υπουργική Απόφαση – ΦΕΚ 6568/2024) να εκδίδουν ψηφιακά τα παραστατικά διακίνησης αγαθών και να διαβιβάζουν τα σχετικά δεδομένα στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA της ΑΑΔΕ.
Στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων, και σύμφωνα με το Άρθρο 2 της Αριθμ. Α.1122 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 4570/2024), δεν υποχρεούνται να εκδίδουν παραστατικό διακίνησης τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 39 των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ΕΛΠ), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. Σε αυτές τις περιπτώσεις, την ευθύνη έκδοσης του παραστατικού διακίνησης αναλαμβάνει ο παραλήπτης των αγαθών, εφόσον πρόκειται για υπόχρεη οντότητα, δηλαδή επιχείρηση ή επαγγελματία που τηρεί λογιστικά βιβλία.


Σύμφωνα με την ανάλυση της ισχύουσας νομοθεσίας, σχετικά με την πώληση και διακίνηση του ελαιόλαδου, ισχύουν τα εξής:
Περίπτωση 1: Εάν ένας αγρότης υπάγεται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και πωλεί ελαιόλαδο, υποχρεούται να εκδίδει ψηφιακά παραστατικά διακίνησης και να διαβιβάζει τα σχετικά δεδομένα στο myDATA.
Περίπτωση 2: Εάν ο αγρότης υπάγεται στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ, δηλαδή είναι μικρής κλίμακας και έχει λάβει επιδότηση χαμηλότερη των 5.000 ευρώ κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, ενώ οι συνολικές πωλήσεις αγροτικών προϊόντων και υπηρεσιών του δεν ξεπερνούν τις 15.000 ευρώ, τότε δεν υποχρεούται να εκδίδει ψηφιακά παραστατικά διακίνησης, ούτε να διαβιβάζει δεδομένα στο myDATA. Στην περίπτωση αυτή, το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται από τον παραλήπτη (υπόχρεη οντότητα), σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 8, 9 και 9Α του άρθρου 5 του ΕΛΠ.

Επομένως, όσοι δεν ασκούν εμπορική δραστηριότητα και χρησιμοποιούν το παραγόμενο ελαιόλαδο για προσωπική κατανάλωση ή το μεταφέρουν σε συγγενικά πρόσωπα και φίλους, δεν υποχρεούνται να εκδίδουν ψηφιακό τιμολόγιο. Ως εκ τούτου, δεν τίθεται θέμα επιβολής προστίμου για αυτούς και η διακίνηση για ιδιοκατανάλωση με τον τενεκέ δεν απαγορεύεται, εφόσον δεν παραβιάζονται άλλες διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας ή των κανόνων διακίνησης τροφίμων. Επιπλέον, δεν υφίσταται πρόστιμο ύψους έως 5.000 ευρώ για τέτοιες παραβάσεις, καθώς δεν υπάρχει σχετική υπουργική απόφαση που να ορίζει ένα τέτοιο ποσό.
Το ίδιο επισημαίνει και ο κ. Παναγιώτης Καραγιάννης, Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελαιουργείων (ΠΑ.Σ.ΕΛ), ο οποίος δήλωσε στα Ellinika Hoaxes ότι: «Σύμφωνα με διευκρινίσεις που δόθηκαν από κυβερνητικά στελέχη σχετικά με την απαγόρευση των 17lt δοχείων λαδιού, ο γνωστός σε όλους τενεκές, αν και η υπάρχουσα νομοθεσία αναφέρει πως η τυποποίηση και διακίνηση ελαιολάδου σε συσκευασίες άνω των 5 λίτρων δεν επιτρέπεται, ωστόσο, η μεταφορά και πώληση των ποσοτήτων μεταξύ φίλων και συγγενών συνεχίζεται άτυπα, χωρίς να τίθεται ζήτημα παραβάσεων. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε ξεκαθαρίζοντας πως “ο έλεγχος παραστατικών διακίνησης ελαιολάδου αφορά αποκλειστικά τους εμπόρους και όχι τους παραγωγούς που αυτοκαταναλώνουν ελαιόλαδο ή δωρίζουν ελαιόλαδο σε συγγενείς και φίλους για ίδια κατανάλωση“».
Όπως εξηγεί και ο κ. Γεώργιος Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελευθέρων Επαγγελματιών Λογιστών Φοροτεχνικών Οικονομολόγων Νομού Καρδίτσας (Σ.Ε.Ε.Λ.Φ.Ο.Κ) και μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών (Π.Ο.Φ.Ε.Ε.) η διακίνηση δωρεάν ελαιολάδου από ιδιώτες δεν επιφέρει υποχρέωση έκδοσης ψηφιακών παραστατικών διακίνησης. [Πηγή]
Διάψευση από τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χρίστο Δήμα
Μετά τη χιονοστοιβάδα δημοσίευσεων και αναρτήσεων που προέκυψαν στα κοινωνικά δίκτυα, ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χρίστος Δήμας, διέψευσε επίσης τον διακινούμενο ισχυρισμό. Σε ομιλία του από το βήμα του Επιμελητηρίου Κορίνθου, ανέφερε ότι τα Υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής ανάπτυξης δεν εξετάζουν αλλαγές στο καθεστώς μεταφοράς ελαιολάδου με τενεκέδες και πως δεν υπάρχει πρόθεση να τροποποιηθεί η υφιστάμενη νομοθεσία, με το ισχύον καθεστώς να παραμένει αμετάβλητο.
