Κάθε χρόνο, χιλιάδες Χασιδιστές Εβραίοι από όλο τον κόσμο ταξιδεύουν στην πόλη Ουμάν της Ουκρανίας για την εβραϊκή Πρωτοχρονιά. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κύρια διαδρομή προς το Ουμάν είναι μέσω του μεγαλύτερου αεροδρομίου της γειτονικής Μολδαβίας. Ένα βίντεο που δείχνει πλήθος προσκυνητών στο αεροδρόμιο κοινοποιήθηκε στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον Σεπτέμβριο του 2023 με τον ψευδή ισχυρισμό ότι έδειχνε Εβραίους της Μολδαβίας να φεύγουν επειδή επίκειται πόλεμος. Ωστόσο, οι αρχές και ένας ηγετικό μέλος της εβραϊκής κοινότητας της Μολδαβίας δήλωσαν στο AFP ότι επρόκειτο για προσκυνητές που ταξίδευαν. Δεν υπήρξε μαζική φυγή Μολδαβών Εβραίων, είπαν.
Ο εναέριος χώρος της Ουκρανίας είναι κλειστός για αεροσκάφη της πολιτικής αεροπορίας από τη τη ρωσική εισβολή και την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022. Αυτό έχει καταστήσει το κύριο αεροδρόμιο της Μολδαβίας το πλησιέστερο στο Ουμάν, που απέχει περίπου 300 χιλιόμετρα οδικώς.
Βίντεο με πλήθος προσκυνητών στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου έχουν κοινοποιηθεί εκατοντάδες φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τον ψευδή ισχυρισμό ότι δείχνουν Εβραίους να σπεύδουν να εγκαταλείψουν τη Μολδαβία.
«ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΝΑΤΟ ΣΤΗ ΜΟΛΔΑΒΙΑ» γράφει η περιγραφή αυτής της ανάρτησης στο Facebook που δημοσιεύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2023.
Στο βίντεο, βλέπουμε άνδρες ντυμένους με παραδοσιακά εβραϊκά ρούχα να συνωστίζονται έξω από ένα γυάλινο κτίριο. Διακρίνονται και αστυνομικοί ανάμεσα στο πλήθος. Πάνω στο βίντεο είναι γραμμένο ένα κείμενο στα ελληνικά που λέει: «οι Εβραίοι φεύγουν άρων άρων από την Μολδαβία…. ξεκινάει ο τρίτος επίσημα».
Η ανάρτηση κοινοποιήθηκε περισσότερες από 600 φορές. Οι αναφορές σε ετοιμασίες του ΝΑΤΟ και στον «τρίτο» μπορούν να εκληφθούν ως υπαινιγμοί για έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.
Βρήκαμε ακόμα μία ανάρτηση με το ίδιο βίντεο εδώ, με περισσότερες από 50 κοινοποιήσεις και σχόλια σχετικά με τον φόβο χρήσης πυρηνικών όπλων από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Όμως οι ισχυρισμοί αυτοί ερμηνεύουν εσφαλμένα τη σκηνή του βίντεο. Η έρευνα του AFP επιβεβαίωσε ότι, ενώ το βίντεο πράγματι γυρίστηκε στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου, δείχνει ξένους υπηκόους να επιστρέφουν στις χώρες τους, κυρίως στο Ισραήλ, μετά τον εορτασμό του Ρος Ασανά, δηλαδή της εβραϊκής Πρωτοχρονιάς, στο Ουμάν.
Ένα βίντεο στο TikTok
Για να βρούμε το αρχικό βίντεο, εντοπίσαμε πρώτα τα handles του TikTok που εμφανίζονται στο βίντεο στο Facebook: @michelebucatca και @ioannis_paterakis.
Βρήκαμε το βίντεο στον πρώτο λογαριασμό, με ημερομηνία δημοσίευσης τις 22 Σεπτεμβρίου. Το πρώτο και πιο δημοφιλές σχόλιο κάτω από αυτό το βίντεο λέει σε κακά γαλλικά: «Φεύγουν γιατί ξέρουν ότι ο πόλεμος θα ξεκινήσει στη Μολδαβία». Αναφερόμενο στους Εβραίους με αντισημιτικό τόνο, το σχόλιο λέει: «ΑΥΤΟΙ είναι πάντα οι πρώτοι που ενημερώνονται».
Στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε μια αναζήτηση στο TikTok με τις λέξεις-κλειδιά «Εβραίοι αεροδρόμιο Μολδαβία» και βρήκαμε το ίδιο βίντεο σε άλλες αναρτήσεις.
