Ένα βίντεο που δείχνει μια φουσκωτή βάρκα με μετανάστες να φτάνει στην παραλία El Chucho του δήμου Νέρχα της Ισπανίας, κοινοποιήθηκε στα ελληνικά στο Facebook με τον ψευδή ισχυρισμό ότι δείχνει μετανάστες να αποβιβάζονται στο νησί της Σάμου. Πολλοί χρήστες έγραψαν αρνητικά σχόλια κάτω από το βίντεο, με αρκετούς να υποστηρίζουν ότι οι μετανάστες είναι «εισβολείς» που έχουν στόχο να καταλάβουν την Ελλάδα. Αν και η Σάμος αποτελεί πράγματι συχνό πέρασμα για τους μετανάστες που ταξιδεύουν προς την Ευρώπη και φιλοξενεί μια κλειστή ελεγχόμενη δομή για αιτούντες άσυλο, το βίντεο που κυκλοφορεί στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν σχετίζεται με το νησί.
«Πριν δυο ημέρες στην Σάμο! (…) Κανονική απόβαση από άτομα 20 έως 25 στρατεύσιμοι κανονικά!!!», γράφει αυτή η ανάρτηση στο Facebook από τις 22 Σεπτεμβρίου 2024, η οποία έκτοτε έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 750 φορές.
Η ανάρτηση περιλαμβάνει ένα βίντεο που δείχνει ανθρώπους με μαύρα να αποβιβάζονται από μια βάρκα και να φτάνουν σε μια παραλία.
Το βίντεο με το ίδιο κείμενο κοινοποιήθηκε και από έναν άλλο χρήστη στο Facebook εδώ.
Οι άνθρωποι στα σχόλια εκφράζουν ρατσιστικά και αντιμεταναστευτικά συναισθήματα, υποστηρίζοντας ότι οι μετανάστες έρχονται για να κατακτήσουν την Ελλάδα. «Το έχετε καταλάβει ότι αυτή είναι κανονική εισβολή. Έαν το κάναμε εμείς σαν απλους πολίτες θα μας είχαν φυλακή τουλάχιστον….έρχεται μεγάλο κακο», γράφει ένας χρήστης. «Τραγικό φεύγουν τα παιδιά μας κ έρχεται άτακτη ισλαμική αντικατάσταση!!!», αναφέρει ένας άλλος.
Στα σχόλια, άλλοι κατηγορούν τις ελληνικές αρχές ότι δεν λαμβάνουν μέτρα. «Το λιμενικό που είναι ;;;;;;», γράφει ένας χρήστης. «Τη κάνει ο στρατός μας;», σχολιάζει ένας άλλος.
Ωστόσο, το βίντεο τραβήχτηκε στην παραλία El Chucho του δήμου Νέρχα στην περιοχή της Ανδαλουσίας στη νότια Ισπανία. Κοινοποιήθηκε από τοπικά ισπανικά μέσα ενημέρωσης στις 19 Σεπτεμβρίου 2024 και δεν έχει καμία σχέση με τους μετανάστες που φτάνουν στο νησί της Σάμου.
Η Σάμος είναι ένα από τα ελληνικά νησιά που βρίσκονται πιο κοντά στην Τουρκία και ένα από τα συνήθη περάσματα για τους μετανάστες που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Στις 23 Σεπτεμβρίου 2024, τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πέντε διασώθηκαν όταν μια φουσκωτή βάρκα που μετέφερε μετανάστες βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών του ελληνικού νησιού (αρχειοθετημένο εδώ).
Τον Απρίλιο του 2024, άλλη μια βάρκα μεταναστών βυθίστηκε κοντά στο νησί της Σάμου, με 24 ανθρώπους να διασώζονται και ένα άτομο να επιβεβαιώνεται ως νεκρό.
Το 2021, μια Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή για αιτούντες άσυλο άρχισε να λειτουργεί στο νησί, με χωρητικότητα 3.650 θέσεων φιλοξενίας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (αρχειοθετημένο εδώ).