Ο Υφυπουργός αναφέρθηκε επίσης στο θέμα της μεταφοράς ελαιολάδου σε τενεκέδες σε δύο συνεντεύξεις και συγκεκριμένα στην τηλεοπτική εκπομπή «Συνδέσεις» της ΕΡΤ (εδώ) και σε ραδιοφωνική εκπομπή του ΣΚΑΙ 100,3 (εδώ), όπου διέψευσε ρητά τον εξεταζόμενο ισχυρισμό, τονίζοντας πως δεν υπάρχει νομοθετική ρύθμιση που να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο διακινείται το ελαιόλαδο που προορίζεται για αυτοκατανάλωση.
Ταυτόχρονα, αναφερόμενος στη υποχρέωση έκδοσης ψηφιακού δελτίου αποστολής και ψηφιακού τιμολογίου από τους παραγωγούς ελαιολάδου για τη μεταφορά των τενεκέδων, τόνισε ότι η νέα αυτή απόφαση που υπογράφηκε από τον ίδιο και τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσοδών, Γεώργιο Πιτσιλή, αποτελεί μέρος μιας γενικότερης προσπάθειας ψηφιοποίησης μέσω της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ενώ υπογράμμισε την υποχρέωση των επιχειρήσεων να μην έχουν καμία απόκλιση στα ηλεκτρονικά τους βιβλία αρχής γενομένης από 1 Ιανουαρίου 2025.
Διάψευση από τον Διοικητή της ΑΑΔΕ, Γεώργιο Πιτσιλή
Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γεώργιος Πιτσιλής, διέψευσε κατηγορηματικά τον εν λόγω ισχυρισμό, επισημαίνοντας ότι δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή όσον αφορά τη δωρεάν διάθεση ελαιολάδου μεταξύ συγγενών. [Πηγή]
Διάψευση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Παύλο Μαρινάκη
Τέλος, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών (αρχειοθετημένη εδώ) διαβεβαίωσε ότι ο έλεγχος παραστατικών διακίνησης ελαιολάδου «αφορά αποκλειστικά τους εμπόρους και όχι τους παραγωγούς που αυτοκαταναλώνουν ελαιόλαδο ή δωρίζουν ελαιόλαδο σε συγγενείς και φίλους για ίδια κατανάλωση».
Συγχρόνως, έπειτα από σχετική ερώτηση για τη μεταφορά λαδιού μεταξύ συγγενών ή φίλων, αποσαφήνισε πως «αυτό που λέμε ότι ο τενεκές λάδι που πηγαίνει από τη γιαγιά στα εγγόνια ή στα παιδιά ή από τον έναν αδερφό στον άλλον αδερφό ή από τον φίλο σε έναν άλλον φίλο, δεν έχει να κάνει με αυτή τη συζήτηση. Είναι δεδομένο, γιατί μιλάμε για μία δωρεά. Είναι κάτι νομίζω που όσοι προσπάθησαν να μπούνε στο κάδρο της δημοσιότητας των τελευταίων ημερών, με αφορμή αυτήν τη συζήτηση, ξέρανε, νομίζω, ότι απλά, συνειδητά, εξαπατούν τους πολίτες».
Συμπέρασμα
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι πολίτες μπορούν να συνεχίσουν να μεταφέρουν ελαιόλαδο σε τενεκέδες για προσωπική χρήση ή ως δώρο σε συγγενείς και φίλους, χωρίς να κινδυνεύουν από την επιβολή προστίμου, εφόσον η μεταφορά αυτή δεν λαμβάνει χώρα σε πλαίσια εμπορικής δραστηριότητας. Επιπλέον, δεν υφίσταται πρόστιμο ύψους έως 5.000 ευρώ, καθώς δεν υπάρχει σχετική υπουργική απόφαση που να ορίζει ένα τέτοιο ποσό. Τόσο η διατύπωση των σχετικών νόμων όσο και οι δηλώσεις του Προέδρου του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ελαιουργείων (ΠΑ.Σ.ΕΛ.) και του Διοικητή της ΑΑΔΕ διαψεύδουν τον συγκεκριμένο ισχυρισμό, καθώς, όπως τόνισαν, η ισχύουσα νομοθεσία στοχεύει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της παράνομης εμπορικής διακίνησης ελαιολάδου, χωρίς να επηρεάζει ιδιώτες που δεν εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
1. https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2025/01/EE.pdf
2. https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/kanones-dieppy/arthro-42-ypoyrgiki-apofasi-91354-2482017-diathesi
3. https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/677746/yp.-apofasi-1018-104012-2020
4. https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2025/01/4570b-24-1.pdf
5. https://media.ellinikahoaxes.gr/uploads/2025/01/A1174_2024_FEK-2.pdf
6. https://www.taxheaven.gr/law/4308/2014
7. https://www.youtube.com/watch?v=Yyaa9qlAM3s
8. https://www.youtube.com/watch?v=bzfP2vSiYQo
9. https://www.youtube.com/watch?v=zU6XhadWIxg
10. https://www.youtube.com/watch?v=V401xxwVEM0
11. https://www.youtube.com/watch?v=M2-04MP6dio
12. https://www.youtube.com/watch?v=bUrxDQCBFXY.