Τον Ιανουάριο του 2024, Ρωσίδα αξιωματούχος δήλωσε στα μέσα ενημέρωσης ότι «159 ξένοι συμμετέχοντες από 20 χώρες» εντάχθηκαν στο ρωσικό σύστημα SPFS για τραπεζικές μεταφορές, μια εναλλακτική λύση στο τραπεζικό σύστημα SWIFT. Τον Αύγουστο, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του χρηματοδοτούμενου από το ρωσικό κράτος RT, παραποίησαν τη δήλωση αυτή, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι 159 «χώρες» πρόκειται να ενταχθούν σε ένα «νέο σύστημα πληρωμών BRICS». Τα BRICS είναι ένα μπλοκ αναδυόμενων οικονομιών με αρχικά μέλη τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική. Το RT διόρθωσε αργότερα την ενημέρωσή του. Οι αναφορές φαίνεται επίσης να συγχέουν το SPFS της Ρωσίας με μια πρωτοβουλία των BRICS για ένα εναλλακτικό σύστημα πληρωμών με την ονομασία BRICS Pay. Εκπρόσωπος του BRICS Pay δήλωσε στο AFP ότι δεν γνωρίζει ότι 159 χώρες θέλουν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία.
«ΈΚΤΑΚΤΟ: Πάνω από 159 χώρες εγκαταλείπουν το SWIFT για το σύστημα πληρωμών BRICS, αμφισβητώντας την κυριαρχία του δολαρίου των ΗΠΑ!», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook στα ελληνικά από τις 23 Αυγούστου 2024, η οποία από τότε έχει κοινοποιηθεί δεκάδες φορές. Η ανάρτηση κοινοποιεί ένα άρθρο στα αγγλικά με τον ίδιο τίτλο.
Ο ίδιος ισχυρισμός εντοπίστηκε επίσης στο Facebook εδώ.
Μια άλλη ανάρτηση στο Facebook στα ελληνικά κοινοποιεί ένα άρθρο στα αγγλικά του «Watcher.guru». Ένα άρθρο σε ελληνική ιστοσελίδα κοινοποίησε επίσης τον ίδιο ισχυρισμό μαζί με ένα στιγμιότυπο οθόνης από την ιστοσελίδα του Watcher guru.
Οι BRICS είναι ένα μπλοκ αναδυόμενων οικονομιών που αποτελείται από τα βασικά μέλη Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική. Αργότερα το μπλοκ διευρύνθηκε με τη Σαουδική Αραβία, την Αργεντινή, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, το Ιράν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η Τουρκία βρίσκεται σε συζητήσεις για να ενταχθεί στα BRICS (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο ίδιος ψευδής ισχυρισμός διαδόθηκε επίσης στην κινεζική, ρουμανική, βουλγαρική, γερμανική, σλοβακική ή ουγγρική γλώσσα , λίγες εβδομάδες πριν από την επόμενη ετήσια σύνοδο κορυφής των BRICS, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Καζάν της Ρωσίας από τις 22 έως τις 24 Οκτωβρίου 2024.
Στιγμιότυπο της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook (αριστερά) και του ψευδούς άρθρου (δεξιά). Λήψη εικόνων: 12/09/2024
Η Ρωσία έχει αναπτύξει όλο και περισσότερο την εγχώρια χρηματοπιστωτική υποδομή της, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος SPFS για τραπεζικές μεταφορές και του συστήματος πληρωμών με κάρτες Mir, αφού η Δύση την απέκοψε από το παγκόσμιο σύστημα πληρωμών SWIFT λόγω του πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία.
Οι BRICS εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις για διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ. Η Μόσχα έχει καλέσει τις χώρες BRICS να εισαγάγουν ένα κοινό σύστημα πληρωμών και να αυξήσουν τη χρήση των εθνικών νομισμάτων των μελών για το εμπόριο, σε μια προσπάθεια να απελευθερωθούν από το δολάριο.
Το λεγόμενο BRICS Pay – μια πρωτοβουλία των χωρών μελών των BRICS για τη δημιουργία ενός «ψηφιακού διεθνούς συστήματος πληρωμών με πολλαπλά νομίσματα» – ανακοινώθηκε το 2018. Υπόσχεται να είναι ένας «μετατροπέας μηνυμάτων πληρωμών μεταξύ διαφορετικών μορφών», ο οποίος σύμφωνα με την πρωτοβουλία θα υποστηρίζει τα συστήματα SPFS, SWIFT και το κινεζικό CIPS. Ο δικτυακός τόπος δεν αναφέρει πότε θα τεθεί σε λειτουργία το σύστημα.
Από την άλλη πλευρά, το ρωσικό SPFS είναι ήδη λειτουργικό και δεν είναι το ίδιο με το BRICS Pay. Οι ψευδείς αναρτήσεις και τα άρθρα φαίνεται να μπερδεύουν τα δύο.
Η είδηση για την ένταξη 159 χωρών στο σύστημα πληρωμών BRICS είναι ψευδής. Πρόκειται για εσφαλμένη ερμηνεία ενός άρθρου του Ιανουαρίου του 2024 που επικαλείται την επικεφαλής της ρωσικής κεντρικής τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα, η οποία δήλωσε ότι «159 ξένοι συμμετέχοντες από 20 χώρες» έχουν ενταχθεί στο ρωσικό σύστημα SPFS.