Η παλαιότερη εκδοχή που μπορέσαμε να βρούμε δημοσιεύτηκε σε έναν λογαριασμό TikTok με το handle @marindominte στις 19 Σεπτεμβρίου (αρχειοθετήθηκε εδώ). Αυτή είχε επίσης την καλύτερη ποιότητα εικόνας, γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι πιθανώς το πρωτότυπο. Φέρει το κείμενο «Αεροδρόμιο Κισινάου 19.09.2023» στα ρουμανικά (που είναι και η επίσημη γλώσσα της Μολδαβίας), υποδηλώνοντας ότι αυτή είναι η ημερομηνία λήψης του βίντεο.
Όπως φαίνεται παρακάτω, είναι σαφές ότι αυτό το πρώτο βίντεο είναι πανομοιότυπο με αυτό που κοινοποιείται στα ελληνικά με παραπλανητικούς ισχυρισμούς.
Το AFP επικοινώνησε με τον χρήστη που δημοσίευσε αυτή την πρώτη έκδοση του βίντεο, αλλά δεν έλαβε σαφείς απαντήσεις σχετικά με τον δημιουργό και το περιεχόμενό του πριν από τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου.
Για να επιβεβαιώσουμε ότι το βίντεο γυρίστηκε όντως στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου, χρησιμοποιήσαμε το street view του Google Maps. Όπως προκύπτει από τη σύγκριση των εικόνων παρακάτω, αρκετά στοιχεία δείχνουν ότι το βίντεο γυρίστηκε έξω από την πύλη αναχωρήσεων του Διεθνούς Αεροδρομίου του Κισινάου.
Προσκυνητές που γιόρτασαν την εβραϊκή Πρωτοχρονιά στην Ουκρανία
Αφού διαπιστώσαμε πού τραβήχτηκε το βίντεο και έχοντας υπόψιν τον ισχυρισμό ότι τραβήχτηκε στις 19 Σεπτεμβρίου, αναζητήσαμε στο Google με τις λέξεις-κλειδιά «Εβραίοι + Μολδαβία + Αεροδρόμιο» στα αγγλικά, ψάχνοντας για αναφορές μέσων ενημέρωσης γύρω από εκείνη την ημερομηνία.
Βρήκαμε αρκετές τέτοιες αναφορές. Αυτό το άρθρο του μολδαβικού πρακτορείου ειδήσεων IPN, που δημοσιεύθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου, εξηγεί ότι υπήρχαν αυξημένα μέτρα ασφαλείας για τη διέλευση πολυάριθμων Χασιδιστών Εβραίων από το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου.
Το άρθρο ανέφερε ότι το αεροδρόμιο είχε αυξήσει τον αριθμό πτήσεων για να εξυπηρετήσει τους Εβραίους Χασιδιστές που επέστρεφαν από το Ουμάν, όπου γιόρταζαν το εβραϊκό νέο έτος. Το Ρος Ασανά πραγματοποιήθηκε φέτος μεταξύ 15 και 17 Σεπτεμβρίου.
«Το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τον υψηλότερο αριθμό αεροσκαφών και ταξιδιωτών. Μια πλατφόρμα αναμονής που προοριζόταν για τους Χασιδιστές Εβραίους στήθηκε σε κοντινή απόσταση. Εκεί είχαν στηθεί σκηνές για επιβεβαίωση στοιχείων. Δημιουργήθηκαν ειδικές ροές για την επεξεργασία των ταξιδιωτικών εγγράφων των προσκυνητών. Ο αριθμός των εργαζομένων σε βάρδιες αυξήθηκε για τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών», γράφει στο άρθρο.
Το Ούμαν είναι ένας σημαντικός θρησκευτικός τόπος επειδή είναι ο τόπος ανάπαυσης του ραβίνου Ναχμάν του Μπρέσλοβ (1772-1810), ιδρυτή ενός κλάδου του χασιδικού ιουδαϊσμού.
Ως το πλησιέστερο στην πόλη εν λειτουργία διεθνές αεροδρόμιο κατά τη διάρκεια του πολέμου, το Κισινάου υποδέχθηκε προσκυνητές που έφτασαν αεροπορικώς από όλο τον κόσμο και στη συνέχεια πήραν το δρόμο για την Ουκρανία. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Ελί Κοέν ταξίδεψε στη Μολδαβία τον Αύγουστο για να διασφαλίσει την ασφαλή διέλευση των προσκυνητών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονταν από το Ισραήλ.
Παρά τις εκκλήσεις να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, περίπου 18.000 Χασιδιστές Εβραίοι επισκέφθηκαν το Ούμαν για να γιορτάσουν το Ρος Ασανά 2023, όπως μετέδωσε το AFP.
