Ένας αριστουργηματικός πίνακας γνωστού Ολλανδού ζωγράφου, για τον οποίο ορισμένοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υποστηρίζουν ότι απεικονίζει έναν άνδρα που μοιάζει με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, εξακολουθεί να εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου (The National Gallery) και δεν υπάρχουν σχέδια για την απομάκρυνσή του, δήλωσε εκπρόσωπος της Πινακοθήκης στο AFP. Η Εθνική Πινακοθήκη απάντησε σε αβάσιμους ισχυρισμούς ότι ο πίνακας «Το Πορτρέτο των Αρνολφίνι» του Γιαν βαν Άικ θα αποσυρόταν εν μέσω παραπόνων για ομοιότητα με τον Ρώσο πρόεδρο καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Οι ισχυρισμοί διατυπώθηκαν σε αναρτήσεις σε διάφορες γλώσσες που κοινοποίησαν μια εικόνα του διάσημου πίνακα του βαν Άικ του 1434 με ένα ροζ βέλος που δείχνει το πρόσωπο της ανδρικής φιγούρας.
«Είτε το πιστεύετε είτε όχι, η πινακοθήκη του Λονδίνου σκέφτεται να αφαιρέσει τον διάσημο πίνακα του Γιαν βαν Άικ (ο γάμος των Αρνολφίνι) μετά από συχνά παράπονα επισκεπτών για την ομοιότητα της φιγούρας του Τζιοβάνι Αρνολφίνι με τον Πούτιν», αναφέρει αυτή η ανάρτηση στο Facebook της 31ης Μαρτίου 2023.
Εκπρόσωπος της Πινακοθήκης δήλωσε στο AFP ότι οι ισχυρισμοί αυτοί ήταν αβάσιμοι. Ο πίνακας παραμένει εκτεθειμένος στο ίδρυμα του Λονδίνου, το οποίο αναφέρει στην ιστοσελίδα του ότι απέκτησε το έργο το 1842.
Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 13/04/2023
Υπήρχαν παρόμοιες αναρτήσεις στο Facebook στα ελληνικά (εδώ, εδώ και εδώ), καθώς και στα γαλλικά, αγγλικά και ολλανδικά. Ένα tweet στα αγγλικά, με συνολικά περισσότερα από 3.000 retweets, κοινοποιήθηκε επίσης από τον Έλληνα ανταποκριτή στη Μόσχα, Θανάση Αυγερινό, στις 31 Μαρτίου.
Δεν υπάρχουν σχέδια αφαίρεσης του πίνακα
Λεπτομέρειες για τον πίνακα υπάρχουν στον ιστότοπο της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου, στην ενότητα «Key Facts» (αρχειοθετημένη εδώ). Εδώ αναφέρεται ότι ο πίνακας είναι επισκέψιμος στην αίθουσα 28.
«Δεν υπάρχουν σχέδια να αφαιρεθεί ο πίνακας αυτός από την έκθεση», δήλωσε το γραφείο Τύπου της πινακοθήκης στο AFP στις 13 Απριλίου 2023. «Δεν υπήρξαν παράπονα που να μας είναι γνωστά».
Η αίθουσα 28 έκλεισε για λίγο στις 11 Απριλίου για εργασίες, αλλά άνοιξε ξανά λίγο αργότερα. «Το πορτρέτο του Αρνολφίνι δεν μετακινήθηκε», δήλωσε η εκπρόσωπος.
Δημοσιογράφος του AFP επισκέφθηκε την γκαλερί στις 18 Απριλίου και φωτογράφισε το πορτρέτο που εκτίθεται.
Φωτογραφία με το πορτρέτο του Αρνολφίνι που εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη στις 18 Απριλίου 2023 – Juliette Montesse / AFP
Ο ισχυρισμός εντοπίστηκε σε ρωσικό ιστότοπο που είναι σε μαύρη λίστα
Μια προηγμένη διαδικτυακή αναζήτηση χρησιμοποιώντας τις λέξεις-κλειδιά «γκαλερί + Λονδίνο + πορτρέτο + Πούτιν», μεταφρασμένες στα ρωσικά, μας επέτρεψε να βρούμε τον ισχυρισμό στα ρωσικά στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA FAN με ημερομηνία 30 Μαρτίου 2023. Αυτή είναι η παλαιότερη έκδοση που μπορέσαμε να βρούμε. Ο ισχυρισμός δεν αναφέρει καμία επίσημη πηγή, λέγοντας μόνο ότι «οι σχετικές πληροφορίες εμφανίστηκαν την Τετάρτη 30 Μαρτίου».
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το RIA FAN δημοσιεύει παραπλανητικές πληροφορίες που είναι φιλορωσικές. Τον Νοέμβριο του 2022, για παράδειγμα, δημοσίευσε μη τεκμηριωμένους ισχυρισμούς ότι μεθυσμένοι Ουκρανοί είχαν προσθέσει το μουστάκι του Χίτλερ στο σύμβολο του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στις 13 Απριλίου 2023 πρόσθεσε το RIA FAN στον κατάλογο οργανισμών που έχουν κυρώσεις για «υπονόμευση ή απειλή της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας».
«Το πρακτορείο ειδήσεων εμπλέκεται σε φιλοκυβερνητική προπαγάνδα και παραπληροφόρηση σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 χαρακτηρίστηκε από ένα κύμα παραπληροφόρησης σε πολλές μορφές. Χρησιμοποιώντας επίσης την ιδέα ότι η «ρωσοφοβία» που προέκυψε από τον πόλεμο επηρέαζε τον κόσμο της τέχνης, εμφανίστηκαν στα τέλη του 2022 ισχυρισμοί ότι ένας γερμανικός οίκος δημοπρασιών θα κατέστρεφε έργα ρωσικής τέχνης. Αυτό διαπιστώθηκε ότι ήταν ψευδές σε έρευνα του AFP.