Άρθρα που αναφέρονται εσφαλμένα σε «159 χώρες»
Οι ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook στα ελληνικά παραθέτουν ένα άρθρο της 22ας Αυγούστου 2024 από το «amg-news.com» και ένα άρθρο της 16ης Αυγούστου 2024 από το «Watcher.guru». Και τα δύο δεν παρέχουν καμία πηγή για τον ισχυρισμό.
Τμήματα του άρθρου του Watcher.guru φαίνεται να είναι πανομοιότυπα με μια έκθεση της 30ής Ιανουαρίου 2024 της ρωσικής κρατικής εταιρείας μέσων ενημέρωσης Sputnik (αρχειοθετημένος σύνδεσμος), η οποία ανέφερε ότι η Μόσχα συζητούσε την ενσωμάτωση της SPFS με άλλες χώρες BRICS.
Η επικεφαλής της ρωσικής κεντρικής τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα δήλωσε στο Sputnik ότι «[το σύστημα SPFS] είναι μια εναλλακτική λύση για το SWIFT». Επιπλέον, πρόσθεσε, «Παρόμοια υποδομή υπάρχει σε ορισμένες άλλες χώρες. Διεξάγουμε συζητήσεις για την αλληλεπίδραση τέτοιων πλατφορμών, αλλά εδώ είναι σημαντικό το ενδιαφέρον και η τεχνική ετοιμότητα των εταίρων μας».
Το Watcher.guru έγραψε τον Αύγουστο: «Η Ναμπιούλινα είπε ότι το σύστημα ‘είναι μια εναλλακτική λύση για το SWIFT’. Επιπλέον, πρόσθεσε: ‘Παρόμοια υποδομή υπάρχει σε ορισμένες άλλες χώρες. Διεξάγουμε συζητήσεις σχετικά με την αλληλεπίδραση τέτοιων πλατφορμών, αλλά εδώ είναι σημαντικό το ενδιαφέρον και η τεχνική ετοιμότητα των εταίρων μας».
Ενώ στην έκθεση του Sputnik διαβάζουμε τα εξής: «Πρόσθεσε ότι 159 ξένοι συμμετέχοντες από 20 χώρες έχουν ήδη ενταχθεί στο ρωσικό σύστημα» — το Watcher.guru διαστρέβλωσε τη φράση της διοικητού της ρωσικής κεντρικής τράπεζας: «Σύμφωνα με τη διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, Ελβίρα Ναμπιούλινα, 159 χώρες είναι έτοιμες να υιοθετήσουν το σύστημα πληρωμών των BRICS όταν αυτό τεθεί σε λειτουργία».
Στις 10 Σεπτεμβρίου 2024 το Watcher.guru δημοσίευσε ένα άλλο άρθρο με τίτλο στα αγγλικά «Οι BRICS επιβεβαιώνουν ότι 159 συμμετέχοντες θα υιοθετήσουν νέο σύστημα πληρωμών» χωρίς να διορθώσει το αρχικό άρθρο. Αυτό το άρθρο μιλάει για «159 συμμετέχοντες», αλλά εξακολουθεί να φαίνεται να συγχέει το BRICS Pay με το ρωσικό SPFS.
Το SPFS χρησιμοποιείται πράγματι από ορισμένες χώρες : τράπεζες από την Αρμενία, την Κούβα, το Καζακστάν ήταν μεταξύ εκείνων που χρησιμοποιούσαν το ρωσικό σύστημα, ανέφερε το πρακτορείο ειδήσεων TASS τον Μάρτιο (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Εκπρόσωπος της BRICS Pay δήλωσε στο AFP ότι «δεν γνωρίζει κανένα σχέδιο για την ανάπτυξη σε 159 χώρες, όπως αναφέρεται στις παραπλανητικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». «Οι εργασίες για το BRICS Pay πράγματι προχωρούν, αλλά θα είναι μια σταδιακή και διαδοχική εξέλιξη», ανέφερε η BRICS Pay σε δήλωσή της στις 6 Σεπτεμβρίου.
Το RT διόρθωσε το «159 χώρες» σε «συμμετέχοντες»
Όπως σημειώνεται σε αυτόν τον έλεγχο γεγονότων του AFP, ο ίδιος ισχυρισμός έχει εξαπλωθεί στην κινεζική γλώσσα στο X, με πηγή τη ρωσική κρατικά χρηματοδοτούμενη εταιρεία μέσων ενημέρωσης RT (πρώην Russia Today).
Χρησιμοποιώντας αντίστροφη αναζήτηση βίντεο για το βίντεο στις κινεζικές αναρτήσεις, το AFP κατάφερε να βρει μια διόρθωση που αναρτήθηκε στον επίσημο λογαριασμό Weibo (κινεζικός ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης) του RT, διευκρινίζοντας ότι κατά λάθος δημοσίευσαν ότι «159 χώρες θα υιοθετήσουν το νέο σύστημα πληρωμών BRICS» (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
«Στις 17 Αυγούστου 2024, το Russia Today (RT) δημοσίευσε ειδησεογραφικό περιεχόμενο στον επίσημο λογαριασμό της στο Weibo — «159 χώρες θα υιοθετήσουν το νέο σύστημα πληρωμών BRICS». Μετά από επαλήθευση, αυτό ήταν ψεύτικη είδηση», έγραψε το RT στις 22 Αυγούστου. «Ζητούμε συγγνώμη για τη δημοσίευση αυτής της ανακριβούς πληροφορίας» — πρόσθεσαν.
Διόρθωση τυπογραφικού λάθους στον τίτλο