Χασιδιστές Εβραίοι προσκυνητές προσεύχονται σε δρόμο δίπλα στον τάφο του ραβίνου Ναχμάν, πριν την εβραϊκή Πρωτοχρονιά «Ρος Ασανά», στο Ουμάν της κεντρικής Ουκρανίας, στις 15 Σεπτεμβρίου 2023. – GENYA SAVILOV / AFP
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της συνοριακής αστυνομίας της Μολδαβίας που μίλησε στο AFP στις 29 Σεπτεμβρίου, κατά την περίοδο μεταξύ 6 και 17 Σεπτεμβρίου 2023, 17.877 Χασιδιστές Εβραίοι εισήλθαν στη Δημοκρατία της Μολδαβίας με προορισμό το Ουμάν. Μεταξύ 18 και 22 Σεπτεμβρίου, 15.201 άτομα εξήλθαν από τη Δημοκρατία της Μολδαβίας.
Οι περισσότεροι προσκυνητές ήταν πολίτες του Ισραήλ, ενώ περίπου το 3% είχε διαβατήρια από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τον Καναδά, την Αργεντινή, την Ιταλία, την Ιρλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία, δήλωσε η συνοριακή αστυνομία.
Η μαζική διέλευση Χασιδιστών Εβραίων επιβεβαιώθηκε επίσης από την Αλιόνα Γκροσού, διευθύντρια της Εβραϊκής Κοινότητας της Μολδαβίας. «Υπήρξε μαζική διέλευση προσκυνητών μέσω Μολδαβίας προς το Ουμάν κατά τη διάρκεια των μεγάλων εβραϊκών εορτών φέτος», δήλωσε στο AFP σε γραπτό μήνυμα που έστειλε στις 28 Σεπτεμβρίου.
Δείξαμε στην Γκροσού το βίντεο. Δεν έδειχνε Μολδαβούς Εβραίους να φεύγουν από τη χώρα, είπε. «Δεν υπάρχει μαζική μετακίνηση Εβραίων από τη Μολδαβία».
Επιπλέον πτήσεις
Δείξαμε επίσης το βίντεο στη Ναταλία Κοζοκάρου, εκπρόσωπο Τύπου του Διεθνούς Αεροδρομίου του Κισινάου. Η ίδια δήλωσε στο AFP μέσω γραπτού μηνύματος στις 27 Σεπτεμβρίου: «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι οι Χασιδιστές Εβραίοι στο βίντεο πέρασαν από το Διεθνές Αεροδρόμιο του Κισινάου». «Δεν πρόκειται για ντόπιους Μολδαβούς που εγκατέλειπαν τη χώρα» είπε.
Ελέγξαμε τις πληροφορίες πτήσεων του αεροδρομίου (αρχειοθετημένες εδώ) γύρω από τις ημερομηνίες που αναμενόταν να φτάσουν και να φύγουν οι προσκυνητές από τη χώρα.
Πράγματι, οι προγραμματισμένες πτήσεις από το Τελ Αβίβ-Γιάφο σημείωσαν σημαντική αύξηση μεταξύ 11 και 14 Σεπτεμβρίου, ενώ οι εξερχόμενες πτήσεις προς Τελ Αβίβ-Γιάφο σημείωσαν ραγδαία αύξηση στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου, όπως φαίνεται στα παρακάτω γραφήματα που έφτιαξε το AFP στο Microsoft Excel.
Η Μολδαβία εμβαθύνει τους δεσμούς της με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ
Η Μολδαβία, που βρίσκεται μεταξύ Ουκρανίας και Ρουμανίας, ανησυχεί για το ενδεχόμενο ρωσικής επίθεσης μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, δεν έχει αναφερθεί καμία επίθεση σε μολδαβικό έδαφος μέχρι τον Οκτώβριο του 2023, παρόλο που τον Σεπτέμβριο του 2023 βρέθηκαν θραύσματα πυραύλων σε μολδαβικό έδαφος μετά από ρωσικό χτύπημα στην Ουκρανία.
Εν τω μεταξύ, η Ρωσία έχει σταθμεύσει στρατεύματα στη μολδαβική περιοχή της Υπερδνειστερίας, ένα de facto αποσχισθέν κράτος με στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μιρτσέα Τζεοάνα επισκέφθηκε το Κισινάου στις 14 και 15 Σεπτεμβρίου για να συζητήσει την εμβάθυνση της σχέσης της συμμαχίας με τη Μολδαβία, η οποία προσχώρησε στο ΝΑΤΟ το 1992.
Στο πλαίσιο αυτό, η Μολδαβία έχει εκφράσει την επιθυμία να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το συντομότερο δυνατό, ελπίζοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα προστατεύσει τη χώρα από τη ρωσική επιθετικότητα.
Το AFP έχει γράψει αρκετά άρθρα σχετικά με την παραπληροφόρηση και τον ρόλο της στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Έλεγχος γεγονότων, Ουκρανία, Πολιτική
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
