Παλιό βίντεο πειραματικού αερομεταφερόμενου λέιζερ τροφοδοτεί διαδικτυακές θεωρίες συνωμοσίας για την προέλευση των πυρκαγιών - Featured image

Παλιό βίντεο πειραματικού αερομεταφερόμενου λέιζερ τροφοδοτεί διαδικτυακές θεωρίες συνωμοσίας για την προέλευση των πυρκαγιών

Καθώς οι πυρκαγιές έπλητταν το Λος Άντζελες στα μέσα Ιανουαρίου του 2025, ένα παλιό βίντεο που παρουσίαζε λανθασμένα ένα πειραματικό αεροσκάφος, το Boeing Yal-1, προβλήθηκε εκατομμύρια φορές στο Facebook. Χρήστες ισχυρίζονταν παραπλανητικά ότι αυτό το αεροσκάφος που ήταν εξοπλισμένο με λέιζερ ήταν η αιτία των δασικών πυρκαγιών. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι παραπλανητικοί και στερούνται πλαισίου. Παρόλο που το Boeing YAL-1 είχε εγκατεστημένο λέιζερ στη μύτη του, το βίντεο που κοινοποιήθηκε χρονολογείται από το 2010 και το αεροπλάνο αποσυναρμολογήθηκε το 2014. Επιπλέον, ένας εμπειρογνώμονας δήλωσε στο AFP ότι είναι αδύνατο να έχει ανακατασκευαστεί μια τέτοια συσκευή ή λέιζερ για να ανάψει δασικές πυρκαγιές.

«ΠΩΣ ΒΑΖΟΥΝ ΦΩΤΙΕΣ! Κανένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Επίσημα, μόνοι τους τα βγάζουνε», αναφέρει η λεζάντα ενός βίντεο που κοινοποιήθηκε στο Facebook στις 15 Ιανουαρίου 2025 και από τότε έχει προβληθεί πάνω από 1,5 εκατομμύριο φορές.

Το βίντεο δείχνει το μπροστινό μέρος ενός στρατιωτικού αεροσκάφους στον αέρα, με ένα ρύγχος όπου φαίνεται να είναι εγκατεστημένο κάποιο σύστημα λέιζερ.

Πολλοί χρήστες σχολίασαν το δημοσίευμα, άλλοι λέγοντας ότι πρόκειται για ένα παλιό βίντεο που δεν έχει καμία σχέση με τις πυρκαγιές και άλλοι πιστεύοντας τον ισχυρισμό. «Το χειρότερο με όλα αυτά είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν το καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι όλα αυτά γίνονται επίτηδες […]», γράφει ένας από αυτούς.

Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι παραπλανητικός και στερείται πλαισίου. Το βίντεο χρονολογείται από το 2010 και το πειραματικό αεροσκάφος που είναι ορατό διαλύθηκε το 2014. Επιπλέον, ένας εμπειρογνώμονας δήλωσε στο AFP ότι είναι αδύνατο το συγκεκριμένο σύστημα να έχει επανασυναρμολογηθεί και να χρησιμοποιηθεί για την ανάφλεξη πυρκαγιών.

Οι ισχυρισμοί αυτοί εμφανίστηκαν στο πλαίσιο των πυρκαγιών που κατέστρεψαν τμήματα του Λος Άντζελες τον Ιανουάριο του 2025, προκαλώντας το θάνατο 29 ανθρώπων και υλικές ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μελέτη δεκάδων ερευνητών εξηγεί ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή δημιούργησε τις προϋποθέσεις για αυτές τις καταστροφικές πυρκαγιές μειώνοντας τις βροχοπτώσεις, ξηραίνοντας τη βλάστηση και παρατείνοντας την επικίνδυνη επικάλυψη μεταξύ των συνθηκών ξηρασίας και των ισχυρών ανέμων Santa Ana.

Ωστόσο, οι πυρκαγιές αναζωπύρωσαν την εμφάνιση θεωριών συνωμοσίας και ισχυρισμών ότι οι πυρκαγιές προκλήθηκαν από όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), τα οποία το AFP επαλήθευσε εδώ.

Στιγμιότυπο της παραπλανητικής ανάρτησης στο Facebook. Λήψη εικόνας: 18/02/2025

Ένα βίντεο από το 2010

Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο βρήκε παρόμοια βίντεο στο Youtube, το πρώτο χρονολογείται από το 2013 και το δεύτερο από το 2010. Οι περιγραφές των βίντεο δείχνουν ότι το αεροπλάνο που φαίνεται είναι το Boeing YAL-1, το οποίο περιγράφεται ως πειραματικό αεροσκάφος και φέρει ένα σύστημα λέιζερ στη μύτη του.

Την εικόνα που φαίνεται στο βίντεο του Facebook και δείχνει το μπροστινό μέρος του αεροπλάνου μπορείτε να δείτε εδώ.

Οι περιγραφές αναφέρουν επίσης ότι στις 11 Φεβρουαρίου 2010, το εν λόγω αεροσκάφος πραγματοποίησε άσκηση και κατέστρεψε διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο χρησιμοποιώντας το λέιζερ του.