Οι εκτοπισμένοι άνθρωποι γίνονται συχνά στόχος παραπληροφόρησης, όπως για παράδειγμα σε αυτή και σε αυτή την περίπτωση, όπου οι χρήστες του διαδικτύου κατηγόρησαν μετανάστες και αιτούντες άσυλο για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα το 2023.
Ένα βίντεο από την παραλία El Chucho στον ισπανικό δήμο Νέρχα
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας με στιγμιότυπα οθόνης από το βίντεο μάς οδήγησε σε άρθρα από διάφορα ισπανικά μέσα ενημέρωσης, με βίντεο και φωτογραφίες από την παραλία El Chucho και ρεπορτάζ για την άφιξη των μεταναστών (παραδείγματα εδώ, εδώ, εδώ και εδώ).
Η μετάφραση τμημάτων αυτού του άρθρου από την τοπική εφημερίδα «Diario Sur» αναφέρει ότι στις 19 Σεπτεμβρίου 2024 «τριάντα μετανάστες με καταγωγή από το Μαγκρέμπ» έφτασαν στην παραλία El Chucho της Νέρχα. Το άρθρο γράφει στα ισπανικά ότι «πήδηξαν στο νερό λίγα μέτρα από την ακτή και η βάρκα έφυγε με τη μέγιστη ταχύτητα». Μόλις βγήκαν από τη βάρκα, «οι μετανάστες άρχισαν στη συνέχεια να διασκορπίζονται στην ανατολικότερη παραλιακή πόλη της επαρχίας», όπως φαίνεται στο εν λόγω βίντεο.
Το AFP κατάφερε να βρει κοινά στοιχεία μεταξύ του βίντεο που κοινοποιήθηκε στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αυτού του βίντεο που δημοσιεύθηκε από το Canal Sur, το οποίο ανήκει στην Radio y Televisión de Andalucía (RTVA), τη δημόσια ραδιοτηλεοπτική εταιρεία της Ανδαλουσίας. Όπως φαίνεται στα στιγμιότυπα οθόνης που ακολουθούν, έχουμε επισημάνει τα στοιχεία που μοιάζουν μεταξύ τους με κίτρινο χρώμα: μια γαλάζια ομπρέλα παραλίας και δύο γυναίκες που κάθονται σε παρόμοια απόσταση. Η γυναίκα στη δεξιά πλευρά της εικόνας φοράει ένα ανοιχτόχρωμο καπέλο.
Επιπλέον, το AFP εντόπισε τη γεωγραφική θέση της παραλίας El Chucho και αναγνώρισε δύο ακόμη χαρακτηριστικά που επιβεβαιώνουν ότι η παραλία στο βίντεο είναι πράγματι αυτή. Το ένα είναι το σχήμα της άκρης του βράχου και το άλλο είναι το κιτρινωπό κεραμίδι πίσω από την παραλία.
Το βίντεο που κοινοποίησαν οι χρήστες του Facebook προέρχεται από το TikTok και έχει αναρτηθεί από τον λογαριασμό «@seniorita.elina». Αυτή είναι η πιο παλιά έκδοση του βίντεο που έχουμε βρει, αν και δεν αναφέρεται το μέρος που τραβήχτηκε.
Η Ισπανία είναι κύριο σημείο εισόδου για τους μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη, με τους περισσότερους από αυτούς να ταξιδεύουν προς τα Κανάρια Νησιά, που βρίσκονται στις βορειοδυτικές ακτές της Αφρικής (αρχειοθετημένο εδώ).
Περισσότερες από 35.800 παράτυπες αφίξεις μεταναστών μέσω θαλάσσης καταγράφηκαν φέτος μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου στην Ισπανία, σημειώνοντας αύξηση 45,6% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών (αρχειοθετημένα εδώ).
Σύμφωνα με το τελευταίο βαρόμετρο του ισπανικού Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών (CIS) που δημοσιεύθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου, η μετανάστευση έχει γίνει η κύρια ανησυχία των Ισπανών (αρχειοθετημένο εδώ).