Μια προηγμένη διαδικτυακή αναζήτηση έδειξε ότι το εν λόγω αεροσκάφος, με την ονομασία Boeing YAL-1 Airborne Laser Testbed, είχε αναπτυχθεί από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ (USAF) και την Υπηρεσία Αντιπυραυλικής Άμυνας (MDA), στο πλαίσιο του προγράμματος βαλλιστικής αντιπυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ. Το αεροσκάφος ήταν μια τροποποιημένη έκδοση του Boeing 747-400F, με ένα χημικό λέιζερ οξυγόνου-ιωδίου, ή COIL, εγκατεστημένο στη μύτη του.

Το αεροσκάφος σχεδιάστηκε για να καταστρέφει έναν συγκεκριμένο τύπο βαλλιστικού πυραύλου χρησιμοποιώντας το λέιζερ αυτό.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, δοκιμάστηκε το 2007, και ξανά τον Φεβρουάριο του 2010. Ωστόσο, η χρηματοδότηση του έργου μειώθηκε το ίδιο έτος και ακυρώθηκε εντελώς το 2011. Το αεροσκάφος πραγματοποίησε την τελευταία του πτήση το 2012, και διαλύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014.

Στιγμιότυπο από τον ιστότοπο της USAF, που δείχνει το Boeing YAL-1. Λήψη εικόνας: 19/02/2025

Σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τις 17 Φεβρουαρίου 2025 προς το AFP, ο Ιέιν Μπόιντ, διευθυντής του Κέντρου Πρωτοβουλιών Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, δήλωσε ότι «το YAL-1 (επίσης γνωστό ως AirBorne Laser, ABL) πράγματι αποσυναρμολογήθηκε».

«Έχω δει ο ίδιος τον πύργο λέιζερ σε ένα υπόστεγο στην αεροπορική βάση Edwards πριν από πολλά χρόνια. Το ABL χρησιμοποιούσε ένα χημικό λέιζερ που ήταν πολύ ισχυρό αλλά και εξαιρετικά τοξικό και δύσκολο να λειτουργήσει σε ένα αεροπλάνο. Τα σημερινά λέιζερ χρησιμοποιούν μια εντελώς διαφορετική τεχνολογία».

Τα νέα λέιζερ στα οποία αναφέρεται ο Μπόιντ εξηγούνται σε ένα άρθρο που έγραψε εδώ τον Μάρτιο του 2024.

Τέλος, ο Μπόιντ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση να έχει ανακατασκευαστεί και να έχει χρησιμοποιηθεί ένα ABL για την πρόκληση πυρκαγιών».

Θεωρίες συνωμοσίας για λέιζερ και όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας

Τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας ερευνώνται, ιδίως στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιούν συγκεντρωμένη ηλεκτρομαγνητική ενέργεια που προβάλλεται με την ταχύτητα του φωτός, σχηματίζοντας λέιζερ υψηλής ενέργειας. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς που ερωτήθηκαν από το AFP, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν τα σενάρια που επικαλούνται αυτά τα όπλα για να εξηγήσουν τις μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων μηνών.

Αν και κάποτε περιοριζόταν σε περιθωριακούς κύκλους, αυτή η θεωρία έχει αποκτήσει δυναμική στο Διαδίκτυο μετά τις πυρκαγιές του 2010 που κατέστρεψαν μέρος της Καλιφόρνιας, σύμφωνα με τον ερευνητή Μάικ Ρότσιλντ, ειδικό στο ακροδεξιό κίνημα συνωμοσίας QAnon και συγγραφέα του βιβλίου Jewish Space Lasers. Η θεωρία είναι «πολύ προσαρμόσιμη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επειδή αντιστοιχεί σε φωτογραφίες πυρκαγιών που δείχνουν ακτίνες φωτός που υποτίθεται ότι προέρχονται από το διάστημα», σημείωσε τον Αύγουστο του 2023.

«Έχει τις ρίζες της στην έλλειψη κατανόησης του πώς εξαπλώνονται οι πυρκαγιές, ότι τα κάρβουνα μπορούν να φτάσουν σε ένα σπίτι και όχι σε ένα άλλο και ότι τα δέντρα δεν καίγονται επειδή είναι γεμάτα νερό», επισήμανε ο Μάικ Ρότσιλντ στο AFP στις 8 Ιανουαρίου 2025. «Είναι μια εύκολη εξήγηση για τις πυρκαγιές που πολλοί δεν θέλουν να συνδέσουν με την υπερθέρμανση του πλανήτη».

Το AFP διέψευσε άλλους ισχυρισμούς σχετικά με όπλα λέιζερ ή κατευθυνόμενης ενέργειας που υποτίθεται χρησιμοποιούνται για την πρόκληση πυρκαγιών εδώ.

Fact Checker Logo

Έλεγχος γεγονότων, Περιβάλλον

Συγγραφέας: Théophile BLOUDANIS / AFP Ελλάδα

Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.